فضیلت شهادت و مقام والای شهید

آیت الله بنی افضل

قبل از بحث پیرامون فضیلت شهادت و مقام والای‌ شهید و مقام با عظمت خانواده شهید ، مقدمه کوتاه لازم می آید و در آن دو مطلب ذکر می شود ؛

اول ـ از مسلمات است اینکه همه̾ انسانها بلکه تمام حیوانات و جانداران ـ گرچه برخی‌ از آنان هزاران سال هم عمر کنند و زنده بمانند ـ خواه ناخواه روزی عمرشان تمام شده ،‌جان به جان آفرین تسلیم کرده و فانی خواهند شد، تنها خداوند ذوالجلال باقی خواهد ماند . « کل من علیها فان و یبقی وجه ربّک ذوالجلال و الاکرام » هر که بر زمین هست ( و در این جهان زندگی می کند ) فانی‌ خواهد شد و ذات پروردگار می ماند که صاحب جلالت است و اکرام.

دوم ـ مرگ بر دو نوع است :

1-    مرگ طبیعی که انسان در اثر پیری ، افسرده و فرسوده می شود و از بین می رود و یا با تصادف و انواع مرضهای غیر قابل علاج در بستر یا روی‌ تختواب بیمارستان و یا زیر چاقو و قیچی جرّاحی و یا سایر حوادث ، از این عالم چشم می‌بندد .

مخفی نماند اینکه این نوع مرگ ، خصوصاً در زمان ما ( دوران انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی استکبار جهانی بر علیه ملت مسلمان ایران توسط نوکر سرسپرده ابرجنایتکاران ، یزید زمان ، صدّام بی ایمان ) حقارت و ننگ است برای انسانهای غیور که حاضر می شوند در راه خدا و حمایت از اسلام ، از تمام هستی و حیثیت و شخصیت و زن و فرزند خود بگذرند ، از اینکه اینچنین از دنیا بروند .

امیر المؤمنین حضرت علی بن ابی طالب علیه الصلاة‌ و والسلام  ، از این نوع مرگ به میته تعبیر کرده است . در نهج البلاغه می‌فرماید :

« و الّذی نفس ابن ابی طالب بیده لألف ضربة بالسّیف أهون علیّ من میتة علی الفراش فی غیر طاعة الله » . 2

قسم به خدائی که جان علی در دست او است، هزار ضربه شمشیر بر جان علی وارد آید و علی زیر ضربتهای شمشیر جان دهد ، آسانتر و گواراتر است از مرگ در بستر در صورتی که در غیر اطاعت خداوند باشد.

تعبیر حضرت علی «ع» از این نوع مرگ به میته چقدر لطیف و جالب است، زیرا میته آن گوشت مرداری است که به آن رغبت نمی شود و خوراک جانوران است.

2 ـ مرگی که بر حسب دید ظاهری انسانها، مرگ است، امّا بر حسب واقع ،سعادت و حیات طیبه و ابتدای زندگی جاودانی است، و آن همانا شهادت در راه خدا است که خداوند در قرآن فرموده : « ولا تحسبنّ الذّین قتلوا فی سبیل الله امواتا بل احیاء‌عند ربّهم یرزقون ، فرحین بما اتیهم الله من فضله و یستبشرون بالدّین لم یلحقوا بهم من خلفهم ألا خوف علیهم و لا هم یحزنون » . 3

آنانکه در راه خدا کشته شدند، هرگز مپندارید که آنان مردگانند، بلکه زنده هستند و نزد پروردگارشان از روزی و نعمت بر خوردار می باشند 4 و خشنودند به اجر و ثوابی که خداوند از فضل و کرم خویش به آنان پاداش داده و بشارت می دهند به آنان که به فیض شهادت نرسیده اند و هنوز به آنها ملحق نشده اند و پس از آنها خواهند آمد که بر آنان خوف و غصه ای نیست .

فضیلت شهادت

روایات در فضیلت شهادت بسیار است . رجوع شود به کتب فقهیه ، ابواب جهاد . به عنوان نمونه روایتی راازجلد دوم کتاب مستدرک الوسائل تألیف عالم عارف مرحوم حاج میرزا حسین نوری طبرسی «ره» صفحه 243 نقل می کنیم: «رأی رسول الله رجلا یدعو و یقول: اللهم انی اسألک خیر ما تسأل فأعطنی أفضل ما تعطی . فقال « ص» : إن استجیب لک فقد أهریق دمک فی سبیل الله » 5

پیامبر اکرم « ص» مردی‌ را دید دعا می‌کند و می‌گوید : خداوندا از تو سؤال می کنم و می‌خواهم بهترین چیزی را که بندگانت از تو می خواهند و بهترین چیزی را که به بندگان شایسته ات مرحمت می‌کنی به من مرحمت فرما . پیامبر اکرم به آن مرد فرمود : اگر دعای تو مستجاب شود ، خونت در راه خدا ریخته می شود و به فیض شهادت می رسی.

از این روایت شریف معلوم می شود که در بین نعمت ها و عطیّه های الهی ، فیضی و سعادتی بهتر و بالاتر از شهادت وجود ندارد .

مقام شهید

در بیان مقام شامخ و والای شهید نیز روایات زیاد وارد شده است . از جمله روایتی‌است که در اوایل کتاب جهاد از کتاب مستدرک وسائل الشیعه و تفسیر شیخ ابوالفتوح کراجکی از حضرت علی بن موسی‌الرّضا «ع» از پدرانش از حضرت سجاد علی بن الحسین «ع» نقل نموده که حضرت امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام در ضمن خطبه ای مردم را تحریک و ترغیب به جهاد در راه خدا می کرد . در آن هنگام جوانی بلند شد و عرض کرد :  یا امیر المؤمنین ! به من خبر بده از فضیلت و شأن و منزلت رزمندگان در راه خدا . حضرت فرمود : در یکی از جنگ ها من همین سؤال تو را از پیامبر اکرم «ص» سؤال نمودم در جواب فرمود : انّ الغزاة‌ اذا همّوا بالغرو کتب الله لهم برائة من النّار » .

هنگامی که رزمندگان از صمیم قلب قصد کنند که به جبهه بروند ، خداوند برای‌ آنان برائت از آتش جهنّم را می نویسد ( در صورتی که معصیت کار و مستحق عذاب آتش جهنّم باشند ) .

« فاذا تجهّزوا لغزوهم باهی الله بهم الملائکة »‌.

موقعی که رزمندگان آماده می شوند برای‌حرکت به سوی جبهه های جنگ اسلام با کفر ، خداوند به آنان بر فرشتگان مباهات و افتخار می کند .

چرا مباهات نکند در حالی که رزمندگان از ما سوی الله قطع علاقه می کنند و در مقابل سیل سلاح های مدرن شرق و غرب که در اختیار حاکم کافر عراق قرار گرفته می‌ایستند و خط مقدم دشمن خدا را که با سیم های خاردار ، مین ، بشکه های مواد منفجره ، توپ و تانک استحکام یافته ، در هم می شکنند و در آتش عشق الهی و کربلای حسینی می سوزند ، و بعضی از آنان که جهت شناسایی خطوط و مواضع دشمن پیش می‌روند ،‌گاهی در چنگال گرگان صدّامی به اسارت در می آیند با کمال شهامت « مرگ بر صدام ، ضد اسلام ، زنده باد اسلام » می گویند ؟

« فاذا ودّعهم أهلوهم بکت علیهم الحیطان و البیوت » .

موقعی که رزمندگان با خانواده خود خداحافظی کنند و جدا شوند ، در و دیوار خانه ها بر آنان گریه می کند .

« و یکتب له کل یوم عبادة‌الف رجل یعبدون الله الف سنة‌» .

و نوشته می شود برای هر روز رزمنده ، ثواب عبادت هزار نفر که هر نفر هزار سال عبادت خدا را کرده باشد .

« و اذا صاروا بحضرة عدوّهم انقطع علم اهل الدنیا عن ثواب الله ایّاهم » .

هنگامی که رزمندگان اسلام با دشمنان خدا رو به رو شدند ، اهل دنیا دیگر نمی توانند اندازه ثواب آنها را درک کنند .

در روایت دیگری از پیامبر اکرم «ص» نقل شده که فرمود : « کلّ حسنات بنی آدم تحصیها الملائکة‌الا المجاهدون فإنّهم یعجزون عن علم ثوابها » ملائکه ( حسابرسان الهی ) می توانند رقم ثواب همه̾ اعمال نیک بنی آدم را بشمارند بجز رقم ثواب حسنات رزمندگان راه خدا که از درک مقدار ثواب آن عاجز هستند .

« فتکون الطّعنة‌و الضّربة أهون علی الشهید من شرب الماء البارد فی الیوم الصّائف » .

ضربه سلاح دشمن بر بدن رزمندگان اسلام به مراتب سهل تر و گواراتر از آشامیدن آب خنک در هوای گرم تابستان است .

« و اذا زال الشّهید من فرسه بطعنة أو بضربة ، لم یصل الی الأرض حتّی یبعث الله زوجته من الحور العین فتبشّره بما أعدّ الله عزّ و جلّ له من الکرامة‌ فاذا وصل الی الأرض تقول له : مرحباً بالرّوح الطّیبة‌الّتی خرجت من البدن الطّیب . أبشر فإن لک مالا عینٌ رأت و لا أذن سمعت و لا خطر علی قلب بشر » .

هنگامی که شهید ضربت می خورد ، هنوز روی زمین نیفتاده است که خداوند سبحان حورالعین ( همسر بهشتی او ) را می فرستد و به او بشارت می دهد آنچه را که خداوند برای‌ او آماده کرده است .

موقعی که جسد پاک شهید روی زمین می افتد حورالعین به او می گوید : مرحبا و آفرین بر روح پاک تو که از بدن پاکیزه ات خارج شده . بشارت باد که برای تو پاداشی است که در دنیا نه چشمی آن را دیده و نه گوشی شنیده و نه بر قلب بشری خطور کرده است .

« و یقول الله عزّ و جلّ انا خلیفته فی اهله و من ارضاهم فقد أرضانی‌ و من أسخطهم فقد أسخطنی‌ « .

خداوند می فرماید : من خودم جانشین شهید و عضو خانواده او هستم و هر کس خانواده̾ شهید را راضی و خشنود نماید ، به تحقیق مرا راضی نموده و هر کس آنان را ناراحت کند ،‌ مرا غضبناک کرده است .

خصوص این جمله در مقام ارزشمند خانواده شهید است . پیش از بیان این جمله مناسب است نکته ای را متذکر شویم و آن اینکه در آذربایجان و تبریز ، مرسوم است شخصی از خانواده ای‌ که مسافرت حدود یک ماهه یا بیشتر مثل سفر حج برود ، فردای روز حرکت فامیل ها ،‌همسایگان  وآشنایان مسافر به خانه او  می روند و به خانواده او در مفارقت موقت عزیز سفر رفته شان دلداری می دهند و می گویند : جایش خالی نباشد . یعنی‌ ناراحت نباشید ان شاء‌الله عزیزتان به سلامت از سفر مراجعت می کند . خداوند در جمله مزبور از روایت ، به خانواده شهید می فرماید : « گمان نبرید که جای‌ شهیدتان خالی‌ است ، بلکه من خودم جانشین شهید و عضو خانواده اش هستم » و این بالاترین و والاترین تسلّی و دلداری است که خداوند به خانواده شهید می دهد . خوشا به حال شهیدان و خانوادهای‌ شریفشان .

« و اذا کان یوم القیامة‌یخرج من قبره شاهرا سیفه تشخب او داجه دما ، اللّون لون الدّم و الرّائحة رائحة المسک ، یحضر فی عرصة القیامة‌ « .

موقعی که قیامت برپا شد ، شهید از قبرش خارج می شود در حالی که خون از رگهای بدنش فوّاره می زند ؛ رنگ آن رنگ خون و بوی آن عطر مشک است و در صحرای محضر حاضر می شود .

« فوالّذی نفسی بیده لوکان الأنبیاء‌ علی طریقهم لترجّلو ا لهم ممّا یرون من بهائهم » .

قسم به خدائی که جان من در دست اوست ، اگر چنانچه انبیاء‌ سر راه شهدا باشند ، هر آینه به احترام آنان پای برهنه می شوند و این تعظیم برای شهدا به خاطر شأن و جلالت آنان است که انبیاء مشاهده می کنند .

این جمله در بیان مقام شهید ، فوق العاده و مافوق تصوّر است که پیامبر اکرم «ص» قسم یاد می کند به اینکه پیامبران برای احترام شهداء ، پای برهنه می شوند . البته اماکن مشرفه مانند مساجد و کعبه احترامات پای برهنه شدن است . و در این رابطه خداوند سبحان به حضرت موسی «ع» می فرماید : « فاخلع نعلیک انّک بالواد المقدس طوی » و از این آیه معلوم می شود که مقام شهید چقدر والا و مقدّس است که به احترام آنها ، پیامبران خدا پای‌ برهنه می شوند .

« و یشفع الرّجل منهم فی سبعین ألفا من اهل بیته و جیرته حتّی‌ أن الجارین یختصمان أیّهما أقرب » .

در روز قیامت هر یک از شهدا می‌ تواند به هفتاد هزار نفر از بستگان و همسایگان شفاعت بکند تا جائی که همسایگان با هم به مخاصمه و منازعه می پردازند و یکی به دیگری خواهد گفت : من در دنیا همسایه̾ نزدیکتر بودم ،‌اول باید مرا شفاعت کند !

« فیقعدون معی و مع ابراهیم «ع» علی مائدة‌الخلد فینظرون الی الله تعالی فی کلّ بکرة و عشیة . »

شهداء با من و ابراهیم «ع» بر سر سفره نعمت های‌بهشتی می‌نشینند و نظر ( عرفانی‌) به خداوند سبحان در هر صبح و شام می کنند . 7

جان عالمیان به فدای بزرگ مرجع اسلام ، امید مستضعفان جهان ،‌امام خمینی مدظله العالی که ملت های مستضعف و فرق مسلمین جهان را بیدار کرد خصوصا ملت مسلمان ایران را از سلطه̾ 2500 ساله طاغوتان نجات داد و آنان را به صراط مستقیم هدایت و احیاء‌ فرمود : « و من احیاها فکأنّما احیا النّاس جمیعا » . 8

هر که یک نفر را احیاء‌ نماید گویا همه̾ انسان ها را احیاء‌ کرده است . احیاء حقیقی همانا هدایت است و از برکات هدایت و احیاء‌ حضرت امام بزرگوارمان ، انسان های‌ لایق و شایسته با شهادت خود ،‌اسلام را در دنیا سربلند کرده ،‌ خود را به اوج عظمت و عزّت رسانده و جنایتکاران غرب و شرق خصوصا آمریکا را رسوا نمودند . طوبی للأمام وهنیئا للشهداء‌ و أهلهم . [1]