دانستینهائی از قرآن

با سلاحهای خود به پیش

«یٰا اَیُّهٰا الَّذینَ آمَنُوا خُذُوا حِذْرَکُم فَانْفِرُوْا أَوِ انْفِرُوا جَمیعاً * وَ اِنَّ مِنْکُم لَمَنْ لَیُطَّبِئنَّ فَإنْ أَصٰابَتْکُمْ مُصِیبْةً قٰالَ قَدْ انْعَمَ اللهُ عَلَیَّ اِذْ لَمْ اَکُنْ مَعَهُمْ شَهِیْداً * وَ لَئِنْ أصٰابَتْکُمْ فَضْلٌ مِنَ اللهِ لَیَقُوْلَنَّ کَأنْ لَمْ تَکُن بَیْنَکُم وَ بَیْنَهُ مَوَدَهٌ یٰا لَیْتَنی کُنْتُ مَعَهُمْ فَأفوُزَ فَوْزاً عَظِیماً».

(سوره نساء، آیه 73ـ 71)

ترجمه:

ای مومنان! سلاح خود را برگیرید، و آنگاه دسته دسته یا همه با هم به یک بار، برای جهاد بیرون روید. همانا برخی از شما سستی می کنند (و در کارزار شرکت نمی جویند) پس هر گاه حادثه ی ناگواری برای شما رخ دهد، می گویند: خدا به ما لطف کرد که با آنها در میدان نبرد حاضر نبودیم و اگر پیروزی و فتحی نصیب شما شد، حتما می گویند‌‌‌ ـ گویا بین شما و ایشان دوستی و آشنائی وجود ندارد ـ ای کاش ما هم با آنها بودیم که بهره ای بزرگ نصیبمان می شد.

لغت:

 حِذر: حَذِرَ، حَذَراً و حِذْراً، به معنای احتیاط کردن و پرهیز نمودن است. خذوا حذرکم: یعنی آلات و ادوات احتیاط را که همان اسلحه است با خود بردارید و یا به این معنی که: با گرفتن سلاح، از دشمن خود بر حذر باشید. ولی در روایت به همان معنای اول آمده است.

فانفروا: نفر به معنی خروج و بیرون رفتن است. ولی اگر با «مِن» و «عنِ» گفته شود، معنایش دوری و تفرق می شود.

ثُبات: جمع ثُبه به معنای «سریّه» یا گروه و دسته ای از مردم است. این کلمه در اصل «ثُبَی» بوده است. جمع ثُبه، ثُبات و ثُبون و ثِبُون است.

زهیر گوید:

«و قد أغدوا علی ثبةٍ کرامٍ

نشاوی واجدین لما نشاء»

لیبطئنَّ: بُطؤ به معنای تاخیر کردن است. و در اینجا کلمه لیبطئن و لازم است یعنی برخی از شما تاخیر می کنند، ولی راغب اصفهانی و برخی از مفسرین آن را متعدی می دانند و بنا بر قبول آنها معنای این جمله چنین است: برخی از شما دیگران را به تاخیر وا می دارند.

شهید: شهید به معنای حاضر و شاهد است.

فَضْل: اصل معنای فضل، زیادی است. و از خداوند، احسان و رحمت است و تاویل این احسان در آیه همان غنیمت جنگی یا پیروزی است و شاید منظور نظر آن افرادا، همان غنیمت جنگی باشد.

مِنْکُم: برخی از شما، چون آیه خطاب به مؤمنان است، لذا آن چه از ظاهر آیه بر می آید، مقصود از «منکم» همان مؤمنان است که ــ مثلاــ دارای ایمانی ضعیف هستند و در اثر ضعف ایمان، به ترس از شرکت در جنگ کشیده شده اند،در هر صورت بسیاری از مفسرین مقصود از «منکم» را منافقین دانسته اند، نه مؤمنان ضعیف الایمان.

موارد استفاده از آیه

1ـ مومن همیشه باید هشیار و بیدار باشد و دشمنان را بشناسد و پیوسته در حال آماده باش برای جنگ با دشمنان خدا باشد. وسایل و ابزار جنگی را برای روز کار زار تهیه کند «و اعدوا لهم ما استطعتم من قوة و من رباط الخیل».

2ـ جنگ باید طبق نقشه و تاکتیکهای حساب شده نظامی باشد. پس اگر لازم است، گروه گروه وارد میدان نبرد شوند و اگر وضعیت اقتصادی حمله گسترده را دارد، همه با هم در یک عملیات هماهنگ و وسیع شرکت کنند و دشمن را از پای در آورند، همان گونه که در «فتح المبین» و «طریق القدس» و دیگر عملیات گسترده ی قوای اسلامی ایران رخ داد. خلاصه
آنچه مهم است، این است که کارشناسان نظامی و جنگی‌، با دقت و سنجیدن تمام شرایط، عملیات را شروع کنند.

3ـ پیش از دست زدن به به اقدام نظامی باید صفوف مشخص شود بز دلان و یا معرضان و منافقان که هرروز نوائی سر داده و از طریقی می ـ خواهند مردم را از جنگ و دفاع باز دارند، اینها را از خود برانید و گوش به فریاد های مغرضانه ی آنان ندهید، زیرا آنها آرزویشان این است که در غنیمت های شما شریک باشند بدون اینکه کوچکترین رنج و آسیبی به آنان برسد. از این روی، اگر شما شکست خوردید خوشحال می شوند که با شما شرکت نکردند و اگر پیروزی نصیب شما شد، گویا از همه جا بی خبرند و اصلا آشنائی و رفاقتی با شما ندارند، لذا هر جا نشستند می گویند: ای کاش ما هم با آنها بودیم و چیزی از آن بهره های بزرگ نصیبمان می شد. غرض اصلی اینها باز داشتن شما از دفاع مقدستان است، پس فریبشان نخورید و آنها را از خود برانید و از صحنه دور سازید.