دانستیهائی از قرآن

دانستنی­هایی از قرآن

استقامت در جنگ

«وَ لَنَبْلُوَنَّکُم حَتّی نَعْلَمُ الْمُجاهِدْینَ مِنْکُمْ وَ‌الصابِرینَ وَ‌نَبْلُوَ أَخْبارَکُمْ».

(سوره محمّد«ص»- آیه 31)

به تحقیق همۀ شما را آزمایش می­کنیم تا مجاهدان واقعی و بردباران از شما مشخص شود و اخبارتان را نیز مورد آزمایش قرار می­دهیم.

آزمایش الهی منحصر به مسائل جنگ و کارزار نیست بلکه گاهی در نعمت و رفاه نیز انسان مورد آزمایش قرار می­گیرد. همانگونه که فقر و کمبود محصولات و قحطی، از وسایل آزمایش الهی است، همچنین گاهی یک نفر با پول و سرمایه زیاد و نعمت فراوان مورد امتحان قرار می­گیرد که آیا این پول­ها را در راه خدا مصرف می­کند و تمام حقوق شرعیّه را می­پردازد و بر مستمندان و بیچارگان انفاق می­کند یا اینکه همه را به مصرف خودش می­رساند و در راه خدا چیزی را انفاق نمی­کند؟

در آیه 35 از سوره انبیا می­خوانیم:

«وَ نَبْلُوکُمْ بِالشَرِّ وَ الْخَیْرِ فِتتْنَةً وَ اِلَینا تُرْجُعوْن»- شما را به خوشی و ناگواری و بد و نیک مبتلا کرده، امتحان می­نمائیم و بازگشت همه شما به سوی ما است.

ولی بدون تردید، آزمایش در سختی­ها و محنت­ها و مصیبت­ها دشوارتر و مشکل­تر است، و بیشترین آزمایش­های بشر در اینگونه موارد است:

در آیه 155 از سوره بقره می­خوانیم:

«وَلَنَبْلُوَتَّکُمْ بِشَیءٍ ومِنَ الْخَوفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأمْولِ وَ الْأنْفُسِ وَ‌الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصّابِرِیْنَ...»- و شما را بدون تردید در اموری چون ترس، گرسنگی و زیان­های مالی و جانی و کمبود محصولات و مواد غذائی آزمایش می­کنیم و بشارت ده به صابران، همان­ها که هر گاه مصیبتی برایشان وارد شود می­گویند: ما از خدائیم و به سوی او باز می­گردیم، درود و رحمت خداوند برایشان باد و همانا آنان هدایت شدگان­اند.

در این آیه تاکید بر این شده است که خداوند تمام مردم را مورد امتحان قرار می­دهد و وسایل آزمایش را هم کمبودهای اقتصادی و از دست دادن عزیزان و هم ناامنی و ترس ذکر کرده است، ولی در نتیجه، اگر کسی از این آزمایش،‌ سربلند و سرفراز درآید و در برابر ناملایمات و محنت­های روزگار، بجای گله و شکایت کردن، راضی به رضای خدا باشد و مصیبت­ها را در راه کسب خشنودی خدا،‌ با دل و جان تحمّل کند، خداوند به او بشارت می­دهد و بر او درود و رحمت و الطاف خویش می­فرستد و او است نیکوکار واقعی که هدایت یافته است.

در هر حال، جنگ و کارزار، از مهمترین وسایل آزمایش است و راستی اگر کسی در این مورد قبول شود، در سایر موارد نیز قبول خواهد شد. در آیه مورد بحث، خداوند می­فرماید: ما شما را در میدان جهاد و کارزار امتحان می­کنیم تا آنانکه شکیبایند و بردبار، از آنان که از جنگ خسته شده­اند یا به این میدان وارد نمی­شوند، مشخّص و معین شود.

میدان جهاد مهمترین و مشخّص­ترین جا برای امتحان است زیرا در آنجا است که چهرۀ خوب از بدن مشخص می­شود و رزمندگان از قاعدین، امتیاز پیدا می­کنند. و ضمناً آنان که در جنگ شرکت نکنند، یا نمی­تواند شرکت کنند، بی­گمان تلخی جنگ و پیامدهای ناگوار آن به آنان می­رسد، پس اینان نیز خواه ناخواه مورد امتحان قرار می­گیرند و در هر حال انسان باید استقامت ورزد و بر مشکلات و سختی­ها و ناگواری­ها و محنت­ها و مصیبت-ها، شکیبا باشد.

همانگونه که در آیه ملاحظه می­کنیم، صابران همراه با مجاهدان ذکر شده است چرا که نتیجۀ قطعی جنگ، وجود مشکلات و ناگواری­ها است ولی چون برای خدا است و چون نتیجه نهائی آن احدی الحسنیین (یا پیروزی و یا شهادت در راه خدا) می­باشد، لذا باید در برابر مشکلات ناشی از جنگ صبر کرد و استقامت ورزید، زیرا در صورت استقامت و پایداری، خداوند مردم را مورد لطف و رحمت خویش قرار می­دهد و درود و صلوات و رحمت بر آنها می­فرستد و به نعمت والای «و بشّر الصابرین» نائل می­آیند.

و چیزی که استقامت و پایداری مؤمنین را افزایش می­دهد همین است که اطمینان دارند به گذشتن حوادث تلخ، چه دیر و چه زود. در هر حال مدت رنج­ها و مصیبت­ها کوتاه است و دنیا زودگذر است و آنچه برای انسان باقی می­ماند اعمال صالح او است که در استقامت در راه حق تجلّی می­یابد.

و صابران را چه وحشتی است از جنگ یا بمباران­های ظالمانه صدامیان پلید یا سایر حوادث طبیعی مانند سیل و زلزله و... که می­دانند همه از خدایند و بازگشت ایشان به سوی خدا است.

مطلب دیگر این است که آزمایش­ها برای این منظور است که نخبگان شناخته شوند و خوبان از بدان ممتاز گردند و جواهرات از سنگهای بی­قیمت مشخص و معین گردد.

به امید پیروزی رزمندگان عزیز اسلام که از امتحان سربلند بیرون آمدند.