حجاب مصونیت است نه محدودیت

حجاب مصونیت است نه محدودیّت مقاله وارده هر موجودى دوست دارد آن چه را مالک است حفظ نموده و در مقابل متجاوزان از آن دفاع کند. این غریزه در شکل عالى‏تر در انسان وجود دارد و به صورت غریزه نوع دوستى، دفاع از عقاید، وطن و چیزهاى بسیار دیگر، بروز مى‏کند. حجاب نیز از همین غریزه‏ها است، لذا مى‏بینیم انسان‏هاى اولیه و غارنشینان با برگ درختان و پوست حیوانات خود را مى‏پوشاندند. داستان آدم و حوا فطرى بودن پوشش را ثابت مى‏کند. قرآن مى‏فرماید: «فلمّا ذاقا الشّجرة بدت لهما سوء اتهما وطفقا یخصفان علیهما من ورق الجنّة»(1)آن گاه که آدم و حوّا از آن درخت ممنوعه چشیدند پوشش آن دو از بین رفت که به سرعت با برگ درختان خود را پوشاندند. سرعت پوشش با برگ درختان بهشتى ولو به طور موقت بیانگر فطرى بودن پوشش است، با پیشرفت زمان نوع پوشش هم عوض مى‏شود تا به امروز که پوشش به گونه‏هاى مختلف وجود دارد. فرید و جدى در این باره مى‏نویسد: حجاب گرفتن زنان قدمتى طولانى دارد آن گاه به نقل از دایرةالمعارف لاروس چنین ادامه مى‏دهد: «زنان یونانى در دوره‏هاى گذشته صورت‏ها و اندامشان را تا روى پا مى‏پوشاندند. این نوع حجاب که شفّاف و بسیار زیبا بود در جزیره «کوس» یا«امرجوس» و دیگر جزایر، طراحى مى‏شد. زن‏هاى فنیقى داراى حجاب قرمز رنگ بودند. سخن در مورد حجاب در لابه لاى کلمات قدیمى‏ترین مؤلفان یونانى نیز به چشم مى‏خورد حتى «بثیلوب» همسر پادشاه «عولیس» نیز با حجاب بوده است. زنان شهر «شیب» داراى حجاب خاصى بودند، بدین صورت که حتى صورتشان را نیز با پارچه مى‏پوشاندند، این پارچه داراى دو سوراخ بود که جلو دو چشمان قرار مى‏گرفت تا بتواند به خوبى ببیند. اسبرطاء از موقع ازدواج، حجاب را رعایت مى‏کردند، نقش هایى که برجا مانده حکایت مى‏کند که زنان سر مى‏پوشانده ولى صورت‏هایشان باز بوده است،آنان وقتى به بازار مى‏رفتند صورتهایشان را نیز مى‏پوشانده‏اند. حجاب در زنان سیبرى و ساکنان آسیاى صغیر و زنان شهر میدى و فارس و عرب وجود داشته، زنان رومانى از حجاب شدیدترى برخوردار بودند»(2) علاوه بر این‏ها دقت در لباس ملى کشورهاى جهان به خوبى ثابت مى‏کند که حجاب در میان ملل جهان وجود داشته و از ابتکارات اسلام یا مختص چند کشور خاص نیست. نقش حجاب در استحکام خانواده‏ همه زنان از نظر وضع ظاهرى، لباس و نظافت در یک سطح نیستند، کار روزانه، وضعیت اشتغال و معیشت و سطح درآمد خانوادگى وضع ظاهرى افراد را متفاوت مى‏سازد. در نتیجه، زنانى که فرصت بهتر و درآمد بالاترى دارند مى‏توانند با جذابیت بیشترى در میان مردم ظاهر شوند، اگر حجاب و نیز تقواى قلب نباشد، این جذابیت‏ها باعث انحراف خواهد شد، یعنى چشمان مردانى را به دنبال خود خواهد کشاند و از همین جا بنیان خانواده، دچار تزلزل مى‏گردد. یکى از فلسفه‏هاى مهم حجاب همین است که با پوشش دادن زن در لباس هایى مناسب وضعیت ظاهرى یکسان را ایجاد مى‏کند و بدین وسیله خانواده‏ها را حفظ مى‏نماید. مبارزه استعمار با حجاب استعمار براى سلطه جویى بر ملت‏ها ابتدا ارزش‏هاى اصیل اخلاقى آنان (از جمله حجاب و عفت) را نشانه مى‏گیرد و سپس با فاسد نمودن نیروهاى جوان آن کشور چنگال‏هاى خونین خود را بر گلویشان مى‏فشارد. «فرانس فانون» مى‏نویسد: «هر چادرى که دور انداخته شود افق جدیدى که بر استعمارگر ممنوع بوده در برابر او مى‏گشاید و بدن الجزایرى را که عریان شده است تماماً به او نشان مى‏دهد و پس از دیدن هر چهره بى حجابى امیدهاى حمله ور شدن اشغالگر ده برابر مى‏شود...و این بدان معناست که الجزایر انکار وجود خویش را آغاز کرده و هتک ناموس را از جانب اشغالگر پذیرفته است... اگر بخواهیم به تار و پود بافته جامعه الجزایر هجوم بریم و استعداد و مقاومت او را معدوم سازیم باید بدواً زن‏ها را تحت تسلط قرار دهیم.»(3) قبل از انقلاب به زنان ما چنین تفهیم کرده بودند که چادر و حجاب مانع از رشد و پیشرفت است و هر زنى اگر بخواهد پیشرفت اجتماعى، علمى و سیاسى داشته باشد باید بدون چادر در مجمع‏هاى علمى شرکت کند تا مورد توجه قرار گرفته و بتواند به عرصه‏هاى اجتماع وارد گردد. این تفکر به حدى در فکر و روح زن‏ها رخنه کرده بود که احتمال نمى‏دادند که با حجاب هم مى‏توان به رشد رسید لذا کسانى که به حفظ حجاب خود معتقد بودند خانه نشستن را به وارد شدن در امور اجتماعى ترجیح دادند و استعدادهاى خود را سرکوب کردند. در آن روزگار دیجور، چه استعدادها، و نبوغ‏ها که شکفته نشد و چه زن‏ها که با داشتن هوش و قریحه ذاتى فوق العاده خانه نشین گردیدند، زیرا اجتماع را فاسد دانسته و نمى‏توانستند در آن جامعه ناهنجار دوام آورند. نعمت بزرگى که جمهورى اسلامى براى زنان به ارمغان آورد آزادى واقعى در عین پوشش و حجاب بود، تا در پرتو این نعمت الهى زنان بتوانند آزادانه در فعالیت‏هاى اجتماعى شرکت کنند و هم با پوشش خود محیط اجتماع و خانواده را سالم نگه دارند. نقش امام خمینى در شکوفایى استعدادهاى زنان با حجاب‏ رهنمودهاى حضرت امام خمینى (ره) و انقلاب عظیمى که برپا ساخت براى همه انسان‏ها اعم از زن و مرد، مسلمان و غیر مسلمان، حیات بخش و زندگى آفرین بود، در این میان، سخنان نافذشان درباره زنان آنان را به حیات طیبه اسلامى فراخواند و استعدادهایشان را شکوفا ساخت. ایشان با تأکید بر حفظ کیان خانواده و اولویت دادن به پرورش فرزندان شایسته، زنان را به حضورى فعال، سالم و بهنجار در عرصه‏هاى علمى، اجتماعى و سیاسى فراخواند. عصر کنونى عده‏اى عصر کنونى را، عصر انقلاب ارتباطات و اطّلاعات نام نهادند، برخى عصر کنونى را «قرن دیوانه» نام نهادند. بعضى‏ها از عصر کنونى «عصر برهنگى» نام بردند. زیرا برهنگى و بدحجابى، در این عصر به اوج خود رسیده است. عدّه‏اى از زنان از مقام گران مایگى به مرحله فرومایگى فرو افتاده‏اند و همسان شیطان از مقام قرب، دورگشته. زلیخا گرى در این عصر توسعه پیدا کرده است دیگر بعضى از زنان تنها در درهاى بسته، به شکار یوسف و پیروان او اکتفا نمى‏کنند، بلکه به صورت پنهان و پیدا، از زمین و هوا، از خشکى و دریا، از چپ و راست، در داخل و خارج، در کاخ و کوخ، در شهر و روستا، در خلوت و جلوت به دنبال شکار یوسف‏ها و پیروان وى هستند. زنان هرزه و الگوگیر از زلیخاهاى زمان، دیگر تنها به عرضه کردن خود به فرد یا افراد خاص بسنده نمى‏کنند، بلکه براى عرضه کردن خود، در آگهى‏هاى تلویزیون، فیلم‏هاى ماهواره‏اى و البته اینترنت، و فیلمهاى ویدئویى و رایانه‏اى، در نقش‏هاى لباس و ظروف، در مطبوعات و پوسترهاى تبلیغاتى و انتخاباتى، در خیابان‏ها... هم ظاهر مى‏شوند و خودشان را به رایگان بر همگان عرضه مى‏کنند. عرضه‏اى ارزانتر از هر کالا. انسان مسلمان و دین باور در چنین عصرى چه باید بکند؟ وظیفه ى زنان و مردان مسلمان چیست؟ براى پیشگیرى و درمان بیماریهاى روانى از جمله مُد پرستى، چشم چرانى و نظر بازى و شهوت رانى، بى حجابى و برهنگى و... راهى جز تقویت باورهاى دینى وجود ندارد و تقویت باورهاى دینى و کسب معرفت دینى هم از لابلاى کتاب‏هاى آسمانى همانند قرآن شریف کتاب دینى مانند نهج البلاغه، صحیفه سجادیه، رساله عملیه، و... هم چنین از لابه لاى سخنان معصومین(ع) و توجّه به سیره عملى آن‏ها، از لابه لاى نصایح پدر و مادر، معلمان و اساتید، دینداران و دردمندان، از لابه لاى بیانات مراجع دینى، مقام معظم رهبرى و مسؤولین امور فرهنگى و... باید فرا گرفت. تقویت باورها و معرفت دینى یک شبه به دست نمى‏آید. سالها زحمت مى‏خواهد. باید استاد دید و زانوى شاگردى به زمین زد و... داروهاى معنوى درمان و یا پیشگیرى این گونه بیمارى‏ها، متعدد و متنوع است مسجد، نماز، روزه، نیایش با خدا، کتاب و مطالعه، شناخت و...از جمله بحث‏هاى روان‏شناسى هستند که به عنوان داورهاى معنوى ارائه مى‏کنند و نسخه مى‏پیچند. الگوگیرى در این راستا، بسیار تأثیر گذار است. به ویژه اگر شخص الگو، شخصیت ممتازى بوده و از ویژه گیهاى بزرگى برخوردار باشد. الگوگیرى از «حجاب» فاطمه زهرا(س) بسیار نقش آفرین و تأثیر گذار است و مى‏تواند جنبه هدایتگرى بسیار بالایى داشته باشد. حجاب از نابینا على (ع) فرمود: نابینایى در خانه زهرا (س) وارد شد. حضرت خود را پشت پرده یا دیوار پوشاند. پیامبر (ص) فرمود: چرا با این که نابینا تو را نمى‏بیند، از وى حجاب مى‏گیرى؟ عرض کرد: اگر او مرا نمى‏بیند، من که او را مى‏بینم و او نیز بوى مرا استشمام مى‏کند. «فقال رسول الله(ص): اشهد انّک بضعة منّى»(4) پیامبر(ص) در تأیید رفتار حضرت زهرا فرمود:گواهى مى‏دهم که تو حقّاً پاره تن من هستى. از منظر فاطمه(س) گستره «حجاب» بسیار توسعه دارد حجابگیرى از نابینا و حسّ بویایى نابینا. این است که در مقابل یک چنین دیدگاه بلند اندیشانه، آن هم از ناحیه یک دختر جوان، جا دارد که پیامبر(ص) با زیباترین تعبیر، از فاطمه زهرا(س) تعریف مى‏کند و بفرماید: «اشهد انک بضعة منى» حجاب در تابوت و قبر فاطمه‏ى زهرا(س) در امر «حجاب» و «عفاف خواهى» حتى براى پس از مرگ نگران و ناراحت بود، اسماء بنت عمیس نقل مى‏کند: روزهاى آخر زندگى حضرت زهرا(س) با او بودم، روزى مرا به یاد کیفیّت حمل جنازه توسط مردم انداخت، و با ابراز نگرانى فرمود: که چرا جنازه ى زن را روى تخته‏اى صاف مى‏گذارند و بالاى دست زنان و مردان حمل مى‏کنند؟! قالت: «انى قد استقبحت ما یصنع بالنساء انّه یطرح على امرأة الثوب فیصفها لمن رأى، فلا تحملینى على سریر ظاهر، استرینى سترک اللّه من النّار». من بسیار زشت مى‏دانم که جنازه زنان را پس از مرگ بر روى تابوت سرباز گذاشته و بر روى آن پارچه‏اى مى‏افکنند که حجم بدن را براى بینندگان نمایش مى‏دهد مرا بر روى تابوت آن چنان نگذار و بدن مرا بپوشان که خدا تو را از آتش جهنم باز دارد.(5) اسماء بنت عمیس درجاى دیگر مى‏گوید:وقتى نگرانى حضرت زهرا(س) را دیدم که به امام على(ع) فرمود: «اوصیک یابن عمّ تتّخذلى نعشاً فقد رأیت الملائکة صوّروا صورته» وصیت مى‏کنم به شما اى پسر عمو! که براى من تابوتى درست کنید، همان گونه که ملائک آن را به من نشان داده‏اند. خدمت آن حضرت توضیح دادم: در سرزمین حبشه تابوتى براى حمل جنازه‏ها درست مى‏کنند که بدن میّت را مى‏پوشاند و سپس به وسیله ى چوب‏هاى تر و شاخه‏هاى نازک درخت، شکل و قیافه آن را ترسیم کردم. حضرت زهرا(س) خوشحال شده فرمود: «اصنعى لى مثله استرینى سترک اللّه من النّار» براى من تابوتى مثل آن درست کن و مرا با آن بپوشان، خدا تو را از آتش دوزخ حفظ نماید.(6) در حدیثى از پیامبر(ص) آمده: پیامبر خدا از اصحاب پرسیدند: زن چیست؟ گفتند: موجودى است که باید پوشیده باشد. پیامبر خدا سؤال کرد: چه زمانى زن به خدا نزدیکتر است؟ اصحاب در جواب سؤال بازماندند. حضرت زهرا که مطلع شدند گفتند: «زن زمانى به خدا نزدیکتر است که در اندرون خانه بماند.» پیامبر (ص) در تأیید سخن زهرا فرمود: فاطمه پاره تن من است »(7) به هر حال، مسأله حجاب و عفت از نظر فاطمه (س) در تمام حالات و براى همیشه و در هر دو جهان مهم است. و در حدیثى آمده است: «قال ابوسعید:قال رسول اللّه (ص): اذا کان یوم القیامة نادى منادٍ ایّها النّاس غضّوا ابصارکم حتّى تمرّ فاطمة على الصراط.» معلوم مى‏شود فاطمه ى زهرا(س) در قیامت هم از «حجاب و عفّت» ویژه‏اى برخوردار خواهد بود. شاید یکى از اسرار مخفى بودن قبر شریف این مادر مهجور، «حجاب جاودانه وى باشد از نامحرمان». تا نامحرمان براى همیشه تاریخ، حتى قبر حضرت را نبینند. این نکته جاى دقّت بسیار دارد. از نظر فاطمه زهرا(س) همان گونه که نظر و نگاه کردن به اندام نامحرم زنده حرام است، نظر و نگاه کردن به اندام نامحرم در تابوت هم حرام است. شنیدن صداى نامحرم و صداهاى آلوده هم حرام است. براى کسى که حجابش همانند گوهر گران بها در صدف نهفته است، حجاب برتر و حجاب‏گیرى در هر دو جهان برایش مهم است. به هر تقدیر براى یک الگوگیر و الگوپذیر، این سخنان و این درس‏ها چه پیامى دارد؟ بالأخره عده ى بسیار زیادى از انسان‏هاى آزاده ى جهان، دم از پیروى از فاطمه ى زهرا(س) مى‏زنند، این‏ها چه درک و برداشتى از «حجاب فاطمه زهرا(س)» دارند؟ وظیفه یک انسان الگوپذیر چیست؟ اگر کارهاى (الگو خیلى بزرگ و دقیق و عمیق است) یک پیرو چه باید بکند؟ همگامى و همسانى با الگو و معشوق، شرط اوّل آن پیروى و الگوپذیرى است و این خیلى مهم است و حتماً باید به صورت کاربردى درآید. خلاصه اجمالى از حجاب حضرت زهرا(س) که برشمرده شد یک بعد از ابعاد چندگانه این شخصیت جهانى است که داراى درس‏ها و پیام‏هاى بزرگ است. اقدام مسئولین امر، نیروهاى مؤمن و انقلابى در امر به معروف و نهى از منکر و برخورد با مظاهر فساد امید است با درایت و اجراى فرامین الهى تا رسیدن به نتیجه مطلوب ادامه داشته باشد و با تقویت باورهاى دینى بدحجابى از جامعه اسلامى ریشه کن شود. پى‏نوشت‏ها: - 1. سوره اعراف، آیه 22. 2. فرید و جدى، دایرةالمعارف، ج‏1، ص‏336. 3. فرانتس قانون، انقلاب الجزایر، ص‏14. 4. بحارالانوار، ج‏42، ص‏91، ج‏16. 5. نهج الحیاه، فرهنگ سخنان. 6. همان. 7. بحارالانوار، ج‏43، ص‏91، ح‏16.

تعداد مشاهده مقاله: 96