پاسخ به انتقاد

پاسخ به انتقاد وزارت اقتصاد و دارائی

مدیر کل محترم دفتر روابط عمومی و ارشاد وزارت اقتصاد و دارائی

احتراماً عطف به نامۀ شماره 1263/3- 65/3/13 آن مدیریت محترم و ضمائم مربوطه به عنوان نشریۀ وزین پاسدار اسلام و ضمن تشکّر از عنایت شما، جای خوشحالی است که موضوع مقالۀ موردنظر، توجه جنابعالی و احتمالاً سایر همکاران محترم شما را جلب نموده است. لازم میداند نه در جهت پاسخگوئی بلکه به منظور روشنتر شدن موضوع مطالبی را ذیلاً به عرض برساند، باشد که مقدمۀ حرکت جدیدی در زمینۀ تغییرات بنیادی در نظام اجرائی کشور و زیر مجموعه­های آن که نظام مالی نیز یکی از آنها می­باشد بگردد و اقدام مفیدی در جهت مصلحت نظام جمهوری اسلامی و رهائی آن از سیستم اجرائی پیچیدۀ بهم بافته باقی مانده از گذشته که نامأنوس و نامتناسب با آن می­باشد انجام پذیرد.

1-     کاربرد عباراتی نظیر «بکلی بدور از حق و حقیقت» یا «حاکی از بی اطلاعی نویسنده» یا «نویسندۀ مقاله بدون کوچکترین اطلاع از نظام مالی و اهمیّت بسزای آن» بهتر بود کمی با احتیاط بکار برده می­شد، و توصیۀ حقیر این است که با توجه به وظیفه قانونی آن دتفر در تهیۀ پاسخها برای موارد مشابه در جراید و مجلّات، بهتر است عجولانه برخورد نگردد و کمی احتیاط فرمایند و خود شما هم می­دانید که نویسندۀ مقاله «بدون کوچکترین اطلاع» نبوده و حدّاقل کمی اطلاع داشته است!

البته ذکر این نکته لازم است که دیدگاه نویسندۀ مقاله در زمینۀ طراحی نظام مالی مطلوب در قالب طراحی نظام اجرائی جدید در کشور با دیدگاه سنّتی بعضی از همکاران وزارت دارائی که متأسفانه در شرایط کنونی، دیدگاه غالبی هم در واحدهای مای دستگاهای اجرائی و حتّی گاهی در بین نیروهای انقلابی می­باشد تفاوت اساسی دارد. و اعتقاد نویسنده بر این است که نظام اجرائی موجود کشور با زیرمجموعه­هایش «نظام مالی نظام اداری- نظام بودجه ریزی و غیره) از جهت ماهیّتو عوارض با هدفهای نظام جمهوری اسلامی تناسب ندارد و با اصطلاحات و رنگ و لعاب دادن در خدمت نظام جمهوری اسلامی قرار نمی­گیرد بلکه در مقابل و کند کنندۀ حرکتهای نیروهای انقلاب برای حصول به هدفهای مقدّس آن می­باشد و نظام مالی هم تا زمانیکه در قالب نظام اجرائی موجود باشد چاره­ای جز تناسب با آن را ندارد و لذا تا زمانیکه کلّ سیستم اجرائی بصورت یک مجموعۀ منظومه وار تحوّل نیافته است از نظام مالی هم انتظار تحوّل بنیادین نمی­توان داشت و اینجاست که با وجود طرح اصلاحی قانون محاسبات عمومی در مجلس شورای اسلامی که شما هم در نامه بعنوان یک امتیاز از آن یاد کرده­اید (و نگارنده در جریان آن از سال 60 بوده و الآن نیز می­باشد) نه تنها امید تحوّل در این نظام مالی نمی­رود بلکه شرایط را سخت­تر از گذشته خواهد کرد (مقایسۀ جایگاه ذیحسابها و نظارتهای مالی) و شما هم خوب می­دانید و حقیر هم می­دانم که در شکل گیری چنین قوانینی اصولاً دیدگاههای غالب، که عموماً کارشناسان حوزۀ ستاید دستگاههای اجرائی آنرا دارند بسیار مؤثر می­باشد و باز هم خوب می­دانید که در حال حاضر در حوزه­های ستادی دستگاههای اجرائی و در بین کارشناسان موجود، کمتر شاهد دیدگاههای تحوّلی و تفکّر واگرا می­باشیم و عمدتاً عادت به شیوه­ها و نگرشها و دیدگاههای تعیین شده از قبل را دارند، و بیاد داشته باشیم که با توجّه به فرمایشات امام بزرگوار و بزرگان اسلامی و سیاسی جامعه بویژه حضرت آیة الله العظمی منتظری، ما باید نظام اجرائی ساده و سبک و منظم داشته باشیم و با دیدگاههای متحجّر و قالبی، متأسفانه باید مردم و جامعه ما همچنان از این سیستم اجرائی پیچیده که ماهیت آن این گونه می­باشد رنج ببرند.

2-     در نامه به برخود شعارگونه با مسائل و عدم ارائه طرح جدید، و دور از حقّ حقیقت بودن مسائل ذکر شده اشاره شده است که: اولاً- در مقالات معمولاً در ارتباط با موضوع مورد بحث یک سری مسائل کلّی مورد بررسی قرار گرفته و لذا جای ارائه طرح و پیشنهاد مدرن در این گونه مقالات نیست. ثانیاً- چنانچه موارد مطروحه را دور از حقّ و حقیقت می­دانید که البته من هم معتقدم که این موارد حقّ نیست و ناحقّ است ولی  دور از واقعیت نیست و کافیست جنابعالی یا کارشناسان محترم آن وزارت دست به یک کار تحقیقی و علمی بزنید و پرسشنامه­ای تهیه کرده و از مجریان دستگاههای اجرائی در تمامی سطوح نظرخواهی کنند، و علاوه بر آن اصلاً وظیفۀ آن وزارت است که تحقیق لازم را در خصوص آئین­نامه­های اجرائی و دستورالعملهای آن وزارت در زمینۀ موارد مختلف قانون محاسبات بعمل آورند و شاید هم واقعاً اطلاع ندارید که در ارتباط با گردش مالی دستگاه­ها چه می­گذرد و اگر اینکار را کردید قطعاً متوجه خواهید شد که موارد مطروحه دور از واقعیت نبوده است. و اینکه اشاره فرموده­اید که سالها تلاش و تحقیق مستمر با استفاده از تمامی تجربیات حاصله طی سنوات متمادی معلوم است که کار به سالهای قبل از پیروزی انقلاب هم برگشته و بعد از پیروزی انقلاب اصلاحات ضروری شکل لازم را یافته و با توجه به ضرورت اصلاح ظاهری حتی بعضی از مواد قانون محاسبات، به مجلس در سال 1360 ارسال گردیده است.

3-     به مسئله دامن زدن به هرج و مرج در مسائل مالی اشاره شده است. اوّلاً- مسئله وجود نظم و کنترل و نظارت، دقیقاً مورد توجه می­باشد، لکن با چه روش و شیوه­های؟ بحث در اصل موضوع نیست، بحث در شیوه­هاست. خودتان خوب می­دانید که با این شیوه­های درهم برهم و پیچیدۀ دست بافتۀ خودتان نمی­توانید نظارت و کنترل کنید و از طرفی آیا واقعاً هزینه­ها همان طور که لازم است انجام می­پذیرد یا خیر؟ آیا سندسازی بجای تنظیم سند در دستگاههای اجرائی روش مرسومی نیست؟ چرا قبول ندارید؟ آیا واقعاً چند درصدِ فرم روکش سند حسابداری شما طبق مندرجات و مراحل هشتگانه آن تنظیم می­شود و آیا واقعاً انجام آن عملی است؟ من نمی­دانم تهیه کنندگان این گونه فرمها در کجا اقدام به تهیۀ آن نموده­اند. شما می­توانید به جای کنترل رشته­ای با کنترل حلقه­ای و بدون ایجاد بی­نظمی به مقدار زیادی از پیچیدگی کارها جلوگیری کنیند. بعنوان مثال به جای گنجاندن قبض و حوالۀ انبار در اسناد که یک امر عادی شده است و آن هم در این شرایط کشور که صرفه جوئی یکی از ضروریات است بنشینید مسئولیت انباردار را به جمعدار یا واحد جمعداری واگذار نمائید و جمعدار نیز یکی از امضاء کنندگان سند هزینه رسمی باشد. شما می­دانید اگر این کار را بکنید چقدر صرفه جوئی می­شود. برای روشنتر شدن مطلب ناچارم اشاره کنم که چنانچه کمتر از 7/2 بودجۀ سال 65 کلّ کشور (صرفنظر از بودجۀ شرکتهای دولتی و مواد 1 و 2 بودجۀ عمومی دولت) به هزینه گرفته شود و بطور متوسط بازای هر سی هزار تومان یک سند هزینه تنظیم گردد، فقط برای سال 65 حدود هفتاد و پنج تُن کاغذ نیاز دارد و شما اگر حسابگر و حسابرس و حسابدار هم هستید و احساس تکلیف شرعی هم می­کنید، در این شرایط مملکت چرا این حسابها را نمی­کنید. تصوّر بفرمائید ناین کاغذ آن هم در رنگهای مختلف با این شرایط ارزی کشور باید تهیه شود علاوه بر قیمت آن، هزینۀ چاپ نیاز دارد، هزینه­های ناشی از ثبت و بایگانی و حمل و... را به همراه دارد و مضافاً به اینکه این کاغذ را می­توان تبدیل به دفتر مورد نیاز محصلین و یا چاپ کتابهای ضرروی و غیره کرد، پس الآن که شرایطی است که باید فکرها و ذهنها بکار بیافتند و راههای صرفه جوئی را بررسی کند شما هم زحمت بکشید با محاسبات دقیق­تر، از بیت المال دفاع کنید و راههای جدیدتر جلوی پای مسئولین دولتی بگذارید. و باز هم معتقدم تا زمانیکه من و شما در قالب شیوه و رشوها و بینشهای تعیین شده از گذشته می­اندیشیم و تفکر واگرا و مبتکر نداریم وضعمان بهتر از این نخواهد شد. به هر حال غذ را باید از جلو به دهان گذاشت نه از پشت گردن، و چنانچه نظر بر ساده شدن امور باشد خیلی از مسائل حلّ می­گردد و قطعاً این در تخصص شما و همکارانتان می­باشد نه تخصص حقیر.

نکتۀ قابل ذکر دیگر اینکه علی رغم اظهار جنابعالی، اینجانب شخصاً تفاوت زیادی بین مجریان حزب اللهو متدین و خداترس نظام جمهوری اسلامی با مجریان فاسد نظام طاغوتی گذشدته در برخورد با بیت المال مسلمین قائل هستم چرا که نیروهای انقلابی و مجریان متدین نظام جمهوری اسلامی جهت خدمت کردن مسئولیت قبول کرده­اند، و خداوند را ناظر بر اعمال خود، در انجام هزینه­ها می­بینند. (قبل از اینکه ذیحساب و دستگاه وزارت دارائی را ناظر بدانند) و در سالهای اوّل پیروزی انقلاب مقدّس اسلامی اگر چه ممکن است گاهی برخلاف بعضی مقررات موضوعه آن وزارت افرادی نسبت به انجام هزینه­ها در جهت حفظ دست آوردهای انقلاب اقدام نمودند و مسئولیت آنرا بجان و دل خریدند ولی ریالی به جیب نزدند و از خود هم مایه گذاشتند و مشخص است که مسئولیت به دادسرا فرستادن آنها به اعتبار عدم رعایت بعضی مقررات نامتناسب با شرایط خاص بعد از پیروزی انقلاب به عهدۀ چه کسانی است و چگونه پاسخگو خواهند بود. ولی در مقابل مجریان فاسد نظامهای طاغوتی برای کسب موقعیت­ها و منافع شخصی و فردی مسئولیت قبولمی­کنند و شما نمی­توانید در قوانین و مقررات موضوعۀ جدید آنها را با یک دید بنگیرید و قبلاً هم یادآور شده بودم که نظام مالی برای مجریان فاسد بر اساس عدم اعتماد بنا شده بود و برای مجریان متدین باید بر اساس اعتماد بنا شود و قطعاً شما هم به این امر عنایت خواهید داشت.

4-     نکتۀ دیگر مسئله ذیحسابها در دستگاههای اجرائی است که البته با علم به همۀ مسائلی که کرده­اید انجام می­شد مسئله­ای وجود نمی­داشت، ولی کلاهمان را قاضی کنیم آیا واقعاً در عمل هم به همین نحو انجام می­پذیرد و امور به همین سادگی، درست صورت می­گیرد. یا شما خبر ندارید یا اگر دارید اظهار بی­اطلاعی می­کنید. آیا شما بحث تداخل مدیریت در شرایط فرضی که در مقالۀ مورد نظر ذکر شده را چگونه حلّ می­کنید؟ و اگر دستگاههای اجرائی بدلیل کندی عملیات مالی نتوانند وظایف خود را انجام دهند و ذیحساب هم به زبان ساده خطِ مسئول دستگاه این مسئله است، که متأسفانه در طرح جدید قانون محاسبات نیز به جای رفع مشکل مسئله پیچیده­تر شده است که البته بعید می­دانم بتصویب برسد و برادران نمایندۀ مجلس نیز بویژه آنهایی که مسئولیت اجرائی داشته­اند به اهمیت کار واقفند و اخیراً در همین زمینه حقیر جلسه­ای با رئیس محترم کمیسیون دارائی داشته و در آنجا راجع به نحوۀ عملکرد ذیحسابها بحث گردید و قرار شد در فرصتهای مناسبتر در این زمینه بیشتر بررسی بعمل آید.

5-     نکتۀ دیگر اینکه شما به میان کشیدن مورگان شوستر آمریکائی را بیمورد دانسته­اید. من نمی­دانم شما این را واقعاً از روی اطلاع گفته­اید یا خیر؟ ولی در هر حال شما خوب می­دانید که دستگاه مالی کشور اعمّ از خزانه و گمرکات در مراحل اولیت شکل گیری بر اساس سیستم مورد عمل کنونی جولانگاه مستشاران بلژیکی و فرانسوی و آمریکائی بوده است و مورگان شوستر و همراهانش برای تجدید سازمان امور دارائی و مالی و خزانۀ کشور در سال 1911 میلادی دعوت گردید و علاوه بر آن دعوت و استخدام دکتر مبلسپوی آمریکائی در سال 1922 میلادی و هیئت همراهش بعنوان رئیس کلّ مالیۀ ایران که مدتی خزانه دار کلّ کشور بوده است و دعوت مجدّد او و یا مورنارد بلژیکی و مک کاسکی آمریکائی دررأس خزانه داری کشور و یا کسانی مانند نوز بلژیکی و ماژرورهال آمریکائی برای سازماندهی مجموعۀ نظام مالی کشور انجام پذیرفته است.

بنابراین کسی نمی­تواند منکر نقش مؤثر آنها در شکل گیری نظام مالی بر اساس ارزشهای ستوده در جوامع غربی و مأموریت اینها وقتی تمام می­شده است که از تربیت کارشناسان ایرانی در چارچوب نظام مالی طراحی شدۀ آنها اطمینان حاصل می­کرده­اند و شما چطور می­توانید حتّی تصّور کندی که نظام مالی کشور از اندیشه و بینش آنها متأثر نباشد. البته شاید بعضی هم معتقد به انجام خدمات آنها در کشور باشند که بحث خدمت یا خیانت آنها در اینجا مطرح نیست. و من وقتی اینگونه برخورد را در نامۀ یاد شده دیدم تعجّب کردم که مگر ممکن است برادران ما در وزارت دارائی سوابق را در اختیار نداشته باشند و حتّی به مناسبت ضرورتهای بعد از پیروزی انقلاب اسلامی بر روی این سوابق بررسی و تحقیق علمی و سیاسی نکرده باشند؟ البته وقتی دیدم نویسنده کتاب «مأموریت آمریکائیها در ایران» می­گوید «بدبختانه ما باید گزارشهای وزارت مالیۀ ایران را از روزنامه­های خارجی نقل کنیم چون در بایگانی وزارت دارائی کسی از آنها خبر ندارد» فکر کردم شاید واقعاً از این سوابق چیزی باقی نمانده و ما باید فقط به کتب تاریخ مراجعه نمائیم. البته موارد دیگری نیز در ارتباط با نامه، مطرح است که بیش از این اطالۀ کلام به مصلحت نمی­باشد و در خاتمه ذکر این نکات را لازم می­دانم که: برادر عزیز من و شما سنگ دلسوزی برای این نظام مقدّس و مظلوم را به سینه می­زنیم و اگر حرفی گفته می­شود انشاء الله از روی سوز و گذار است و اینکه می­خواهیم از این فرصتهای طلائی که خداوند عنایت کرده و با رهنمودهای امام بزرگوار، کارها را پیش ببریم و نظام اجرائی کشور را ساده و سبک بال نمائیم تا راههای طی نشده را در فاصله­های کوتاه­تر زمانی طی نمائیم، واقع امر این است که این نظام پیچیدۀ اجرائی را مأمورین صادراتی و دست نشاندۀ استعمار در گذشته در کشور طراحی و جا انداختند (گر چه ممکن است خودشان هم اطلاع نداشتند) و من و شما را هم بر اساس آن قالبی تربیت کردند (البته من و شمای نوعی) و امکان هر گونه تفکّر خلاق و واگرا و متحوّل را از ما گرفتند و ما را طوری ساختند که فقط از یک روزنه و با یک عینک و آن هم در فضائی تاریک و تنگ بنگریم و  هر کجا خواستیم سر را بلند کرده و از فضاهای وسیعتر و بهتر نظاره کنیم بر سرمان زدند و با شیوه­های خاص عادتمان دادن و آن را سالها برای ما ملکه کردند و حتّی امروز من و شما هم بخاطر آن بر سر هم می­زنیم. بیائید واقع بینانه بنگریم، واقعاً این نظام اجرائی یکی از عوامل مهمّ کندی امور و عقب نگهداشتن کشور نیست؟ و چنانچه با دید بازتری نگریسته شود بعنوان رساله­ای تحقیقاتی در حدّ دکترا می­توان نقش نظام مالی را در عقب نگهداشتن کشور از رشد و توسعه،‌ موشکافی و عریان کرد. کشورهای پیشرفته دهها سالِ آیندۀ خود را می­بینند و من و شما را درگیر جریانی کرده­اند که همیشه به گذشته آن بیاندیشیم. مثلاً کارکنان وزارت دارائی و وزارتخانه­های دیگر باید به سال 1353 یعنی به یک مقطع زمانی 12 سال قبل بیاندیشند تا تفریغ بودجه صورت پذیرد که آخر چی؟ واقعاً اینکار و کارهای مشابه و حتّی عملکردهای سالهای آتی بر اساس همین نظام مالی چقدر نیروها و امکانات بالفعل و بالقوۀ ما را که می­تواند صرف کارهای مهمّ­تر و اساسی­تر کشور بشود به خود مشغول داشته است، که رفع و رجوع اکثر آنها پشیزی ارزش ندارد. بیائید و بی­جهت از چیزی که خود به آن اعتقاد نداریم دفاع نکنیم و فکر کنیم چه کاری انجام دهیم و چه راهی را در پیش بگیریم که با حدّاقل مصرف نیرو در هر زمینه، حدّاکثر کارآئی را بدست آوریم چرا که راه درازی در پیش داریم و باید قدر لحظه لحظه­های وقتمان و ذره ذره­های امکاناتمان را بدانیم. ان شاء الله.

با تشکر محمد رضا حافظ نیا

پاسخ به نامه­ها

سمنان- خواهر...

حداقل یک نام رمزی می­نوشتید! نوشته­ایتد شوهرتان بر شما علاوه بر کارهای خانه، خرید را نیز تحمیل می­کند بلکه گاهی بعضی از کارهای مربوط به حرفۀ خود را نیز از شما می­خواهد، با این همه به جای تشکر و قدردانی شما را به تنبلی متهم می­کند و اگر برای خرید نان معطل شود با عصبانیت با شما برخورد می­کند که این کار وظیفه شما است.

شاید این طرز تفکر در بسیاری از خانواده­ها حاکم باشد. ما در شماره 33 مقاله­ای راجع به حقوق همسران نگاشتیم و این مطلب را روشن ساختیم که اگر قرار باشد بر اساس حقوق و وظایف شرعی عمل شود مرد حق درخواست تهیه غذا یا شستن لباس و حتی پهن کردن رختخواب و دادن یک لیوان آب به دست او ندارد. بلکه طبق آیه قرآن که دیگر جای شکی نیست برای شیر دادن فرزند خویش حق دارد مطالبه اجرت کند و همه مسئولیتها بر دوش مرد است ولی از سوی دیگر حقوقی برای مرد وجود دارد که ممکن است بر اکثر بانوان مشکل باشد. پس بهتر است جوّ خانه را بر اساس مطالبه حقوق قرار ندهید بلکه بر اساس تفاهم و همکاری و گذشت و مهربانی قرار دهید. شما آن چه در توان دارید انجام دهید و از زحمات شوهرتان که برای تهیه لوازم زندگی و رفاه حال شما زحمت می­کشد تقدیر نمائید او نیز تا می­تواند در کارهای خانه شما را کمک کند و از خدمات شما تشکر نماید و توقع خود را کم کند و بداند هر چه در خانه انجام می­دهید بر اساس یک وظیفه نیست و او حق مطالبه کارهای خانه را ندارد تا چه رسد به کارهای بیرون.

شوشتر- برادر 883 – ر- ت

گناه به اختیار انسان است اگر بخواهد می­تواند ترک کند. و ما هیچ راهی سراغ نداریم که ایمان و تقوی را به انسان تزریق کند تقوی با صبر و ترک خواسته­های نامشروع به دست می­آید ازدواج کنید تا امکان خودداری از گناه بیشتر شود.

حومۀ تهران- خواهر ف- ل- ر

به پزشک زنان مراجعه کنید.

نهاوند- برادر محمد شفیع جلالوند.

نوشته­اید چرا در جمهوری اسلامی از شخصیتها در حال حیات تمجید نمی­شود و خصائص زندگی آنها را اعلام نمی­کنند و پس از مرگ از آنها تجلیل می­شود، در حالیکه در کشورهای دیگر چنین نیست؟

پاسخ این است که از نظر اخلاق اسلامی تمجید از اشخاص در محضر آنها پسندیده نیست زیرا ممکن است موجب غرور و خودپسندی شود.

مرودشت- برادر، گ- ل- ا- س- ع- ب

باز هم آن برادران را نصیحت کنید و وادار نمائید که نماز بخوانند. تندی و خشونت مفید نیست بلکه مضرّ است باید راههای نفوذ در دیگران را بیاموزید برای این کار از کتابهای مربوطه مانند آئین دوست یابی استفاده کنید بهرحال شما تکلیفی بجز تذکر ندارید.

خواهر، ف- ح- موسوی تبریزی

1-     برادر همسر رحم شما نیست تا مسأله صله رحم لازم باشد و با وصفی که نوشته­اید اگر امید هدایت نیست همان بهتر که رابطه­ای نباشد تا آنها تأثیر منفی در شما نکنند.

2-     در خانه کسانی که خمس نمی­دهند می­توانید غذا بخورید مگر این که یقین کنید عین آن مال مورد تعلق خمس قرار گرفته و نپرداخته­اند.

تهران- د- ر- ز- ر

سؤالهائی که نوشته­ایتد هر کدام حداقل نیاز به یک مقاله دارد تا پاسخ آن داده شود و باز هم جای سؤالی باقی خواهد ماند شما باید از کتاب استفاده کنید. می­توانید پاسخ همه آن سؤالات را تقریباً در کتابهای علامه طباطبائی و استاد شهید مرتضی مطهری بخوانید بخصوص اگر بتوانید از کتاب ارزندۀ اصول فلسفه بهره ببرید.

اصفهان- برادر فریدون- شاخ -55

گناه شما هر چه بزرگ باشد لطف و رحمت بی پایان الهی بزرگ­تر است توبه کنید و امیدوار باشید. البته نگرانی به دلیل گناه بجا است ولی مانع امیدواری نمی­شود. ازدواج کنید تا بهتر بتوانید دین خود را نگهدارید. شما سالمید و هیچ جای نگرانی نیست.

برادر غ- الف- 140

برداشتن مهمات هر چند فشنگهای کوچک باشد جایز نیست این کار گذشته از اینکه خطرناک است تصرف در بیت المال است و موجب ضمان می­باشد.

تهران- خواهر- 21- م- ز

از این که به لطف خداوند از شر آن گروهک کافر نجات یافته­اید خدای را شکرگزاریم. از گمراهی همفکران گذشته نگران نباشید و به وظیفه خود عمل کنید و آن هدایت را راهنمائی آنها است که آن کس که شایستگی داشته باشد می­پذیرد و آن کس که نپذیرد ضرروی برای شما نخواهد داشت. نمازها و روزه­های فوت شده را قضا کنید و تا حد مقدور کفاره روزه را بپردازید و اگر تمکن از پرداخت کفاره ندارید بمقدار ممکن صدقه بدهید. تصرف شما در اموال خانه با این که پدر خمس نمی­دهد آنجا که یقین ندارید و لازم نیست تحقیق کنید که در چه مواردی حتماً خمس تعلق گرفته است.  اگر برق خانه دزدی است و امکان گزارش نیست شما دکمه چراغ و مانند آن را نزنید. برادر را نیز نصیحت کنید. بیش از این تکلیفی ندارید.

گراش فارس- برادر، م- ف

1- بهرۀ پول حرام است ولی بانکها ظاهراً چیزی را بعنوان بهره نمی­پردازند.

بول پسر و دختر شیرخوار نجس است و در این جهت فرقی ندارند.

کبوتر آهنگ- برادر، ج- ب

صلح و نزاع ماد رو مادرزن ربطی به شما ندارد. نه همسر خود را طلاق بدهید و نه با آنها قطع رابطه کنید اگر نتوانستید آنها را آشتی بدهید در کار آنها دخالت نکنید و خود را از معرکه دور نگه دارید در عین حال متوجه باشید که حق عظیم مادر را نادیده نگیرید و زنهار که از شما به او توهینی نشود.

مهران- برادر، ن- ق

در ازدواج شما رضایت پدر شرط نیست ولی سعی کنید تا حد مقدور رضایت او را بدست آورید.

برادر، ق- ش 111 پیروزی

ما پزشک پاسخگو نداریم و اگر شما چنین حالتی دارید حتماً به پزشک مراجعه کنید.

اصفهان- برادر تیمور 196.

ازدواج شما با او جایز نیست و هیچ راه حلی ندارد بطول کی از این مورد منصرف شوید.

پاسخ به نامه­ها

کرج- خواهرم- ج 43

1-     احکام الهی همه بر اساس مصلحت است ولی اکثراً ما حکمت آنها را دقیقاً نمی­دانیم و لازم نیست بدانیم همین که ثابت شود حکم خداوند است باید بپذیریم. این نهایت طغیان یک انسان است که از خدای خود برای تکالیفی که از او می­خواهد مطالبه دلیل نماید. بهرحال مسأله بردگی اختصاص به زن نارد و مرد نیز برده و خرید و فروش می­شود ولی مورد آن از نظر اسلام اختصاص به کافر حربی مستحق اعدام دارد و جایز نیست یک انسان آزاد و بی­آزار را بعنوان برده خرید و فروش کنند. در این زمینه مقاله­ای از علامه طباطبائی در مجله شماره 22 آورده­ایم مطالعه کنید.

2-     غسل میت و غسل جنابت و سایر اغسال و وضو و تیمم و امثال آن همه بر اساس حکم خداوند است نه رعایت مسائل بهداشتی و لذا اگر کسی کاملاً خود را بشوید و قصد غسل نکند کافی نیست و از همه واضحتر مسأله تیمم است زیرا خاک خود موجب آلودگی است نه بهداشت ولی حکم خدا همین است.

ساری- برادر، پ-پ- 800

این قدر وابسته به یک مورد نباشید که اگر موافقت نشد از اصل ازدواج منصرف شوید از موردی دیگر خواستگاری نمائید و هر چه زودتر اقدام کنید تا از این ناراحتی روانی رها شوید.

برادر الف 8045

شما فکر می­کنید که احکام شرع ساخته مجتهدان و علما است که بخاطر شما تغییر بدهند یا راه چاره­ای برای شما بیابند این حکم خدا است و قابل تغییر نیست اگر یقین به موضوع دارید باید از این کار صرف نظر کنید و هیچ راهی ندارد.

گیلان- خواهر، ف- ق

جریان را با مادرتان در میان بگذارید اگر او راست می­گوید هر چه زودتر بطور رسمی ازدواج کنید. هر گونه رابطه­ای قبل از عقد جایز نیست. ازدواج شما با او ان شاءالله با مشکل روبرو نخواهد شد ولی زنهار که قبل از عقد شما را فریب ندهد.

چالوس- برادر، ر ب پ

بچه دار نشدن مانع ازدواج نیست پس از موافقت پزشک هر چه زودتر اقدام نمائید.

تهران- برادر،‌ع- م

ازدفتر حضرت امام سؤال شده است که در مازندران دو نوع خرگوش است یکی بز پا که سم دارد و دیگری سگ پا که پنجه دارد آیا هر دو حرام است؟

پاسخ دفتر امام چنین است:

بفرض آنکه خرگوش بر چند صنف باشد تمام اصناف آن که عنوان خرگوش بر آن منطبق شود جزو حیوانات حرام گوشت است.

جبهه جنوب- برادر الف- ب- س- م- ز 25

مشکل شما نتیجه یک اشتباه بزرگ است که در اکثر خانواده­ها اتفاق می­افتد و ما برای عبرت دیگران به آن اشاره می­کنیم. شما به داماد خود بعنوان حافظ و نگهبان خانه اعتماد کردید آن هم خانه­ای که در آن تنها خواهر 17 ساله شما بود و او خیانت کرد. و این هشداری است به همه خانواده­ها. داماد شما محرم خواهرتان نبود و حتماً اگر محرم بود هم نباید در چنان وضعی اعتماد می­کردید بهرحال اکنون شما در آن رابطه تکلیفی ندارید و هیچ کاری نمی­توانید انجام دهید زیرا دلیلی ندارید بعلاوه هر حرکتی موجب افتضاح و رسوائی است. و او هم بدون شک به مکافات عملش گرفتار خواهد شد.

تبریز خواهر، خ- ش- ف

روزه­ها و نمازهای فوت شده را باید قضا کنید و تا قضای روزه­ها تمام نشده روزه مستحبی جایز نیست نماز مستحبی اشکال ندارد ولی چون نمازهای فوت شده شما زیاد است اولویت را به قضا بدهید و چون ترک روزه در ابتدای تکلیف به دلیل جهل به مسأله و عدم اهتمام پدر و مادر بوده کفاره بر شما واجب نیست.

سومار- برادر، م- ح- م

هر گناهی کرده باشید با توبه واقعی به درگاه الهی امید بخشش هست ناامید نشوید که این بزرگترین گناه است.

آبدانان- برادر، م- ی

ما هیچگونه مسئولیت اجرائی و نظامی نداریم باید به مراکز مسئول شکایت نمائید.

اقلید فارس- برادر، ا- ک- ن- 2525

گر چه روابط شما گناه بوده ولی به عهد خود وفا کنید.

نوشهر- برادر فرید- ع

1-     تا مدت صیغه آن دختر تمام نشده دیگری نمی­توان با او ازدواج کند حتی خود او هم نمی­تواند ازدواج دائم کند مگر اینکه وقت تمام شود یا باقیمانده وقت را آن مرد ببخشد.

2-     ازدواج با دختر نامادری که از شوهر سابق است اشکال ندارد زیرا نه خواهر پدری شما است و نه خواهر مادری.

دزفول- برادر،‌ غ- م- ر-ا-خ

دوستی حد و مرزی دارد و باید آن را رعایت کرد آن گونه رفتار تنها با همسر جایز است. این که نوشته­اید هیچ قصد شیطانی نداریم خود یکی از دامهای شیطان است. انسان خود را در انگیزۀ این گونه اعمال و رفتار فریب می­دهد و در ناخودآگاه او انگیزۀ دیگری دارد ولی خداوند که بر پنهانتر از راز نیز واقف است که شاید همین انگیزه­های ناخودآگاه باشد بر همه آنها انسان را مؤاخذه خواهد کرد. زنهار که حساب دقیق و حسابگر بی­نهایت آگاه است.

برادر علی قاسمی

پاسخ شما در مجله ممکن نیست آدرس بدهید.

اهواز- برادر، ت- خ

به دادگاه مدنی شکایت کنید و از آنها بخواهید تا حد مقدور اصلاح نمایند.

بجنورد خواهر ک- ت- ز

1-     نوشته­اید در موقع عقد به شما احساسی دست داد که موجب غسل است آیا عقد باطل است؟ اولاً احساس موجب غسل نیست و به فرض که موجب غسل دست دهد عقد صحیح است.

2-     وسواس یک بیماری روانی  خطرناک است که زندگی انسان را مختل می­سازد. معمولاً انسان می­تواند با تصمیم و اراده خود را از آن نجات دهد ولی اگر مشکل پیچیده شد باید به پزشک روانشناسی مراجعه کنید. بار دیگر در اینجا فتوای حضرت امام در مورد وسواس را منتشر می­سازیم. بر اساس این فتوی شما نباید به شک و وسوسه اعتنا کنید و اگر مدتی به آن اعتنا نکنید تدریجاً به حالت معمولی برمی­گردید. بهترین راه علاج وسوسه اعتنا نکردن به آن است. این مطلب هم در روایات اهل بیت علیهم السلام آمده و هم در دستورات روانپزشکی.

کاشان- برادر، 1- مدرسه 14.

توضیحتان کافی نیست مشکل خود را واضحتر با ذکر آدرس و نام بنویسید.

تهران- برادر، خ- ح- ر

با فامیل گمرا خود قطع رابطه نکنید و سعی در هدایت آنان داشته باشید. تصرف در مال آنها و خوردن از خوراک آنها و نماز خواندن در خانه آنها در صورتی که یقین ندارید عین آن مال مورد تعلق خمس باشد اشکالی ندارد و شما نباید در این باره تحقیق نمائید. در مورد طهارت و نجاست هر کدام از منکر خدا یا رسول او صلی الله علیه و آله یا یکی از ضروریات دین با توجه به ضرروی بودن آن باشد نجس است.

سیرجان- برادر، ع- س- م

راهنمائی ما این است که همان تصمیمی که دارید در مورد ازدواج هر چه زودتر عملی سازید و در مورد انتخاب همسر بیشاز همه مسأله دیانت و ایمان و عفت و نجابت و اخلاق موافق را مورد توجه قرار دهید.

کاشمر- برادر 24- ق- م

در جمعی حاضر بودید. دوربین کسی را برداشتید و پنهان کردید حاضران دیگری را متهم کردند و شما وجدانتان راضی شد که او کارش به شلاق خوردن برسد و حقیقت را نگفتید چه کارز زشت و گناه بزرگی؟! بهرحال اکنون باید به هر تربیت که ممکن است آنها را پیدا کنید دوربین را بصاحبش برگردانید و سعی در اعادۀ حیثیت آن بی­گناه نمائید.

تویسرکان- برادر احمد چ- م- 17

احتمال 80 درصد کافی نیست و ازدواج شما صحیح است. برای تفصیل مسئله، آدرس لازم است.

اهواز- برادر عباس ح.د. 555 – مرودشت- برادر حیدر حسینی نژاد.

شما سالمید، نگران نباشید.

نهاوند- خواهر نوشین 247

1-     تسلیم ازدواج تحمیلی نشوید که عاقبت بدی دارد. تهدید آن شخص به خودکشی برای شما تکلیفی نمی­آورد.

2-     از آن کار جدّاً بپرهیزید که بسیار خطرناک و گناه است.

اردبیل- برادر ن.س

باطل کردن روزۀ ماه رمضان بوسیلۀ استمنا مستوجب کفارۀ جمع است یعنی باید بعلاوۀ قضای آن روز شصت روز روزه بگیرد که حداقل سی و یک روز آن پی در پی باشد و شصت فقیر را غذا بدهد به هر کدام 750 گرم غذای معمولی ولو نان باشد. دادن پول کافی نیست.

تهران- برادر م. 55555 س

1- اگر آدرس ندهید باز هم پاسخها کوتاه خواهد بود. برادران و خواهران عزیز باید بدانید برای پاسخ به سؤالهای شخصی نمی­توانیم جای زیادی را از مجله اشغال کنیم. بهرحال در مورد اجناس و پولهائی که از مردم برده­اید اگر عین آنها باقی است نمی­توانید بَدَل آنها را بدهید مگر با رضایت صاحبانش. از دادن آدرس نهراسید که ما راز نگهداریم و نامه­های امثال شما بسیار است.

2- روزۀ آن روز شما که استمنا کرده­اید باطل است و قضا  و کفارۀ جمع بر شما واجب است یعنی باید هم آن روز را قضا کنید و هم شصت فقیر را اطعام و هم شصت روز روزه بگیرید. در عین حال به لطف خدا امیدوار باشید که باز هم خداوند توبه را می­پذیرد. سن شما کم نیست و می­توانید ازدواج کنید.

همدان- خواهر پروانه- ش

از پیشنهاد شما متشکریم. صیغه خواندن میان دختر و پسر کوچک برای ایجاد محرمیت میان افراد دیگر خانواده است و موجب محرمیت میان آن دو نمی­شود و فقط در مدت عقد با یکدیگر زن و شوهرند که معمولاً مدت کوتاهی است و پس از پایان یافتن آن مدت می­توانند با یکدیگر ازدواج دائم کنند.

نهاوند- برادر، الف- ی

1-     اگر یقین نداید مانعی ندارد. توجه داشته باشید که حتی مقدار کم آن مانع است و لازم نیست بحدّی که موجب غسل است برسد.

2-      پتو و امثال آن را که از پادگان برده­اید باید برگردانید و هیچ راه حل ندارد.

3-     نذرها را در وقت امکان ادا کنید.

فلاورجان- خواهر، ن- ر- ی

1-     اگر توبه کنید و دست از آن کار بردارید خداوند می­بخشخد ان شاء الله.

2-     غسل بر شما لازم نیست و به نظر ما در آن رابطه بهتر است صبر کنید تا پدرتان تصمیم بگیرد.

رشت- خواهر، ب- ر

نمی­توانید با نامزدتان صیغه بخوانید مگر با موافقت پدر.

برادر 191- 17- ک

طلاق ندهید، چند مدتی تحمل کنید و راه نفوذ در دیگران را بیاموزید تدریجاً زندگی شیرین خواهد شد. کتابهای روانشناسان در مورد دوست یابی و همسرداری و امثال آن را بخوانید.

رشت- خواهر، و- هـ

1-     استخاره الزامی به وجود نمی­آورد ولی به مصلحت شما است که مخالفت نکنید.

2-     تا عقد شرعی خوانده نشده است از هر گونه ارتباطی اجتناب کنید.

3-     وصلت متقابل دو خانواده با یکدیگر هیچ ضرر و اشکالی ندارد و آن ضررهائی که ذکر کرده­اید از خرافات است.

برادر ح 399

کار شما اشکالی ندارد نگران نباشید.

خرم آباد- خواهر طاهره- ط

1-     ازدواج زن مسلمان با مرد غیر مسلمان به هیچ وجه جایز نیست.

2-     بنظر ما بهتر است که زن پیشنهاد شوهر سابق را نپذیرد.

3-     صبر کنید و تحمل داشته باشید و کتابهای مربوط به روش برخورد با همسر را بخوانید و دستورات اخلاقی را به کار ببندید تدریجاً در روحیه او تأثیر خواهید گذاشت.

ورامین- خواهر آزاده

ازدواج کنیدن حتماً او را فراموش خواهید کرد و از این خیال پردازیها رها خواهید شد.

گلوگاه- خواهر، ر- ح- خ- ج-0 324-32

به نظر ما بهتر است شما هیچ اقدامی نکنیند و همچنان متانت و عفت خود را نگه دارید ولی در موقع مناسب که ان شاء الله پیش خواهد آمد حرف خود را بزنید.

اصفهان- برادر ح.ح.پ

از دفتر استفتاء امام در قم بپرسید.

مشهد- برارد علی پ

نسبت به گذشته اشکالی نیست احتیاطاً یک بار دیگر عقد را بخوانید.

اهواز- برادر، م- ر- ا- ی

او شوهر دارد و جایز نیست کمترین اظهار علاقه به ازدواج با او بنمائید حتی با اشاره و کنایه بلکه با توجه به آن سوابق باید از او دوری کنید و هر چه زودتر با دیگری ازدواج کنید که او قطع امید نموده و در زندگی آن خانواده خللی وارد نشود.

خرم آباد- برادر، ع- 100 – برادر، ج- ک- م- 457- 44 – چالوس- خواهر، خ- م- - اصفهان- خواهر، اف- اس- پ.

لطفاً نام کامل و آدرس دقیق پستی خود را با ذکر مجدد سؤال بدهید تا پاسخها بصورت خصوصی ارسال شود

 

تعداد مشاهده مقاله: 136