گفتار و کردار

انتقادها و پیشنهاد ها

گفتار و کردار

«$pkš‰r'¯»tƒ tûïÏ%©!$# (#qãZtB#uä zNÏ9 šcqä9qà)s? $tB Ÿw tbqè=yèøÿs? ÇËÈ  uŽã9Ÿ2 $ºFø)tB y‰YÏã «!$# br& (#qä9qà)s? $tB Ÿw šcqè=yèøÿs? ÇÌÈ    »

(سورۀ صف 2,3) – ای کسانی که ایمان آوردید چرا سخنی می گوئید که در مقام عمل آن را انجام نخواهید داد. این بسیار زشت و ناپسند است در پیشگاه خدا که سخنی را بگوئید و به آن عمل نکنید .

نفاق در عمل

بعضی از مفسران این آیه را خطاب به منافقان شمرده اند و لذا در بعضی از ترجمه ها از پیش خود کلمه ای در پرانتز اضافه کرده اند « ای کسانی که به زبان ایمان آورده اید » و حال آنکه آیه خطاب به مؤمنین است . و منظور باز داشتن آنها از نفاق در اعتقاد به خدا و رسول نیست که آن نفاق منافقین است بلکه منظور دور ساختن مؤمنین از نوعی دیگر از نفاق است .

نفاق در مرحلۀ عمل . گاهی انسان وعده ای می دهد و می خواهد به آن عمل کند ولی در مرحله عمل سستی نموده از انجام آن باز می ماند و به فرمودۀ علامه طباطبائی «ره » این از ضعف اراده است و نفاق نیست . نفاق آن است که انسان سخنی بگوید و می داند که آن را انجام نخواهد داد  حال یا به دلیل عدم توانائی یا به دلیل عدم تمایل . آنچه در این آیه مورد نکوهش قرار گرفته این حالت است که انسان نسنجیده و نخواسته وعده ای بدهد  ، که به آن عمل نخواهد کرد و یا نمی تواند بکند و این آیه گرچه از نظر سیاق ممکن است برای مسائل مربوط به جهاد باشد ولی بدون شک یک مطلب کلی است که از آن در آن مورد خاص نیز استفاده شده است و به قول  اصولیین مورد مخصّص نیست .

این یک درس اجتماعی برای همۀ اقشار و طبقات است و باید در همه سطوح مورد توجه قرار گیرد . یک پیشه ور در کاری که به مراجعه شده است اگر از عهده و توانائی او بر نمی آید یا تمایلی به انجام آن ندارد نباید وعده دروغین بدهد و همچنین در تعیین وقت نباید زمانی را معیین کند که قادر به انجام عمل تا آن زمان نیست بسیار اتفاق افتاده است که مثلاً به یک دوزنده لباس مراجعه می کنید و او وعده جدی می دهد که مثلاً تا ده روز دیگر کار تمام است ولی خود می داند که با آن همه کار که تعهد کرده از انجام آن تا آن وقت عاجز است تنها برای جلب مشتری و منع او از روی آوردن به دیگران وعدۀ دروغ می دهد . این نوعی نفاق است و نزد خدا عملی زشت و نکوهیده و از نظر اجتماعی به ضرر انسان تمام می شود زیرا اعتبار خود را در جامعه از دست می دهد و تدریجاً بعنوان یک پیشه وری که خلف وعده می کند شناخته می شود .

موافقت گفتار با کردار

جامعه نیز باید به طور عموم به گفته خویش پایبند باشد ، مورد آیه مبارکه این است که مؤمنینی که با رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم بیعت کرده اند و حکم خدا و رسول را گردن نهاده اند باید در گفته خود راستگو و در وعدۀ خود صادق باشند و مانند بنی اسرائیل که به وعده های دروغ آنان  در آیات بعد اشاره شده است نباشند که مکرر اعلام آمادگی برای جهاد و جانبازی در راه خدا می کردند و چون موقع عمل فرا می رسید همگی یا اکثراً پشت کرده و از جنگ و مبارزه فرار  می نمودند . متاسفانه جامعه مسلمین دربسیاری از ادوار همین گونه بودند و این صفت و خصلت زشت لطمه های جبران ناپذیری به بنیاد اسلام و ایمان زد . در بسیاری از خطبه های نهج البلاغه ، امیر المؤمنین (ع)فریاد ازدست همین مؤمنانی که در عمل منافق اند می زند ، می فرماید : « کلامکم یوهی الصمّ الصّلاب و فعلکم یطمع فیکم الاعداء تقولون فی المجالس کیت و کیت فاذا جاء القتال قلتم حیدی حیاد» سخنتان سنگ های سخت را کوبیده و خرد می کند ولی عملتان دشمن را به طمع می اندازد . در گردهمائی ها می گوئید چنین و چنان می کنیم و چون جنگ فرا رسد فرار می کنید .

ولی بحمدالله در زمان ما جوانان  مؤمن و متعهد به وعدۀ خود حقا به نحو شایسته عمل کرده و می کنند و ثابت نموده اند که گفته آنان از روی نفاق نبوده بلکه با ایمان وقول ثابت اند .

آنان که گفتند ( ما همه سر باز توایم خمینی ) به راستی که سر باختند و از گفته خویش سر باز نزدند و اینانند که خداوند در پی همان آیه درباره آنان فرموده است ( ان الله یحب الذین یقاتلون فی سبیله صفاً کانهم بنیان مرصوص ) خداوند آنانرا که در راه او همچون ساختمانی به هم پیوسته و صفی تنگاتنگ جهاد و مبارزه می کنند دوست دارد . در آن دو آیه بد قولی را دشمن دارد و در این آیه مجاهدان را دوست دارد و چه نویدی از این بالاتر که انسان محبوب خدا باشد و چه مقامی از این بالاتر که خداوند خود اعلام دوستی  با انسان بنماید . زهی سعادت و خوشا به حال آن سعادتمندان .

رفتار  مسئولین از موارد مهم و اساسی که باید در این مطلب ( موافقت گفتار با کردار )ملاحظه شود رفتار مسئولین و دولتمردان است .

امیر المؤمنین (ع)در عهد نامه مالک اشتر «ره» می فرماید : «و ایاک والمنّ علی رعیتک باحسانک او التزیّد فیما کان من فعلک او ان تعدهم فتتبع موعدک بخلفک فان المنّ یبطل الاحسان والتزیّد یذهب بنور الحق والخلف یوجب المقت عندالله وعند الناس قال الله تعالی »«کبر مقتاً عندالله ان تقولوا مالا تفعلون ».

 الله اکبر !! چه سخنی زیبا و چه حکمتی گرانمایه وعالی ! کافی است همین یک مورد از عهد نامۀ آن حضرت که مسئولین آنرا خواندند و ترجمه کردند و دربارۀ آن سخنها گفتند  سرلوحه اعمال خود قرار دهند می فرماید : از سه چیز بپرهیزید :

1 – منت گذاشتن بر مردم بخاطر خوبیها و احسان که منت گذاشتن احسان را باطل می کند .

یعنی منت گذاشتن عمل خوب را به بدی تبدیل می نماید . نفرموده است به دلیل انجام وظایف منت نگذار زیرا آن بسیار زشت و ناپسند است بلکه حتی اگر احسان نمودی که طبعاً از حدود وظایف بالاتر است باز هم منت نگذار تا چه رسد به اینکه بخاطر انجام وظیفه بر مردم منت بگذاری . متأسفانه بعضی از مسئولین اگر هم به زبان نگویند کردارو رفتار و برخورد او با مردم نشانگر منّت گذاشتن بر آنها است با اینکه اگر بسیار مؤمن و متعهد باشددر انجام مأموریت ممکن است کوتاهی نکرده باشد . البته مسئولین متعهد که خود را خدمت گزار می خوانند و می دانند ، مایه امیدند . ولی به طور کلی این منت گذاری چه قولی و چه عملی و بخصوص عملی باید قطع شود .

2 – بزرگتر جلوه دادن کار انجام شده که این کار نور حق را خاموش می کند .

یعنی کاری را که انجام داده ای بزرگتر از آن چه که هست جلوه نده که دروغ گفتن در مورد کارهای انجام شده موجب می شود که کارهایی که واقعاً نیز انجام شده نادیده گرفته شود . و ما ناچاریم در اینجا بر خلاف میل خود این تذکر را نیز بدهیم که رادیو و تلویزیون باید دقت بیشتری در برخی گزارشهای خود داشته باشند و اکتفا به گزارش مسئول منطقه ننمایند . مکرر دیده شده است که گزارشی از بعضی مناطق اعلام شده با این که درآن  حدی که گزارش شده نبوده است . این کار موجب می شود که اعتماد مردم از رادیو تلویزیو ن و سایر رسانه هائی که خدمات  دولت را منعکس می کنند سلب شود . از سخن امیر المؤمنین (ع)چنین بر می آید که اصل گزارش کردن خدمات دولت کاری پسندیده است و شاید در این زمان کاری لازم و ضروری باشد ولی باید گزارشگران و پخش کنندگان دقت بسیاری در صحت گزارش داشته باشند تا همچنان اعتماد  مردم به آنان باقی بماند در غیر این صورت نه تنها اثر گزارشها از بین می رود بلکه اثر معکوس خواهد داشت و گزارش موجب ایجاد تنفر و انزجار می شود .

3 – وعده دادن و سپس خلاف آن عمل کردن ، که خلف وعد موجب بغض و ناخشنودی خدا و مردم است .

برای اثبات ناخشنودی خداوند به آیه قرآن استدلال فرمود . ولی ناخشنودی مردم را به وضوح و روشنی اش واگذاشت زیرا که پر واضح است مردم از مسئولی که وعده های سرگرم کننده پی در پی بدهد و به هیچکدام عمل نکند خشمگین می شوند . مسئولین در هر پست و مقامی باشند باید این حکمت عالی را آویزۀ گوش قرار دهند . و مردم را با وعده های پوچ و حساب نشده سرگرم نکنند . چندی پیش یکی از مسئولین بسیج اقتصادی در یکی از مصاحبه های رادیوئی ، مورد انتقاد دربارۀ کمبود پودر لباسشویی قرار گرفت ! و پس از عذر خواهی بدتر از گناهی که حکایت داشت از بخل و امساک بعضی از دست اندر کاران که نمی خواهند همین اندازه فراوانی در جامعه مشاهده کنند اعلام کرد که اکنون پی به اشتباه خود برده اند و تا چندی دیگر پودر فراوان خواهد شد . اکنون در حدود دو ماه یا بیشتر از آن سخن می گذرد و خبری از فراوانی بجز در انبارهای بازار سیاه که رویش سیاه باد نیست . ما نمی گوئیم پودر لباسشوئی مهم است و نمی گوییم کسی عمداً این کمبود را بوجود آورده است ولی می گوئیم باید پاسخگوی مردم ، جوابش حساب شده باشد اوّلاً آن عذر که تا دیدند بازار مصرف اشباع شده دستور کم کردن تولید داده اند حکایت از بخل آن مسئول می کند . امیر المؤمنین (ع)در آن جمله ای که ولایت را مناسب چهار صنف نمی داند یکی از آنها را بخیل شمرده است ثانیاً بجای این عذر ناپسند و آن وعدۀ نشدنی واقع را بگوئید . کمبود ارز ، نقص فنی کارخانه ، صادر کردن به خارج کمبود مواد اولیه و یا هر چیز دیگر . این را بعنوان یک مثال گفتیم و نیاز ی به مثال نیست و منظور ما فقط تذکر به برادران مسئول است که نسنجیده وعده ندهند . برخی از مصاحبه های  مختلف که در رادیو  و تلویزیون  پخش میشود  آکنده از وعده هائی است که اکنون دیگر حتی خاصیت تخدیر اعصاب خود را نیز از دست داده است .

قانون ، عامل اجرا می خواهد

از موارد مهم قول بدون عمل مرحله اجرای قوانین است . پیش از این نیز در این باره سخن گفتیم . قانون به تنهائی برای سعادت جامعه کافی نیست همان گونه که رفتن به مطب پزشک و گرفتن نسخه و پیچیدن آن کمترین تأثیری در بهبودی حال بیمار ندارد  . چه بسیار است قانون های جالب و امیدوار کننده ای که از رسانه های گروهی منتشر می شود و برای دلسوزان جامعه خواب و خیال خوش به وجود می آورد و بهشت روی زمین را مجسم می کند ولی چون به مرحله اجرا می رسد کمیت مجریان ، لنگ می شود و امید ها به یاس مبدل می گردد و خشم مردم را بر می انگیزد .

قانونی که به آن عمل نشود جعل نکردن آن بهتر است زیرا ترک عمل به قانون موجب هتک حرمت قانون در اذهان عمومی است و بر اساس همین اصل در روانشناسی اجتماعی خداوند احکامی را که قابلیت اجرای خود را از دست می داد نسخ می فرمود . جعل کردن قانون و عمل نکردن به آن ها همان قول بدون عمل است که مبغوض خداوند است .

مسأله حجاب و فساد بی حجابی و بد حجابی که جامعه را مانند یک بیماری مسری فراگرفته است و هر روز در تهران و شاید بسیاری از شهر ها  ابعاد گسترده تری پیدا می کند از مصادیق این سهل انگاری است . آن روز که جوانان عزیز حزب اللهی متکفل این مساله بودند حکم خدا را به احسن وجه به اجرا گذاشتند و این فاسدان مفسد که جامعه را مبتذل و جوانان را گمراه و منظرۀ شهر را کفر آمیز می نمایند با مواجهه آن قاطعیت بجای خود نشستند . آن حرکت الهی گر چه در گوشه و کنار موارد نادری از تجاوز بر حقوق و تعدی از حد مشروع نهی از منکر نیز در برداشت ولی این امیدرا در دل مؤمنین بوجود آورد که دیگر جای حبائل و دامهای گستردۀ شیطان در کشور امام زمان (عج) نیست ولی وعده های مسئولین قضائی و اجرائی به تکفل این امر مهم و منع جوانان مؤمن از عمل به وظیفۀ شرعی این نتیجه را داد که روزبروز دامنۀ بدحجابی گسترده تر و فساد جنسی رایج تر شود .

واضح است که نباید تنها به تظاهرات بسنده کرد ، بلکه بر اساس قوانین رفتار شود تامشکل بطور اساسی حل گردد . انتظار می رود که هر چه زود تر مسئولین قضائی و  انتظامی بر اساس قانون الهی ، با قاطعیت جلوی این منکر فراگیر را بگیرند  .

 اکنون سمینارها تشکیل داده می شود و نیاز به کار فرهنگی احساس شده است . بدون شک باید کار فرهنگی انجام شود مقالات و سخنرانیها و کتابها در این زمینه منتشر گردد ولی این حبائل شیطان را چیزی بجز چوب قانون از این بیماری برهنگی نجات نخواهد داد  .و جامعه را بجز اجرای حدود و تعزیرات الهی از فساد باز نمی دارد. یقین بدانید ای برادران مسئول که هر چه شما کوتاه بیائید آنها چیره تر می شوند .

خداوند می فرماید ( ولیجدوافیکم غلظه ) باید که دشمنان از شما خشونت ببینند و این حکم اختصاص به دشمنان خارجی ندارد دشمن هر حکم خدا ، دشمن خدا و دشمن جامعۀ اسلامی است . انقلابی عمل  کنید و از انقلاب دست بر ندارید که هنوز طاغوت از بین نرفته و تا حکم الهی بتمام معنی جاری نشود جامعه طاغوتی است . انقلابی عمل کنید و از جند شیطان نهراسید و مطمئن باشید که جوانان حزب الله پشتیبان شمایند . همانا که انقلاب کردند ، و همانها که انقلاب را نگه داشتند و همانها  که دشمن را شکست دادند .

گفتند که با رشوه خواری و رشوه خواران برخورد قاطع خواهد شد ولی هنوز گزارشهای حیرت آوری از رشوه خواری علنی در برخی از ادارات و در پاسگاههای  ژاندارمری در دهات و روستاها می رسد . گزارشهای زنده و قطعی از این حکومتهای خود مختار می رسد که در گوشه و کنار  کشورتنها به یک قانون عمل می کنند . پول بده آزاد شو ، خواه ظالم باشی و خواه مظلوم . شکایت بسیار شده است ولی آیا مسئولین قضائی یا مسئولین وزارت کشور به فکر این افتاده اند که حداقل  گروهی را برای تحقیق در صحت و سقم این شکایات به این مناطق بفرستند ؟! و آنجا که مساله روشن شده است آیا برخورد قطعی شده است که دیگر رؤسای پاسگاهها  حساب  خود را بکنند ؟!

به امید آن روز که همگام با رزمندگان حماسه آفرین و وظیفه شناس ، همه مسئولین در هر پست و مقام و هر سطح مسئولیت ، احساس وظیفه کنند و به آنچه در پیشگاه خدا و مردم بخصوص در مورد مبارزه با فاسدان و مفسدان  در اشکال  مختلف  آن وعده  دادند ، عمل کنند .« کبر مقتاً عندالله  ان تقولوا مالا تفعلون ».