رنگ و روان‌شناسی رنگ

برخی از روان‌شناسان عقیده دارند، رنگی که برگزیده و دل‌خواه کسی است، می‌تواند گویای خصوصیت‌های اخلاقی و روان‌شناسی او باشد. با وجودی که اثر رنگ‌ها تا حدی ذهنی است، و در مورد اشخاص مختلف فرق می‌کند، برخی از تأثیرهای رنگ‌ها، دارای معنی یگانه‌ای در سراسر جهان هستند. رنگ‌هایی که در طیف قرمز و رنگ‌های گرم شناخته می‌شوند، دامنه‌اش از احساس‌های گرم و صمیمانه تا احساس خشم و عصبانیت متغیر است. رنگ‌های سرد و رنگ‌هایی که در ناحیه‌ی آبی قرار دارد، معمولاً آرامش‌بخش هستند. در برخی از فرهنگ‌های قدیمی، از جمله مصری‌ها و چینی‌ها از رنگ‌ها برای درمان استفاده می‌شده است. در این مقاله، به خواص درمانی بعضی از رنگ‌ها و ویژگی‌های بارز اخلاقی دوست‌داران این رنگ‌ها و فصل‌های مربوطه پرداخته شده است.

فروردین: قرمز

قرمز، یکی از رنگ‌هایی است که اکثر افراد، ارتباط قوی با آن برقرار می‌کنند و واکنش شدیدی نسبت به آن نشان می‌دهند. دوست‌داران رنگ قرمز، تند، سرکش و در عین‌حال، فعال، شجاع و کمی عجول هستند. احتمال شکست به‌خصوص در عشق برای آن‌ها فراوان است. قضاوت عجولانه و ناگهانی در مورد دیگران، اغلب سبب از بین رفتن دوستی‌های‌شان می‌شود، با آن‌که در عشق کاملاً فداکارند؛ اما اگر روزی حوادث بر وفق مراد آن‌ها نباشد، بدون تفکر و جویا شدن علت می‌جنگند. دو عیب، خودپرستی و عدم کنترل در نفس آن‌هاست و دو صفت ممتاز آن‌ها، خوش‌قلبی و حس بزرگ‌طلبی آن‌هاست. خاصیت درمانی رنگ قرمز، آن است که ضربان قلب را تندتر می‌کند، گردش خون را افزایش می‌دهد و ترشح آدرنالین را تسریع می‌کند. از نظر عاطفی، این رنگ موجب پرخاش‌گری و تندی می‌شود. هم‌چنین بستن روسری قرمز به دور گردن برای تسکین گلودرد سفارش می‌شود.

اردیبهشت: صورتی

صورتی مخلوطی از قرمز و سفید است. ملایم و پرورنده است و به سلامتی فرد مربوط می‌شود و برای کسانی که دل‌شکسته‌اند، مفید است. رنگ صورتی در واقع همان قرمز است، که کم‌رنگ شده است. علاقه‌مندان به این رنگ، تمام صفت‌های رنگ قرمز را فقط کمی ملایم‌تر دارند. آن‌ها باگذشت هستند و در عشق، تندی نشان نمی‌دهند. دیگران را خوب درک می‌کنند و با اطرافیان خود با ملایمت و لطف رفتار می‌کنند و به‌دلیل نشاط و شادابی شخصیت‌شان، مورد علاقه‌ی اطرافیان خود هستند. کسانی که به این رنگ علاقه دارند، اغلب شکست‌ها، خشونت‌ها و دشواری‌های زندگی را تحمل کرده‌اند و با مشکل‌های فراوان مواجه شده‌اند.

خرداد: نقره‌ای

رنگ درونی متولدین خرداد، آن‌ها را به افرادی دل‌سوز، مهربان، خون‌گرم و صادق تبدیل کرده است. آن‌ها حرکاتی سریع‌تر، ولی دل‌پذیر دارند و از کارهای یک‌نواخت و تکراری بدشان می‌آید؛ به‌همین‌علت، کارهای روزانه باعث می‌شود که فکر کنند هم‌چون پرنده‌ای در قفس اسیر شده‌اند. این افراد، ذاتاً بی‌قرار هستند و همواره در پی هیجان، تغییر و تنوع هستند؛ و اگر در یک جا ثابت بمانند، افسرده می‌شوند. آن‌ها با مهارت ذاتی خویش، چنان در ذهن مخاطب طوفان به‌راه می‌اندازند که هیچ‌کس متوجه تغییر مسیر ذهن نمی‌شود و این‌گونه است که می‌توانند به اسکیموها یخ بفروشند و به افراد بدبین، رؤیا!

تیر: خاکستری

این رنگ، مظهر چشم‌پوشی از خوشی‌های دنیاست. کسانی‌که به این رنگ علاقه دارند، اغلب در زندگی احساس رضایت دارند. خاکستری رنگ خردورزی است و جوانانی که به این رنگ، اظهار علاقه می‌کنند در واقع، خود را هم‌شأن و هم‌طراز کهن‌سالان می‌دانند. آن‌ها عاشق افراد مسن‌تر از خود می‌شوند. خاکستری را باید در کهن‌سالان و خانه‌ی سالمندان پیدا کرد. این افراد معمولاً غمگین و محافظه‌کار هستند، و حتی اگر آهنگی گوش کنند، غمگین است.

مرداد: طلایی

طلایی رنگ گرم و درخشان است. با عرفان و تقدس پیوند دارد. دوست‌داران این رنگ انرژی خود را بیهوده تلف نمی‌کنند و از همین‌رو، یک سازمان‌دهنده‌ی خوب هستند. هرگاه از خودنمایی دست بکشند، دستورهایی که صادر می‌کنند، بسیار مؤثر است. رنگ طلایی گردش خون را بهبود می‌بخشد، گرمای بدن را افزایش می‌دهد و می‌تواند برای مداوای سل جلدی، مرهم باشد.

شهریور: نارنجی

نارنجی، رنگی است ترکیبی و آن‌هایی که این رنگ را دوست دارند، متکی به نفس نیستند؛ اما اجتماعی و خوش‌خلق‌اند و با مردم خوب رفتار می‌کنند. نفوذ در این‌گونه افراد مشکل است؛ کسی که آن‌ها را دوست بدارد، می‌تواند با او به آسانی ازدواج کند. هوس‌باز نیستند؛ و اگر با کسی دوستی کنند، صداقت و فداکاری دارند. اگر این دسته از افراد با کسی که خصوصیت‌های اخلاقی خودشان را داشته باشد، ازدواج کنند سعادت‌مند می‌شوند. نخستین موضوعی که در مورد متولد شهریور جلب توجه می‌کند آن است که انگار مسئله‌ی مهمی در ذهن دارد و در تلاش است که آن را حل کند، یا از چیزی نگران است. احتمال این‌که تا دیروقت در محیط کار دیده شود، بسیار بیش‌تر از آن است که بتوان در میهمانی او را دید. از کار و تلاش احساس آرامش و امنیت می‌کند.

مهر: آبی

مشاهده‌ی رنگ آبی سبب ایجاد هورمون‌های شیمیایی خاصی در بدن می‌شود که باعث ایجاد آرامش می‌گردد. علاقه‌مندان به این رنگ کاملاً می‌توانند هوس و احساس‌های خود را کنترل کنند. ظاهر آرام آن‌ها دیگران را وادار می‌کند به آن‌ها احترام بگذارند. آن‌ها در خرید و پوشش لباس قناعت می‌کنند و به‌علت شرم و حیا، اغلب تنها هستند. کندذهنی و عدم درک دیگران، آبی‌ها را کسل می‌کند و کسانی‌که از نظر هوشی بر آن‌ها برتری دارند، آن‌ها را ناراحت می‌کند. این افراد کارهای خود را با نظم و ترتیب و بر پایه‌ی قواعد معین انجام می‌دهند. از ویژگی خاص افراد آبی‌دوست، صلح، مهربانی و هماهنگی است. این رنگ، سبب کاهش نبض و فشارخون می‌شود برای پایین آوردن تب و درمان التهاب‌های پوستی مؤثر است. در فشارخون بالا یا هنگام فشار روحی، پوشیدن پیراهن یا بلوز آبی سفارش شده است.

آبان: سفید

سفید، همه‌ی رنگ‌ها را در بردارد. با معصومیت، خلوص و تغییر مرتبط است و به معنویت راه دارد. در ایران باستان رنگ سفید رنگ اشرافیت و طبقات مرفه اجتماعی بوده است.

آذر: بنفش

بنفش، ترکیبی از آبی و قرمز است. دوست‌داران این رنگ دارای مناعت‌طبع، وقار و پارسایی هستند. این افراد، صمیمی و حساس‌اند و ذوق عارفانه دارند. گاهی آن‌قدر صمیمی می‌شوند که نمی‌توانند تصمیم درست بگیرند. این رنگ می‌تواند در درمان اختلالات روان‌شناختی مانند اسکیزوفرنی مؤثر باشد.

دی: قهوه‌ای

قهوه‌ای، احساس سادگی، طبیعی بودن، ثبات، استحکام، استواری و پایداری ایجاد می‌کند. مردم اصولاً به رنگ قهوه‌ای اطمینان دارند و به آن اعتماد می‌کنند. دوست‌داران رنگ قهوه‌ای باثبات، مقدس، شاعرپیشه و کمی فیلسوف‌مآب هستند. آن‌ها به‌ندرت تغییر عقیده می‌دهند، و با آن‌که کم‌تر پیش می‌آید تصمیم بگیرند، هر بار که تصمیمی می‌گیرند به آن عمل می‌کنند. آن‌ها کاملاً در نگه‌داری پول و اسرار دیگران قابل اعتماد هستند.

بهمن: زرد

زرد، مظهر قدرت، خرد و عقل است. رنگ جدایی نیز هست؛ ولی برخلاف تصور عموم، جدایی از افکار و رفتار آزاردهنده، نه جدایی از عشق. چون این رنگ، زودتر از بقیه‌ی رنگ‌ها دیده می‌شود، بیش‌تر برای جلب توجه به‌کار می‌رود. زرد، رنگ خوش‌حالی، شادی، خرسندی و سعادت است. آدم‌های دوست‌دار رنگ زرد، برخلاف نظر عموم، بیمار و رنجور نیستند، بلکه منتظر خوش‌بختی‌های بزرگ‌اند؛ آرام و قرار ندارند، توسعه‌طلب و اهل اختراع‌اند. رنگ زرد در ایجاد انرژی ماهیچه‌ها تأثیر دارد. زرد فشارخون را بالا می‌برد و ضعف معده وکلیه را بهبود می‌بخشد. سنگ‌های زرد، درد و ناخوشی را از جسم بیمار، به درون خود جذب می‌کنند. دوست‌داران این رنگ، آینده‌نگر، توسعه‌طلب و اهل تحقیق و پژوهش هستند. از نظر عاطفی، این افراد، تغییرپذیر، پرتوقع و بانشاط هستند.

اسفند: سبز

سبز، رنگی آرامش‌بخش، برای چشم است و بعد از آبی دومین رنگ پرطرف‌دار در میان عموم مردم است. به‌طور کلی، سبز معمولاً، نماد مفاهیمی نظیر صلح، افتخارآفرینی، خوش‌شانسی و حاصل‌خیزی است. سبزها اصلاح‌گر هستند و بسیار علاقه به نصیحت کردن دارند؛ هم‌چنین کوشش و پشت‌کار عجیبی دارند. رنگ سبز، باعث کاهش استرس می‌شود. کسانی که در فضای سبزرنگ کار می‌کنند کم‌تر دچار دردهای دستگاه گوارش می‌شوند. در حقیقت رنگ سبز رنگ حیات و نشاط است.

منابع:

- حاجیان، سعید (1389)، روان‌شناسی رنگ‌ها، قم، عطر یاس. 

- ویلز، پائولین (1386)، رنگ‌ها و تأثیرات درمانی‌شان، ترجمه: مینا اعظامی، تهران، صورتگر.