گردن‌آویزهای طلا در گردن دختران ورزشکار

گردن‌آویزهای طلا در گردن دختران ورزشکا

 ورزش و تأثیر آن بر سلامتی زنان و جامعه بر هیچ کسی پوشیده نیست و در این سال‌ها تلاش‌های گسترده‌ای جهت توسعه ورزش بانوان در بُعد همگانی و قهرمانی صورت گرفته است. پس از انقلاب با گسترش فضاهای سرپوشیده ورزشی ویژه‌ی بانوان و فراهم‌ شدن مکان‌های مناسب با شأن زنان، ورزش همگانی رشد چشم‌گیری داشت. امروز در هر محله تهران یک باشگاه ورزشی برای استفاده‌ی بانوان فراهم است؛ البته نباید از یاد برد که فعالیت در این بخش باید در شهرستان‌ها هم بیش‌تر شود.

اما آنچه در حوزه‌ی ورزش بانوان از اهمیت بالاتری برخوردار است، حضور پررنگ بانوان در عرصه‌های بین‌المللی در سال‌های پس از پیروزی انقلاب با پوشش کامل اسلامی است. در سال‌های ابتدایی انقلاب حضور ورزشکاران زن در مسابقات برون‌مرزی به رشته‌ی تیراندازی و شطرنج محدود بود، اما با گذشت بیش از سه دهه به جز چند رشته‌ی معدود، در اکثر رشته‌ها، زنان ایران حداقل یک‌ بار در میادین بین‌المللی حاضر شده‌اند.

مهم‌ترین مشکلی که در این مسیر وجود داشت، جلب رضایت کنفدراسیون‌های آسیایی و فدراسیون‌های جهانی برای حضور زنان با پوشش اسلامی بود که در این سال‌ها و با رایزنی‌های مسئولین، بخش زیادی از این مشکلات برطرف شده است. امروز شاهد حضور موفق زنان ایرانی در مسابقات آسیایی، المپیک و پارالمپیک هستیم و درخشش آن‌ها در این مسابقات و کسب مدال‌های رنگارنگ، مهر تأییدی بود بر این مسأله که حجاب مانع پیش‌رفت زنان مسلمان نیست.

 با این حال، زنان ورزشکار ایران با وجود درخشش در دنیای ورزش، هنوز راه طولانی پیش رو دارند و آمار نشان می‌دهد که هنوز در ابتدای راه هستند. این در صورتی است که کج‌خلقی‌های برخی از محافل بین‌المللی برای اعزام دختران ورزشکار به مسابقات برون‌مرزی هم‌چنان ادامه دارد. در ورزش‌های تیمی، زنان ایران اگر چه در پنج رشته‌ی اصلی تیمی، حداقل تجربه یک مسابقه‌ی برون‌مرزی را در کارنامه‌ی خود دارند؛ اما همه چیز تازه شروع شده و لازم است برنامه‌ریزی‌های گسترده‌ای در این خصوص صورت بگیرد.

 امروز می‌توان از فوتبال، فوتسال، ورزش‌های رزمی، کاراته، تکواندو، جودو، تیراندازی، تیراندازی با کمان، قایق‌رانی، دوومیدانی، شمشیربازی، تنیس روی میز و سوارکاری، حضور گسترده‌ای از زنان در محافل بین‌المللی دید. البته باید این نکته را متذکر شد که کاراته به تازگی مجوز حضور خود را از فدراسیون جهانی گرفته است و فوتبال نیز در آستانه‌ی تأیید نهایی از سوی فیفا قرار دارد تا خاطره‌ی بازی‌های غرب آسیا و جلوگیری از حضور ایران به دلیل داشتن حجاب اسلامی دیگر تکرار نشود. حال نگاهی کوتاه به عمل‌کرد و تاریخچه‌ی ورزش‌های بانوان در رده‌ی بین‌المللی در سال‌های پس از انقلاب خواهیم داشت.

فوتبال:

  با پیروزی انقلاب فوتبال زنان به طور کلی فراموش شد؛ اما در سال 1371 فوتبال زنان برای نخستین ‌بار با مسابقات سالنی در دانشگاه الزهرا احیا شد. با گذشت زمان و اجرای طرح ادغام ورزش زنان و مردان در ایران، پستی با نام نایب‌ رئیس زنان در هر فدراسیون تشکیل شد و به این ترتیب، اوضاع ورزش زنان رو به بهبودی رفت. پس از آن، تیم فوتبال زنان پس از اخذ مجوز شورای برون‌مرزی ورزش، آماده‌ی حضور در مسابقات آسیایی شد و توانست در نخستین حضورش در مسابقات غرب آسیا نایب‌ قهرمان شود.

در ادامه تیم ملی فوتبال زنان، در سال 2007 گام‌هایی برای حضور در جام جهانی برداشت و ابتدا در مرحله‌ی مقدماتی جام ملت‌های آسیا با غلبه بر هند، به مرحله‌ی دوم مسابقات راه پیدا کرد؛ اما در ادامه ناکام ماند. زنان فوتبالیست در سال 84  در مسابقات غرب آسیا در اردن شرکت کردند و در آخرین حضور خود، بار دیگر برای حضور در مسابقات جام جهانی آماده شدند؛ اما در دیدار با اردن، داور بحرینی اجازه‌ی حضور زنان ایرانی با حجاب اسلامی را در زمین نداد و ایران بدون حضور در میدان بازنده شد. از آن پس تلاش‌های مسئولین فدراسیون و معاون امور بانوان وزارت ورزش و جوانان برای کسب مجوز حضور زنان فوتبالیست با حجاب اسلامی در مرحله‌ی جدیدی قرار گرفت و تأییدهای اولیه‌ی آن گرفته شد.

فوتسال:

هر چند فوتسال قدمت بیش‌تری از فوتبال دارد، دختران ایران هنوز عنوان خاصی در این رشته به دست نیاورده‌اند و در بازی‌های داخل سالن ماکائو هم ضعیف ظاهر شدند. آن‌ها در نهایت در تورنمنت بین‌المللی اردن که در سال 86 برگزار شد، بعد از شش پیروزی پیاپی به مقام قهرمانی دست یافتند. البته تیم ملی فوتسال کشور در حال حاضر خود را برای حضور در جام ملت‌های آسیا آماده می‌کند و به همین منظور از دو تن از فوتبالیست‌های خود برای حضور در تیم ملی فوتسال استفاده کرده است و امید زیادی برای حضوری موفق در این مسابقات دارد.

تیراندازی:

 تیراندازی از آن دست رشته‌هایی‌ست که از اوایل انقلاب حضوری مداوم در رقابت‌های بین‌المللی داشته و تاکنون موفق به کسب مدال در بازی‌های آسیایی گوانگجو و کسب سهمیه‌ی المپیک لندن شده است. الهه احمدی در المپیک به جمع فینالیست‌ها راه یافت و در نهایت به مقام ششم دست یافت که بهترین نتیجه‌ی تیراندازی تاریخ ایران در المیپیک بوده است. ساره جوانمردی نیز در پارالمپیک لندن به مدال برنز دست یافت تا ثابت شود که زنان ایرانی فاصله‌ی زیادی تا کسب سکوهای قهرمانی تیراندازی جهان ندارند. نگاهی به تاریخچه‌ی تیراندازی ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی نشان می‌دهد که تیراندازان حضور بین‌المللی‌شان را از سال 70 و در یک مسابقه‌ی دوستانه شروع کردند. آن‌ها همان سال در مسابقات قهرمانی آسیا در پکن شرکت کردند و مقام چهارم تیمی را به دست آوردند. تیراندازی زنان هم‌چنین عنوان سومی تیمی بازی‌های آسیایی بوسان را در کارنامه خود دارد. الهه احمدی در تیراندازی پنجاه متر سه وضعیت بازی‌های آسیایی گوانگجو، صاحب مدال نقره شد. تیم ملی ده متر زنان در همین مسابقات دوم شد و تیم ملی پنجاه متر سه وضعیت زنان به مدال برنز دست یافت.

تیراندازی با کمان:

 تیر و کمان که ابتدا به عنوان انجمنی زیر نظر فدراسیون تیراندازی کار می‌کرد، اولین‌ بار سال 81 دختران را راهی مسابقات قهرمانی آسیا در چین کرد. بعد از تشکیل فدراسیون مستقل، همه چیز جدی‌تر دنبال شد و نجمه آبتین به عنوان دومین انفرادی در مسابقات جایزه‌ی بزرگ تایلند در سال 85 معرفی شد. تیم دختران ایران سال بعد در همان مسابقات، عنوان سومی تیمی را به دست آورد. هم‌چنین زهرا نعمتی در مسابقات پارالمپیک لندن موفق شد نخستین مدال طلای تیراندازی با کمان تاریخ ایران را به دست آورد و هم‌چنین رکورد جهانی این رشته را تغییر دهد و به نام خود ثبت کند. زهرا دهقان نیز پس از کسب سهمیه‌ی مستقیم المپیک راهی آمریکا شد؛ اما موفق به کسب عنوان درخوری برای ایران در المپیک نشد. تیم ملی بانوان نیز در بازی‌های پارالمپیک لندن صاحب یک آویز طلا شد تا بانوان معلول ایران حضوری درخشان در جهان داشته باشند.

تکواندو:

  تکواندو از جمله ورزش‌هایی است که زنان ایرانی حضوری موفق در آن داشته‌اند و به عنوان پرافتخارترین رشته‌ی دختران ایران بعد از انقلاب شناخته می‌شود. دختران تکواندوکار که سال 81 و در مسابقات اوپن کره‌‌ی جنوبی اولین میدان بین‌المللی خود را به دست آوردند، در شرایطی که کسی روی مدال‌آوری دختران ایران حساب نمی‌کرد؛ در بازی‌های آسیایی بوسان اولین مدال‌شان را هم به دست آوردند. پروانه محمد تقی‌پور که چندی بعد به عنوان مربی ملی‌پوشان مشغول به کار شد، در آن مسابقات یک برنز گرفت تا نوار برنزی تکواندوکاران زن ایرانی شروع شود. 

 مهروز ساعی چهره‌ی شناخته شده تکواندو زنان است که حتی پیش از اعزام به بازی‌های آسیایی دوحه یک برنز آسیایی در کارنامه‌اش داشت و در جریان مسابقات تایلند که سال 85 در بانکوک برگزار شد، روی سکوی سوم ایستاد و در بازی‌های آسیایی دوحه نیز این مدال‌آوری را  تکرار کرد، تا در کنار افسانه شیخی دو برنز برای تیم تکواندو ایران به دست آورد.

 سارا خوش‌جمال‌فکری اولین دختر ورزشکاری است که سهمیه‌ی حضور در بازی‌های المپیک را به دست آورد تا اولین بانویی باشد که به صورت مستقیم و بدون واید کارت راهی المپیک می‌شود. در بازی‌های آسیایی گوانگجو نیز راحله آسمانی و پریسا فرشیدی در 62 کیلوگرم و 67 کیلوگرم زنان صاحب مدال نقره شدند و سارا خوش‌جمال‌فکری در 46 کیلوگرم، سمانه شش‌پری در 53 کیلوگرم و سوسن حاجی‌پور در 57 کیلوگرم زنان صاحب مدال برنز شدند.

اسکیت:

اسکیت دختران کارش را در بخش نمایشی شروع کرد؛ اما هنگامی که متوجه شدند اگر در بخش سرعت و استقامت کار کنند، شانس این را دارند که در میادین برون‌مرزی حاضر شوند، فعالیت خود را روی این بخش متمرکز کردند.  از همین رو زمانی که هنوز حتی فدراسیون اسکیت تشکیل نشده بود و همه‌ چیز در یک انجمن زیر نظر فدراسیون ورزش‌ها خلاصه می‌شد، دو دختر اسکیت‌باز سال 83 به مسابقات قهرمانی آسیا در ژاپن اعزام شدند.

اگر چه مارال راسخی و سارا فرشتیان در آن رقابت‌ها عنوان خاصی به دست نیاوردند؛ اما دختران اسکیت‌باز در مسابقات آسیایی چین‌تایپه توانستند در سه هزار متر امدادی جوانان، دویست متر جاده جوانان، هشت هزار متر امدادی، پنج هزار متر امدادی بزرگسالان و اسکیت نمایشی، پنج مدال برنز بگیرند. با وجود نوپا بودن این رشته، عمل‌کرد دختران در مسابقات آسیایی قابل ستایش بود.

تنیس روی میز

تنیس روی میز، اولین ‌بار در سال 81 به مسابقات برون‌مرزی اعزام شد. در آن مسابقات که تحت عنوان رقابت‌های قهرمانی خاورمیانه در کشور قزاقستان برگزار شد، تیم زیر هفده سال ایران در مجموع تیمی، عنوان سومی را به دست آورد و یک عنوان دوم انفرادی هم کسب کرد. پینگ‌پونگ‌بازان دختر ایرانی هم‌چنین موفق شدند در جریان مسابقات جهانی از بین تیم‌های دسته چهارم، خود را یک دسته بالاتر بکشند و نام‌شان در رنکینگ جهانی ثبت شد.

ندا شهسواری با قهرمانی در مسابقات آسیای میانه، سهمیه بازی‌های المپیک تابستانی 2012 را کسب کرد و با حضورش در المپیک لندن، اولین زن ایرانی است که در رشته‌ی تنیس روی میز در المپیک حضور پیدا کرده ‌است؛ اما در این بازی‌ها با شکست در بازی اول برابر حریفی از نیجریه، حذف گردید.

ورزش‌های آبی

در بین رشته‌های آبی، تنها قایق‌رانی است که اجازه‌ی حضور در میادین برون‌مرزی را دارد. شنا، شیرجه، واترپلو و نجات غریق شرایط ویژه‌ای دارند؛ اما در رشته قایق‌رانی دختران با پوشش ویژه‌ی خود اولین ‌بار در سال 84 راهی چین شدند تا در مسابقات قهرمانی آسیا شرکت کنند. از آن پس آن‌ها در بازی‌های آسیایی و جهانی هم شرکت کردند و تیم ملی سبک وزن چهار نفره زنان، در بازی‌های آسیایی گوانگجو صاحب مدال برنز شد. در المپیک لندن نیز کاروان ایران شاهد حضور سولماز عباسی و آرزو حکیمی برای نخستین ‌بار مستقیم و بدون واید کارت بودند؛ اما این دو بانو در اولین تجربه حضور خود در المپیک، عنوان درخوری کسب نکردند.

رشته‌های پایه

شنا، ژیمناستیک و دوومیدانی رشته‌های پایه هستند؛ اما به جز دوومیدانی سایر رشته‌ها حضور پررنگی در رقابت‌های آسیایی و جهانی ندارند. ناگفته پیداست که شنا، شیرجه، سینکرونایز و همین‌طور ژیمناستیک با شرایط ویژه‌ای که دارند، هیچ‌گاه شانسی برای حضور در میادین بین‌المللی ندارند و تمام تلاش‌شان به حضور در بازی‌های کشورهای اسلامی که هر چهار سال یک ‌بار در ایران برگزار می‌شود، محدود شده است. بانوان در این بخش هنوز موفق به کسب مدال نشده‌اند و امیدواریم در بازی‌های آسیایی کره‌ی جنوبی سال 2014 این امر محقق شود.

ورزش‌های رزمی

 تا پیش از این، تکواندو تنها رشته‌ی رزمی بود که شاهد حضور بانوان ایرانی در رقابت‌های جهانی و بین‌المللی بود و کاراته با وجود حضور در بازی‌های آسیایی و ووشو نیز با وجود پتانسیل بالایی که داشت، از حضور بانوان ایرانی در عرصه‌ی جهانی و المپیک محروم بود؛ اما امسال سالی خوش برای این رشته بود و فدراسیون‌های جهانی موافقت خود را با حضور بانوان مسلمان با پوشش اسلامی در میادین جهانی اعلام کردند و باید منتظر درخشش بانوان در این رقابت‌ها باشیم. اولین تجربه‌ی حضور بانوان ووشو کار در میادین بین‌المللی به مسابقات قهرمانی آسیا در میانمار برمی‌گردد. در طول این مدت، زنان ووشوکار حتی بازی‌های آسیایی دوحه را هم تجربه کردند و سپس در مسابقات جهانی چین حضور یافتند که منجر به کسب چهار مدال یعنی دو مدال برنز و دو نقره برای دختران ایران شد. اوج درخشش بانوان ووشوکار را باید در بازی‌های آسیایی گوانگجو دانست؛ چرا که خدیجه آزادپور در  سانشو 75 کیلوگرم زنان، گردن‌آویز طلا را به دست آورد و الهه منصوریان صاحب گردن‌آویز طلا شد.

کاراته نیز از جمله ورزش‌های رزمی است که بانوان ایرانی در آن حضوری فعال داشتند و اولین اعزام آن‌ها مربوط به سال 77 است. آن‌ها عازم مجارستان شدند؛ اما موفقیت‌های چشم‌گیری صورت نگرفت، تا این‌که فاطمه چالاکی در 55 کیلوگرم زنان و سمیرا ملکی‌پور در 68 کیلوگرم زنان مدال‌های برنز بازی‌های آسیایی را از آن خود کردند تا کاراته‌ی ایران در آسیا حرف‌های تازه‌ای برای گفتن داشته باشد.

گفتنی است، با توجه به این‌که زمینه‌ی حضور زنان کاراته‌کار در میادین بین‌المللی به تازگی فراهم شده است، باید منتظر حضور درخشان‌تری از آنان در جهان باشیم. حضور ایران در بازی‌های کشورهای اسلامی را نیز نباید از یاد برد؛ چرا که برگزاری این مسابقات، فرصتی است برای رشته‌هایی که نوع پوشش آن با اسلام و شأن بانوی مسلمان مغایرت دارد.

 فدراسیون اسلامی ورزش زنان، در چارچوب منشور المپیک با هدف برگزاری مسابقات ورزشی با حفظ و حراست از اصول و موازین اسلامی، تقویت هم‌بستگی در میان بانوان مسلمان و تعالی هویت اسلامی زنان در میادین ورزشی، تحکیم مبانی، عدم تبعیض نژادی و طبقاتی بر طبق موازین اسلامی، ارتقاء فرهنگ ورزشی و گسترش و تقویت کادر ورزشی و تشکیل دوره‌های آموزشی در رشته‌های مختلف  تشکیل شد و شاهد حضور بانوان مسلمان در رقابت‌های ورزشی بود. در همین زمینه پنجمین دوره‌ی بازی‌های بانوان کشورهای اسلامی در سال 2009 میلادی در سه شهر تهران، اصفهان و مشهد با حضور زنان مسلمان و بعضاً غیرمسلمان از کشورهای اسلامی برگزار شد.

تعداد مشاهده مقاله: 225