غدیر شریفترین رویداد در تاریخ اسلام

غدیر شریفترین رویداد در تاریخ اسلام

«الحمد الله الذی جعلنا من المتمسکین بولایة امیرالمؤمنین و الأئمة علیهم السلام»

«غدیر» مهمترین رویداد در اسلام، پس از «بعثت» رسول اکرم(ص) و در حقیقت می‌توان گفت که«غدیر» مکمل«بعثت» است که اگر غدیر نبود، بعثت بار نمی‌داد و ثمره اش نمایان نمی‌گشت و تأثیرش ناکام می‌ماند، و اهمیت غدیر از این لحاظ است که اساس دین بر آن استوار گشته است و بی‌گمان شریفترین و مهمترین رویداد تاریخی، آن رویداد و واقعه‌ای است که دارای انگیزه‌ای شریف و مهم باشد بلکه بالاترین انگیزه را دارد که استوانه‌های دین و ستونهای عقیده بر آن مبتنی است، پس شرافت غدیر به شرافت انگیزه‌اش ست و حال آنکه انگیزه برگزاری و برقراری آن؛ بالاترین و والاترین و مقدس‌ترین انگیزه‌های الهی است که بدون آن، دعوت پیامبر(ص) ناتمام می‌ماند، پس«غدیر» بدون تردید، شریف‌ترین رویداد تاریخ اسلام می‌باشد.

آیه بلاغ و ولایت

و برای اینکه این رویداد مهم الهی به فراموشی سپرده نشود و کهنه نگردد، خداوند در روز هیجدهم ذی حجة از سال حجة الوداع، در منطقه غدیر خم و پس از گذشت پنج ساعت از روز، جبرئیل را بر حضرت رسول(ص) فرستاد به او گفت: «یا محمد ان الله یقرؤک السلام و یقول لک: یا أیها الرسول بلغ ما انزل الیک من ربک و ان لم تفعل فما بلغت رسالته» ـ ای محمد، پروردگار سلامت می‌رساند و به تو می‌فرماید: ای رسول ما، آنچه از پروردگارت به تور سیده بر مردم ابلاغ و اعلام کن و اگر نکنی، رسالتش را ابلاغ نکرده‌ای، یعنی تمام شدن وظیفه‌ات و رسالتت به این است که این مطلب مهم را به مردم برسانی و جانشین پس از خودت را معرفی نمائی.

انجا بود که حضرت فرمان داد، افرادی که جلوتر رفته بودند، همه را برگردانند و آنها که با حضرت بودند، همانجا بمانند تا اینکه این مطلب مهم را به مردم برساند و در ملأ عام علی را به عنوان وصی و جانشین و خلیفه خویش معرفی نماید.

طبری که یکی از بزرگترین مفسرین اهل سنت است در کتاب«الولایه فی طرق حدیث الغدیر» از زید بن ارقم نقل می‌کند که گفت: وقتی رسول ارکم(ص) و سلم پس از بازگشت از حجة الوداع به غدیر خم رسید، پیش از ظهر بود و هوا بسیار گرم، دستور داد جا را آماده کنند و همه در آن جا مجتمع شوند، پس از گرد آمدن مردم، خطبه‌ای بلیغ خواند سپس فرمود:

خدای تعالی به من امر کرده است که آنچه از سوی او نازل شده به سمع شما برسانم و اگر این کار نکنم، رسالتش را ابلاغ نکرده‌ام و خداوند خودش مرا از مردم نگه میدارد و همانا جبرئیل از سوی پروردگار به من امر کرده است که در این جایگاه بایستم و به هر سیاه و سفیدی اعلام کنم که: علی بن ابی طالب برادر، وصی، خلیفه و امام پس از من است. من از جبرئیل خواستم به خدایم برساند که مرا از این کار وا دارد زیرا من به کم بودن تقوا پیشگان و بسیاری آزار دهندگان علم دارم و از اینکه من همواره ملازم علی هستم و به او بسیار علاقه و محبت دارم، مرا ملامت می‌کنند تا جائی که به من«زودباور» می‌گویند ولی خدا فرمود: «و منهم الذین یؤذون النبی و یقولون هو أذن، قل أذن خیر لکم» و برخی از آن(منافقان) پیامبر را اذیت می‌کنند و می‌گویند آدم ساده و زودباوری است؛ بگو به آنها که زودباری من به نفع شما و به خیر شما است. و اگر من می خواستم، آنها را نام می‌بردم و یکی یک را معرفی می‌کردم ولی بر آنها منت می‌گذارم و نامشان را نمی‌برم(تا رسوا نشوند) ولی بهر حال خداوند نپذیرفت جز اینکه این مطلب مهم را ابلاغ کنم، پس ای گروه مردم بدانید که:

همانا خداوند او را ولی و امام شما نصب کرده و اطاعتش را بر همه شما واجب و فرض دانسته و حکم خداوند، جاری است و تخلف ناپذیر؛ پس اگر کسی مخالفتش کند، ملعون است و اگر کسی تصدیقش کند آمرزیده شده است.

ای مردم بدانید و اطاعت کنید: خدا مولای شما و علی امام شما است، و امامت در فرزندان علی است تا روز رستاخیز. هان! هیچ خلالی نیست جز آنچه خدا و رسولش حلال کرده و هیچ حرامی نیست جز آنچه خدا و رسولش و آنها(امامان) حرام کرده‌اند. و هیچ حرامی نیست جز آنکه خداوند آن را به من داده و من به او منتقل کرده‌ام، پس گمراه نشوید و از او دوری نجوئید، زیرا او است که به سوی حق هدایت می‌کند و به آن عمل می‌نماید. خداوند هرگز تو به کسی که منکر او باشد را نمی‌پذیرد و ابدا او را نمی‌آمرزد. و خداوند بر خود الزام کرده است که آنچنان شخصی را به عذابی سخت، برای همیشه، معذب سازد. و علی برترین انسان پس نفرین شده از درگاه الهی کسی است که با او مخالفت ورزد و این سخن من از جبرئیل، از خدا است پس هر انسانی باید مواظب آنچه برای فردایش آماده ساخته باشد...

آنگاه علی را بلند کرد تا جائی که پای او موازی با زانوی مبارک حضرت شد و فرمود:

ای گروه مردم! این برادر من، جانشین من، ظرف علم من و خلیفه بر کسی است که به من ایمان آورده است و علی تفسیر کتاب پروردگارم است. و در روایت دیگری آمده است که حضرت اضافه کرد: خدایا هر که او را پیروی کند، دوستش بدارد و هر که او دشمنی ورزد، دشمنش بدارد، و هر که او را منکر شود، نفرینش کن و هر که حقش را نادیده بگیرد، بر او خشم کن.

خداوند تو خود درباره علی نازل کردی که امروز ـ با امامت او ـ دین را بر شما کامل کردم، پس هر که از او پیروی نکند و از فرزندان او تا روز رستاخیز تبعیت ننماید، تمام اعمالشان حبط خواهد شد و در آتش دوزخ جاودان خواهند ماند...

29 مفسر دیگر قرآن از مفسرین بزرگ اهل سنت، نزول این آیه را درباره علی دانست و برخی به تفصیل یا خلاصه، داستان غدیر را نقل کرده‌اند که بیشتر اینها را سیوطی در«الدر المنثور» آورده و تمام آنها را مرحوم«امینی» قدس سره در«الغدیر» با تفصیل تمام ذکر کرده است.

اکمال دین با ولایت علی

آیه دیگری که در روز غدیر درباره امیرالمؤمنین(ع)، نازل شده،آیه سوم از سوره مائده است که می‌فرماید:

«الیوم اکملت لکم دینکم و أتممت علیکم نعمتی ور ضیت لکم الاسلام دینا» ـ امروز دین را بر شما کامل و نعمتم را اتمام نمودم و اسلام را به عنوان دین شما پذیرفتم.

آنچه از مفسرین قرآن نقل شده است این است که آیه ابلاغ«یا ایها الرسول بلغ...» در آغاز نقل شد که حضرت مردم را جمع کرد و آن خطبه غرّا را خواند و آنان را به ولایت علی فراخواند و به پیروی از علی و فرزندانش دعوت کرد؛ سپس این آیه اکمال«الیوم اکملت دینکم...» نازل شد که این آیه مکمل آیه ابلاغ است.

سیوطی در «الدر المنثور» ـ ج 2 ـ ص 259ـ از ابوسعید خدری نقل کرده است که: وقتی پیامبر«ص» در روز غدیرخم، علی را نصب کرد و اعلام ولایت برای او نمود، جبرئیل با این آیه نازل شد.

«اربلی» در «کشف الغمه» نیز نقل می‌کند که پس از نزول آیه اکمال حضرت فرمود: «الله الکبر علی اکمال الدین و اتمام النعمة و رضی الرب برسالتی و الولایة لعلی بن ابی طالب» ـ الله اکبر بر کامل شدن دین و اتمام نعمت و خشنودی پروردگار از رسالت من و ولایت علی بن ابی طالب.

حافظ ابونعیم از بزرگان و علمای اهل سنت پس از نقل داستان غدیر و نزول این آیه و سخنان پیامبر پس از نزول آیه می‌گوید: آنجا بود که پیامبر با صدای بلند فرمود: «هر که من مولا و سرپرست اویم، پس علی مولای او است. خداوندا دوست بدار هر که ولایت او را پذیرا باشد و دشمن بدار هر که با او دشمنی کند و یار آن کس باش که او را یاری دهد و شکست بده آن کس که او را یاری نکند. سپس حسان بن ثابت برخاست و عرض کرد: یا رسول الله! رخصت می‌فرمائید که اشعاری را درباره علی بسرایم و به سمع مبارکتان برسانم. حضرت فرمود: «قل علی برکة الله» پس حسان ایستاد و گفت ای گروه ریش سفیدان قریش! سخنان خود را با گواهی و شهادت رسول خدا درباره ولایت دنبال می‌کنم آنگاه اشعار معروف خود را سرود.

بهر حال این روز فرخنده و مبارک، روزی ناشناخته در تاریخ اسلام نیست زیرا تمام اصحاب و تابعین و مفسرین و دانشمندان اسلام، آن را به انحاء مختلف نقل کرده‌اند و بر آ گواهی داده‌اند، حال چه شد که به اجرا در نیامد؛ این از ظلمهای تاریخ است که باید بیشتر مدنظر قرار گیرد و موشکافی شود تا حق از باطل شناخته شود و بیش از این، علی غریب و مظلوم در تاریخ قرار نگیرد.

چطور شد که تمام اصحاب و یاران و زائران خانه خدا از شهرهای دور و نزدیک در آن روز مهم و تاریخی، سخنان پیامبر خدا را درباره علی شنیدند ولی پس از وفات پیامبر«ص» که علی تنها مانده بود،آن را نادیده گرفته و به فراموشی سپردند تا آنجا که خود حضرت امیر(ع)، در جمع مسلمانان، مطلب را یادآور شد و فرمود: مگر شما نشنیدید سخن پیامبر را که فرمود: «من کنت مولاه فعلی مولاه»ف فقط چند نفر برخاستندو گواهی دادند و قیه مسلمانان، سکوت را اختیار کرده و این امر مهم را نادیده گرفتند.

در کتاب«اسد الغابه» از معتبرترین کتابهای تاریخی اهل سنت آمده است که: علی مردم را سوگند داد و از آنان جدا خواست که سخن حضرتش را در غدیرخم گواهی دهند، فقط چند نفر(که از 20 نفر کمتر بودند) برخاستند، از جمله آنها ابو ایوب انصاری و ابو زینب بود و گفتند: «آری ما شهادت می‌دهیم که شنیدیم پیامبر خدا روز غدیرخم پس از اینکه تو را بر روی دست مبارک بلند کرده بود، آن مطالب را فرمود». بیش از هیجده نفر از مورخین اهل سنت همین داستان را با تفصیل فراوان نقل کرده‌اند. پس چه شد که علی را کنار زدند و از او پیروی نکردند؟!

خداوندا! ما سخن پیامبرت را از زبان امامان و علمای خود در طول تاریخ شنیده‌ایم و با جان و دل به آن گواهی می‌دهیم؛ پس ما را جزء منکران علی قرار نده و ما را در زمره یاران و پیروانش، بشمار آور.

این فرخنده عید سعید را به مقام والای حضرت ولی عصر ارواحنا فداه، مقام معظم رهبری، ملت سرافراز ایران و عموم شیعیان و علاقمندان به علی و آل علی و مسلمانان متعهد تبریک و تهنیت عرض نموده،از خدا می‌خواهیم ما را توفیق پیروی خالصانه و صادقانه از آن حضرت، عطا فرماید.