وسواس عملی
نامزدم در شستوشو و وضو وسواس دارد آیا این گونه وسواس‌ها اختلالی در نظام زندگی ایجاد نمی‌کند؟
وسواس عملی، رفتارهایی ناخواسته و غیراختیاری است که پی در پی و به اجبار از شخص سر می‌زند؛ به همین سبب به آن «اختلال وسواس اجبار» گفته می‌شود.
این رفتارها ممکن است در شستوشو، طهارت، غسل کردن، نماز خواندن، بستن در خورو یا منزل، خاموش کردن کلید برق یا بستن شیر گاز یا آب و ... باشد.
وسواس به این معنا به طور قطع در زندگی زناشویی تأثیر می‌گذارد و در نظام زندگی اختلال ایجاد می-کند؛ زیرا شخص وسواسی در صورت انجام نشدن عمل، عصبی و به واکنش‌های غیرمتعادل وادار می‌شود.
وا داشتن فرزندان به درآوردن لباس‌ها پس از مدرسه و استحمام، استحمام فرزند شب ادرار در نیمه‌ی شب، عکس العمل نامطلوب در برابر دست زدن دیگران به وسایل آشپزخانه، متهم ساختن دیگران به بی‌مبالاتی، قطع ارتباط با نزدیکان به دلیل مشکلات بعدی مهمانی‌ها (شستن دستگیره‌ها و ...) و ... نمونه-هایی از مشکلاتی است که در زندگی مشترک ایجاد می-شود.
اختلال وسواس اجبار قابل درمان است و با توجه به سطح آن، با مشاوره یا روان‌درمانی و یا دارودرمانی به وسیله روان‌پزشک درمان می‌شود.
وسواس فکری
به خواستگاری دختری رفته‌ام که می‌گوید وسواس فکری دارد. وسواس فکری چیست و تا چه حد در زندگی زناشویی مشکل‌ساز است؟
وسواس فکری، خطور مطالبی بیهوده و گاهی شرم‌آور و وحشتناک به ذهن به صورت پیاپی و بدون اختیار است؛ به طوری که شخص قادر به قطع آن‌ها نیست و نمی‌تواند آن‌ها را از خود دور سازد و او را از فکر کردن درباره‌ی مطالب دیگر باز می‌دارد.
افکار تکراری درباره‌ی عمل‌کرد شرعی که آیا پاک شدم و یا نه یا درباره‌ی صحت اعمال دینی، افکار و تصوراتی کفرآمیز که حالت توهین به مقدسات را دارد، تصوراتی درباره‌ی اشخاص که مثلاً پشت سر او حرف می‌زنند یا توطئه قتل او را در سر می-پرورانند، هر گونه شمارش، به خاطر سپردن اطلاعات بی‌اهمیت مانند شماره پلاک ماشین‌ها، نام هنرپیشه‌ها و افکاری غیرواقعی مانند در خطر بودن قرآن و تلاش برای محافظت از آن و ... نمونه‌هایی از وسواس فکری هستند.
وسواس فکری، بدخیم‌تر از اختلال وسواس اجبار است؛ اما مانند آن درمان دارد.
وابستگی
آیا نشانه‌ای وجود دارد که بتوان فهمید شریک آینده و زندگی انسان به والدین خود به‌ویژه مادر وابستگی دارد یا نه؟
وابستگی عاطفی دختر و پسر (به‌ویژه دختر) به والدین و به‌خصوص به مادر طبیعی است و نمی‌توان آن را نقطه‌ی منفی برشمرد. مشورت و نظرخواهی از آنان و ارتباط در حد متعارف نیز وابستگی شدید و منفی به‌شمار نمی‌رود.
وابستگی در صورتی اشکال دارد که استقلال فکری شخص را به خطر بیندازد و باعث دخالت‌های بی‌جا و غیرعادی والدین در زندگی زناشویی او شود.
شریک آیندهی زندگی شما در صورتی به والدین خود به‌ویژه مادر وابستگی شدید دارد که رفتارهای ذیل را از خود بروز دهد:
1. در پاسخ سؤال شما که در جلسه‌ی اول گفت-وگو ذیل سؤال پنجم مشترک (استقلال فکری) از او پرسیدید: تا چه حد به نظر دیگران به‌ویژه پدر و مادر و دوستان در امور زندگی مشترک اهمیت می‌دهید، گفت: در هر کاری با آن‌ها مشورت می‌کنم و بدون نظر آن‌ها هیچ کاری نمی-کنم؛
2. در گفت‌وگوی جمعی خواستگاری، هر وقت سؤالی از او می‌شد، اول به مادر نگاه می‌کرد و در صورت تأیید او پاسخ می‌داد؛
3. در مواردی پدر یا مادرش اجازه‌ی پاسخ‌گویی به او نمی‌دادند و به جای فرزندشان پاسخ می-دادند؛
4. در سخنان و گفت‌وگوهای خود، تکیه‌کلام‌هایی چون مامانم اینا می‌گن، مامانم اینا نظر دیگه-ای دارن، باید با مامانم اینا حرف بزنم و ... زیاد دارد.
اگر این نشانه‌ها در او وجود دارد، تک‌فرزند یا فرزند آخر خانواده بودن هم می‌تواند مزید بر علت باشد؛ البته تک‌فرزندی یا فرزند آخر بودن، لزوماً به معنای وابستگی نیست.
سلطه‌جویی
یکی از مشکلات زندگی زناشویی، سلطه‌جویی مرد است از کجا می‌توانم بفهمم که شریک آیندهی زندگی‌ام سلطه‌جو نیست؟
اگر در گفت‌وگوها تحکم‌آمیز سخن می‌گوید و به جای این که بگوید: من مایلم یا دوست دارم این کار انجام شود، می‌گوید: شما «باید» این کار را انجام بدهید یا استبداد رأی دارد و جمله‌هایی مثل «باید» این‌جوری شود؛ غیر از این نمی‌شود؛ من آدمی نیستم که و ... را با حالتی تشرگونه می‌گوید و در موارد بسیاری با شما لج‌بازی می‌کند و می‌گوید: حرف، حرف من است. می‌تواند تردیدی را در این باره در شما ایجاد کند تا در تحقیقات از همکاران، همکلاسی-ها و دوستان او در این زمینه بپرسید و تردید خود را برطرف سازید.
ساده‌لوحی
خواستگاری دارم که ساده‌لوح است و وقتی در جمع حرف می‌زند، دیگران مسخره‌اش می‌کنند. آیا ازدواج با چنین شخصیتی درست است؟
اگر مطمئن هستید که خواستگار شما ساده‌لوح است، ازدواج‌تان با او، اصل همتایی را نقض می-کند؛ زیرا در روایات دینی ما به این مسئله توجه شده است. امام صادق(ع) فرمودند:
اَلعارِفَهُ لا تُوضَعُ اِلّا عِندَ عارِفٍ1؛
زن فهمیده فقط کنار مرد فهمیده قرار می‌گیرد.
امیرمؤمنان علی(ع) از ازدواج با ساده‌لوح نهی فرموده است:
ایّاکُم وَ تَزویجَ الحَمقاء فَانّ صُحبَتَها بلاءُ وَ وَلَدَها ضِیاعُ؛2
از ازدواج با احمق بپرهیزید؛ زیرا همنشینی با او بلا است و فرزندش ضایع می‌شود.
همنشینی با ساده‌لوح به واقع سخت و رنج‌آور است و فرزندان او نیز به سبب تأثیر ژن و وراثت و نیز اثر تربیتی او ضایع می‌شوند.
1. کلینی، کافی، ج5، ص350.
2. همان، ص354.
