توت‌فرنگی، مربا و مارمالاد

شیدا فروغی

توت‌فرنگی، میوه‌ای بسیار زیبا و سرشار از ویتامین‌های «C» و «A» و اسید الاژیک، فیبر، آهن، ید، پتاسیم، کلسیم، فسفر و دیگر املاح است. توت‌فرنگی به شکل‌های مختلفی از قبیل: خام، جوشانده، مربا، شربت، بستنی و خشک استفاده می‌شود. این میوه خواص درمانی زیادی دارد:

- برای درمان یبوست، رماتیسم، نقرس، سنگ مثانه و سل بسیار مؤثر است (دم‌کرده‌ی برگ توت‌فرنگی یا میوه‌ی آن می‌تواند نقرس و سنگ‌های مثانه را معالجه کند).

- موجب تقویت افراد ضعیف می‌شود.

- موجب افزایش سلامت قلب می‌گردد.

- به‌خاطر آنتی‌اکسیدان‌هایی که دارد، از تقسیم و پیش‌رفت سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کند.

- موجب تقویت کبد می‌شود.

- موجب دفع سموم و یبوست شده و به تولید و رشد بافت‌ها کمک می‌کند.

- از بروز تصلب شرایین و سرطان جلوگیری می‌کند.

مانند دیگر توت‌ها مثل شاه‌توت، توت سفید، تمشک و... پاک‌کننده‌ی روده و مثانه است.

یک واحد توت‌فرنگی (معادل 8 عدد) 50 کالری انرژی دارد.

دریافت روزانه یک واحد توت‌فرنگی، باعث افزایش قابل توجهی در مقدار فولات خون شده و نیز فشارخون بالا را کاهش می‌دهد.

- مصرف این میوه علاوه بر وجود انواع ویتامین، املاح و آب که هر کدام اثرهای خود را بر بدن اعمال می‌کنند، خاصیت ملین، تقویت‌کنندگی و خنک‌کنندگی نیز دارد و ادرار را زیاد می‌کند.

- دم‌کرده‌ی برگ توت‌فرنگی در زیاد کردن ادرار و شیر مادران مفید است.

- خون‌ساز است.

- به هضم غذا کمک می‌کند.

- برای لثه و رفع خستگی مفید است.

- به علت فسفری که دارد، برای افرادی که تمرینات فکری دارند، میوه‌ای مناسب است (فسفر یکی از املاحی است که برای مغز مهم است).

 - ویتامین «A» موجود در توت‌فرنگی به رشد ناخن‌ها و تقویت چشم کمک می‌کند.

هشدار: به علت تماس این میوه با خاک و کود، احتمال آلودگی آن زیاد است؛ به همین‌خاطر، باید در شست‌وشوی آن دقت شود. این میوه در افراد حساس مانند بسیاری از مواد غذایی آلرژی‌‌زا، موجب بروز آلرژی می‌‌شود و علائمی چون: اگزما، سردرد، دانه‌های پوستی قرمز، ریزش اشک، آب‌ریزش بینی، سرگیجه و حتی اختلال‌های گوارشی (مانند استفراغ) در فرد به وجود می‌آورد. این افراد باید از مصرف توت‌فرنگی دوری کنند. البته به کودکان زیر یک سال هم نباید توت‌فرنگی داد. برخی از افراد نیز که مشکلات پوستی دارند با خوردن توت‌فرنگی مشکل‌شان بدتر می‌شود.

خشک‌کردن توت‌فرنگی

- توت‌فرنگی‌های سفت و سالم را کاملاً بشویید و دم‌برگ‌ها را جدا کنید.

- میوه‌ها را از وسط نصف کنید و روی آن‌ها مقدار خیلی کمی نمک بپاشید.

- آن‌ها را در حالی که بخش بریده‌ی‌شان رو به بالا باشد، در سینی فر بچینید. البته باید با فاصله باشند و به هم نچسبند.

- فر را از قبل با درجه‌ی بالا روشن کنید؛ پس از داغ‌شدن فر، سینی توت‌فرنگی را که چیده‌اید، داخل آن بگذارید و دمایش را به حداقل برسانید.

- هر نیم ساعت، در فر را باز کنید و توت‌فرنگی ها را چک کنید. اگر داخل فر پنکه (فن) دارد، می‌توانید آن را برای جریان داشتن هوا روشن و پس از چند دقیقه خاموش کنید. این کار را آن‌قدر تکرار کنید تا توت‌فرنگی‌ها خشک شوند. بعد فر را خاموش کنید و پس از خنک‌شدن، آن‌ها را در ظرف مناسب بریزید و در یخچال یا فریزر نگه‌داری کنید. اگر توت‌فرنگی‌ها به حد کافی خشک شده باشند، پس از چند روز که در معرض هوا قرار گرفتند، می‌توانید آن‌ها را بیرون از یخچال نیز نگه‌داری کنید.

کیک اسفنجی توت‌فرنگی

- کف قالب گرد 26 سانتی‌متری، یا مربع 23 سانتی را کاغذ روغنی بیندازید و فر را با دمای 180 درجه‌ی سانتی‌گراد گرم کنید.

- 150 گرم شکر را چند ثانیه آسیاب کنید. 170 گرم آرد را با یک قاشق چای‌خوری بکینگ پودر و ده گرم نشاسته‌ی ذرت مخلوط کرده، الک کنید.

- سفیده‌های شش عدد تخم‌مرغ را با دور کُند هم‌زن برقی بزنید تا کف کنند. به‌تدریج دور هم‌زن را افزایش دهید و یک‌دوم قاشق چای‌خوری کرم تارتار را بیفزایید. هشتاد گرم از شکر را کم‌کم اضافه کنید و به زدن ادامه دهید تا کاملاً پفکی، براق و سفت شود و از ظرف نریزد. دیگر نیازی به هم‌زدن بیش‌تر ندارد.

- زرده‌های تخم‌مرغ را با باقی‌مانده‌ی شکر، کمی وانیل و دو قاشق از شیر با دور تند هم‌زن برقی بزنید تا رنگش روشن شود (حدود دو دقیقه).

- یک‌دوم پیمانه شیر را به‌همراه مخلوط آرد به‌تناوب به زرده‌ی زده‌شده اضافه کنید. فقط در حد مخلوط‌شدن، تا یک‌دست شود.

- سفیده‌ی تخم‌مرغ زده‌شده را کم‌کم اضافه کنید و با لیسک به شکل دورانی مخلوط کنید.

- مواد کیک را در قالب بریزید، آن را در سینی لبه‌بلند فر قراردهید، داخل سینی را با آب جوش پر کنید و کیک را به مدت چهل دقیقه در طبقه‌ی وسط فر بپزید.

- بعد از پخت، کیک را از فر خارج کرده، اجازه دهید درون قالب کاملاً خنک شود؛ سپس از قالب جدا کنید، روی صفحه‌ی تزیین کیک قراردهید و با چاقوی مخصوص برش کیک، سه برش افقی یک‌اندازه بدهید تا چهار قسمت شود.

- با آب‌میوه سطح کیک را مرطوب کرده، خامه‌ی شیرین شده‌ی قنادی را با دور تند هم‌زن بزنید تا فرم بگیرد. سطح هر لایه‌ی کیک را با خامه‌ی فرم‌گرفته پوشش دهید و توت‌فرنگی‌های خردشده (میوه‌ی خردشده) را رویش بریزید؛ سپس لایه‌های کیک را روی هم قرار دهید، کل کیک را دوباره خامه بمالید و با توت‌فرنگی یا هر میوه‌ی دیگر تزئین کنید.

- هرگز قالب کیک را برای کیک‌های اسفنجی چرب نکنید، همین که کف آن را کاغذ روغنی بیندازید کافی است.

ریزه‌کاری‌های مهم: برای تهیه‌ی کیک اسفنجی، به‌ازای هر تخم‌مرغ، 25 گرم شکر دانه‌ریز، 25 گرم آرد، یک‌دوم قاشق سوپ‌خوری آب‌جوش، اندکی وانیل و یک‌هشتم قاشق چای‌خوری سرخالی، بیکینگ پودر نیاز است.

 - بعد از اتمام زمان پخت، یک خلال دندان یا چنگال را در کیک فروکنید. اگر کیک پخته شده باشد، مواد آن به خلال نمی‌چسبد؛ در غیر این صورت مجدداً حدود پنج تا ده دقیقه‌ی دیگر آن را بپزید.

- روش بخارپز یا بن‌ماری، تضمین می‌کند که کف و لبه‌های کیک کاملاً هم‌رنگ و لطیف باقی بماند.

- می‌توانید این نوع کیک را با طعم، رنگ و مزه‌های متفاوت درست کنید؛ مثلاَ، برای طعم شکلاتی بیست گرم از آرد را کم‌کرده به جای آن بیست گرم پودر کاکائو اضافه کنید یا از انواع رنگ‌های مجاز خوراکی و اسانس‌ها استفاده کنید.

مربای توت‌فرنگی

روش اول: یک کیلوگرم توت‌فرنگی را بشویید. بعد آن‌ها را داخل قابلمه‌ی لعابی یا تفلون سالم بریزید و به مدت 6 - 5 ساعت در یخچال قرار دهید (مثلاً یک شب تا صبح). بعد از این زمان، توت‌فرنگی‌ها آب می‌اندازند. یک‌ونیم کیلو شکر بریزید و قابلمه را روی اجاق با حرارت ملایم قرار دهید (حدود پانزده دقیقه) تا بجوشد. هرچه این مدت طولانی‌تر شود، مربا تیره‌رنگ‌تر می‌شود. کف روی مربا را بگیرید. در مرحله‌ی آخر، در صورت تمایل، چند قطره آب‌لیمو یا کمی وانیل اضافه کنید. توت‌فرنگی‌ها را در یک آب‌کش فلزی بریزید. فقط مراقب باشید زیاد نپزند و له نشوند. اگر آب مربا شل بود، چند دقیقه آن را بجوشانید.

پس از سردشدن، مربا را در شیشه‌های مخصوص تمیز و خشک بریزید و آن را در یخجال نگه‌داری کنید (برای دوام بهتر مربا می‌توانید آن را در فریزر نگه‌داری کنید. فقط توجه داشته باشید که شیشه کاملاً پر نباشد؛ زیرا در اثر یخ زدن، حجم مربا زیاد شده و شیشه می‌شکند).

اگر قصد دارید شربت هم تهیه کنید، پیش از پخت کامل توت‌فرنگی‌ها، قسمتی از آب آن را بردارید، حدود نیم کیلوگرم شکر اضافه کنید و بجوشانید.

روش دوم: توت‌فرنگی‌ها را خوب بشویید. دم‌برگ‌ها را جدا کنید. شکر را در یک لیوان آب بریزید و قابلمه را روی اجاق بگذارید تا بجوشد و شربت قوام‌دار شود. بعد توت‌فرنگی‌ها را به آن اضافه کنید و بعد از چند دقیقه بردارید. مربای شما آماده است.

مارمالاد توت‌فرنگی

ابتدا یک کیلوگرم توت‌فرنگی را شسته و دم و برگ‌های آن‌ها را جدا کنید؛ سپس همه‌ی آن‌ها را در کاسه‌ای رنده کنید. نیم‌کیلو شکر را روی توت‌فرنگی رنده‌شده بریزید و به مدت دو الی سه ساعت صبر کنید. مخلوط توت‌فرنگی و شکر را همراه آب آن به داخل قابلمه‌ای منتقل کنید و روی شعله‌ی زیاد اجاق گاز قرار دهید تا آبش جوش آید. سپس حرارت را کم کنید و بگذارید تا مایه، پخته و غلیظ شود. سه ورق‌ ژلاتین را در کمی آب‌جوش حل کرده و به مایه اضافه و با هم مخلوط کنید. بعد از چند جوش، مایه را از روی حرارت بردارید. البته اگر هنگام پخت مربا، توت‌فرنگی‌ها له شدند، می‌توانید با اضافه کردن ژلاتین به آن، مارمالاد تهیه کنید. از مارمالاد برای تزئین کیک و دسر و در صبحانه می‌توان استفاده کرد.