نظام اداری

ریشه­های گره­ها

نظام اداری

ساختار نظام اجرائی کشور

محمدرضا حافظ نیا

تمرکزگرائی غیررسمی

مسئله تمرکزگرائی غیررسمی گاهی اوقات معلول روحیات کارکنان است. بدین معنی که ممکن است کارمندی یا کارشناسی خود را ضعیف و ناتوان احساس کند و تصور نماید که در کوچکترین مسئله هم که به وظایفش برمی­گردد از خود توانائی و اداره تصمیم گیری و احیاناً پاسخگوئی به متقاضی را ندارد و لذا موضوع را مرتباً به مسئول و مدیریت بالاتر خود احاله می­نماید و از او کسب تلکیف می­کند. گاهی اوقات هم بعضی از کارمندان روحیه­ای دارند که می­خواهند مسئول بالاتر در جریان تلاشها و فعالیتهایشان قرار داشته باشد و همواره برای رفع تکلیف و بقول خودشان کسب تکلیف نزد مدیریت می­روند و باعث گرفتن وقت او می­شوند، گاهی اوقات نیز واقعاً کارمند و کارشناس از انجام وظایف مربوطه ناتوان است و کشش لازم را ندارد و مدیریت ناگزیر از دخالت در امور مربوط به وی بوده تا او را در انجام وظایفش کمک نماید. در بعضی موارد نیز موذی گری و رند بودن معدودی از کارکنان به احاله امور جزئی به مدیریت نقش مؤثّری دارد و بخصوص زمانیکه بین او و مدیریت اصطکاک وجود داشته باشد و یا بنای براندازی مدیریت در میان باشد که در چنین شرایطی کارمند موذی و با سیاست خود را به ندانم کاری زده و اتخاذ تصمیم و صدور دستور را به مدیریت احاله می­دهد و در پاسخ ارباب رجوع جواب روشنش این است که «آقای رئیس باید دستور بدهند»! و یا در حاشیه نامه­ها با قید «باستحضار برسد» و مشابه آن از خود رفع تکلیف کرده و تراکم کار وسیعی برای مدیریت بوجود می­آورد تا باصطلاح خود، او را فلج نماید و اگر مدیریت کمی بی­توجّهی کند به مرحله­ای می­رسد که پس از مدّتی بجای اینکه او بر حیطه مسئولیت و نظارت خود مدیریت کند و کارکنان را هدایت اداری و  اجرائی نماید، آنها او را هدایت کرده و راه می­برند و کار بجائی می­رسد که امور دستگاه متوقف شده و نارضایتی بوجود آمده و می­بایست کم کم از مسئولیت برداشته شود.

یکی دیگر از شگردی این کارکنان رند و موذی این است که بمحض انتصاب مدیریّت جدید، شروع می­کنند به آوردن کارهای معوقه و بلاتلکیف، و حتّی غیرقابل تصمیم گیری آنی برای مدیریت تازه وارد تا او را بقول خودشان وَرانداز کنند که آیا فردی است بی دست و پا و قابل سوار شدن! و یا نه، فردی است مسلّط و وارد و باصطلاح خط آنها را می­خواند و به شگردهای آنها وارد است و اجازه نمی­دهد آلت دست قرار گیرد. در هر دو حالت عملکرد دستگاهها در انجام وظایف محوله بازده متفاوت خواهند داشت.

بهرحال نتیجه اینکه در هر صورت احاله امور جزئی به مدیریتها باعث گرفتاری شدید آنها شده و فرصت فکر کردن و اندیشیدن و تعمّق را از آنها گرفته و نخواهد توانست در اداره امور دستگاه مربوطه و حل و فصل مسائل آن و ترسیم برنامه­های آینده و حرکت­های جدید دستگاه و بهره­وری کامل از امکانات موجود و رفع و رجوع مسائل مردم بنحو مطلوب عمل کنند و مشکلات و کارها، پیچیده و گره خورده­تر از گذشته باقی خواهند ماند. بنابراین بایستی مدیریتها همیشه مراقبت نموده تا اوّلاً- از  درگیر شدن و افتادن به جرگه مسائل جزئی پرهیز نمایند. و ثانیاً- در صورتیکه ناگزیر از چنین حالتی بودند، با بررسی سازمان و تفویض اختیار و سازمان دهی جدید نسبت به احاله امور جزئی به واحدهای ذیربط و تابعه اقدام نمایند تا همیشه فرصت تفکر و اندیشه برای پیشبرد برنامه­ها و اهداف دستگاه برای خود باقی گذارند.

2- تشکیلات نامتناسب

تشکیلات نظام اجرائی کشور در جهت انجام وظایف دولت باید سازمان و شکل داده شود تا دولت بتواند امور کشور و  امور عمومی را اداره نماید، و با توجّه به حدود وظایف و اختیارات دولت، این تشکیلات باید از گسترش لازم برخوردار باشد و هر دستگاه اجرائی و یا وزارتخانه­ای که مسئولیت اداره یکی از امور عمومی کشور (نظیر خدمات بهداشتی و یا درمانی- یا تعلیم و  تربیت) را عهده­دار می­باشد، معمولاً دارای تشکیلات عمومی استانی و شهرستانی و حتِّی بخشی و دهستانی می­باشد و در حال حاضر اکثر دستگاهها، تشکیلات عمودی خود را تا حدّ شهرستان گسترش داده و تعدادی نیز در بخشها، واحدهای اجرائی دارند.

آنچه که در اینجا موردنظر می­باشد جنبه­های ماهیّتی و عارضی تشکیلات موجود نظامی اجرائی است که باعث ایجاد مشکلات و مسائل و احیاناً تداوم آنها می­شود.

گسترش بی­رویه تشکیلات

اوّلین مسئله قابل توجه در نظام اجرائی موجود، گسترش بی­رویه تشکیلات و متورم بودن آن است. البته ذکر این نکته لازم است،‌ همان طور که در بحث تمرکز در نظام اجرائی اشاره گردید، روش کار و شیوه­های مرسوم  و بوروکراسی حاکم بر آن بطور جبری باعث می­گردد که به کارمندان اضافی و طبعاً پست سازمانی اضافی و گسترش تشکیلات نیاز داشته باشیم و ماهیّت نظام اجرائی موجود با توجّه به روش کار مطمئناً به کارمند اضافی و تورّم غیر معقول نیاز دارد و بر خلاف تصوّر بعضیها،‌ راه و چاره این نیست که با حذف مثلاً پستهای سازمانی و کم کردن کارمند و غیره، جلوی تورّم و هزینه­های اضافی گرفته شود. اگر می­خواهیم امور کشور را با کار متمرکز و هزینه کمتر اداره کنیم باید دنبال تغییر کلّ سیستم باشیم که در بحث تمرکز به آن مختصراً اشاره گردید. با حفظ ساختار و چارچوبه نظام اجرائی موجود، کم کردن پُستها و حذف تعداد کارمندان و ممنوعیّت استخدام و ... نه تنها دردی را دوا نخواهد کرد بلکه مشکلات را بیشتر و امور را پیچیده­تر خواهد نمود و هم اکنون ما شاهد این هستیم که در دستگاههای اجرائی فشار زیادی بر روی کادرهای موجود بوده و با حداکثر ظرفیت کار می­کنند و با وجود این از پس انجام وظایف محوله بر نمی­آیند و کارها بر روی زمین می­ماند.

بنابراین بطور کلّی سیستم اجرائی موجود، سیستمی است که نیروی انسانی فراوانی می­خواهد و طلب می­کند تا بتواند اداره امور را انجام دهد و بسیار نیروبر و هزینه بر و تلف کننده امکانات می­باشد، و کاهش نیروی انسانی و حذف پستها با حفظ هیئت این سیستم، کاری عبث و مسئله آفرین خواهد بود، و لذا سیستم اجرائی جدید را از نظر روش کار طوری باید طراحی کرد که به نیروی انسانی کمتر نیاز داشته باشد. بعنوان مثال متمرکز بودن امور کشور، نیروی انسانی فراوانی را بخود می­طلبد، و غیر متمرکز بودن امور باعث کاهش نیروی انسانی می­شود. کاغذبازی و بوروکراسی که جزو ماهیت این سیستم می­باشد نیروی انسانی فراوانی را می­طلبد. حال اگر سیستم با مشخصه­های آن مانند تمرکز و کاغذبازی و غیره بقوّت خود باقی بماند و ما بخواهیم با تصویب قانون و مقرّرات در مجلس و یا دولت، نیروی انسانی را کاهش دهیم و یا با بعضی سیاستها مانع از کاهش نیرو بشویم، نتیجه این خواهد شد که علاوه بر فشار زیاد بر روی دوش کادرهای موجود، امور مردم بر روی زمین باقی مانده و تأخیر بیشتری بوجود خواهد آمد. پس وقتی صحبت از گسترش بی رویه تشکیلات و تورّم آن می­شود منظور این است که این سیستم اجرائی ماهیتاً به تورّم تشکیلاتی و نیروی انسانی نیاز دارد و در عوض بازده آن بسیار ناچیز می­باشد. این صفت این سیستم است که جهت اداره امور سرمایه بر نیروبر است ولی بازده آن کم می­باشد،‌ پرخور است ولی خیلی تنبل و کندرو است.

لذا راه چاره کاهش نیروی انسانی، برخورد بنیادی با سیستم است نه ممنوعیت استخدام یا حذف پُستها و غیره و باید ترتیبی داده شود که کمیت نیروی انسانی در سیستم موجود به کیفیت نیروی انسانی در سیستم مطلوب بدل گردد. سیاهی لشکر در سیستم موجود که ناگزیر از وجود آن هستیم به عدّه قلیل ولی کارآمد تبدیل یابد. وقتی پستهای سازمانی و تشکیلات عمدتاً به عوامل خدماتی جهت امور کم ارزش اختصاص داده شده باشد مثلاً برای کاغذبازی که صفت سیستم می­باشد و قطعاً به ماشین نویسها- بایگانها- نامه رسانها- پیش نویس گیرها و غیره نیاز می­باشد یقیناً بازدهی کیفی و مطلوب نمی­توان از آن انتظار داشت و اگر این کاردها وجود نداشته باشند همه کارها روی زمین معطل می­ماند!

وجود تشکیلات مشابه

مسئله دیگر در نظام اجرائی موجود، وجود تشکیلات مشابه برای یک امر واحد در کشور می­باشد. مثلاً برای امر مسکن در کشور چند تشکیلات و سازمان کار می­کنند. وزارت مسکن و مؤسسات تابعه –بنیاد مستعضفان- بنیاد مسکن- بانکهای ذیربط و... یا در مورد آب آشامیدنی کشور، دستگاههای مختلفی چون وزارت نیرو- سازمانهای آب منطقه­ای- شهرداریها- بنگاههای آب خیریه- جهاد سازندگی – وزارت بهداری- بهداشت محیط- فرمانداریها و بخشداریها- و اخیراً گویا مراکز خدمات وزارت کشاورزی و...

یا در مورد آب کشاورزی کشور، وزارت نیرو- وزارت کشاورزی- وزارت جهاد سازندگی- بنیاد مستعضفان- فرمانداریها و بخشداریها- بانک کشاورزی و غیره و در سایر زمینه­ها مانند سمعی و بصری- تبلیغات- امور اداری و... نیز وضع مشابهی داریم.

این تعدّد مسئولین برای یک امر واحد اوّلاً- باعث می­گردد که هیچ یک از آنها خود را بطور کامل مسئول واقعی اداره امور مربوطه در کشور نداند، اگرچه ممکن است بگوییم وزیر مربوط در مقابل مجلس پاسخگو می­باشد ولی آیا واقعاً یک وزیر می­تواند با وجود مراکز متعدّد مربوطه مسئول امور آنها بوده و عملاً بر آنها اشراف لازم داشته و جهتِ برنامه­ای به آنها بدهد؟

ثانیاً- وقتی چند دستگاه بر روی یک مسئله در کشور کار می­کنند و  عمدتاً بدون ارتباط با همدیگر، چگونه می­توان برای حل مسائل کنونی و نیز آینده آن برنامه­ریزی کرد و یا چگونه می­توان هماهنگی برنامه­ای بین آنها ایجاد کرد.

ثالثا- هر کدام از این دستگاهها برای انجام آن امر مشخص ناچار به ایجاد تشکیلات ویژه می­باشند که خود به گسترش و تورّم تشکیلات کشور و ایجاد هزینه­های فراوان عدم استفاده مطلوب از نیروی انسانی کمک می­کند. مثال ساده در این مورد اینکه اگر بنا باشد سازمان آب منطقه­ای استانی بر روی لوله کشی چند شهر استان کار کند و در همان حال چند شهرداری هم بطور جداگانه کار کنند، و همین طور جهاد- بهداشت محیط- فرمانداری- بنگاه خیریه آب لوله- مرکز خدمات هم هر کدام طرحهایی داشته باشند، مسلماً همه به مهندس ویژه، دستگاه نقشه بردار و... نیاز دارند در صورتیکه از یک دستگاه نقشه برداری که ممکن است در یک شهرداری که جزو اموال آن است برای یک شهر آن هم در مدّت محدود استفاده کرده و بقیّه سال بلا استفاده بماند و همین طور شهرداریهای دیگر و سازمانهای دیگر، در چند شهر و چندین طرح می­توان استفاده نموده و در حقیقت حداکثر استفاده از دستگاه و مهندس و تکنسین و تجربیات و مطالعات می­تواند  بعمل آید در صورتیکه با وجود مشکلات جداگانه، این امر مقدور نبوده و امکانات وسیعی بلااستفاده مانده و یا باعث افزایش هزینه­های دولت می­شود. در حالیکه می­توان با تعیین یک دستگاه مسئول و انتقال تمامی این امکانات به آن، هم حداکثر بهره­برداری، را به عمل آورد و کارآئی بیشتر و وسیع­تری در کلّ بوجود آورد و هم تجربیات و مطالعات در یک جا جمع آوری گردد و هم برای مقدار کاری معیّن، در پستهای سازمانی و امکانات، صرفه جوئی به عمل آورد. بعنوان مثال اگر 10 سازمان بطور جداگانه در استانی کار مشابه انجام دهند و جمعاً 100 طرح در حال اجرا داشته بشند مطمئناً به ده وسیله نیاز دارند ولی اگر این طرحها توسط یک سازمان مسئول انجام پذیرد مسلماً به تعداد کمتری وسیله نیاز خواهند داشت و در مورد بقیه، صرفه جوئی بعمل می­آید.

و لذا می­بینیم این تعداد مراکز اقدام کننده در مورد یک امر واحد در کشور به گسترش تشکیلات- بازدهی کم- و افزایش هزینه­ها و معطّل ماندن امور کشور کمک می­کند که در یک نظام اجرائی مطلوب و با حفظ روحیه نهادی در دستگاههای اجرائی باید از تعدّد مراکز مشابه کار، جدّاً پرهیز و یک دستگاه را مسئول قررا داده و آنرا در جهت انجام وظایفش تقویت نمود با این اقدام ضمن اینکه یک دستگاه مسئول می­تواند برای آینده کشور برنامه ریزی نماید، از تداخل وظایف نیز جلوگیری بعمل آمده و تشکیلات غیر ضرور نیز حذف خواهد گردید.

وجود تشکیلات غیرضروری

مسئله دیگر در این نظام اجرائی وجود تشکیلات و مؤسساتی است که اساساً وجود آنها غیر ضرروی بوده و یا دستگاههای دیگری وجود دارند که می­توانند امور آنها را انجام دهند و در حقیقت زاید بوده و نه تنها سودی ندارد بلکه بخشی از هزینه­های کشور را به خود اختصاص می­دهند، برای نمونه می­توان به (سازمان پیشاهنگی) که اخیراً توسط مجلس شورای اسلامی منحل گردید، اشاره نمود.

یکی از نتایج وجود تشکیلات مشابه کار و نیز زاید و غیر ضروری در نظام اجرائی موجود، گسترش وزارتخانه­ها و سازمانهای دولتی است که می­بینیم هر چند گاهی زمزمه تشکیل یک وزارتخانه جدید بوجود می­آید و این تصوّر شاید ایجاد گرد که با تشکیل وزارتخانه جدید مشکلی از مشکلات مربوط حلّ گردد! در صورتیکه این طور نیست و گسترش وزارتخانه­ها خود باعث مشکلات بیشتر و افزایش هزینه­ها می­شود و در نظام اجرائی مطلوب و با توجّه به وظایف دولت و مشخّص شدن میزان و حدود بخش خصوصی چه بسا، تعدادی از وزارتخانه­های موجود منحل و یا در همدیگر ادغام گردند و لذا باید از ایجاد هر گونه وزارتخانه در قالب نظام اجرائی موجود پرهیز گردیده و پس از طراحی نظام اجرائی مطلوب، تعداد وزارتخانه­ها و سازمانها را مشخص و نسبت به تأسیس آن اقدام نمود تا دوباره کاری پیش نیاید و وقت دولت و مجلس بی­جهت صرف آن نگردد.

ناهماهنگی درون سازمانی دستگاه­های اجرائی

مسئله دیگر در تشکیلات موجود ناهماهنگی درون سازمانی دستگاهها است و آن اینکه در داخل یک وزارتخانه تشکیلات مشابه کار و یا گاهی متناقض می­بینیم بخشهای مختلف سمعی و بصری وجود دارد، یا واحدهای مختلف­ برنامه ریزی وجود دارد. یا در وزارتخانه-هایی مثل کشاورزی- بازرگانی- سازمانها و شرکتهای مختلف که هر کدام برای انجام امور مشابه مثلاً کارگزینی نیاز به تشکیلات ویژه دارند وجود دارد. فرضاً سازمان غلّه- شرکت فرش- سازمان قند و شکر- دخانیات- سازمان چای زیر نظر وزارت بازرگانی و هر کدام تشکیلات منحصر بخود دارند و در استانها و شهرستانها نیز علاوه بر اداره کلّ‌ بازرگانی و یا اداره بازرگانی ادارت کل و ادارات ویژه خود داشته و در ارتباط مستقیم نیز با سازمانهای مرکزی می­باشند. در حالیکه می­توان با سازماندهی جدید نظام اجرائی همه اینها را که وابسته به یک وزارتخانه هستند طوری سازمان داد که هم تسهیلات ناشی از سازمانی بودن را داشته باشند و هم از جهت مدیریت در آنها وحدت مدیریت ایجاد کرد و هم از جهت صرفه جوئی­های فراوان تشکیلاتی و نیروی انسانی و هزینه­های اداری و غیره به نتایج بسیار مفیدی رسید. و متأسفانه غالب وزارتخانه­ها مانند وزارت کشاورزی- وزارت بازرگانی- وزارت راه- وزارت نیرو- وزارت آموزش و پرورش- وزارت کشور- وزارت درمان و بهداشت و غیره از چنین وضع تشکیلاتی پراکنده و سرمایه خور و نیروبر، برخوردار می­باشند

ادامه دارد

پاسخ به نامه­ها

تذکرّ مهم

نامه­های بسیاری از برادران و خواهران می­رسد که چاره­ای نداریم بجز نادیده گرفتن و به آن پاسخ ندادن. و دلیل این کار، بی اعتنایی به نامه های خوانندگان عزیز مجله نیست بلکه دلیل آن این است که آدرس کامل و نام کامل یا یکی از این دو را ندارد.

همه توقع دارند که پاسخ آنها در مجله درج شود غافل از اینکه در این صورت، باید تمام مجله را به این بخش اختصاص دهیم. لذا برای چندمین بار این مطلب را متذکر می­شویم که تنها نامه­هائی در مجله درج می­شود که پاسخ آنها برای عموم مفید باشد یا به تشخیص هیئت تحریریه، عذر نویسنده در عدم ذکر آدرس و نام کامل پذیرفته باشد.

بخش پاسخ به نامه­ها

قم- برادر حسین آبروشن

1-     جمله «من عشقته قتله» یک جمله بی معنائی است که در ضمن یک حدیث به اصطلاح قدسی آمده و آن حدیث نه مدرک صحیحی دارد و نه معنای صحیحی.

2-     مقرارت جمهوری اسلامی و از جمله خدمت نظام وظیفه باید رعایت شود.

برادر، م- ر- ش

شما طبیعی و سالمید نگران نباشید.

تهران- برارد مرتضی،‌ط- گ

1-     در مورد جبهه تشخیص معذوریت وظیفه ما نیست هر کس خود بهتر می­داند که در پیشگاه خداوند معذور است یا نه. از سایر برادران نیز می­خواهیم که در این مورد با ما مشورت نکنند.

2-     شما می­توانید با نصحیت سعی در هدایت آن شخص که در محل کارهای خلاف شرع انجام می­دهد داشته باشید و اگر مفید واقع نشد با تهدید جلوی کارهای او را بگیرید و اگر ممکن نیست از مسئولین انتظامی کمک بخواهید.

تبریز – برادر ا- ب- ت

1-     می­گویند همه بدن از جمله مغز ابزار کار نفس انسانی است ولی حداقل می­توان گفت رابطه نفس با مغز قویتر است از سایر اعضاء اما این کار چه رابطه­ای دارند؟ مشخص نیست و آن چه گفته شده است اطمینان بخش نمی­باشد.

2-     نماز را باید پس از دخول وقت شرعی که در رساله مفصلاً آمده انجام داد. اذان رادیو ملاک نیست.

3-     کف شناسی و قیافه شناسی و امثال آنها در اسلام محکوم است و توسل به این گونه راههای غیر طبیعی جایز نیست.

4-     آن آب همان مذی است و پاک می­باشد.

ایلام- برادر، س-م- خ

کتابی که از نظر شرعی آن مسائل را توضیح دهد سراغ نداریم ولی اگر نام کامل و آدرس بدهید و سؤال را واضح بنویسید به اندازه اطلاع پاسخ می­گوئیم.

خرم آباد لرستان- برادر اسماعیل- س- 1014

توبه شما ان شاءالله قبول است برای آن ناراحتی حتما به پزشک مراجعه و هر چه زودتر ازدواج کنید.

بوشهر- برادر، ج- 99- ب- ک

نه نامه بنویسید و نه صحبت کنید بلکه رسماً از خانواده او خواستگارری کنید.

زرند- خواهر، ط- م

نباید با یک پسر نامحرم کمترین رابطه داشته باشید شما هنوز از یکی خلاص نشده­اید و او از شما عکس و نامه بعنوان مدرک دارد که هر گاه بخواهد بتواند آبروی شما را بریزد و زندگی شما را از هم بپاشد چگونه باز می­خواهید به دام دیگری بیافتید آن هم پس از تصمیم به توبه و بقول خودتان پیرو قرآن بود. اگر پیرو قرآنید هیچ گونه رابطه­ای حتی رد و بدل کردن نگاه با نامحرم نداشته باشید و اگر امکان دارد آن مدرک را از آن نابکار پس بگیرید و پس از این عفت و پاکدامنی خود را نگاه دارید آن که خواهان شما است خود به خواستگاری شما به وسیله خانواده می­آید.

قم- برارد ح- خ

حتماً به پزشک مراجعه کنید.

ملایر- برادر،‌ح- ت –ا- ک- ی

1-     آن آب پاک است و غسل و وضو ندارد.

2-     ازدواج با فامیل از این جهت مطلوب نیست که ممکن است بیماریهای ارثی فامیل در فرزندان آنها بروز کند. می­توانید با مراجعه به پزشک اطمینان پیدا کنید. در مورد ازدواج تحمیلی و اصرار نابجای پدرها و مادرها مقاله­ای در مجله شماره 53 آورده­ایم مراجعه کنید.

3-     خوابیدن در مسجد اگر انسان ناچار نباشد مکروه است ولی گناه نیست و اگر جنب شد باید فوراً خارج شود.

ماهشهر- برادر، علی –ب ح س

مجله یک مؤسسه فرهنگی است که باید به آن کمک کرد و موردی برای کمک به افراد مستحق همچون شما ندارد. شما باید از جائی خواستگاری کنید که حداقل فعلاً پول نقد از شما نخواهند.

ابهر- برادر، اکبر- ن

معمولاً‌ در ازدواج سعی براینست که سن زن کمتر از مرد باشد و این بدان جهت است که زن زودتر به بلوغ جنسی می­رسد و سن جنسی او کوتاهتر است و همچنین امکان بچه دار شدن او نیز مدت کوتاهتری دارد در عین حال فرق سنی چهار سال چندان مهم نیست اگر از جهات دیگر که مهمتر از همه موافق اخلاقی است مناسب باشد اقدام نمائید.

ارسنجان فارس- براد، ص- ب- هـ

اشتباه شما همین است که آن کتابهای نامربوط را خوانده­اید و پنداشتید­اید که سعادت و خوشبختی در زندگی زناشوئی متوقف بر عشق و روابط نامشروع قبل از ازدواج است در حالی که کاملاً‌ برعکس است و اکثر ازدواجهای آن چنانی به طلاق کشیده می­شود آنچه موجب بددلی شما شده احساس شکست در این زمینه است ما به شما اطمینان می­دهیم که بهترین روش در انتخاب همسر همین است که برای شما پیش آمده، پدر و مادر شما حتماً دقت کافی بعمل آورده­اند و دختری مناسب و با او با نهایت مهر و محبت و صفا و صمیمیت زندگی کنید و با محبت متقابل کانون خانواده را گرم و باصفا بنمائید.

گیلانغرب- برادر محمدی

1-     آدرس آیه «فاحذرهم قاتلهم الله...» در دانستنیهائی از قرآن شماره گذشته اشتباه است این آیه در سوره منافقون آیه 4 است از تذکر شما متشکریم.

2-     با خانواده او در میان بگذارید.

باختران- برادر مختار باوقار

قبول توبه با آیه (و من یعمل مثقال ذرة شرا یره) منافات ندارد زیرا توبه و عمل صالح اثر گناه را از بین می­برد و به گونه­ای که گوئی آن عمل را انجام نداده است و لذا در روایات است که مانند روز ولادت می­شود. البته این در صورتی است که توبه قبول شده باشد و ضمناً آثار وضعی گناه از بین نمی­رود و در همین جهان انسان گرفتاریهائی از همین گناهان می­بیند.

زرند کرمان- برادر، غ- ی- 100

1-     خودکشی گناه کبیره است.

2-     به رساله توضح المسائل مراجعه کنید و مساله 306 تا 315 را به دقت مطالعه نمائید تکلیف شما مشخص شده است.

لاهیجان- برادر علی اکبر- 125

1-     استفاده شما از سهمیه رزمندگان در دانشگاه موجب نقص در ثواب شما نخواهد شد ان شاءالله.

2-     گذاشتن ریش- به اصطلاح- پروفسوری که روی گونه­ها را به کلی می­تراشند و فقط برای چانه باقی می­گذارند کافی نیست.

چابهار- برادر، ن-ق

مکرر برادران از ما می­خواهند که توضیحات بیشتری در رابطه با اختراعات و اکتشافات که در مجله درج می­شود در مورد خاصی که برای آنها محل نیاز واقع شده داده شود مثلاً آدرس شخص مخترع یا راه دستیابی به داروی کشف شده و امثال آن،‌ باید به عرض برسانیم که ما این اطلاعات را از روزنامه­ها گردآوری ودرج می­نمائیم و هیچ ارتباط خاصی با آنها نداریم.

آبکنار- برادر، احمد – ک

ما نمی­توانیم در کار دادگاه دخالت کنیم و هیچ کس دیگر حق ندارد دخالت کند. دادگاه وظیفه خود را می­داند اگر بنا بود هر کسی حق داشته با تشخیص خود حکم کند که فلان کس مستحق شلاق است و دیگری مستحق اعدام، دیگری نیازی به دادگاه نبود. احکام خدا بر مبنای ظاهر اجرا می­شود نه بر مبنای واقع، چه بسیار کسانی که مستحق اعدام­اند ولی مجازات نمی­شوند چون دلیل کافی نیست یا به هر دلیل دیگر. دادگاهی که هیچ جنایتکار نمی­تواند از آن فرار کند محکمه عدل الهی در رو زواپسین است ضمناً مواظب گفتار و نوشتار خود باشید که تهمت به مراتب بدتر از شرب خمر و زنا است بلکه غیبت نیز از آنها بدتر است.

گتوند- برادر م-س خ- 175

آن ازدواج به احتیاط واجب صحیح نیست.

شیروان- برارد ش-ش-ش- م- پ- م- 1323

به عهد خود وفادار باشید خانواده شما نباید بهانه جوئی کنند عذر آنها موجه بوده است. و شما به هرحال دست از قول خود برندارید.

سبزوار- خواهر منیر- ت

از خدا بترسید. و فریب وعده­های آن شخص را نخورید و با شوهر خود خوشرفتاری نمائید و اگر حقوق شما را نادیده می­گیرد از دادگاه مدنی استمداد کنید ولی اگر او با رضایت خاطر شما را طلاق داد ازدواج بعد جایز است.

مراغه- برادر، ح- خ- د- ذ-ر

نامه شما با همه طول و تفصیل نکته اصلی مساله را دارا نیست تا پاسخ مختصر در مجله داده شود حتماً باید آدرس بدهید تا تفصیلاً پاسخ داده شود ضمناً مطلب خود را دوباره تذکر بدهید.

برادر، ا-ب-ج-د – کد 4004

1-     گناهی که انجام می­دهید هزاران بار از این نومیدی آسانتر است. شخصی حمیدبن قحطبه را دید که با بی شرمی روزه ماه رمضان را علناً می­خورد و چون اعتراض کرد وی در جواب گفت که من در یک شب به امر هارون الرشید 60 نفر از ذریه پیغمبر صلی الله علیه و آله را کشته­ام دیگر روزه چه فایده­ای دارد. راوی این مطلب را خدمت امام (ع) عرض کرد امام فرمود: نومیدی او از رحمت خدا از گناهش بزرگتر است.

2-     ازدواج تنها راه حل صحیح و منطقی است که به شما امکان کنترل خویش را می­دهد و آن گونه که نوشته­اید مشکل نیست و دو سه میلیون تومان نمی­خواهد. ما خود بار سنگین می­کنیم آن گاه فریاد برمی­آوریم. شرایط را کم کنید و از خانواده مؤمن و قانع خواستگاری نمائید و خودتان هم چشم طمع به جهیزیه­های پرزرق و برق نداشته باشید بلکه بکلی چیزی را مطالبه نکنید مهر که از شما نمی­گیرند اکثر این مخارج سنگین برای تهیه جهیزیه و زندگی تجملاتی است اگر آن را حذف کنید به آسانی می­توانید ازدواج کنید و از این همه رنج و ناراحتی رها شوید.

ارومیه- خواهر، ف- س 2930

روزه ایشان صحیح است و غسلی بر او واجب نیست ولی از ادامه آن تخیلات اجتناب نماید.

برادر، ن- ر-ع

هر پدری حق دارد بر اساس مصلحت دختر خویش، خواستگاری را بپذیرد یا رد کند و این نه تحقیر شما است و نه مستوجب انتقام. اگر نپذیرفتند شما از جای دیگر خواستگاری کنید. و اما فکر انتقام و کشتن دیوانگی و وحشیگری است و گناهی بزرگ و مستوجب عقوبت اعدام در دنیا و عذاب ابدی در آخرت است.

همدان- برارد موسی ح

اگر انتقام بگیرید در دنیا و آخرت مورد مؤاخذه قرار خواهید گرفت. در دنیا به حکم دادگاه، زیرا دلیلی بر گناه او ندارید و در آخرت به دلیلی دیگر، بهرحال از فکر انتقام بگذرید و به فکر خود باشید.

گیلانغرب- برادر علی میر جعفری

اگر آیه­ای را که سجده واجب دارد از نوار بشنوید سجده برای آن واجب نیست ولی احتیاط مستحب این است که سجده کنید.

اهواز- برادر، الف- ب- ی

پیش از عقد شرعی نامزد نامحرم است باید مانند هر زن نامحرم دیگر با او رفتار کنید. عقد موقت گذشته از اینکه اجازه پدر لازم است موجب مشکلاتی است و بر فرض که ممکن باشد باید رعایت همه مسائل شرعی آن را بنمائید. بعضی از برادران تصور می­کنند که خداوند را هم می­توان فریب داد و یک عقد ساختگی از پیش خود می­خوانند غافل از این که این گونه عقدهای موقت این است که گاهی قبل از پایان وقت آن عقد دائم را می­خوانند و در این صورت عقد دائم آنها باطل است باید قبل از خواندن عقد دائم شوهر باقیمانده وقت را به زن ببخشد. غفلت از این گونه مسائل موجب هلاکت و بدبختی است از این راههای انحرافی و مشکوک بپرهیزید.

خرامه شیراز- برادر عبدالحسین محمدی

لطفاً بیش از این در خواندن مطالب دقت کنید در مقاله «رسول اکرم از دیدگاه قرآن» آمده است که در قرآن آن حضرت به نام خطاب نشده است نه این که نام او در قرآن نیامده. در قرآن سوره­ای به نام آن حضرت است و کلاً‌ چهاربار به نام محمد(ص) و یک بار به نام احمد ذکر شده ولی در موقع خطاب او را به عنوان پیامبر و رسول خطاب فرموده است.

برادرت- ع- 974

ما مکرر تذکر داده­ایم که تاخیر ازدواج به دلیل فوت بعضی از فامیل از رسوم و عادات نامربوط و گاهی موجب گناه است همچنانکه در مورد شما به گفته خودتان تاخیر موجب گناه می­شود. بنابراین در مقابل خواسته شما که می­خواهید ما تذکر بدهیم ما نیز از شما می­خواهیم که عملاً در محل خودتان این رسم را بشکنید و اعتنائی به اخمهای بی جهت نکنید تا دیگران نیز از شما پیروی کنند.

دهدشت چرام- برادر هـ - م

بازهم رسمها و سنتهای جاهلی! شما دختری را خواستگاری کرده­اید ودیگری نیز به خواستگاری آمده و سعی دارد پیشدستی کند شما او را تهدید می­کنید زیرا این در عرف شما دست بالای دست کردن است و این مثلاً ننگ و عار است و موجب انتقام و خونریزی!! مگر چه شده؟ که انتقام بگیرید او زنی را خواسته و شما نیز خواسته­اید شرعاً و قانوناً هر که را او بخواهد و پدرش موافقت کند می­تواند ازدواج نماید. از سنتهای جاهلی دست بردارید و تقوی را پیشه کنید آن چه را خدا و رسول گفته­اند باید مدنظر باشد نه افکار جاهلی پوسیده! و اگر دختر با ازدواج با او موافق نیست حتماً باید اعلام نماید و نباید تسلیم ازدواج تحمیلی شود دادگاه مدنی نیز از او حمایت خواهد کرد.

تاکستان- برادر قاسم نصیرنی

1-     سجده بر خاک و سنگ و چون و امثال آن جایز است و خلاصه سجده بر هر چیز از جنس زمین باشد یا از زمین بروید و پوشیدنی و خوردنی نباشد جایز است. تفصیل این مطلب را در رساله بخوانید.

2-     انسان هر چه تحصیل علم کند باز هم به کمال نهائی علم نخواهد رسید. عمل نامحدود است و انسان محدود. خداوند در قرآن به پیامبر گرامی اسلام که کامترین انسان است می­فرماید «و قل رب زدنی علما» بگو خدایا بر دانشم بیافزای.

اهواز- برادر طالبی

استفاده شما مانند سایر جانبازان عزیز از امکانات بنیاد شهید برای معالجه که بر اساس مقررات آن بنیاد است هیچ اشکالی ندارد.

اصفهان- ف- م- س- ک

پیش از عقد شرعی نامزد نامحرم است و آن گونه روابط وحتی کمتر از آن جایز نیست و خلاصه باید مانند هر نامحرم دیگر با او رفتار شود.

تهران- خواهر، م –ص

ظاهراً شما سالمید ولی برای اطمینان به پزشک مراجعه نمائید.

اراک- برادر، من- ت- 496

خداوند توبه همه گناهکاران را می­پذیرد بشرط آنکه توبه جدّی باشد و انسان از کرده خود پشیمان باشد و گذشته خود را با اعمال خوب و صالح جبران نماید.

برادر اسلام خواه

در مورد سؤال که برادری در جبهه مفقود الاثر شده و وصیت کرده که همسرش هیچ حقی نسبت به فرزند او ندارد و مادر بچه به پدربزرگ او برای نگهداریش مراجعه کرده است دفتر حضرت امام دام ظله پاسخ داده­اند که: «وصیت مزبور اثر ندارد و مادر حق حضانت بر فرزند خود را دارد».

نوشهر- برادر، م- ب- ع

عجب توقعی دارید! ناموس مردم را تعقیب می­کنید و با آن همه حرکات گناه آلود و خلاف شرع مزاحم او می­شوید و اکنون از ما توقع دارید که راهی به شما یاد بدهیم که بتوانید به هدف خود برسید زیرا هدف شما مثلاً فقط ازدواج است. اگر راست می­گوئید از خانواده­اش خواستگاری کنید نه این که در کوچه و خیابان او را تعقیب نمائید اگر کسی با خواهر شما این رفتار را داشته باشد چه عکس العملی خواهید داشت؟!‌ این کار شما گذشته از اینکه گناه و خلاف اخلاق و انسانیت است اگر انشاء الله به دست کمیته گرفتار شوید علاوه بر مجازات آبرو و حیثیت خود را نیز از دست خواهید داد.

سمنان- برادر، 271- الف- ر

سؤال شما این است که آیا می­توانید با دختر برادر مادری خود ازدواج کنید؟ شما عموی او و محرم او هستید. ازدواج شما ممکن نیست. از نگاههای شهوت آمیز بپرهیزید که گناه آن از نگاه به نامحرم به مراتب بیشتر است.

گنبد کاوس- خواهر، ص- الف

حالتی که نوشته­اید کاملاً طبیعی است برای تحقیق از علت بچه دار نشدن شما و همسرتان به پزشک مراجعه کنید.

تکاب- برادر، آ- م- م- ر- 43

تسلیم ازدواج تحمیلی نشوید و با آن طایفه ازدواج نکنید گرچه اشکال شرعی ندارد.

دهدشت- خواهر، ط-ن

مکرر این سؤال مطرح می­شود که اگر زن و شوهر برای چهار ماه از یکدیگر جدا شوند آیا باید دوباره عقد بخوانند؟ چنین مساله­ای وجود ندارد و کسانی که این سؤال را مطرح کرده­اند با مساله­ای دیگر اشتباه گرفته­اند، سالها اگر از یکدیگر دور باشند عقد آنها باقی است.

ایذه- برادر علی- ش 278- پ- ج

آن زن دام شیطان است از او گریزان باشید و هرگونه رابطه­ای را بطور کلی قطع کنید و دامن خود را آلوده نسازید.

اهواز- برارد محمد رضا44-44

صد بار هم اگر جنب شود یک غسل کافی است. طریقه غسل ارتماسی را در رساله بخوانید.

گراش فارس- برادر محمدرضا خواجه زاده.

بر فرض که قصه جریره خضرا راست باشد احتمال انطباق آن بامثلث برمودا اساسی ندارد.

برادرم- 555

شما سالمید نگران نباشید ولی دست از آن عادت زشت بردارید که گناه است و عاقبت بدی دارد.

سراب- برادر روشن زاده

1-     پسران شما از همسر اول با همسر دوم شما محرمند.

2-     آن شخص گناه کرده و باید کفاره بدهد.

ارومیه- خواهر معصومه ک- ی

مادرتان را هر چه زودتر در جریان قرار دهید تا او را تهدید کنند یا به دادگاه شکایت کنند مسأله راه حل دارد.

گلپایگان- برادر س- س

1-     شما هیچ دلیلی بر گناه آنها ندارید. تجسّس در امور شخصی دیگران نکنید.

2-     به پزشک مراجعه کنید.

مرند-برادر، ح- ن- م-ر

شما سالم و طبیعی هستید.

گراش فارس- برادر منظر المهدی

شما سالمید نگران نباشید.

 

تعداد مشاهده مقاله: 89