دانستنیهائی از قرآن

بدترین دشمنان دین

z`ÏBur Ĩ$¨Y9$# `tB y7ç6Éf÷èム¼ã&è!öqs% ’Îû Ío4quŠysø9$# $u‹÷R‘‰9$# ߉Îgô±ãƒur ©!$# 4’n?tã $tB ’Îû ¾ÏmÎ6ù=s% uqèdur ‘$s!r& ÏQ$|Áςø9$# ÇËÉÍÈ #sŒÎ)ur 4’¯<uqs? 4Ótëy™ ’Îû ÇÚö‘F{$# y‰Å¡øÿã‹Ï9 $ygŠÏù y7Î=ôgãƒur y^öysø9$# Ÿ@ó¡¨Y9$#ur 3 ª!$#ur Ÿw =Ïtä† yŠ$|¡xÿø9$# ÇËÉÎÈ #sŒÎ)ur Ÿ@ŠÏ% ã&s! È,¨?$# ©!$# çmø?x‹s{r& äo¨“Ïèø9$# ÉOøOM}$$Î/ 4 ¼çmç7ó¡yssù æL©èygy_ 4 }§ø¤Î6s9ur ߊ$ygÏJø9$# ÇËÉÏÈ                                                 (سوره بقره- آیه 204)

ترجمه:

از جمله مردمان، کسی است که سخن او درباره زندگی دنیا ترا خوش آید و او خدا را بر آنچه در دلش می گذره گواه می گیرد ولی خود، سخت ترین دشمنان است. و چون از نزد تو برود، کوشش بر این دارد که فساد در زمین کند و کشت و نسل را از بین ببرد؛ و خداوند هیچگاه فساد را دوست نمی دارد. و اگر به او گفته شود: از خدا بترس! غرور او را به گناه و بدکاری وا دارد. جهنّم او را بس است و چه بستر بدی است جهنّم.

لغت:

اعجاب: خوش آیندی- پسندیدن

الدّ: کسی که دشمنی او خیلی شدید است. به مرد گفته می شود: ألد و به زن گفته می شود: لدّاء، جمع الد، لُدّ می باشد.

خصام: جمع خصم به معنای دشمن. و همچنین گفته شده است: خِصام مصدر است مانند مخاصمه.

تولّی: به سوئی دیگر روی آورد؛ و کنایه از رفتن.

در مورد کلمه «تولّی» که بیشتر مفسّران آن را به معنای برخاستن و رفتن از پیش کسی گرفته اند، تأویل بسیار جالبی صاحب تفسیر المنار و علامه طباطبائی در تفسیر المیزان دارند که تولّی را از کلمۀ ولایت دانسته و مراد از آن به حکومت رسیدن و سلطه پیدا کردن می دانند؛ زیرا با جمله «اخذته العزّة بالإثم» بیشتر تناسب دارد، وانگهی طبق روایت امام صادق (ع) که حرث را، دین و نسل را، مردم معنی می کنند بیشتر وفق می دهد. زیرا چنین آدم مفسدی اگر به حکومت برسد، با ظاهر سازی و نفاق، دین را نابود ساخته و مسلمانان را از بین می برد، همانگونه که مورد شاهان ستمگر دیدیم و شنیدیم.

حرث: مراد هر گیاهی است که در زمین می روید.

مرحوم طبرسی در تفسیر «مجمع البیان» از امام صادق (ع) نقل کرده است که فرمود: مراد از حرث در این آیه، دین است و نسل، مردم می باشند.

شأن نزول:

1- برخی گفته اند این آیه درباره شخصی به نام «اخنس بن شریق» نازل شده که در برابر پیامبر (ص) اظهار دوستی و محبّت می کرد و در باطن، دشمن پامبر بود.

2- گفته اند، این آیه درباره منافقین آمده است.

3- ابن عباس گوید: این سه آیه در مورد ریا کاران نازل شده زیرا نشانه ریا کار همین است که در ظاهر اظهار دوستی کند و در پنهانی دشمن باشد.

موارد استفاده از آیه:

این آیه، پیامبر اکرم (ص) را از چرب زبانان ریا کار و دروغگو که با تملّق و چاپلوسی، احساس دوستی و محبت می کنند، ولی در باطنشان دشمنی و عداوت می ورزند، بر حذر می دارد؛ زیرا زیان ریاکاران منافق از کافران ملحد بر اسلام بیشتر و شدیدتر است. و از این روی، می بینم خدای تبارک و تعالی آنها را بدترین دشمنان دین معرّفی کرده است و جایگاه ابدی آنان را آتش جهنم می داند.

نشانه این ریاکاران منافق، آنگونه که در آیه آمده است:

1- هنگام سخن گفتن، بقدری شیرین زبانی می کنند و اظهار خلوص و ارادت می نمایند که ترا به شگفتی و استحقاق وا می دارد.

2- نه تنها سخن زیبا می گویند، بلکه برای صحّه گذاشتن بر سخنان خود، به خدا نیز سوگند می خورند. و اینکه فرموده است: خدا را بر آنچه در قلبشان است، گواه می گیرند، دانشمندان این را مؤکدترین و قوی ترین قسم می دانند. شاعر عرب می گوید:

الیس الله یعلم ان قلبی          یحبّک ایها البرق الیمانی

3- هنگامی که از نزد تو می روند، یا طبق تفسیر دیگر، به قدرت می رسند، به فساد و تباهی در زمین و از بین بردن حرث و نسل دست می زنند.

4- اگر آنها را نصیحت کنی که از خدا بترسید، بجای اینکه ترتیب اثر دهند و پند شنو باشند، غرور و خودخواهی، آنان را به گناه بیشتر وا می دارد.