اصول اعتقادی اسلام

اصول اعتقادی اسلام معاد

عذاب اهل جهنم

«* ø×Ém<tR ü“ÏŠ$t6Ïã þ’ÎoTr& $tRr& â‘qàÿtóø9$# ÞOŠÏm§9$#  ¨br&ur ’Î1#x‹tã uqèd Ü>#x‹yèø9$# ÞOŠÏ9F{$# »[1]  

خداوند متعال دو مطلب را با تأکیداتی که ملاحظه می‌کنید در این دو آیه که خطاب به حضرت رسول‌ اکرم‌(ص) میباشد تذکر داده است:

1-    ببندگان من خبر بده که من بخشاینده و مهربانم یعنی همه باید به رحمت من امیدوار باشند و در مسیر زندگی خود در راه از دست ندادن شایستگی فطری و کسب شایستگی بیشتر گام بردارند تا از این رحمت فراگیر محروم نگردند.

2-     عذاب من عذاب دردناکی است یعنی هیچکس نباید عذاب مرا حقیر بشمارد و از اینکه در ورطه عذاب بیفتد ایمن باشد (مگر افرادیکه خداوند به آنها ایمنی بخشیده است.‌)

از این دو آیه بعنوان مطلع سخن استفاده میکنیم و وارد بحث شده مطالب خود را که در بیان انواع عذابهای جسمانی اهل جهنم است تعقیب مینمائیم.

در مقابله پیش انواع غذاها و آشامیدنیهای جهنمیان را مورد تذکر قرار دادیم اکنون در باره سومین و چهارمین عذاب:

3-    منازل و مساکن اهل جهنم:

خداوند در این مورد میفرماید: «¨bÎ)ur tL©èygy_ öNèd߉ÏãöqyJs9 tûüÏèuHødr&  $olm; èpyèö7y™ 5>ºuqö/r& Èe@ä3Ïj9 5>$t/ öNåk÷]ÏiB Öä÷“ã_ ìQqÝ¡ø)¨B »[2] 

یعنی جهنم وعده‌گاه همه گناهکاران و گمراهان است و برای آن تعداد 7 در قرار داده شده است که هر دری برای گروه خاصی مقرر گردیده است.

باید در اینجا توجه داشت که منظور از 7 در همانطور که علامه طباطبایی رضوان الله علیه نیز در تفسیر المیزان[3] فرموده‌اند طبقات هفتگانه جهنم است که هر طبقه‌ای جایگاه گروه مخصوصی است و انواع عذابهای موجود در آن طبقه با اعمال آن گروه ارتباط دارد.

در تفسیر مجمع البیان از حضرت  امیر مؤمنان‌(ع) نقل می‌کند که حضرتش در توضیح این آیه یکدست را در بالای دست دیگرش قرار دادند و فرمودند: جهنم هفت طبقه است که هر طبقه‌ای از آن در بالای طبقه دیگر قرار داده شده است وی منازل بهشت در عرض هم یعنی در برابر هم قرار دارند.

سپس افزودند هر طبقه‌ای از طبقات جهنم نام مخصوصی دارد، ونام پائین‌ترین طبقات، «جهنم» است[4] و طبقه‌ای که در روی آن قرار دارد «لظی» است و طبقه بالای آن «حطمه» و طبقه بالای آن «سقر» و طبقه‌ای که در روی آن قرار دارد «جحیم» و طبقه روی آن «سعیر» و طبقه بالای آن «هاویه»است که بالاترین طبقات است.[5]

قرآن مجید در مورد دیگر جایگاه منافقین را پائین‌ترین طبقات جهنم معرفی می‌کند و می‌گوید: «ان المنافقین فی الدرک الأسفل من النار ولن تجد لهم نصیرا»[6].

یعنی منافقان در پست‌ترین طبقات جهنم جای خواهند داشت و هرگز برای آنها یاوری وجود ندارد.

و در موردی از جایگاه ستمکاران خبر میدهد و می‌فرماید: «!$¯RÎ) $tRô‰tGôãr& tûüÏJÎ=»©à=Ï9 #·‘$tR xÞ%tnr& öNÍkÍ5 $ygè%ϊ#uŽß  »[7] 

یعنی ما برای ستمکاران آتشی که خیمه‌های آن آنها را در برگرفته است مهیا کرده‌ایم.

و نیز می‌گوید: «ö@t/ (#qç/¤‹x. Ïptã$¡¡9$$Î/ ( $tRô‰tGôãr&ur `yJÏ9 z>¤‹Ÿ2 Ïptã$¡¡9$$Î/ #·ŽÏèy™  #sŒÎ) Nßgø?r&u‘ `ÏiB ¥b%s3¨B 7‰‹Ïèt/ (#qãèÏÿxœ $olm; $Zà•‹tós? #ZŽÏùy—ur  !#sŒÎ)ur (#qà)ø9é& $pk÷]ÏB $ZR%s3tB $Z)Íh‹|Ê tûüÏR§s)•B (#öqtãyŠ šÏ9$uZèd #Y‘qç6èO žw (#qããô‰s? tPöqu‹ø9$# #Y‘qç6èO #Y‰Ïnºur (#qãã÷Š$#ur #Y‘qç6èO #ZŽÏVŸ2 »[8] 

یعنی: ما برای کسانی که معاد و قیامت را قبول ندارند و آن را انکار می‌کنند آتشی پرالتهاب مهیا ساخته‌ایم هنگامی که آتش آنها را از دور می‌بیند آنها فریاد و خروش خشمناک آتش را بگوش خود می‌شنوند و وقتی که آنها با زنجیر بسته شده در مکان تنگی از جهنم افکنده می‌شوند فریاد واویلا سر می‌دهند در این واقع بآنها عتاب می‌شوند که امروز نه یک فریاد حسرتبار بلکه فریادها که امروز نه یک فریاد حسرتبار بلکه فریادهای آه واویلاهای بسیاری خواهید کشید.

حضرت امیرمؤمنان‌(ع) می‌فرمایند:

«افرأیتم جزع احدکم من الشوکة تصیبه والعترة تدمیه والرمضاء تحرقه فکیف اذا کان بین طابقین من نار ضجیع حجر و قرین شیطان».

آیا دید‌ه‌اید که یکی از شما هنگامی که خاری ببدن او فرو می‌رود یا از یک قطره خونی که در موقع لغزیدن از بدن او خارج می‌شود یا از یک ریگ گرم که پای او را میسوزاند چگونه بی‌تابی و اظهار درد می‌کند؟ پس چه حالتی خواهد داشت هرگاه میان دو طبقه از آتش قرار گرفته همخوابه او سنگ سوزان و همنشینش شیطان باشد. [9]

4-    لباسهای جهنمیان

یکی دیگر از عذابها جسمانی اهل جهنم لباسهای مخصوصی است که براندام آنها پوشانده می‌شود قرآن مجید در این رابطه می‌گوید « فالدین کفروا قطعت لهم ثیاب من نار»[10]

برای کافران در جهنم لباس‌هائی از آتش بریده شده است.

و در مورد دیگر می‌فرماید: «t“ts?ur tûüÏB̍ôfßJø9$# 7‹Í³tBöqtƒ tûüÏR§s)•B ’Îû ϊ$xÿô¹F{$#  Oßgè=‹Î/#ty™ `ÏiB 5b#tÏÜs% 4Óy´øós?ur ãNßgydqã_ãr â‘$¨Y9$#  y“Ì“ôfu‹Ï9 ª!$# ¨@ä. <§øÿtR $¨B ôMt6|¡x. 4 ¨bÎ) ©!$# ßìƒÌy™ É>$|¡Åsø9$#  »[11]

یعنی در آنروز بدکاران را زیر زنجیر قهر الهی که چند نفر با هم به یک زنجیر کشیده شده‌اند مشاهده خواهی کرد و خواهی دید که پیراهنهائی از «قطران» که مایعی است سیاه و بسیار بدبو که بر بدن اهل جهنم مالیده می‌شود و غلظت آن بحدی است که مانند پیراهن بدن آنها را فراگرفته است. بر تن دارند و چهره‌های آنها در زیر شعله‌های متراکم آتش پنهان است و این موضوع بر این اصل است که خداوند هر کسی را به کیفر کردارش برساند که خداوند با سرعت به حساب خلق خواهد رسید و در رابطه با لباس جهنمیان حضرت باقر(ع) فرمودند هفتاد جامه از آتش باهل جهنم پوشانده می‌شود [12] و شاید عبارت هفتاد کنایه از لباسهای متعدد باشد.

و حضرت امیرمؤمنان (ع) می‌فرماید: « واما اهل المعصیة فأنزلهم شردار، و غل الایدی إلی الأعناق، و قرن النواصی بالأقدام، و ألبسهم سرابیل القطران، و مقطعات النیران، فی عذاب داشتدحره،‌و باب قد أطبق علی أهله، فی نار لها کلب و لجب ولهب ساطع و قصیف هائل لایظعن مقیمها، ولایفادی أسیرها، ولاتفصم کبولها لامدة للدار فتفنی، ولا أجل للقوم فیقضی».

یعنی: خداوند قهار اهل معصیت را در بدترین جائی درحالی که بوسیله غل‌ها دستهایشان بگردنهایشان بسته و موی‌های پیشانیشان بقدمهایشان پیوسته گشته است و پیراهن‌هائی از قطران (که روغنی است سیاه و بسیار بدبو) و جامه‌هائی از آتش سوزان بر آنها پوشانده شده است قرار می‌دهد آنها درعذابی بسیر میبرند که گرمای آن بسیار سوزاننده و درها بر روی آنها بسته شده است.

در آتشی هستند بسیار سوزان و پرغوغا و پرخروش دارای زبانه‌ها و شعله‌های بلند و صدای ترسناک هر که در آن آتش اقامت یابد دیگر از آنجا بیرون برده نمی شود و از آن اسارت‌ هرگز رهائی نیابد غلها و بندهای آن هرگز شکسته نمی‌شود مدت آن پایان‌ناپذیر است و زیان آن هرگز بسر نخواهد آمد.[13]. ادامه دارد.

تأدیب نفس

حضرت علی‌(ع):

«الفکر مرآة صافیة والاعتبار منذر ناصح و کفی ادبا لنفسک تجنبک ماکرهته لغیرک». (نهج البلاغه فیض- صفحه 1246)

فکر و تدبر، آئینه پاکی است که حقیقت را به آدمی نشان می‌دهد، عبرت گرفتن از امور ترساننده‌ای است که به انسان پند و اندرز می‌گوید و برای ادب و تربیت همین بس است که بپرهیزی از آنچه که میل نداری دگران مرتکب شوند.