سخنان معصومان حدیث تقوى

سخنان معصومین‏ احادیث تقوى‏ امام جواد علیه‏السلام: 1- «أَرْبَعُ خِصال تَعَیَّنَ الْمَرْءَ عَلَى الْعَمَلِ: أَلصِّحَّةُ وَ الْغِنى وَ الْعِلْمُ وَ التَّوْفیقُ» (احمد دهقان، چهل مجلس، هزار حدیث، ص 344،ش‏7) چهار چیز موجب یارى انسان بر انجام کار مى‏شود: سلامتى، ثروت، دانش و توفیق الهى. 2- «ثَلاثٌ یَبْلُغَنَّ بِالْعَبْدِ رِضْوانَ اللّهِ تَعالى:کَثْرَةُ الاِْسْتِغْفارِ، وَلینُ الْجانِبِ، وَ کَثْرَةُ الصَّدَقَةِ وَ ثَلاثٌ مَنْ کُنَّ فیهِ لَمْ یَنْدَمْ: تَرْکُ الْعَجَلَةِ وَ الْمَشْوَرَةِ وَ التَّوَکُلِّ عَلَى اللّهِ عِنْدَ الْعَزْمِ». (فصول المهمة، ص 289 - 291) سه چیز است که رضوان خداوند متعال را به بنده مى‏رساند: 1- زیادى استغفار، 2- نرم خو بودن، 3- زیادى صدقه. و سه چیز است که هر کس آن را مراعات کند، پشیمان نشود: 1- ترک نمودن عجله، 2- مشورت کردن، 3- به هنگام تصمیم، توکّل بر خدا نمودن. 3- «وَلکِنَّ الَّذِى یَطهُرُ اللّهُ بِهِ الاَرضَ مِن اَهلِ الکُفرِ وَ اَلجُحُودِ وَ یَملأها قِسطاً وَ عَدلاً هُو الَّذى یُخفى عَلَى النّاسِ وِلادَتُهُ، وَ یَغیبُ عَنهُم شَخصُهُ، وَ یَحرُمُ عَلَیهِم تَسمیته وَ هُو سمّى رَسُولِ اللّهِ وَ کنّیه، وَ هُوَ الَّذِى تَطوى لَهُ الاَرضُ و یَذِلّ له کُلُّ صَعبٍ، یَجتَمِعُ اِلَیهِ مِن اصحابِهِ عِدَّةُ اَهلِ بَدرٍ،..» (احمد طبرسى، الاحتجاج، ج 2، ص 148) ولى آن کسى که زمین به وسیله او از کفر و کافر پیشه‏گان، پاک و پر از عدل و داد مى‏شود،کسى است که ولادتش بر مردم پوشیده است، و چهره‏اش از مردم پنهان، و بردن نام او حرام، او هم نام و هم کنیه با پیامبر(ص) مى‏باشد، او کسى است که زمین در اختیار اوست، و هر سختى براى او آسان مى‏شود، و یاران او که به تعداد اصحاب بدر سیصد و سیزده نفرند، از دورترین نقطه‏هاى زمین گردهم مى‏آیند، چنان که خداوند مى‏فرماید: «هر کجا که باشید خداوند شما را جمع مى‏کند؛ زیرا خداوند بر همه چیز توان دارد»، آن‏گاه که این تعداد از افراد با اخلاص گردهم آمدند، خداوند فرمانش را آشکار مى‏کند، وقتى که نیروى او به حدّ ده هزار نفر رسید آن‏گاه، قائم علناً قیام مى‏کند و به نابودى و قتل دشمنان خدا مى‏پردازد تا آنجا که خداوند راضى شود. عبدالعظیم حسنى مى‏گوید: عرض کردم آقاى من! چگونه آن حضرت مى‏فهمد که خداوند راضى شده است؟ فرمود: «یُلقى فِى قَلبِهِ الرَّحمَةَ فَاِذا دَخَل المَدِینة اَخرَجَ اللات و العُزّى فَاَحرَقَهُما» رحمت را بر قلب او القاء مى‏کند، وقتى وارد مدینه شد، «لات و عزّى» را از خاک بیرون آورده آتش مى‏زند.» 4- «...وَ اِنّ مالَکَ مِن عَمَلِک اَحسَنتَ فِیه، فَاَحسِن اِلى اِخوانِک وَ اعلَم اَنَّ اللّهَ عَزّ و جَلّ سألکَ مِن مَثاقِیل الذّرِّ و الخَردَل». (بحارالانوار، ج 50، ص 86) به راستى آنچه از رفتارت براى تو ماندگار است احسان تو است، سپس با برادر دینى خود نیکى کن و بدان خداوند از سنگینى اعمال به اندازه ذرّات و دانه خردل نیز خواهد پرسید. 5 - «اِیّاکَ وَ مُصاحَبةُ الشَّرِیرِ، فَاِنَّه کَالسَّیفِ المَسلُولِ یَحسُنُ مَنظَرُهُ وَ یَقبَحُ آثارُهُ» (منتهى الآمال، ج 2، ص 228) از دوستى و همراهى با افراد بد و شریر، به شدت پرهیز کنید، چرا که (چنین افرادى) به شمشیر برهنه مانند، که ظاهر زیبا، و آثار زشت و زننده دارد. 6- «کفى بالمرء خیانةً اَن یکُونَ اَمِیناً لِلخَوَنَةِ». (امالى شیخ مفید، ص 329، روایت 13) در خیانت و نادرستى انسان همین بس که امین (مورد اعتماد) خیانتکاران باشد. 7- «مَن عَتَبَ عَلَى الزَّمانِ طالَت مَعتَبَتهُ». (منتهى الآمال، ج 2، ص 231 - 230) هر کس بر زمان (و روزگار) خشم گیرد، خشمش طولانى خواهد شد. 8 - «کَیفَ یَضِیعُ مَنِ اللّهِ تَعالى کافِلُه وَ کَیفَ یَنجُو مَنِ اللّهِ تَعالى طالِبُهُ وَ مَنِ انقَطَعَ اِلى غَیرِ اللّهِ وَکّلهُ اللّهُ اِلَیهِ.». (مستنبط القطره، ج 2، ص 334) چگونه به خود واگذارده مى‏شود کسى که خدا را کفیل قرار داده است؟ و چگونه نجات مى‏یابد کسى که خداوند در صدد (انتقام) اوست؟ کسى که به غیر خدا اعتماد کند، خداوند او را به خودش وا مى‏گذارد. 9- «العفاف زینة الفقر، و الشکر زینة الغنى، و الصبر زینة البلاء، و التواضع زینة الحسب، و الفصاحة زینة الکلام، والحفظ زینة الروایة، خَفْضُ الْجَناحِ زینَةُالْعِلْمِ، وَ حُسْنُ الاْ دَبِ زینَةُالْعَقْلِ، وَبَسْطُ الْوَجْهِ زینَةُالکرمِ، و ترک المنّ زینة المعروف، والْخُشُوعُ زینَةُالصلوةِ، وَ تَرْکُ مالایُعْنى زینَةُالْوَرَعِ». (فصول المهمة، ص 291 - 289) پاکدامنى زینت فقر، شکر زینت توانگرى، شکیبایى زینت بلا، فروتنى زینت شأن و بزرگى، گویایى زینت سخن، نگهدارى و ضبط دقیق زینت روایت، تواضع زینت دانش، ادب زینت خرد، گشاده‏رویى زینت کرم و بخشندگى، منّت ننهادن زینت احسان و نیکى، توجّه و حضور قلب زینت نماز، ترک کارهاى بیهوده زینت تقوا و پرهیزکارى است. 10- «حسب المرء من کمال المروة أن لایلقى احداً بما یکره». (شبلنجى، نورالابصار، ص 181 - 180) کمال مروت آن است که انسان با هیچ کس چنان رفتار نکند که براى خود نمى‏پسندد. 11- «نعمة لاتشکر کسیّئة لاتغفر». (موسوعة کلمات الامام الجواد(ع)، ص 241) نعمتى که از آن شکرگزارى نشود، همچون گناهى است که بخشیده نشود. 12- «توسّد الصّبر و أعتنق الفقر و ارفض الشّهوات و خالف الهوى و اعلم انّک لن تخلو من عین اللّه فانظر کیف تکون». (تحف العقول، ص 455) صبر را بالش کن، و فقر را در آغوش گیر، و شهوات را ترک کن، وبا هواى نفس مخالفت کن و بدان که از دیده خدا پنهان نیستى، پس بنگر که چگونه‏اى. 13- «من استغنى باللّه افتقر الناس الیه و من اتقى اللّه أحبّه الناس». (شبلنجى، نورالابصار، ص 245 ؛ فصول المهمة، ص 271) کسى که با توکل به خدا روى نیاز از مردم بگرداند، مردم به او نیازمند مى‏شوند و کسى که تقوا پیشه سازد، محبوب مردمان خواهد شد.

تعداد مشاهده مقاله: 188