امام خمینی (س) و سیاست خارجی

امام خمینی (س) و سیاست خارجی

قسمت اول

همانگونه که در سلسله مباحث پیرامون رهنمودها و اوامر امام خمینی (سلام الله علیه) در مورد مسائل گوناگون اعتقادی، فرهنگی و سیاسی اشاره شد، مقلدین و پیروان راه و فکر ایشان در هیچ زمینه ای دستشان از اصول و مبانی صحیح در آن رابطه خالی نیست، زیرا امام با تکیه بر بینش اتلهی خویش در تمامی زمینه ها نظر اسام ناب محمدی (ص) را صریحا بیان نموده و تکلیف پیروان این اسلام اصیل را روشن کرده و به عبارت دیگر حجّت را بر همه تمام ساخته و فصل الخطاب را در بسیاری از زمینه ها اعلام نموده اند. آنچه که باید در این ارتباط وجهه همت مقلّدین راه و فکر امام قرار گیرد مداقّه، تأمّل و تدبّر صادقانه درباره رهنمودها و اوامر و نواهی آن حضرت و تسلیم محض در برابر اصول و معیارهای روشن و خدشه ناپذیرش می باشد. یکی از مواردی که در این مقال به صورتی گذرا بدان اشاره می گردد اصول و معیارهایی است که امام در خصوص سیاست خارجی نظام جمهوری اسلامی ایران و نیز دستگاه اجرایی آن یعنی وزارت امور خارجه و سفارتخانه ها، عنوان نموده اند.

طرح بحث در این زمینه با چنین مقدمه ای آغاز می شود که:

«شک نباید کرد که انقلاب اسلامی ایران از همه انقلابها جداست، هم در پیدایش و هم در کیفیت مبارزه و همه در انگیزه انقلاب و قیام».

(از وصیتنامه سیاسی الهی امام خمینی «س»)

پر واضح است که نظام منبعث از چنین انقلابی، باید سیاستها و خط مشی های متفاوت و جدای از سیاستهای نظامی گوناگون موجود عالم را اتخاذ و به مورد اجرا در آورد. این مسأله، زمانی شکل غمض و پیچیده به خود می گیردکه در مقوله سیاست خارجی و نحوه ارتباط نظام با سیار ملل و دول، وارد می شود. موضوع اینست: اصول سیاست خارجی نظام جمهوری اسلامی ایران چیست؟ چگونه می توان مبتنی بر این اصول با کشورها و ملتها ایجاد ارتباط نمود؟ و ابزار پیاده کردن چنین ارتباطی مبتنی بر آن اصول کدام است؟

اصول سیاست خارجی

شاید کمتر کسی باشد که از اصول تبیین شده توسط امام در زمینه سیاست خارجی نظام بی اطلاع باشد. به اجر در آمدن این اصول طی مدت قریب به دوازده سال و توفیقاتیکه از این ناحیه نصیب انقلاب و نظام گشته همگان را نسبت به صحت این اصول و مبانی ، مطمئن ساخته اس. تأکید و پایمردی براین اصول از جمله وظایف و فرائضی محسوب می شود که به گردن رهروان راه امام و تداوم دهندگان خط امام و اسلام ناب محمدی (ص) قرار دارد. بخشی از این اصول عبارتست از:

1-صدور انقلاب

امام در این ارتباط ابعاد گوناگنی را تبیین نموده اند. از آن جمله در زمینه رابطه با دولتها می فرمایند:

«اسلام در بعد سیاسی، کشورها را در همه زمینه ها، بدون تشبث به دروغ و خدعه و توطئه های فریبنده، به اداره و تمشیت حکومت سالم هدایت می کند و روابط را با کشورهای دیگری که به زیست مسالمت آمیز و خارج از ظلم و ستمکاری متعهد هستند، محکم و برادرانه می کند». (25/5/64)

و در همین رابطه پیرامون رابطه با ملتها اینگونه تأکید می نمایند:

«ما باید در ارتباط با مردم جهان و رسیدگی به مشکلات و مسائل مسلمانان و حمایت از مبارزان و گرسنگان و محرومان با تمام وجود تلاش نمائیم و این را باید از اصول سیاست خارجی خود بدانیم.

ما اعلام می کنیم که جمهوری اسلامی ایران همیشه، حامی و پناهگاه مسلمانان آزاده جهان است و کشور ایران به عنوان یک دژ نظامی و آسیب ناپذیر نیاز سربازان اسلام را تأمین و آنان را به مبانی عقیدتی و تربیتی اسلام و همچنین به اصول و روشهای مبارزه علیه نظامهای کفر و شرک آشنا می سازد». (29/4/67)

روی دیگر این سکه، نحوه برخورد جهانخواران با چگونگی حضور انقلاب و نظام در معادلات بین المللی است. در حقیقت انقلاب اسلامی می خواهد به کشورهایی صادر شود که اغلب دولتهای آنها دست نشاندگان و مزدوران قدرتهای سلطه گرند و بیداری ملتها را که مخالف منافع اربابشان می باشد تحمل نکرده و به مقابله با آن برمی خیزند. بهرحال یکی از محورهای استراتژی انقلاب و نظام ما که سیاست خارجی می بایست برای رسیدن به آن و تحقّقش تلاش نماید، به فرموده امام، اینست:

«ما این واقعیت و حقیقت را در سیاست خارجی و بین المللی اسلامیمان بارها اعلام نموده ایم که در صدد گسترش و نفوذ اسلام در جهان و کم کردن سلطه جهانخواران بوده و هستیم. حال اگر نوکران آمریکا نام این سیاست را توسعه طلبی و تفکر تشکیل امپراطوری بزرگ می گذارند از آن باکی نداریم و استقبال می کنیم».

(29/4/67)

به عبارت دیگر:

«ما درصدد خشکانیدن ریشه های فاسد صهیونیسم، سرمایه داری و کمونیسم در جهان هستیم. ما تصمیم گرفته ایم به لطف و عنایت خداوند بزرگ نظامی هایی را که بر این سه پایه استوار گردیده اند نابود کنیم و نظام اسلام رسول الله (ص) را در جهان استکبار ترویج نماییم و دیر یا زود ملتهای دربند، شاهد آن خواهند بود».

(29/4/67)

تذکر این نکته در زمینه تدبر پیرامون بیانات و پیامهای امام راحلمان خمینی کبیر (س) ضروری است که نبایستی به سادگی از کنار الفاظ و عباراتی که ایشان بکار برده اند، گذشت و آنها را کلماتی تلقی کرد که یک ادیب برای رعایت آئین نگارش و زیبائی کلام مورد استفاده قرار می دهد هرگز اینطور نیست. اولیاء الهی هیچ حرفی را بیمورد و نابجا بکار نمی برد حتی سکوت آنان در قبال مسأله ای حکایت از رهنمودی در آن زمینه به همراه دارد چه رسد به آنکه سخنی در آن باره به صورتی روشن بر زبان آرند یا بر قلم مبارکشان جاری سازند. از این نظر دقت در وجود کلماتی نظیر: «شک نباید کرد که»، «هرگز»، «باید»، «برای همیشه»، «به یقین»، «واقعیت اینست»، و...، دهها و صدها عبرات اینچنینی در سخنان و نوشتجات امام، موجبات دستیابی پیروان اسلام ناب محمدی (ص) به اصول و مبانی خدشه ناپذیر و لایتغیّر خط امام را فراهم می سازد. تنها در این صورت است که قادر خواهیم بود محکمات و اصول راه امام را از متشابهات و مسائل مربوط به مقطع زمانی خاص، جدا ساخته و تمیز دهیم. بنابراین یکی از محکمات خط امام در سیاست خارجی، اصل صدور انقلاب می باشد.

2-نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی

از دیگر اصول سیاست خارجی اعتقاد و اجرای اصل «نه شرقی نه غربی» است. روشن بودن این موضوع که هویت نظام جمهوری اسلامی و فرق بارز آن با دیگر رژیم های عالم، بستگی مستقیم به اعتقاد و التزام نظری و عملی مسئولین و دست اندر کاران این نظام اسلامی به چنین اصلی دارد، بر کسی پوشیده نیست. فلذا به جهت تأکید، جملاتی از امام در این زمینه، آورده می شود:

«بر هیچیک از مردم و مسئولین پوشیده نیست که دوام و قوام جمهوری اسلامی ایران بر پایه سیاست «نه شرقی نه غربی» استوار است و عدول از این سیاست، خیانت به اسلام و مسلمین و باعث زوال عزت و اعتبار و استقلال کشور و ملت قهرمان ایران خواهد بود».

(11/7/67)

«شعار «شرقی نه غربی» ما، شعار اصولی انقلاب اسلامی در جهان گرسنگان و مستضعفین بوده و ترسیم کننده سیاست واقعی عدم تعهد کشورهای اسلامی و کشورهایی است که در آینده نزدیک و به یاری خدا اسلام را به عنوان تنها مکتب نجات بخش بشریّت می پذیرند و ذرّه ای هم از این سیاست، عدول نخواهد شد... به طور قطع و یقین، پشت کردن به این سیاست بین المللی اسلام، پشت کردن به آرمان مکتب اسلام و خیانت به رسول خدا و ائمه هدی است و نهایتاً مرگ کشور و ملت ما و تمامی کشورهای اسلامی است و کسی گمان نکند که این شعار، شعار مقطعی است که این سیاست، ملاک عمل ابدی مردم ما و جمهوری اسلامی ما و همه مسلمانان سرتاسر عالم است».

(6/5/66)

«در ذهنتان همیشه این باشد که این شرق و غرب دشمن ما هستند و هر چیزی که او به ما بدهد دشمنی است که برای هلاکت ما به ما می دهد و ما باید کاری بکنیم که دستمان را پیش دشمنان دراز نکنیم».

(15/9/59)

«ملت عزیز ایران! شما شرق تجاوزگر و غرب جنایتکار را به وحشت انداخته اید، هیچگاه با هیچ قدرتی سازش نکنید که یقین دارم نمی کنید و هرکس در هر مقام که خیال سازش، با شرق و غرب را داشت، بی محابا و بدون هیچ ملاحظه ای، او را از صحنه روزگار براندازید که سازش با شرق و غرب، خودباختگی است و خیانت به اسلام و مسلمین است».

(22/11/58)

«به شما برادران مؤمن عرض می کنم اگر ما با دست جنایتکار آمریکا و شوروی از صفحه روزگار محو شویم و با خون سرخ شرافتمندانه با خدای خویش ملاقات کنیم، بهتر از آن است که در زیر پرچم ارتش سرخ شرق و سیاه غرب، زندگی اشرافی مرفّه داشته باشیم و این سیره و طریقه انبیاء عظام و ائمه مسلمین و بزرگان دین مبین بوده است و ما باید از آن تبعیّت کنیم».

(وصیتنامه سیاسی الهی)

3-مبارزه آشتی ناپذیر با آمریکا

یکی از اصول خدشه ناپذیر خطّ امام مبارزه با آمریکاست. در این مقال، قصد بر این نیست که در تبیین اصول سیاست خارجی نظام و انقلاب غیر از سخن امام مطلبی آورده شود لذا تنها به این نکته اشاره می گردد که برخی افراد متنفذ در نظام ما بعضاً اظهاراتی در ارتباط با موضوع آمریکا و لزوم درک موقعیت جهانی بلامنازع! بودن این قدرت مخوف عنوان کرده و می کنند. البته همه اینها معتقد به مذاکره و معامله مستقیم با شیطان بزرگ نیستند منتهی تصور می کنند اگر انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی ایران را انقلاب و نظامی بی خطر و بی دردسر معرفی نمایند و اعلام کنند که نسبت به سلطه طلبی ها و تجاوزگری های آمریکا و دیگر دشمنان بشریت غیر از اعتراضی تبلیغاتی، عکس العملی نشان داده نخواهد شد!، شیطان بزرگ دست از سر کشور و نظام ما برخواهد داشت و می توانیم یک زندگی آرام و بی دغدغه، برای مردم فراهم نمائیم. اینان خوی و سرشت آمریکا را نشناخته و انگیزه سازش ناپذیری امام در برابر این بُت بزرگ قرن را درک نکرده اند. اینان نمی دانند- یا نمی خواهند بدانند- که:

«آمریکا محدود نیست آمالش به یک کشور و دو کشور، او هرجایی را می خواهد که تحت سیطره اش باشد».

(14/6/61)

از این روست که امام مسلمین و مستضعفین جهان را به مبارهز ای تمام عیار و آشتی ناپذیر با آمریکا فرا می خوانند و جمهوری اسلامی ایران را نظام و کشوری اعلام می نمایند که هیچگاه با شیطان بزرگ سازش نکرده و تا نابودی آمریکا و اذنابش به مبارزه ادامه خواهد داد:

«جهان باید بداند که ایران راه خدا را پیدا کرده است و تا قطع منافع آمریکای جهانخوار، این دشمن کینه توز مستضعفین جهان، با آن مبارزه آشتی ناپذیر دارد».

(16/6/60)

«ملتهای مسلمان باید بدانند که ایران کشوری است که رسما با آمریکا می جنگد».

(21/6/59)

«مسلمانان جهان با همراهی نظام جمهوری اسلامی ایران، عزم خود را جزم کنند تا دندانهای آمریکا را در دهانش خُرد کنند و نظاره گر شکوفائی گل آزادی و توحید و امامت در جهان نبی اکرم باشند».

(6/5/66)

بنابراین مبارزه آشتی ناپذیر با آمریکا، یکی دیگر از اصول سیاست خارجی نظام محسوب می شود.

ادامه دارد