دانستیهائی از قرآن

آب، اکسیرزندگی

«. . . $oYù=yèy_ur z`ÏB Ïä!$yJø9$# ¨@ä. >äóÓx« @cÓyr ( Ÿxsùr& tbqãZÏB÷s・ ÇÌÉÈ

 (انبیاء ـ آیه 30)

وازآب هرچیزی رازنده گردانیدیم، پس چرا ایمان نمی آورند؟

این آیه یکی از آیات مهم خلقت است که از مردم می خواهد درآیات و نشانه های قدرت الهی، تدبروتأمل کنند. آنچه از ظاهرآیه بدست می آید این است که آنچه درجهان زنده است و رشد ونمودارد ازانسان وحیوان وگیاه تاآن جنبنده های میکروسکپی ، همه ازآب آفریده شده اند.

واژۀ آب درقرآن

«آب» 63 بار در قرآن آمده است که در چهار موضع به معنای نطفه یا آب تناسل است:

1ـ آیه 54ـسورۀ فرقان:« uqèdur “Ï%©!$# t,n=y{ z`ÏB Ïä!$yJø9$# #ZŽ|³o0 ¼ã&s#yèyfsù $Y7|¡nS #\ôgϹur 3 tb%x.ur y7•/u‘ #\ƒÏ‰s% ÇÎÍÈ

و او خدائی است که ازآب (نطفه) بشر را خلق کرد و بین افراد بشر، خویشی و ازدواج قرار داد، و پروردگار تو بر همه چیزتوانااست.

2ـ آیه 7سوره سجده: ü“Ï%©!$# z`|¡ômr& ¨@ä. >äóÓx« ¼çms)n=yz ( r&y‰t/ur t,ù=yz Ç`»|¡SM}$# `ÏB &ûüÏÛ ÇÐÈ  ¢OèO Ÿ@yèy_ ¼ã&s#ó¡nS `ÏB 7's#»n=ߙ `ÏiB &ä!$¨B &ûüÎg¨B ÇÑÈ 

خدائی که هر چیز را به بهترین وجه آفرید وآفرینش انسان را با خاک آغازکردآنگاه نسل بشر را از آبی بی ارزش قرارداد.

3ـ آیه 20ازسوره مرسلات: óOs9r& /œ3)è=øƒwU `ÏiB &ä!$¨B &ûüÎg¨B ÇËÉÈ  çm»oYù=yèyfsù ’Îû 9‘#ts% AûüÅ3¨B ÇËÊÈـ آیا ماشما راازآبی بی مقدارنیافریدیم؟ وآنگاه آن نطفه را در قرارگاه رحم منتقل کردیم.

4ـ آیه 5 سوره طارق: ̍ÝàYu‹ù=sù ß`»|¡RM}$# §NÏB t,Î=äz ÇÎÈ  t,Î=äz `ÏB &ä!$¨B 9,Ïù#yŠ ÇÏÈ پس انسان بنگردکه ازچه آفریده شده است؟ ازآب جهنده ای آفریده شده است.

ولی دردیگرموارد، واژه «ماء»دلالت برهمان مایع زلالی داردکه ازرحمت خداوند سرازیرمی شود ودریاها وچشمه هاورودخانه ها راپرمی سازد. همان آبی که هرجزء ازآن ، ترکیب یافته ازدوذره ئیدروژن ویک ذره اکسیژن است.

آب وزندگی

آب قرین زندگی است و لذا هیچ حیاتی بدون آب امکان پذیرنیست تاآنجا که برخی ازدانشمندان، زندگی رابه عنوان یکی ازپدیده های آبی تعریف کرده اند. واگربرخی ازمخلوقات عقب افتاده، بتوانند تامدت زیادی، خشکی راتحمل کنند، بدون شک درآن مدت هیچ حرکت ونشاطی نمی توانند داشته باشند تاآنگاه که به قطرۀ آبی برخورد نمایند. واگرپدیده هائی ازخلقت، توان زندگی کردن بدون هواراداشته باشند، هیچ پدیده ای هرچند کوچک وریزباشند، بدون آب توان ادامۀ زندگی رانخواهد داشت. وهمین مسائل سبب شد که دانشمندان هنگام بررسی کواکب وسیارات بالا بوسیله تلسکوپ وماهواره ها تنها کوشششان این بود که بدانند درکدام سیاره ای آب وجود دارد تامطمئن شوند که زندگی درآنجا میسروممکن چراکه هرجاآب باشد زندگی هست.

آب دروجود انسان

سرگذشت آب وانسان بسیارطولانی است ، وازآنجا آغازمی شود که انسان ، نطفه ای شناگردرآب است وازآن پس بصورت جنینی درمی آید که خداوند آن را در«قرارمکین»قرارداده ودرحالی که درجای امن ومحکمی زندگی را می پیماید ، تمام اطراف اورا آب فراگرفته وگویا آب است که اوراازهراذیت وآزاری مصون می دارد وازهمان خونی که بیشترین نسبتش راآب تشکیل داده که نوش جان می کند ، شیرمادر است که قوام آن باآب می باشد. بلکه آب درتمام مراحل زندگی ، بیش ازهرچیزدیگر باانسان اُنس دارد تا آنجا که مصیبت ها واندوه های اورانیزباآب چشم می شویدومی زداید. پس تعجبی نیست اگر انسان بتواند روزها وشاید هفته هابی غذا زنده بماند ولی تحمل سه روزتشنگی مداوم رانداشته باشد.

مصادر دریافت آب

انسان آب زندگی راازسه مصدر مهم دریافت می دارد:

1ـ47درصد آن آب ومایعاتی است که انسان معمولا آن رامی نوشد.

2ـ39 درصد، ازغذاهای نسبتاً جامد مانند نان وگوشت ومیوه ها وسبزیجات دریافت می کند ، که هرغذائی به نسبت معینی، دارای آب است .

3ـ14 درصد دیگرراانسان بوسیلۀ احتراق (تاکسد) بدست می آورد.

زیان کمبود آب دربدن

آب مهمترین تنظیم کننده فشارخون وپخش کننده حرارت ومواد گوناگون دراجزای بدن است ویک دستگاه ظریفی ، مقدارنیاز بدن به آب راتنظیم می کند واضافه اش رابوسیله ادراریاعرق به خارج ازبدن می فرستد ولازم است که بین صادرات وواردات بدن ازآب ، هماهنگی دقیقی وجود داشته باشد ، پس اگراین بدن انسان یک درصد (1%) وزن خود راازآب کم کرد، احساس تشنگی می کند ولی اگر5%وزن بدن ازآب کم شود گلووزبان خشک می شوند، پوست، چین وشکن برمی دارد، عقل کم می شود وبدن دچارضعف شدید می گرددواما اگراین کمبود متجاوزاز10%شود، انسان مشرف برمرگ می شود وتنها یک جرعۀ آب می تواند اوراازمرگ حتمی نجات بخشد.

وهمانطورکه کمبود آب برای بدن زیانباراست ، افزونی آن دربدن نیزبسی خطرناک است زیرا سبب دل آشوبی وضعف ودرنتیجه کمبود عقل وفقدان احساس وتشنج وبیهوشی ومرگ می گردد.

کلیه ها

واما آن دستگاه ظریفی که خروج آب رااز بدن کنترل می کند ، کلیه نام دارد. کلیه ها اعضائی هستند که مواد زائد خون راجدا کرده وبه صورت ادرارازبدن خارج می سازند. هرکلیه دارای حدود ده سانتیمترطول و6سانتیمترعرض می باشد که درپشت حفرۀ شکم وزیرپائین ترین دنده درهرطرف قراردارد .

خون ازطریق سرخرگها به کلیه ها می رسد. کوچکترین سرخرگها به سرخرگ موئی تبدیل می شود که نازکترین مجاری خونی هستند. هرمجرای کوچک کلیه ـبقدرت خداوندـ از میلیون ها سرخرگ موئی بوجود آمده است. هرسرخرگ موئی بوسیله غشائی احاطه شده که خون تصفیه نشده، بافشار ازاین مجاری عبورمی کند. مایع موجود دراین سرخرگها بوسیله دیواره این رگها جذب می شوند وآنچه که برای بدن لازم نیست، دفع می شود، انجام این اعمال نیاززیادی به عکس العمل های دقیق این مجاری دارد.

احساس تشنگی

احساس تشنگی درانسان، انعکاسی است ازخشکی دهان وگلو که درنتیجه کمی تولید آب دهان (بزاق) به وجود می آید. این خشکی وپائین آمدن سطح آب وبالا رفتن سطح املاح بدن بعضی ازسلول های آب را وامی دارد که اشاراتی از خود صادر کنند وما رابه درخواست آب وادارسازند. لازم به تذکراست که ترکردن دهان ، بدن رانمی تواند گول بزند و لذا عطش را از بین نمی برد گرچه مرطوب کردن گلو، نیاز به تشنگی رابرطرف می سازد ولذا وقتی انسان روزه است تا آب به گلویش نرسد روزه اش باطل نمی شود زیرا رسیدن آب به گلو، تشنگی رارفع می کند هرچند کم باشد .

این بود اجمالی ازنیاز بدن به آب واهمیتی که آب درزنده ماندن انسان دارد ولی درهرصورت نیاز روزمره انسان به آب ازاینها تجاوزمی کند زیرا آب درنظافت ، تهیه غذا وکلیۀ صنعتهائی که دررفاه انسان به کارمی آیند، نقش مهمی ایفا می کند، گذشته ازاینکه گیاهان ونباتات که به تنهائی یا بصورت غذای دام ، تغذیه انسان رامی سازند، هرگزبی آب زنده نمی مانند وای بسا بیابان های خشک ولم یزرع که با بارندگی تبدیل به باغهای سبز وخرم شود وگلها وگیاهان رنگارنگ در آن پدید آیند وپس ازمرگ به زندگی روی آورد. «وتری الارض هامدة فاذا انزلنا علیها الماء اهتزت وربت وانبتت من کل زوج بهیج». زمین رابی گیاه ، خشک ومرده می یابی وآن هنگام که باران رابرآن فرو باریم ناگهان حرکت می کند ورشد می نماید وازهرگیاه زیبا ودلربائی درآن بروید. وازاین روست که امیرالمومنین (ع)می فرماید:«من وجدماء وتراباثم افتقرفابعده الله» (بحارـ ج 103ـ ص 65) هر که آب وخاک پیدا کند وبازهم فقیروتهیدست بماند، خداوند اوراازخود دورگرداند.

آب ، از قانون کل مستثنی است

همه می دانند که اشیاء هرچه سنگین تر باشند به زیرکشیده می شوند وچیزهای سبک بالا می روند ولی این قاعده درآب ، مستثنی است وهمچنانکه تمام اشیاء دراثرحرارت ، حجم آنها زیادتر می شود، آب دراثربرودت حجمش زیادتر شده وبه صورت جامد درمی آید.

ولی چراخداوند این قانون طبیعی رادرآب استثنا نموده است؟ زیرا اگر آب، پس ازسرد شدن هوا به حالت جامد ویخ درآید واین یخها دراثر سنگینی به زیردریا بروند، تمام حیوانات وگیاهان وجنبنده های دریائی ازبین می روند ، ولی خداوند این قانون رابه نفع آبزیان تغییر داده است ، لذا پس ازیخ شدن آب ، وزن آن سنگین می شود وبجای فرورفتن به قعر دریا ، بالا می آید ودرسطح آب قرارمی گیرد واما آبی که درزیر آن قسمت یخ زده است ، هیچگاه از حرارت چهاردرجه سانتیگراد فراترنمی رود . وازآن گذشته وجود یک قشرازیخ برسطح آب ، قسمتهای زیر دریا راازرسیدن سرمای بیرون به آن محفوظ می دارد ودرنتیجه تمام آبزیان زنده می مانند وبقدرت پروردگار، بدون هیچ مشکلی زندگی رابه سرمی برند. ولی اگرآب می خواست تابع قانون کلی باشد ، یخها چون سنگین تربودند به قعردریا فرورفته وحتی درصورت گرم شدن هوا نیز، آنها همچنان به صورت جامد باقی می ماندند، چون هوای گرم نمی توانست تأثیری درآنها بگذارد و ازآن همه لایه های متراکم آب پائین تررود. ودرصورت ادامه آن پس ازگذشت چند سال تمام دریاها مبدل به قسمتهای یخبندان سرد جامد می شد و قاره های یخ به وجود می آوردودیگراثری ازحیات درجهان باقی نمی ماند.

آب ، پخش کننده حرارت وسرد کننده

فیزیکدانان می گویند:آب دارای حرارت نوعی بالائی است که مثلاً دوبرابرحرارت نوعی است که درالکل وجود دارد. ومعنای این سخن آنجا روشن می شود که دواندازه متساوی ازآب والکل رادردوظرف جداگانه بریزیم وبه مقدارمتساوی حرارت دهیم. خواهیم دید که ارتفاع درجۀ حرارت درآب ، نصف ارتفاع آن درالکل است. وهمین امردر مورد سرد شدن نیز صدق می کند. واین پدیده است که درجۀ حرارت دریاها واقیانوس ها ورودها را دارای ثباتی شگفت انگیز قرارداده که دربرابرتمام تغییرات هوائی، آبزیان سالم بمانند. گذشته ازاینکه آب، بااین خاصیت می تواند مقدار زیادی ازحرارتی که آبزیان درنتیجه تحرک و جنب وجوششان تولید می کنند، جذب نماید وباسرعت، این حرارت جذب شده راازمصادرتولید دورکرده ودرسراسر بدن پخش کند. وهمین امرباعث می شود که موجود زنده ازحوادث مرگ آوری که اعضای حساسش رامانند مغزتهدید می کند، درامان نگهدارد. ونباید ازیادببریم که آب ، باچنین خاصیتی ، سیارۀ زمین رانیز ازآن حوادث وتغییرات جوی شدید نگهمیدارد وازشدت آن درحرارت هوا وخشکی می کاهد.

آب ـ همانگونه که ذکرشد ـ نیاز به حرارت زیادی دارد تا تبدیل به بخار شده وجزئیات بهم پیوسته اش ازهم بازشده وبصورت گازدرآید. واین نیز نعمتی است بزرگ که خداوند به برخی ازموجودات زنده ارزانی داشته است زیرا تبخرآب برروی پوست آنها، سبب می شود که مقدارزیادی ازحرارت بدنشان را بکاهد ودراثرسردشدن بدن ، درجۀ حرارتشان ثبات خود را بکاهد ودراثرسردشدن بدن ، درجۀ حرارتشان ثبات خود را حفظ کند. همچنانکه آن موجودات رادرصورتی که دمای هوا بالا رود، ازمرگ نجات می بخشد.

انسان وبسیاری ازپستانداران برغده های مولّد عرق ، دربیرون کردن آب لازم برای تبخیر وسردشدن بدنهاشان، تکیه دارند پس زنده ماندن انسان نیز درحالات مختلف گرما وسرما بااعتماد کلی برآب است چراکه عرق چیزی جزمایعی ترشحی نیست که ازتعداد بیشماری غدۀ کوچک بنام غده های مولد عرق که درزیر تمام پوست بدن پراکنده اند ، ترشح می شود وکاراین غده های کوچک تبخیر است، تابدینطریق بدن خنک شود.

آب همچنین درجۀ حرارت هوا را تنظیم می نماید زیرانقطۀ تحول آب ازمایع بودن به جامد شدن درجۀ صفر سانتیگراد است وآن نیاز به حرارت زیادی دارد تابچنین حالتی برسد، پس هرگاه به جوش آمد دمای مطلوب راازهوای احاطه شده بخود می گیرد و آنرا سرد می کند (وهمین حالت است که درجعبه های یخ رخ می دهد وغذاها راسالم نگه میدارد) وهمچنین هنگامی که آب یخ می زند ، این حرارت رابه هوا برمی گرداند. پس آب درتمام مراحل ، حرارت محیط زندگان راتنظیم می کند وسرعت بیش ازحد درتغییر درجه حرارت جانداران زنده که منجر به از بین رفتن آن ها می شود ، می کاهد.

درهر صورت آیۀ مبارکه«وجعلنا من الماء کل شیء حی»دلالت دارد براین که آب ، دخالت کامل دروجود هرذی روح زنده ای دارد و«جعل» به معنای خلقت وآفرینش است یعنی وماازآب هرچیز زنده ای راخلق کردیم. کما اینکه آیۀ دیگری هم دلالت براین معنا دارد که می فرماید:«والله خلق کل دابة من ماء»خداوند هرجانداری راازآب آفرید. ولی درآیۀ «وجعلنا من الماء کل شیءحی» چون کلمۀ «هرچیز» آورده است، لذا آن رابرنباتات وگیاهان نیز می توان اطلاق کرد.

 

تعداد مشاهده مقاله: 138