اصول اعتقادی اسلام

اصول اعتقادی اسلام معاد

شفاعت

رشتۀ بحث ما اخیرا در ضمن بحث های مبسوط (معاد ) درباره شفاعت روز قیامت که یک اصل از اصول اسلامی است به  این نقطه منتهی گردید که چه کسانی درآن روز به مناسبت اینکه در پیشگاه حضرت حق از وجهه و موقعیّت خاصّی برخوردار می باشند به شفاعت قیام خواهند کرد و به این وسیله تعدادی از گناهکاران که شایستگی شفاعت دارند را از عذاب الهی و سقو ط قطعی نجات خواهند داد و مشمول رحمت الهی و شایستۀ انتقال به بهشت خواهند ساخت.

دراین رابطه همانطورکه مشروحاً ذکر گردید نخستین شفیع روزقیامت حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله می باشند.

اکنون در این مقاله با توفیق خداوند متعال یکی دیگر از چهره هائی که از شافعان بزرگ روز قیامت است را معرّفی میکنیم و آن چهرۀ درخشان، قرآن مجید است که در این مورد احادیث بسیاری از اهل بیت علیهم السّلام رسیده است و ما به ذکر دو نمونه از آنها اکتفا میکنیم:

 الف ـ حضرت باقر (ع) به یکی از محدّثین که (سعد ) نام داشت فرمودند:

 ای سعد قرآن را یاد بگیرید و با معانی و مفاهیم و محتوای آن به طور کامل آشنا شوید زیرا قرآن درروز قیامت دارای مقام بسیار شامخی است و نیکوترین چهره درحالی که همۀ انسانها تعداد 120هزار صف ـ که 80هزار از آن صفها امّت حضرت پیغمبر اسلام صلی الله علیه و آله و 40هزار صف ملّت های دیگر میباشند ـ را تشکیل میدهند وارد صحرای محشر میشود هنگامی که مردم دران صحنۀ با عظمت آن زیبائی و جمال و مهابت  را میبینند می گویند آن حتما یکی از مؤمنان است که نور ایمان از سیمایش آشکار است ولی از همۀ ما کاملتر و در خواندن و عمل کردن به قرآن از همۀ ما کوشاتر بوده است و در نتیجۀ این موفقیّت، این جمال و زیبائی  و شکوه و درخشندگی به او داده شده است.

سپس از برابر چندین صف عبور می کند و در برابر صف شهدای راه حق قرار می گیرد هنگامی که شهیدان راه حق او را با این چهرۀ زیبا و سیمای درخشان می بینند میگویند این شخص از شهدا است ولی باید از (شهیدان دریا ...)[1]باشد یعنی درنبرد دریائی به فیض شهادت نائل گردیده است و این چنین زیبائی و درخشندگی را به دست آورده است و بعد ازآن از آنجا نیز عبور کرده در مقابل صف شهیدان دریا قرار می گیرد آنان هنگامی که چهره زیبا و درخشندگی خاصّ آنرا می بینند با شگفتی فراوان میگویند این شخص با این چهره و جمال باید از(شهدای دریا )باشد ولی این زیبائی  درخشندگی گواه آن است بیش ا زما در راه رسیدن به مقام شهادت رنج برده است.

از آنجا نیز عبور کرده در صف پیغمبران گام میگذارد آنان نیز با دیدن او با شگفت فراوان می‌نگرند و چنین تصوّر می کنند که این شخص پیغمبر است ولی دارای مقام والاتر از مقام آنها میباشد و بالاخره همۀ آنها به محضر مقدّس رسول اکرم صلی الله علیه و آله شرفیاب می گردند و از آن حضرت حقیقت را استفساره می کنند حضرتش در پاسخ میفرمایند آیا این شخص را نمیشناسید؟ این حجّت خدا است برمردم، از آن پس از آن نقطه نیز عبور کرده به صف فرشتگان وارد میشود آنها نیز از دیدن جمال و زیبائی و درخشندگی او تعجّب می کنند و می گویند این از فرشتگان است امّا مقام و موقعیّت آن در پیشگاه خداوند از ما بالاتر است و ا زهمین جهت این درخشندگی و عظمت را به دست آورده است و پس از عبور از این مواقف در زیر عرش خداوند در پیشگاه با عظمت حضرت حق به سجده می افتد در این حال خداوند به او می فرماید: (ای حجت من و کلام صادق و ناطق من در روی زمین، سر از سجده بردار و شفاعت کن که شفاعت تو پذیرفته است) و او سر از سجده بر میدارد پس خداوند به او میگوید: (بندگان مرا در رابطه با خود چگونه دیدی ؟

در پاسخ می گوید:

 پروردگارا گروهی از آنها احترام و موقعیّت مرا در نظر گرفتند و وظائف و مقرّراتی را که من بیان کردم مورد عنایت قرار دادن ولی گروه دیگری موقعیّت مرا در نظر نگرفتند و دربرابرمن جبهه گیری منفی و مخالف داشتند. پروردگار متعال در پاسخ میفرماید: به عزّت و جلال و عظمت مقام خودم سوگند یاد می کنم که امروز بهترین پاداشها را یکی که احترام و موقعیّت تو را مراعات کرده و محتویات ترا مورد عمل قرار داده است عنایت میکنم و کسانی را که احترام تو را رعایت نکردند و به آنچه که در برداشتی عمل نکردند مشمول دردناکترین عذاب خود میگردانم.

در این حال قرآن به شفاعت میپردازد و کسانی را که در زندگی دنیا با آن رابطۀ مثبت داشتند و مقرّرات عبادی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و اخلاقی قرآن را سرمشق خود قرار داده اند با شفاعت خود وارد بهشت میسازد.

خداوند در این مورد به قرآن میفرماید به این افراد که با شفاعت تو وارد بهشت گردیدند 5چیز عطامیکنم.

1ـ جوانی ای که هرگز پیری در دنبال ندارد.

2ـ تندرستی که هیچ وقت بیماری درپی نخواهد داشت.

3ـ توانگری همیشگی که دیگر فقر را هرگز نخواهند دید.

4ـ شادمانی دائمی که هیچ وقت  غم و اندوه برآنان عارض نخواهند شد.

5ـ زندگی جاویدان که هرگز در پشت سر آن مرگی وجود نخواهد داشت.[2]

ب ـ حضرت امیرالمؤمنان (ع) فرمودند: (واعلموا انّ هذا القرآن هو النّاصح الذی لایُغش ُ و الهادی الذی لایُضلُ و المحدث الذی لایکذبُ و ما جالس هذا القُرآن احدُ الّا قام عنه بزیادة او نُقصان زیادة فی هدی و نُقصان من عمیّ واعلموا انّه لیس علی احدبعد القرآن من فاقه و لا لأحد قبل القرآن من غنی فاستشفوه من ادوائکم واستعینوا به علی لاوائکم فانِ فیه شفاء من اکبر الدّاء و هو الکفر و النفاق و الضّلال فاسألو الله به و توجّهوا الیه یحبّه ولاتسألوا به خلفه انّه ما توجّه العباد الی الله بمثله و اعلموا انّه شافع ومشفّع و قائل و مصدق وانّه من شفع له القرآن یوم القیمة شفّع فیه و من محل به القرآن یوم القیمة صدّق علیه فانّه ینادی عناد یوم القیمة الا انّ کل حارث مبتلی فی حرثه و عاقبة عمله غیر حرثة القرآن فکونوا من حرثته واتباعه و استدلوه علی  ربّکم و استصحوه علی انفسکم وانّهموا علیه آرائکم واستعشّوا اهوائکم.[3]

یعنی: بدانید این قرآن نصیحت کننده و پند دهنده ای است که هرگز خیانت نمی کند و راهنمائی است که گمراه نمی نماید و سخنگوئی است که هرگز دروغ نمیگوید و هیچکس با این قرآن مجالست نکرد و رابطه ای براساس تفکّر و فهم و اندیشه و عمل به آن برقرار ننمود مگر اینکه همینکه از نزد آن برخاست و به امور زندگی قیام نمود یا هدایت و رستگاری او افزایش یافت و یا کوری و گمراهی او نقصان و کاهش پیدا کرد.

بدانید برای هیچکس بعد از قرآن(یعنی بعد از تدبّر و اندیشه در معانی قرآن و عمل به آن) فقری باقی نمی ماند. به این معنا که به طور کامل به غنای فرهنگی، اخلاقی، و اقتصادی انسان را به طورکامل فراهم کند.

بنابراین شفای دردهای خود را چه دردهای جسمی و چه مرضهای روحی ـ چه مادّی چه معنوی، ازقرآن بخواهید و در سختیها و گرفتاریها از آن کمک بطلبید زیرا شفاء و بهبودی برای بزرگترین دردها و که کفر و نفاق و تباهی و گمراهی است منحصرا درقرآن وجود دارد روی این جهات، به وسیلۀ قرآن مطالب خود را از خداوند بخواهید و با محبّت به قرآن به خداوند توجّه کنید و هرگز آنرا وسیلۀ خواهش و طلب از بندگان خدا قرار ندهید زیرا بندگان خدا با هیچ وسیله ای که از لحاظ عظمت مانند قرآن باشد به خداوند رو نیاوردند و بدانید قرآن در روز قیامت شفعت کننده ای است که شفاعتش پذیرفته  می گردد و گوینده ای است که گفتارش مورد تصدیق قرار می گیرد و کسی که در روز قیامت برضرر کسی سخن بگوید نیز مورد تصدیق قرار می گیرد. چه اینکه درروز قیامت ندا کننده ای ندا می کند آگاه باشید هر کشتکاری در عاقبت عمل کشتۀ خود گرفتار است مگر کشتکاران قرآن (یعنی:کسانی که براساس راهنمائی های قرآ ن در کشتکار دنیا بذر افشانی نمودند و مزرعه هائی به منظور به وجود آوردن انواع نیکی ها به وجود آوردند) پس شما از کشت کنندگان و پیروان قرآ ن باشید و آنرا فقط راهنما به سوی پرورگارتان قرار بدهید و از آن اندرز بگیرید و اندیشه هائی را که برخلاف جهت قرآن به وجود می آید متّهم بسازید و هر خواهشی که دربرابر قرآن و مخالف ان است را خیانتکار بدانید. ادامه  دارد