دانستنیهائی از قرآن

امام باقر (ع)می فرماید « اَوّلُ قَطْرَهٍ مِنْ دَمِ الشّهیدِ کَفارَة لذُنُوبِه إلّا الدّین فإنّ کَفّارَتَهُ قَضاؤُهُ».               

                                               ( وسائل الشیعه ج 13 ص 85 )

اولین قطره ای که از خون شهید به زمنی می ریزد کفاره گناهان او است مگر بدکاریهایش که کفاره آن تنها با پرداخت آن است.

روزه راهی به سوی تقوی

«$yg•ƒr'¯»tƒ tûïÏ%©!$# (#qãZtB#uä |=ÏGä. ãNà6ø‹n=tæ ãP$u‹Å_Á9$# $yJx. |=ÏGä. ’n?t㠚úïÏ%©!$# `ÏB öNà6Î=ö7s% öNä3ª=yès9 tbqà)­Gs? »

( سوره بقره ـ آیه 183 )

ترجمه

ای آنانکه ایمان آوردید، روزه بر شما نوشته شده همانگونه که بر گذشتگان نیز نوشته و مقرر شده بود، باشد که تقوی را پیشه کنید.

لغت

کُتِبَ : کتابت یعنی نوشتن و این کنایه از وجوب و لزوم امری است. روزه بر شما نوشته شده یعنی فرض و واجب شد.

صوم : در لغت به معنای امساک و بازداشتن است. صام، یصوم، صوماً و صیاماً به معنای بازداشتن و کف از چیزی است مانند امساک کردن از خوردن وآشامیدن و سخن گفتن و راه رفتن و...

در سوره̾ مریم خداوند به حضرت مریم دستور می دهد که بگو «þ ’ÎoTÎ) ßNö‘x‹tR Ç`»uH÷q§=Ï9 $YBöq|¹ ô`n=sù zNÏk=Ÿ2é& uQöqu‹ø9$# $|‹Å¡SÎ) » من برای خداوند نذر کرده ام که از سخن گفتن روزه بگیرم پس امروز با هیچ انسانی سخن نمی گویم.

ابن درید گوید : « کل شیء سکنت حرکته فقد صام صوماً » هر چیزی که از حرکت باز ماند، به نحوی روزه گرفته است. برخی گفته اند : روزه گرفتن یعنی مهار کردن نفس از آنچه میل و اشتها دارد.

در هر صورت، در شرع به معنای همین روزه اصطلاحی است که از طلوع فجر تا مغرب، با نیت و قصد قربت از خوردن، آشامیدن ودیگر مفطرات امساک می کند. صوم و صیام هر دو مصدر و به یک معنی هستند.

الذین من قبلکم : یعنی آنانکه پیش از شما بودند. ظاهراً مقصود اهل کتاب هستند. از قبیل یهود و نصاری که بر آنها نیز یک نحو روزه ای واجب بوده ولی معلوم نیست مانند روزه گرفتن ما از نظر زمانی، مکانی و حتی نوعیت بوده است.

مرحوم صاحب المیزان « ره » گوید : این آیه دلالت ندارد بر اینکه بر تمام امت های پیامبران روزه ای واجب بوده و همچنین دلالت ندارد بر اینکه این روزه ای بر برخی از ملت ها واجب بوده، از نظر خصوصیات و اوصاف و وقت، مانند همین روزه ای است که بر ما واجب است. بنابراین، تشابه ای که در آیه آمده از نظر اصل روزه داری و امساک است بدون اینکه هیچ یک از این خصوصیات را در بر داشته باشد.

استفاده از آیه

این آیه وجوب روزه گرفتن را بر امت پیامبر اسلام « صلی الله علیه و‌ آله » می رساند و اینکه از اول آیه خطاب به مؤمنین کرده است، برای این است که عبادت از غیر مؤمنان پذیرفته نیست و آنان هستند که ایمان و باور دارند و پایبند احکام واوامر و نواهی الهی می باشند.

امام صادق (ع)می فرماید : « لَذّةُ ما فِی النّداءِ اَزالَ تَعَبَ الْعِبادَة وَالْعناءِ » لذتی که در این خطاب احساس می شود، خستگی عبادت را می‌ زداید.

امام مجتبی (ع)می‌فرماید : « اذا سمعت الله عزّوجل یقول : « یا ایها الذین آمنوا» فَارْعَ لها سَمْعَک فإنها لإمر تُوْمَرُ به اولنَهی تُنْهی عنه » هر گاه شنیدی خداوند می فرماید : ای مؤمنان ! با دقت به آن گوش ده زیرا در آن یا امری است که به تو دستور داده شده و یا برای نهی است که تو را از آن واداشته است.

و اما اینکه پس از ذکر واجب بودن روزه بر مؤمنان، می فرماید : همچنان که بر پیشینیان نیز واجب بوده است، گویا خدای‌ مهربان برای اینکه ما را تسلّی دهد و خستگی روزه گرفتن را بزداید، می فرماید : خیلی آن را بر خود سنگین و مشکل نگیرید زیرا بر امتهای گذشته ( یا برخی‌ از امت های گذشته ) فرض و واجب بوده و این عبادت، گرچه تا اندازه ای زحمت دارد ولی منحصر به شما نیست و این از نظر روانی خیلی مؤثر است.

و از آن پس می فرماید : « لعلکم تتقون » وانگهی شما اگر به این دستور عمل کنید و این چند روز را روزه بگیرید، بر تقوای‌ خود افزوده اید یا اینکه می خواهد بفرماید روزه یکی از وسائل بازدارنده از گناه و معصیت است و شما که حاضرشدید این چند ساعت در این چند روز را از آنچه دستور امساک داده، امساک نمائید، قطعاً از دیگر منهیات خداوند نیز اجتناب نموده و به اوامر او سر می نهید و شاید روزه ملکه ای شود که شما را از گناه کردن باز دارد.