کیفیت حشر انسانها

اصول اعتقادی اسلام

قسمت بیست و هفتم

«معاد» کیفیت حشر انسانها(3)

آیت الله حسین نوری

از آنجا که جهان آخرت صحنه جلوه و بروز حقایق است لذا کیفیت حشر انسانها با عقاید و اخلاق و اعمال آنها ارتباط کامل دارد.

و بطور کلی هر انسانی که در دنیا در راه تحصیل و تکمیل اعتقادات صحیح، اعتقاداتی که با براهین قاطع و منطقی ثابت گردیده است گام برداشته و وجود خود را پس از آنکه از خلق و خوی ناپسند پاک و منزله ساخته به خلق و خوی انسانی آراسته و در انجام وظائف انسانی و اسلامی خود کوشیده است از همان لحظه که حیات مجدد خود را با قدرت پروردگار در روز قیامت باز مییابد و سر از خاک برمیدارد و رو به صحنه قیامت که محکمه عدل الهی است حرکت میکند با دلی آرام و روحی مطمئن و سیمای نورانی در حالی که فرشتگان الهی او را همراهی و مشایعت میکنند و با بشارتهای مسرت آمیز اطمینان و آرامش بیشتری به وی می‌بخشند راه خویش را در پیش می‌گیرد و وارد صحرای محشر می‌شود.

ولی کسی که دستش از این سرمایه‌های انسانی خالی و دارای عقائد انحرافی یا اخلاق زشت و ناپاک و یا کردار ناپسند است و بار سنگینی از گناه و عصیان اوامر پروردگار متعال و تجاوز به حقوق دیگران وظ لم و ستم، بر دوش او سنگینی میکند از نخستین لحظه بازیافتن حیات مجدد خویش آثار این لغزشها و انحرافها در قیافه و سیما و اعضا و اندامش منعکس و غرق در ظلمات متراکم، خوار و پریشان به صحنه محشر کشانده میشود.

در این مورد باید توجه داشته باشیم که انسانها ـ چه نیکوکاران و چه بد کاران ـ در روز قیامت بطور پراکنده و متفرق بسوی صحنه محشر بحرکت در نمیآیند بلکه پیش از شروع به حرکت«گروه بندی» میشوند و از آن پس فَوْج فَوْج روانه محشر می‌گردند که قرآن مجید میفرماید:

«یوم ینفخ فی الصور فتاتون افواجا».[1]

یعنی روز دمیده شدن در صور و زنده شدن مردگان، شما فوج فوج به صحنه محشر میآئید.

البته این گروه‌بندی براساس نحوه عقاید و اخلاق و کردار آنها صورت خواهد گرفت و قبل از هر چیز به انتخاب رهبر و پیروی از آن بستگی دارد:

میدانیم انسانها هر یک در زندگی دنیا برای خود یک فرد را بعنوان رهبر(یا افرادی را) انتخاب میکنند و گفتار و رفتار او را در نظر میگیرند گفتار او را سرمشق زندیگ و کردار وی را الگو و اسوه خود قرار میدهند و این موضوع یعنی انتخاب رهبر و پیروی از آن یکی از عوامل مهم سازندگی انسانها است که:

خوی رهبر در رعیت جا کند                              چرخ اخضر خاک را خضرا کند

تأثیر اخلاق رهبر در وجود انسانها از اخلاق پدر و مادر هم بیشتر است که حضرت امیرمؤمنان(ع) فرمودند«الناس بامرائهم اشبه منهم بآبائهم».

یعنی: مردم به پیشوایان خود بیش از پدران و مادران خود شباهت دارند.

اهمیت و ارزش موضوع ولایت اهلبیت عصمت و طهارت(ع) که اساس و رکن مهم دین اسلام شمرده شده و این همه احادیث و آثار اسلامی درباره آن توصیه و تأکید بعمل آورده و ملاک و معیار همه ارزشها محسوب داشته است از همین مطلب سرچشمه می‌گیرد.

که حضرت سجاد(ع) در این مورد فرمودند: با فضیلت‌ترین نقطه در روی زمین نطه‌ای است که در کنار خانه مقدس کعبه میان«رکن و مقام حضرت ابراهیم(ع)» واقع شده است و اگر کسی باندازه مدتی که حضرت نوح(ع) قوم خود را بدین خدا دعوت کرد یعنی: 950 سال روزها روزه بگیرد و شبها در آن نقطه بعبادت بپردازد اما ولایت ما اهلبیت را نداشته باشد این عبادتها هیچ نفع و نتیجه‌ای بحال او نخواهد داشت[2] در مورد تأثیر انتخاب رهبر در نحوه محشور شدن در روز قیامت حضرت امیرمؤمنان(ع) فرمودند:

انعکاس مسأله انتخاب رهبر در زندگی دنیا، در آن جهان باین صورت مجسم میشود که هر گروهی در دنبال رهبر خود وارد صحرای محشر می‌گردد.[3]

قرآن کریم درباره فرعون و فرعونیان میفرماید:

«یقدم قومه یو القیمة فاورد هم النار و بئس الورد المورود»[4]

یعنی: فرعون در روز قیامت در پیشاپیش قوم خود بحرکت در میآید و آنها را به آتش دوزخ که جایگاه بسیار بدست وارد میکند.

ما در مقاله قبل براساس احادیثی که از اهلبیت عصمت سلام الله علیهم در رابطه با کیفیت حشر انسانها صادر گردیده است کیفیت حشر منافقین را که با چه وضع رسوا کننده و پریشانی به صحرای محشر احضار میشوند را ذکر کردیم اکنون به توفیق خداوند متعال به ذکر نمونه‌های دیگری از کیفیت حشر انسانها می‌پردازیم.

1- حشر رباخواران

کسانی که بجای اینکه پول و ثروت خود را در راه صحیح اقتصادی بکار بیندازند و آنرا در جریان تولید مواد لازم زندگی و توزیع صحیح آن و در جریان تعلیم و تربیت و تکامل جامعه و در راه از بین بردن فقر و بیکار و محرومیت و تقویت نیروی کار و فعالیت و در راه عمران و آبادی و استخراج منابع ثروت بکار بگیرند آنرا در راه«ربا» که وسیله فقر و بیکاری و افلاس و توسعه عقب ماندگی در یکطرف و تمرکز و تکاثر ثروت در طرف دیگر است بکار بیندازند یعنی: شکل صحیح و مستقیم جریان ثروت را کنار گذاشته، شکل غیر الهی و غیر اسلامی یعنی رباخواری را پیش بگیرند حضرت پیغمبر اکرم(ص) فرمودند این دسته از افراد«سرنگون» (به شکل حیوانات) محشور می‌گردند.[5]

2- حشر حرامخواران

کسانی که راههای حلال و مشروع اقتصادی برای تحصیل مال و ثروت را زیر پا گذاشته به راههای حرام و امشروع و شکستن حصار قانون مانند رشوه، اختلاس، قمار، سوء استفاده و بلعیدن بیت المال مسلمین، وارد کردن مواد مخدر و خرید و فروش و توزیع آن، تولید مشروبات الکلی و توزیع آن احتکار، گرانفروشی، بلعیدن مناب ثروت ملتهای مستضعف، فروش سلاحهای مخرب و کشنده در سایه ایجاد جنگهای ویرانگر دست زده‌اند و همچنین کسانی که حقی که خداوند متعال در اموال آنها بعنوان خمس و زکات قرار داده است نپرداخته و آنرا بمصرف خود رسانده‌اند حضرت رسول اکرم(ص) فرمودند: این گروه از افراد بصورت «خوک» که غذاهای آلوده را می‌بلعد محشور میشوند.[6]

3- حشر قضاة متخلف

قاضیانی که عهده‌دار حفظ حقوق ملت و امنیت قضائی می‌باشند و آنقدر قدرت قانونی دارند که میتوانند با صادر کردن یک حکم، فردی را بپای چوبه‌دار بفرستند و فرد دیگری را به گوشه زندان بسپارند و با گرداندن یک قلم پیکر انسانی را آماج شلاقها بسازند در مسند بسیار خطیری قرار گرفته‌اند که حضرت امیرمؤمنان(ع) فرمودند کسی که در این مسند می‌نشیند باید یا پیغمبر و یا وصی پیغمبر باشد[7] در صورتی که قضاوت آنها براساس عدل و بر محور احقاق حق باشد خدمت بسیار بزرگی را انجام میدهند و خداوند متعال پاداش بسیار زیادی بآنها عنایت خواهد کرد ولی اگر در قضاوت خود از مسیر حق منحرف شوند و از حکم عادلانه چشم‌پوشی کنند و رأی ظالمانه بدهند حضرت پیغمبر(ص) فرمودند: قاضیان ستمگر در روز قیامت با چشمان نابینا محشور می‌گردند.[8]

4- علمائی که کردارشان با گفتارشان هماهنگ نیست

علمائی که در گفتار خود دم از حق و عدالت میزنند و مردم را به بکار بستن موازین اسلامی در کلیه شئون زندگی فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و اخلاقی دعوت میکنند ولی خودشان در عمل موازین اسلامی را مراعات نمیکنند و زبانشان با کردارشان هرگز هم آهنگی ندارد بنا بگفتار حضرت رسول اکرم(ص) در روز قیامت در حالی که زبانهای خود را با دندانهای خود میجوند محشور میشوند.[9]

5- فرورفتگان در گرداب شهوات حرام

کسانی که در اشباع غریزه جنسی خود راه صحیح و مستقیم را در پیش نگرفته و در گرداب شهوتهای حرام فرو رفته‌اند حضرت پیغمبر(ص) فرمودند این گروه از افراد در روز قیامت در حالی که بوی بد آنها نشانگر اعمال غیر اسلامی آنها است قدم بعرصه محشر میگذارند.[10]

ادامه دارد