بایدها و نبایدهای تغذیه در فصل امتحانات

*استرس همزاد امتحان است و وقتی به­شدت افزایش می­یابد، اختلالاتی در ترشح بعضی هورمون­ها از جمله آدرنالین و کورتیزول ایجاد می­شود. افراد در قبال آن دو نوع واکنش تهاجمی یا افسردگی نشان می­دهند.

در حالت تهاجمی افراد برای آرام کردن خود، به خوردن زیاد غذا روی می­آورند. در این وضعیت، تغذیه­ی روزهای قبل، پاسخ­گوی بدن نیست.

در حالت عکس این وضعیت، فرد به روند تغذیه­ی خود توجهی نمی­کند و دچار سوء تغذیه می­شود. بنابراین استرس، عامل مهم بی­نظمی در رفتارهای غذایی است.

*یکی از مسائل جالب توجه در دوران امتحان، عشق شیرینی است که در وجود دانش­آموزان و دانش­جویان گل می­کند. در این دوران سلول­های مغز بیش از هر زمان دیگر درگیر هستند و خوراک آن­ها هم گلوکز است. گلوکز نیز در اثر متابولیسم کربوهیدرات­ها حاصل می­شود، بنابراین تمایل زیاد به خوردن شیرینی یک رفتار عجیب و غریب نیست.

البته افراط در این کار می­تواند به­سرعت موجب چاق شدن و پوسیدگی دندان­ها گردد. نکته­ی قابل توجه این است که باید دقت شود قبل از وعده­های اصلی غذایی شیرینی مصرف نشود، چون این مواد ارزش تغذیه­ای زیادی ندارند و وقتی جای­گزین وعده­های اصلی شوند، نیازهای تغذیه­ای را تأمین نمی­کنند.

*همانند همیشه باید سعی شود که تناول سه وعده­ی غذایی اصلی در دستور روزانه­ی کار قرار گیرد؛ یعنی صبحانه، ناهار و شام در ساعات معین و مناسب تناول شوند؛ به­خصوص صبحانه که در کنترل استرس نقش اساسی دارد. باید دقت شود پس از هر وعده­ی غذایی، بلافاصله مطالعه شروع نشود، چرا که پس از هر وعده­ی غذا جریان خون دستگاه گوارش افزایش یافته، از کارایی اعمال هوشمند کاسته می­شود.

*مواد کافئین­دار مانند قهوه و چای و حتی برخی کاکائوها ممکن است در کوتاه­مدت سبب بیداری و تمرکز هواس شوند اما پس از آن باعث بر هم خوردن تمرکز و حتی کاهش یادگیری و در نتیجه افزایش استرس و اضطراب در فرد می­شود.

باالعکس مصرف آب و لبنیات، تسکین­بخش هستند و می­توانند در کاهش استرس مؤثر باشند.

*اگر در روز دقایقی به ورزش و نرمش اختصاص داده شود می­توان از فواید سلامت­بخش ورزش بهره­مند شد.

*گاهی اوقات احساس می­شود که مغز هنگ کرده و نمی­تواند مطالب را خوب به­خاطر بسپارد؛ بعضی از عذاها برای عمل­کرد ذهنی بسیار مفید هستند که از آن جمله می­توان به ماهی، سبزیجات تازه و خام، تخم­مرغ و توت­فرنگی اشاره کرد.

نکات قابل توجه:

1-   در ایام امتحانات باید بیشتر مواظب سلامتی بود تا در معرض سرماخوردگی، مسمومیت­های غذایی و اختلالات هضم قرار نگرفت.

2-   در طول روز باید آب کافی نوشید.

3-   مصرف سبزی­ها و میوه­های تازه توصیه می­شود.

4-   در صبحانه سعی شود که پنیر همراه با گردو میل شود.

5-   تغذیه­ی متعادل و متنوع شامل غلات، سبزی­جات، لبنیات، گوشت و میوه­ها باعث کاهش استرس امتحان می­شود.

6-    خوردن جگر، گوشت و ماهی، کمک زیادی به کاهش اضطراب می­کند زیرا کم­خونی نیز یکی از دلایل کاهش یادگیری و تمرکز است.

منابع:

1-   انصار، شراره، «غذادرمانی» انتشارات زرین­مهر، 1389.

2-   امیدوار، نسرین و همکاران، «تغذیه و بهداشت مواد غذایی» شرکت چاپ و نشر کتاب­های درسی ایران، 1384.

3-   www.tebyan.net