ولادت امام عسکری علیه السلام

ولادت امام عسکری علیه السلام

خجسته روز ولادت امام حسن عسکری سلام الله علیه در روز جمعه هشتم ماه ربیع الثانی از سال 232 هجری قمری در مدینۀ طیّبه بوده است. البته در تعیین روز ولادت اختلاف است، برخی دهم ماه ربیع الثانی و برخی چهارم ماه ذکر کرده‌اند ولی مشهورتر همان هشتم ماه است که علامۀ مجلسی نیز آن را اختیار کرده و شیخ حرّ عاملی «ره» در ارجوزه‌اش پس از ذکر این اختلافها، مشهورتر را همان هشتم ربیع الثانی می‌داند:

مولده شهر ربیع الآخر

و ذاک فی الیوم الشریف العاشر

فی یوم الاثنین وقیل الرابع

وقیل فی الثامن وهو شایع

نام مبارکش: حسن، کنیه‌اش: ابومحمد و مشهورترین القابش: الزّکی و العسکری می‌باشد و به آن حضرت و پدر و جدش «ابن الرضا» می‌گفتند.

نقش خاتمش: «سبحان من له مقالید السموات والارض».

منزه باد کسی که کلیدهای آسمانها و زمین بدست او است.

امام عسکری سلام الله علیه بیشتر اوقات خود را در زندان بسر برد، و حتی شیعیان آن حضرت و اصحابش نیز، تحت فشار شدید عبّاسیان قرار گرفته و عمر خود را در زندان‌ها و سیاه‌چال‌ها می‌گذراندند و لذا از تاریخ آن حضرت مطالب زیادی در دست نیست. امّا آنچه جلب توجه می‌کند، نامه‌نویسی حضرت به اصحابش است و شاید به علت فشار و اختناق موجود و عدم توانائی شیعیان از حضور در مجلس حضرتش، به این شیوه، مسائل و مطالب خود را به آنها می‌رسانده است.

از جمله نامه‌های حضرت به ابن بابویه قمی، چنین می‌فرماید:

«واعتصمت بحبل الله، بسم الله الرحمن الرحیم، والحمدلله رب العالمین والعاقبه للمتقین والجنه للموحدین والنار للملحدین ولا عدوان الاعلی الظالمین ولااله‌الاالله احسن الخالقین والصلاه علی خیر خلقه محمد وعترته الطاهرین».

نکته جالب در این نامه، قسمت آغازین آن است. در نامه‌ها مرسوم است که قبل از هرچیز «بسم الله» را می‌نویسند ولی حضرت پیش از نوشتن بسم‌الله، جملۀ دیگری دارد و آن «واعتصمت بحبل الله» است. یعنی به ریسمان الهی تمسّک جستم و شاید این را تیتر نامۀ خود کرده باشد و آنگاه از اوّل صفحه با بسم الله شروع فرموده باشد. در هر صورت، حضرت قبل از هر چیز به این نکته توجه می‌دهد که باید همواره به ریسمان محکم الهی، چنگ زد.

حال باید دید این «حبل الله» و ریسمان الهی چیست که حضرت قبل از هر چیز ما را دعوت به آن می‌کند و خود به آن تمسّک می‌جوید. در آیه شریفه می‌خوانیم: «واعتصموا بحبل الله جمیعاً ولاتقرقوا» تمام شما به ریسمان الهی چنگ زنید و اختلاف نورزید. امام باقر سلام الله علیه در تفسیر «حبل الله» می‌فرماید: «آل محمد هم حبل الله الذی امر بالاعتصام به»- اهل بیت پیامبر «ص» ریسمان الهی هستند که خداوند دستور می‌دهد به آن تمسّک جویند. البته در برخی روایات، حبل الله را تأویل به قرآن و کتاب خدا نموده‌اند و هر دو صحیح است، زیرا قرآن به تنهائی و بدون تفسیر اهل بیت کافی نیست و همچنین اهل بیت بدون قرآن. حضرت رسول صلی الله علیه و آله نیز این دو را با هم دو چیز گرانبها معرّفی کرده و فرموده است که هرگز از هم جدا نمی‌شوند تا در حوض کوثر، بر من وارد شوند. بنابراین، حضرت عسکری سلام الله علیه قبل از هر چیز، خود را ملزم به تمسّک به این حبل الهی که عبارت از قرآن و اهل بیت است می‌فرماید و ما را نیز آموزش می‌دهد که این حبل الله را در دست بگیریم تا به مقصد برسیم.

نکتۀ دیگری که در این فراز از نامه است، اینکه در همان جمله‌های نخستین که در ستایش پروردگار است و پیش از درود و سلام فرستادن بر پیامبر و اهل بیتش علیهم السلام حضرت، از ظالمان و ستمگران تبرّی جسته و این قسمت از آیه را بیان می‌فرماید: «لاعدوان الاّ علی الظالمین» (سوره بقره- آیه 193)- ستم جز بر ستمکاران روا نیست. و شاید با ذکر این جمله، به شیعیان می‌فهماند که بر هیچ کس ظلم و ستم روا ندارند مگر برظالمان و ستمگران و بدین سان راه هرگونه آشتی با آنان را می‌بندد.

امام عسکری «ع»:

ای شیخ من (ابن بابویه)! صبر کن و شیعیانم را به صبر دستور ده، زیرا زمین برای خدا است و وراثت آن را به هر که از بندگانش خواست، می‌بخشد و بی‌گمان عاقبت کار به نفع نیکوکاران و تقواپیشگان است.

حضرت در قسمت دیگری از این نامه به ابن بابویه قمی نوشته‌اند:

«... وعلیک بالصّبر وانتظار الفرج، فإن النبیّ صلی الله علیه و آله قال: [أفضل أعمال أمّتی انتظار الفرج] ولاتزال شیعتنا فی حزن حتی یظهر ولدی الذی بشر به النبی صلی الله علیه و آله [یملأ الأرض قسطاً وعدلاً کما ملئت جوراً و ظلماً] فاصبر یا شیخی علی و امّر جمیع شیعتی بالصبر فإن الأرض لله یورثها من یشاء من عباده والعاقبه للمتقین. والسلام علیک و علی جمیع شیعتنا و رحمه الله وبرکاته وصلی الله علی محمد وآله».

(مناقب آل ابی طالب- ج 4- ص 425)

و بر تو باد به صبر و انتظار فرج زیرا پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: بهترین اعمال امّتم، انتظار فرج است. و شیعیان همواره در غم و اندوه بسر برند تا فرزندم ظاهر شود، همو که رسول خدا صلی الله علیه و آله به ظهورش بشارت داد و فرمود: زمین را پر از عدل و داد می‌کند پس از اینکه پر از ظلم و ستم شده باشد.

پس ای شیخ من، صبر کن و شیعیانم را به صبر دستور ده، زیرا زمین برای خدا است و به هر کس از بندگانش خواست، وراثت زمین را می‌بخشد و بی‌گمان عاقبت کار به نفع نیکوکاران و تقواپیشگان است. سلام بر تو و بر تمام شیعیانمان و رحمت و برکات خداوند و درود و سلام بر محمد و آلش.

در اینجا که حضرت به صبر و انتظار فرج دستور داده است، چه نکته‌های زیبا و عظیمی وجود دارد که باید در جای خود، مورد بحث و بررسی قرار گیرد.

آری! انتظار فرج است که تحمّل مصیبت‌ها را برای خدا آسان می‌کند و روح و روان رنج کشیدۀ ما را در این دوران متلاطم پر از ظلم و ستم، آرامش می‌بخشد و در وجودمان روحیّۀ آمادگی برای انتظار بزرگ ایجاد می‌نماید تا برای ظهور حضرتش و سر باختن در رکابش لحظه‌شماری کنیم که به خواست خدا چیزی به روز موعود نمانده است و به زودی مصلح جهانی خواهد رسید و انتقام خون هزاران شهید و مجروح و معلول، و سایر شیعیان و مسلمانان جهان را از سفّاکان و ستمگران- چه آمران و چه عاملان- خواهد گرفت و قلب صدها هزار یتیم و بیوه زن و آزرده دل را شاد و خرّم خواهد ساخت.

بهرحال، نامه‌های بسیار ارزشمند و جالب از حضرت عسکری سلام الله علیه نقل شده که ان‌شاءالله در آینده برخی دیگر از آنها را برای تیمّن و تبّرک و استفادۀ عموم، نقل خواهیم کرد.

در خاتمه فرا رسیدن خجسته سالروز ولادت با سعادت این امام همام را به فرزندش حضرت ولی الله الاعظم ارواحنا له الفداء و عجل الله فرجه و به شیعیان و پیروان حضرتش بویژه مقام معظم رهبری و ملّت عزیز ایران اسلامی، تبریک و تهنیت عرض نموده و از خداوند سبحان می‌خواهیم توفیق پیروی از امامانمان را به ما عطا فرماید. والسلام علیه و علی آبائه الطاهرین و علی ابنه ولیّ العصر و صاحب الزمان ارواحنا لتراب مقدمه الفداء.

* امام حسن عسکری «ع»:

«لا یشغلک رزق مضمون عن عمل مفروض».

«تحف العقول- صفحه 489)

مبادا سعی در روزی که از سوی خداوند تضمین شده تو را از واجبی که بر عهدۀ تو است باز دارد.