اهالی رسانه باید هم‌درد، هم‌دل و همراه جامعه باشند

گفت‌وگو با «مژده لواسانی»، مجری تلویزیونی

با همان لبخند همیشگی‌اش، با صمیمیت و صفای خاصی که در چهره‌اش موج می‌زند، آماده‌ی گفت‌وگو می‌شود. با وجود مشغله‌هایی که دارد، به گرمی و اشتیاق درخواست ما را برای مصاحبه می‌پذیرد. مجری جوان و محجبه‌ای که ثابت ‌کرد می‌توان در اوج هیاهو و انرژی جوانی، با حجاب کامل در فعالیت‌های اجتماعی ظاهر شد و شور و انرژی جوانی منافاتی با حجاب اسلامی ندارد. او نمونه‌ی خوبی از یک بانوی جوان ایرانی است که با داشتن سن کم، سابقه‌ی درخشانی در کارنامه‌ی خود دارد.

مژده لواسانی، متولد 1368 تهران، مجری، سردبیر، نویسنده، تهیه‌کننده و گوینده‌ی صاحب سبک است و در رشته‌ی حقوق درس خوانده است.

* خانم لواسانی! در ابتدای گفت‌وگو، لطفاً خودتان را بیش‌تر برای خوانندگان نشریه‌ی پیام زن معرفی کنید و از سابقه‌ی فعالیت‌تان در سازمان صداوسیما بگویید.

من از چهارسالگی با برنامه‌های «سلام کوچولو» و «بوی گل آفتاب» وارد سازمان شدم و مجری رادیو بودم. اولین اجرای حرفه‌ای‌ام در یازده‌سالگی با برنامه‌ی زنده‌ی «جشن عاطفه‌ها» بود و بعد از آن هم با برنامه‌ی «باز باران» فعالیتم را ادامه دادم. «کبوتر دات کام» هم اولین اجرای تلویزیونی‌ام در چهارده‌سالگی بود. مدتی هم در شبکه‌ی تهران با برنامه‌ی زنده‌ی «به خانه برمی‌گردیم» در خدمت مردم بودم و هم‌زمان برنامه‌ی «سه نقطه» را هم اجرا می‌کردم. بعد از آن با برنامه‌های «روز از نو» و «عصر خانواده» به شبکه‌ی دو سیما آمدم و در حال حاضر هم با برنامه‌ی شبانگاهی «کافه سؤال» که از شبکه‌ی دو سیما پخش می‌شود در خدمت خانواده‌ها هستم که خدا را شکر با استقبال خوب مخاطبان روبه‌رو شده است!

* خانم لواسانی! آیا انتخاب چادر و نوع پوششی که دارید، به صلاح‌دید برنامه‌سازان سازمان برای اثرگذاری روی جوانان بوده، یا انتخاب خودتان؟

من چه جلو دوربین و چه پشت دوربین، به همین صورت در اجتماع حاضر می‌شوم و قبل از این‌که به فکر تأثیرپذیری مخاطب باشم، این نوع پوشش باور و انتخاب خودم است و برمی‌گردد به باورهایی که از کودکی در خانواده در من شکل گرفته است و ربطی به فعالیت‌های رسانه‎‌ای ندارد؛ حتی اگر وکیل یا پزشک هم بودم، همین‌طور در جامعه ظاهر می‌شدم و تمهیدات و صلاح‌دید برنامه‌سازان نبوده است؛ البته قطعاً برایم بسیار شیرین و ارزش‌مند است اگر بتوانم کوچک‌ترین تأثیر مثبتی هم داشته باشم. بازخوردهایی که از طرف دختران جوان در صفحه‌ی مجازی یا در دنیای واقعی دارم، به‌خصوص بعد از پخش «کافه سؤال» حس می‌کنم، توانسته‌ام ارتباط خوبی با مخاطبانم برقرار کنم.

* با توجه به این‌که ماهواره رسانه‌ا‌ی قدرت‌مند در ارائه‌ی برنامه‌ها، فیلم‌های جذاب و مختلف در معرض دید خانواده‌هاست و سعی در القای باورهای زندگی غیراسلامی دارند، آیا اهالی رسانه‌ی ملی در مقابل هجوم این برنامه‌های پررنگ‌ولعاب چاره‌ای اندیشیده‌اند؟

 به اعتقاد من، ما بیش‌تر از این‌که از رسانه‌های جمعی دیگر انتقاد کنیم، باید فرهنگ‌سازی خودمان را درباره‌ی سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی داشته باشیم؛ همان‌طور که رهبر معظم انقلاب تأکید دارند.

باید ببینیم چه اندازه برنامه‌ی خانوادگی جذاب داریم؛ چه‌قدر ویژه‌ی جوانان خلاقانه برنامه‌ای تولید کردیم؛ از جنس حرف‌های جوانان امروز؟ چه برنامه‌هایی داریم یا تولید کرده‌ایم برای جلبِ رضایت و پسندِ همه‌ی اعضای خانواده که ساعتی در روز، آن‌ها را دور هم جمع کنیم. به نظرم ابتدا ما اهالی رسانه باید در رأس برنامه‌های‌مان، به مشکلات و دغدغه‌های به‌روز جوانان و خانواده‌ها توجه کرده و آن‌ها را بررسی و مخاطبان را جذب کنیم. وقتی مخاطب احساس کند اهالی رسانه، هم‌درد، هم‌دل و همراه با اجتماع پیش می‌روند، راحت‌تر می‌توانیم پیام‌های‌مان را منتقل کنیم.

* چطور رسانه‌های فرهنگی، به‌ویژه صداوسیما می‌توانند در ترویج سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی که اشاره کردید، مؤثر باشند؟

من با یک مثال جواب این سؤال را می‌دهم. در سریال پربیننده‌ی «پایتخت» که سریال موفقی بوده دقت کنید. چه‌قدر زیبا خانواده‌ای مستحکم و منسجم را به تصویر کشیده بود که در سختی‌ها و شادی‌ها کنار هم بودند. اگر ما چندین برنامه و کارشناس تلویزیونی بیاوریم، نمی‌توانیم به اندازه‌ی یک سکانس کوتاه این فیلم، روی مخاطب تأثیر داشته باشیم. وقتی شخصیت اصلی فیلم، (نقی معمولی) قرار است برای مسابقه‌ی نهایی کشتی وارد میدان شود و مربی از او می‌خواهد دوپینگ کند و دوپینگ این کشتی‌گیر را همسرِ او نشان می‌دهد. به نظرم این پیام‌های زیبا و مؤثر که لابه‌لای فیلم‌ها و سریال‌های جذاب و پرمخاطب به بیننده ارائه می‌شود، بسیار می‌تواند کمک‌کننده باشد.

* می‌خواستیم نظر شما را درباره‌ی استفاده‌ی خانواده‌های امروز از اینترنت و صفحه‌های مجازی بدانیم و تأثیر فیلم‌ها و برنامه‌هایی که ترویج خیانت در خانواده و ترغیب تجمل‌پرستی و لوکس‌گرایی می‌کنند. نقش شما که مجری هستید و کسی که در برنامه‌های مختلف اجتماعی رسانه‌ی ملی فعالیت می‌کند، در این خصوص چیست؟

استفاده از اینترنت و صفحه‌های مجازی، مثل تیغ دولبه است که هم فرصت است و هم تهدید. ما نمی‌توانیم ورود تکنولوژی را به خانواده‌ها به چشم یک ایراد و اشکال ببینیم. باید با برنامه‌ریزی و بالابردن سطح آگاهی و ظرفیت‌مان، استفاده‌ی درست از این ابزار داشته باشیم و به جای این‌که تأثیر منفی بگیریم، خودمان در صفحه‌های مجازی اثرگذار باشیم. به نظرم حضور افراد فرهنگی و کسانی که دغدغه‌ی فرهنگ و حفظ ارزش‌ها و باورهای ایرانی ـ اسلامی دارند در این عرصه می‌تواند بسیار مفید و کارساز باشد.

اما در مورد فیلم‎‌هایی که مروج بی‌بندوباری و تجمل‌گرایی هستند، باز معتقدم کم‌کاری از سوی ماست. به هر حال، چیزی که ما آن را جبهه‌ی باطل می‌نامیم، دارد بسیار هوشمندانه و متنوع کار می‌کند و تمام تلاشش را هم برای جذب مخاطب انجام می‌دهد. حالا ما که می‌گوییم حرف‌مان حق است، تا چه اندازه خلاقانه عمل می‌کنیم؟ ما چه‌قدر دغدغه داریم که برنامه‌ی جذاب و اثرگذار داشته باشیم؟ این را هم بدانیم که مسلماً دیگران برای خوش‌آمد ما برنامه نمی‌سازند. همین الآن و در همین شرایط، غرب به این نتیجه رسیده است که آن‌چه به صلاح جامعه‌ی‌شان و باعث آرامش ملت‌های آنان است، همین استحکام خانوادگی است.

* خانم لواسانی! یکی از دلایل انتخاب ما برای گفت‌وگو با شما این بود که افرادی مثل شما به جوانان، به‌ویژه دخترخانم‌ها و خانم‌های جوان نشان می‌دهند که می‌شود با پوشش اسلامی و با حجاب کامل هم پرانرژی و «اکتیو» و با شور و هیجان جوانی در جامعه فعالیت کرد و این دو با هم منافاتی ندارند. آیا تمهیدات یا روش‌هایی برای جذب جوانان در برنامه‌های صداوسیما دارید؟

بله؛ قطعاً جوان امروزی سلیقه‌ و نوع نگاهش با گذشته فرق کرده و از این‌که فقط شعار و نصیحت بشنود و رسانه‌ای‌ها بیایند فقط حرف بزنند، بیزار است. من که مجری‌ای جوانم، تا حدودی سعی می‌کنم در گفت‌وگو با مهمانان برنامه یا در صحبت‌هایم حین اجرا، دغدغه‌های جوانان امروز را بیان کنم و در رادیو دستم بازتر است و چون سردبیر برنامه هستم، بیش‌تر می‌توانم به این موضوعات بپردازم. برنامه‌های ما هم بسته به سلیقه‌ی مخاطب، هر ساله به لحاظ محتوا و فرم تغییر می‌کند. ما متأسفانه در تلویزیون برنامه‌های بسیار محدودی در حوزه‌ی جوانان داشته و داریم؛ مثلاً «نیم‌روز» در دوره‌ی خودش بسیار موفق بوده و جای چنین برنامه‌ی پرمخاطبی فعلاً در تلویزیون خالی است.

زمانی که «کافه سؤال» را شروع کردیم، یکی از دغدغه‌های خودم دلیل تغییر زیبایی‌شناسی مردم بوده و شیوع جراحی‌های زیبایی مختلف که وقتی بحث آن مطرح شد، با استقبال خوبی از سوی بینندگان مواجه شدیم و بعد از پخش آن، باکس‌های خبری به این موضوع پرداختند و مورد توجه قرار دادند یا مثلاً چند سال پیش ما در تلویزیون روز دختر را جا انداختیم و دختران موفق را معرفی کردیم.

* نقش مطالعه را در کار خودتان چه‌قدر پررنگ می‌دانید؟ نوع بیان مجری و جمله‌های دل‌نشین او چه‌قدر می‌تواند در خانواده‌ها، به‌ویژه خانم‌ها اثرگذار باشد؟

مطالعه‌ نقش غیرقابل انکاری دارد و مجری حتماً باید علاوه بر داشتن اطلاعات روز، مطالعه و پژوهش کتاب‌های مختلف را در رأس کار خود قرار دهد.

چیزی که به اجرا ضربه می‌زند، عدم سواد لازم درباره‌ی بحث مورد نظر و عدم دانش و آگاهی کافی درباره‌ی موضوع برنامه است و نسل ما متأسفانه کمی کم‌تر به فکر سواد اجرا و مطالعه و عمق آن است. مجری چون ارتباط مستقیمی با مردم دارد و در معرض دید واقع می‌شود، قطعاً بیان خوب و به‌کارگیری جملات زیبا و مثبت می‌تواند روی خانواده‌ها اثرگذار باشد.

به نظر شما آیا رسانه باید در خدمت خانواده باشد یا بالعکس؟

نوع این ارتباط تعاملی است؛ یعنی همان میزان که رسانه روی فرهنگ خانواده مؤثر است، خانواده هم قطعاً می‌تواند اثرگذار باشد و استفاده‌ای که می‌خواهد از رسانه ببرد. با توجه به گفته‌ی امام خمینی، مردم با ارتباط تنگاتنگ با رسانه‌ها، به‌خصوص صداوسیما و با طرح انتقادها و پیشنهادهای سازنده‌ی‌شان، می‌توانند در سمت و سوی برنامه‌ها و ساخت آن اثرگذار باشند.

* نظر شما که یک خانم جوان فعال در عرصه‌ی اجتماع هستید، در مورد آسیب‌ها یا آثار مثبت حضور زن در اجتماع چیست؟ آیا زن (مؤثرترین عنصر خانواده) می‌تواند در کنار نقش همسری و مادری‌اش، حضور موفقی در جامعه داشته باشد؛ بی‌آن‌که آسیبی به نقش‌های اصلی‌اش وارد شود؟

با وجود این‌که خودم در اجتماع بسیار فعالم؛ اما باور دارم که مهم‌ترین نقش یک زن نقش مادری‌اش است و در این شکی نیست. فمینیست‌ترین زن‌های دنیا هم قطعاً اگر بچه‌ای داشته باشند، دوست دارند ابتدا پرورش و تربیت درستی در آن فرزند اتفاق بیفتد؛ با عقاید و باورهایی که خودشان دارند؛ پس هر آن‌چه به این نقش اساسی و مهم خدشه وارد می‌کند، باید کم‌رنگ و گاهی حذف شود. گاهی یک مادر، می‌تواند وظایف اجتماعی‌اش را با نقش‌هایی که در خانواده دارد، تنظیم کند و بدون ایجاد اختلال در وظایفش، در اجتماع فعال باشد که در این صورت مشکلی نیست؛ اما متأسفانه در بیش‌تر موارد دچار افراط و تفریط هستیم. گاهی زن را به فردیت خودش قبول نداریم و می‌گوییم زن نباید در جامعه فعال باشد و گاهی افراطی و بدون توجه به ظرفیت و توانایی یک زن، از آن استفاده می‌کنیم.

* خانم لواسانی! از نظر شما در حال حاضر آیا برنامه‌ی تلویزیونی موفق یا مجری موفقی داریم که مورد توجه خانواده‌ها واقع شده و مؤثر باشد؟

خب بله؛ برای اهالی رسانه‌ی فراگیر و مهمی مثل صداوسیما، جلب رضایت مخاطب در رأس کار است. برنامه‌ی پرسابقه‌ی «سیمای خانواده» با اجرای خوب آقای شجاعی‌مهر و همکاران‌شان، برنامه‌ی مذهبی و موفق «سمت خدا» که خوش‌بختانه با استقبال خوبی از سوی مخاطبان واقع شده، برنامه‌ی با سابقه‌ی «به خانه برمی‌گردیم» از شبکه‌ی پنجم سیما و... به نظرم خوب فعالیت می‌کنند.

اما متأسفانه سبک برنامه‌های ما هم‌چنان سبک برنامه‌های دهه‌ی شصت، هفتاد و هشتاد است و فقط با اندکی تغییرات دارد پیش می‌رود! این در حالی است که سبک زندگی خانواده‌ها نسبت به دهه‌های گذشته تغییر چشم‌گیری داشته، سطح آگاهی و بینش افراد جامعه بالارفته و نوع دغدغه‌های‌شان متفاوت شده است.

به نظر من به جای آموزش هنرهای دستی، آشپزی و... باید خلاقانه و هنرمندانه برنامه‌هایی جذاب‌تر و مفیدتر ارائه شود و به علایق، سلایق و دغدغه‌های جوانان و خانواده‌ها توجه بیش‌تری گردد.

* گفت‌وگوی صمیمانه و خوبی بود. از شما بسیار متشکریم و امیدواریم سال‌های سال هم‌چنان موفق و پویا در عرصه‌ی فعالیت‌های رسانه‌ای خوش بدرخشید!

من هم از شما تشکر می‌کنم و خوش‌حالم که از زاویه‌ای دیگر و با رسانه‌ی مکتوب توانستم با خانواده‌های عزیز ایرانی حرف بزنم.