میوه‌ها و دسرهای خوش‌مزه (7)

سیب

امام صادق(ع) می‌فرماید: «به بیماران مبتلا به تب، سیب بخورانید؛ زیرا برای آنان چیزی سودمندتر از سیب نیست.» سیب یکی از میوه‌های شفابخش است که نشانه‌ی عشق و دوستی، زیبایی، خوش‌بختی، تندرستی و... است. این میوه، سرشار از ویتامین A و حاوی مقداری ویتامین B ، C ، فسفر، منیزم، کلر، کلسیم، سدیم، آهن، پتاسیم، ساکارز، سلولز، پکتین و تانن است. به‌علت داشتن فسفر، اعصاب و مغز را تقویت می‌کند. اثر آرام‌بخشی نیز به‌علت وجود ویتامین‌های گروه B دارد.

سیب در حفظ طراوت و شادابی پوست مؤثر است. این میوه برای دندان‌ها و لثه‌ها مفید است. اسیدهای موجود در سیب، هنگام جویدن، باکتری‌های دهان را از بین برده و دندان‌ها و لثه‌ها را تمیز می‌کند. جویدن آن مانند این است که از یک مسواک طبیعی استفاده شده است، قادر است ذره‌های غذایی باقی‌مانده در پشت دندان‌ها و لثه‌ها را پاک کرده و فساد دندان و بیماری لثه را دور سازد.

اسیدهای موجود در سیب اثر ضدالتهاب و باکتری‌کشی به دندان‌ها و لثه دارد. جویدن سیب، عضله‌های فک را قوی‌تر می‌کند. سیب فشارخون را تنظیم می‌کند. خوردن و بوکردن آن نیز باعث کاهش فشارخون می‌شود. یکی از بیماری‌هایی که به‌طور مشخص به‌علت پرخوری و مصرف مداوم منابع حیوانی (گوشت قرمز و چربی) بروز می‌کند، درد مفاصل و نقرس است. سیب میوه‌ی باارزشی است که مانع تشکیل اسیداوریک در بدن می‌شود؛ از این رو، مصرف آن برای مبتلایان به درد مفاصل و نقرص توصیه می‌شود.

خوردن سیب با پوست یبوست را برطرف می‌کند، زیرا مقدار زیادی پکتین در پوست آن است. برای خستگی مفید است، مقوی کبد و اشتهاآور است و تب را پایین می‌آورد. این میوه برای افراد مبتلا به دیابت نیز مناسب است. آب سیب برای سرماخوردگی، گرفتگی صدا و سرفه، داروی خوبی است. کسانی که سیب می‌خورند کم‌تر به بیماری‌های سرماخوردگی و عفونت حنجره و برونشیت‌ها مبتلا می‌شوند.

دسر سیب: با چاقو، دایره‌ی کوچکی دور دُم سیب ایجاد و سوراخ می‌کنیم و قسمت‌های سفت داخل سیب را خارج می‌کنیم. فقط تخم‌ها و قسمت سفت وسط سیب را درآورید و ته سیب را سوراخ نکنید. در یک ظرف عمیق، مقدار کمی آب ریخته و سیب‌ها را در آن می‌گذاریم. داخل هر سیب دو حبه‌قند قرار می‌دهیم. یک قاشق چای‌خوری دارچین، رنده‌ی یک‌عدد پوست گریپ‌فروت و آب یک‌دوم گریپ‌فروت را داخل سیب‌ها می‌ریزیم و می‌گذاریم تا سیب‌ها پخته شوند. بعد از پخته‌شدن سیب‌ها را خارج کرده و می‌گذاریم پنج‌دقیقه خنک شوند. سپس روی هر سیب، یک‌قاشق کوچک ژله گذاشته و سرو می‌کنیم.

گلابی

گلابی را شاهِ میوه‌ها می‌نامند. این میوه حاوی ویتامین‌های A ، E ، C ، کلسیم، آهن، منیزیم، روی، پتاسیم، فلوئور و منگنز است. میوه‌ای مغذی، ملین و مدر است، به‌آسانی هضم و جذب بدن می‌شود. ترشح بزاق دهان را زیاد می‌کند، در نتیجه باعث تسهیل عمل دستگاه هاضمه می‌شود.

دانه‌های ریزی که در موقع خوردن آن زیر دندان احساس می‌شود برای دفع مواد زائد بدن بسیار مؤثر است. این دانه‌ها از جنس سلولز هستند و در دستگاه گوارش هضم نمی‌شوند؛ از این رو با عبور از دستگاه گوارش، معده و روده را پاک می‌کنند و کلیه‌ی مواد زائد باقی‌مانده در شکم را دفع می‌کنند. به‌دلیل این‌که گلابی حاوی ویتامین C است، در زیبایی پوست بسیار مؤثر است.

پوست گلابی که در معرض نورخورشید قرار دارد، از نظر ویتامین‌ها غنی‌تر است، به‌علاوه قسمت عمده‌ی فیبر گلابی در پوست آن است؛ لذا نباید هنگام خوردن، پوست آن جدا شود.

گلابی برای بیماران دیابتی بسیار مناسب است. برخی اشخاص نمی‌توانند به‌آسانی گلابی را هضم کنند، چنین اشخاصی باید گلابی را بپزند و به‌صورت کمپوت و یا مارمالاد درآورند. افرادی که مبتلا به رماتیسم، نقرس و درد مفاصل هستند این میوه برای آن‌ها فوق‎‌العاده مفید است.

دسر گلابی دارچینی: سه عدد گلابی سفت را پوست بکنید. هر گلابی را از وسط به دو قسمت کرده و هسته‌ها را خارج کنید. روی گلابی‌ها کمی آبلیمو بزنید تا رنگ‌شان تغییر نکند. درون ظرفی نسوز نصف لیوان گلاب یا عرق بهارنارنج را با یک قاشق غذاخوری دارچین مخلوط کرده و بریزید. گلابی‌ها را هم در یک ردیف منظم، کف ظرف و روی این مخلوط بچینید.

روی گلابی‌ها را با فویل بپوشانید و به مدت سی‌دقیقه در طبقه‌ی میانی فری که از قبل با حرارت دویست درجه‌ی سانتی‌گراد گرم کرده‌اید قرار دهید. وقتی گلابی‌ها را از فر خارج کردید، روی دستمالی قرار دهید تا آب اضافی‌اش خارج شود، سپس در ظرف مناسبی قرار داده و با بستنی و سس شکلات سرو کنید.

کیوی

کیوی یکی از میوه‌های فصل سرد سال است که در میان میوه‌های موجود به‌عنوان منبع غنی ویتامین C به‌شمار می‌آید. کیوی میوه‌ی جوانی و تندرستی، منبعی غنی و سرشار از ویتامین C است؛ به‌طوری که میزان ویتامین C این میوه دوبرابر پرتقال و شش برابر لیموترش است. هم‌چنین این میوه دارای ویتامین A ، E ، ویتامین‌های B1 ، B2 ، اسیدفولیک و سایر ویتامین‌های گروه B است.

در صد گرم کیوی 61 کیلوکالری انرژی وجود دارد و از این جهت، هم‌ردیف زردآلو و نارنگی است. در همین مقدار از میوه، 331 میلی‌گرم پتاسیم، 26 میلی‌گرم کلسیم و چهل میلی‌گرم فسفر موجود است. مقدار پتاسیم آن از موز کم‌تر است؛ اما در مقابل از میزان منیزیم بسیار بالایی برخوردار است، دارای مس و آهن نیز است.

این میوه به‌دلیل خاصیت کاهندگی که به سطح تری‌گلیسرید دارد، از غلظت خون می‌کاهد و از تنگ‌شدن عروق و بروز انواع سکته‌ها جلوگیری می‌کند. کیوی موجب رقیق‌شدن خون شده و از ایجاد پلاک در خون جلوگیری می‌کند. با داشتن پیش‌سازهای ویتامین A و ویتامین C موجب حفظ سلول‌های دستگاه بینایی می‌شود. ویتامین C موجود در آن موجب تقویت سیستم حفاظتی بدن می‌شود. پتاسیم موجود در آن باعث فشار خون می‌شود. کیوی ابتلا به سرماخوردگی را کاهش می‌دهد و علائم بیماری آسم را می‌کاهد.

ویتامین C یکی از آنتی‌اکسیدان‌های قوی است. افرادی که در برنامه‌ی غذایی روزانه‌ی خود از انواع آنتی‌اکسیدان‌ها استفاده می‌کنند کم‌تر به بیماری‌های قلبی عروقی، سکته‌ی قلبی و انواع سرطان‌ها دچار می‌شوند و سیستم ایمنی بدن‌شان هنگام مقابله با استرس قوی‌تر عمل خواهد کرد. کیوی منبع مناسب فیبر غذایی نیز است؛ به‌طوری که در هر یک‌عدد آن، 5/2 گرم فیبر وجود دارد. رژیم‌هایی که فیبر غذایی بالایی دارند اجازه نمی‌دهند سطح کلسترول خون به‌حد غیرمجاز و بیمارگونه برسد و به‌این ترتیب، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی و حمله‌های قلبی کم می‌شود. فیبرها سطح قند خون را نیز در حد طبیعی تنظیم می‌کنند. به‌این دلیل، خوردن این میوه برای افراد مبتلا به دیابت، کسانی که سابقه‌ی بیماری قلبی دارند و یا چربی خون‌شان بالاست توصیه می‌شود.

با مصرف مواد غذایی حاوی فیبر، احتمال بروز سرطان روده نیز به حداقل می‌رسد. مصرف کیوی مشکل داشتن استرس و بی‌خوابی را نیز از بین می‌برد.

* اگزالات ماده‌ای است که وقتی وارد بدن می‌شود به کلسیم موجود در غذا متصل شده و در اندام‌هایی مانند کلیه‌ها و کیسه صفرا موجب تشکیل سنگ می‌شود. به‌همین دلیل، دو تا سه ساعت قبل و بعد از مصرف لبنیات و سایر منابع غذایی کلسیم و حتی قرص‌های کلسیم توصیه می‌شود که کیوی میل نشود؛ زیرا هم کلسیم جذب نمی‌شود و هم در افراد مستعد احتمال تشکیل سنگ، بالا می‌رود.

* کیوی دارای آنزیم‌هایی است که پروتئین‌ها را تجزیه می‌کنند، آنزیم‌های کیوی می‌توانند مدت کوتاهی فعالیت کنند و این زمان کافی است که مواد پروتئینی به‌وسیله‌ی این آنزیم‌ها به قطعه‌های کوچک‌تری تجزیه شوند و این عمل، هضم غذاهای سنگین در معده و روده را آسان‌تر می‌کند.

* کیوی دارای اگزالات است. به‌همین علت، افراد مستعد سنگ کلیه و سنگ کیسه‌ی‌صفرا باید با احتیاط این میوه را مصرف کنند.

* کیوی دارای مقادیر زیادی آنزیم به نام پاپائین است که از نظر تجاری برای نرم‌کردن گوشت مفید است؛ اما احتمال دارد برای بعضی از افراد آلرژی‌زا باشد، به‌ویژه افرادی که به آناناس حساسیت دارند مستعد حساسیت به این میوه هستند. این آنزیم با پختن میوه به‌سرعت از بین می‌رود.

* اگر از کیوی به‌عنوان نرم‌کننده‌ی گوشت استفاده می‌‎کنید، مراقب باشید برای این منظور تنها چند دقیقه کافی است؛ زیرا بیش‌تر از آن باعث غیرقابل استفاده شدن گوشت می‌شود.

چیپس کیوی: از ورقه‌های کیوی تازه، با روش صحیح خشک کردن می‌توان برگه‌های ترش‌مزه و جویدنی تولید کرد. ابتدا ورقه‌های تازه برش‌خورده‌ی کیوی را با کمی آبلیمو آغشته و سپس درون سینی‌های مخصوص فر قرار دهید تا در پنجاه درجه‌ی سانتی‌گراد به‌مدت دو ساعت حرارت ببیند. روز بعد نیز این کار را در همان شرایط تکرار کرده تا ورقه‌ها خشک شود.

منابع:

دکتر چیت‌ساز، رهنما، حکیم، سیدمحمدتقی (1381)، خوردنی‌ها و آشامیدنی‌ها از نظر پیشوایان علم و دین، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

دکتر رجحان، محمدصادق (1381)، درمان به‌وسیله‌ی گیاهان دارویی، مرکز فرهنگی آبا.

مهندس قاسمی، میترا (1382)، خواص درمانی میوه‌ها و سبزی‌ها، نشر تیهو.

نراقی، مهدی (1382)، سبزی‌ها و میوه‌های شفابخش، مؤسسه‌ی انتشارات امیرکبیر.