دانستنیهایی از قرآن

ترس از مردن، مانع جهاد نشود

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَکُونُوا کَالَّذِینَ کَفَرُوا وَقَالُوا لإخْوَانِهِمْ إِذَا ضَرَبُوا فِی الأرْضِ أَوْ کَانُوا غُزًّى لَوْ کَانُوا عِنْدَنَا مَا مَاتُوا وَمَا قُتِلُوا لِیَجْعَلَ اللَّهُ ذَلِکَ حَسْرَةً فِی قُلُوبِهِمْ وَاللَّهُ یُحْیِی وَیُمِیتُ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ (١٥٦)وَلَئِنْ قُتِلْتُمْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَوْ مُتُّمْ لَمَغْفِرَةٌ مِنَ اللَّهِ وَرَحْمَةٌ خَیْرٌ مِمَّا یَجْمَعُونَ (١٥٧)وَلَئِنْ مُتُّمْ أَوْ قُتِلْتُمْ لإلَى اللَّهِ تُحْشَرُونَ (١٥٨)فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَلَوْ کُنْتَ فَظًّا غَلِیظَ الْقَلْبِ لانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِکَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِی الأمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُتَوَکِّلِینَ (١٥٩)

(سوره آل عمران- آیه 159-156)

ترجمه

ای مؤمنان! مانند کافران (و منافقان) نباشید که به برادران خود گفتند؛ هنگامیکه مسافرت کردند با رزمنده و جنگجو بودند، اگر اینان نزد ما می ماندند، نمی مردند یا کشته         نمی شدند تا اینکه خداوند حسرتی در قلب آن کافران قرار دهد (و آنان را عذاب نماید)؛ خدا است که زنده می کند و می میراند و خدا بر هرچه می کنید آگاه است. همانا اگر شما در راه خدا کشته شوید یا بمیرید، آمرزش و رحمت خداوند، بهتر است از آنچه جمع می کنند. و همانا چه بمیرید و چه کشته شوید، به سوی خداوند محشور خواهید شد.

لغت

اخوانهم: یعنی برادرهاشان. و البته در اینجا گرچه برادر اطلاق شده است ولی برادر ایمانی مقصود نیست زیرا آنان که اعتراض می کنند کافر و یا منافقند و اینها مسلمان. پس مقصود اتفاق در نسب یا در جنس است زیرا آنها هم جنس اینانند و ضمنا خویشاوندی هم بین آنها هست، یا اینکه یکی از این دو، منظور باشد.

ضربوا فی الارض: در زمین به سیر بپردازند. و کنایه از مسافرت است که برای تجارت یا هر چیز دیگر بروند.

غزی: جمع غاز بمعنای جنگجو است. مانند عفی، جمع عاف و طلب جمع طالب. غزاه نیز به همین معنی است.

حسرة: حسرت در دل آنها قرار دهد یعنی غم و حزن در دل آنها قرار دهد تا دلشان به تنگ آید و در عذاب باشند.

حشر: بمعنای گردآمدن و جمع شدن است که در روزقیامت تمام خلایق در محضرالهی جمع می شوند و لذا روز قیامت را روز محشر نیز گویند یعنی روز جمع شدن.

موارد استفاده از آیه

این آیه مطلب بسیار مهمی را تذکر می دهد و آن این است که مرگ به دست خدا است و هیچ جنگ و جهاد یا مسافرتی هرچند خطرناک باشد، مرگی را نزدیک یا دور نمی کند «اذا جاء اجلهم لایستاخرون ساعة ولایستقدمون» اگر اجلشان فرا رسد، نه یک ساعت دیرتر و نه یک ساعت زودتر خواهند مرد.

بنابراین، اگر کسی مانع از رفتن فرزندش به جبهه جنگ شود، به این بهانه که رفتن به جبهه، مرگ و مردن را به دنبال دارد، اشتباه بزرگی است زیرا مرگ بدست خدا است و خداوند است که انسان ها را زنده می کند و می میراند. ای بسا افرادی که از اول حمله ناجوانمردانه عراق به ایران در عملیات و حمله ها شرکت کرده و همیشه در خط مقدم   بوده اند و تاکنون یک گلوله هم به آنها اصابت نکرده و از آن طرف بسیاری بودند که از ترس مردن به جبهه نرفتند و توسط هزاران وسیله دیگر از دنیا رفتند.

شخصی می گفت: قبل از پیدایش دانشگاه، یک وقت بناشد شاگردان ممتاز را برای ادامه ی تحصیل به خارج از کشور بفرستند، اتفاقا مادر یکی از شاگردان از ترس اینکه نبادا هواپیما سقوط کند و فرزندش کشته شود، مانع رفتن فرزندش شد. اتفاقا آن گروه از شاگردان رفتند و هواپیمایشان سقوط کرد. تمام آنها مردند. آن مادر آمد به اطاق فرزندش که او را بشارت دهد ولی دید فرزندش برای همیشه به خواب رفته است!

می گفتند در همین جبهه های حق علیه باطل، یک وقت بناشد عملیات غافلگیرانه ای انجام پذیرد. یکی از رزمندگان که تازه به جبهه آمده بود و میل داشت در عملیات بزرگ شرکت داشته باشد، به دوستانش گفت من فعلا نمی خواهم بمیرم! شما بروید و من در همین سنگر می مانم. آنها رفتند و با اینکه حجم آتش دشمن خیلی زیاد بود، بحمدالله موفق شدند و پس از اینکه برنامه شان را بخوبی انجام دادند، همگی باز گشتند ولی با کمال تاسف دیدند خمپاره ای دوستشان را در سنگر به شهادت رسانده است!

خداوند می فرماید: شما مانند کافران نباشید که دوستانشان را از مسافرت یا

جنگ منع می کردند و می گفتند: اگر اینحا با ما بودند کشته نمی شدند زیرا مرگ و زندگی بدست خداوند است، پس اگر انسان در راه خدا کشته شود، آمرزش و رحمتی که خداوند به او ارزانی می دارد، بهتر است از آن متاع زودگذر دنیا. و اصلاً آن آمرزش و رحمت قابل مقایسه نیست با دنیا و هر چه در آن هست ولی چون دنیا جلوی چشم این مردم جلوه ای دارد، لذا خداوند آن را با این لذتها و ارزشهای مادی پوچ مقایسه کرده است.

و در هر صورت، بازگشت همه مردم به سوی خداوند است، چه بمیرند و چه کشته شوند، چه جهاد کنند و چه از جهاد سرباز زنند پس چه بهتر که راه خدا را پیش گیرند و برای احقاق حق و از بین بردن فتنه در عالم، با دشمنان انسانیت پیکار کنند.

در بیابان گر به شوق کعبه خواهی زد قدم

سرزنش ها گر کند خار مغیلان غم مخور