اصول اعتقادی اسلام

اصول اعتقادی اسلام

معاد

عذاب های روحی دوزخیان

آیت الله حسین نوری

انسانی هائی که در دنیا در مزرعه̾ وجود خود به جای اینکه نهال های پر ثمر فرهنگ مترقّی اسلام و اخلاق و ملکات فاضله را بنشانند ، بوته های خار فرهنگ انحطاط و ملکات رذیله کاشته اند و به جای گام گذاشتن در راه شناخت و انجام وظائف انسانی راه های ضلالت و انحراف را پیموده اند بالاخره با همین فرهنگ منحط و انحرافی و اخلاق زشت و اعمال ناپسند پا به عرصه̾ محشر می گذارند و عقوبات و آلام جهنّمی را درو می کنند .

رطب ناورد چوب خر زهره بار

چه تخم افکنی در همان چشم دار

درخت زقوم اریجان پروری

مپندار هرگز کز و بر خوری

مپندارم ای در خزان کشت جو

که گندم بیاری به وقت درو

همانطور که در مقاله̾ پیش گفته شد آلام و عقوبت های دوزخیان به طور کلّی دو دسته است :

1-    آلام و عقوبت های جسمانی .

2-    آلام و عذاب های روحانی .

شرح آلام جسمانی چه از لحاظ تعداد و کمیّت و چه از جهت کیفیّت به عمل آمد و در شرح آلام روحانی به توضیح دو تا از آنها پرداختیم و اکنون بقیّه̾ آنها .

در معرض تحقیر و اهانت

سوّمین عذاب روحی اهل جهنّم این است که همواره در معرض تحقیر و اهانت قرار می گیرند که قرآن مجید این موضوع را در چند مورد ، مورد تذکر قرار داده است :

1-    و نادّوا یا مالک لقض علینا ربّک قال انّکم ما کثون لقد جئناکم بالحق و لکن اکثرکم للحق کارهون » [1] .

یعنی اهل جهنم از مالک که یکی از فرشتگانی است که خزینه دار جهنّم است تقاضا می کنند که از پروردگارت بخواه که ما را بمیراند تا از سختی ها و عذاب های جهنّم راحت شویم ، مالک از روی اهانت پاسخ به این تقاضا را به مدّت هزار سال به تأخیر می‌ اندازد. [2] از آن پس می گوید : « انّکم ماکثون لقد جئناکم بالحق و لکن اکثرکم للحق کارهون » .

شما همیشه در این عذاب خواهید زیست و هرگز رهائی نخواهید داشت ما آئین حق را برای همه̾ شما انسان ها آوردیم ولی بیشتر شما از حق کراهت داشتید و از آن اعراض کردید .

2-    « انّ شجرة الزّقوم طعام الأثیم کألمهل یغلی فی البطون کغلی الحمیم خذوه فاعتلوه الی سواء الجحیم ثم صبّوا فوق رأسه من عذاب الحمیم ذق انّک انت العزیز الکریم » [3] .

یعنی درخت زقوم طعام گنهکاران است که از جهت شدّت حرارت مانند مس در آتش گداخته و مثل آب که بر روی آتش جوشان است در نهاد آنها می جوشد ، و خطاب قهر الهی می رسد که گناه کاران را بگیرید و بمباران دوزخ در افکنید پس از آن آب جوشان بر سرشان فرو بریزید و از روی تحقیر و اهانت به آنان که بر مسند فرمان روائی ظالمانه تکیه زده خود را در اوج عزّت می دیدند و به القاب و عناوین دهن پرکن دل بسته و سر مست بودند گفته می شود « ذق انّک انت العزیز الکریم » اکنون بچش این عذاب را که تو خود را عزیز و کریم می دانستی !

3-    « و نادی اصحاب النّار اصحاب الجنة ان افیضوا علینا من الماء أوممّا رزقکم الله » [4] .

از آنجا که بهشت و جهنم را خداوند طوری قرار داده است که ساکنان بهشت و اهل جهنّم یکدیگر را کاملا می بینند ، دوزخیان می بینند که بهشتیان بر مسند عزّت و کرامت الهی تکیه زده در پرتو لطف خاصّ خداوند در کاخ های زیبا که آب های روان در فضای فرح بخش و عطر آگین آن از میان گل ها و شکوفه ها جاری است و غلمان بهشتی در خدمت آنان صف کشیده اند به سر می برند و از انواع نعمت های جنّت بهره مند می باشند در این حال از آن ها تقاضا می کنند که از آن آب گوارا و نعمت های دیگری که خداوند روزی شما گردانیده است به ما نیز بدهید بهشتیان مدّت چهل سال تقاضای آنها را بدون پاسخ می گذارند [5] و بعد از آن می گویند : « انّ الله حرّمهما علی‌ الکافرین » [6] .

یعنی خداوند این آب و طعام بهشتی را بر کافران حرام گردانیده است .

4-    « و من خفّت موازینه ، فاؤلئک الدّین خسروا انفسهم فی جهنّم خالدون تلفح وجوههم النّار وهم فیها کالحون الم تکن آیاتی تتلی علیکم فکنتم بها تکذّبون قالوا ربّنا غلبت علینا شقوتنا و کنّا قوما ضالّین زیّنا اخرجنا منها فان عدنا فانا ظالمون قال اخسئوا فیها و لا تکلّمون » [7] .

یعنی کسانی که میزان اعمالشان سبک می باشد خودشان را به زیان افکنده برای همیشه در دوزخ معذب خواهند بود آتشی دوزخ چهره های آنها را می سوزاند و با سیما و قیافه های زشت و درهم کشیده در آنجا به سر خواهند برد ، به آنها از جانب حق خطاب می شود که آیات من بر شما تلاوت نمی شد ؟ و شما در برابر این آیات حیات بخش به جای تفکّر و تسلیم به تکذیب آن ها نمی پرداختید .

آنها در پاسخ می گویند : ای پروردگار ما شقاوت ما بر ما غلبه کرد و کار ما به گمراهی کشید پروردگارا ما را از جهنّم نجات بده اگر دیگر در راه عصیان و طغیان گام گذاشتیم از ستمکاران خواهیم بود و به هر گونه عذاب محکوم خواهیم بود و به هر گونه عذاب محکوم خواهیم شد در این حال خطاب تحقیر آمیزی از جانب خداوند به آنها می رسد که : در جهنّم بمانید و لب از سخن گفتن فرو ببندید .

سرزنش و توبیخ جهنمیان

چهارمین عذاب روحی اهل جهنم این است که به طور مکرر مورد توبیخ قرار می گیرند و این موضوع نیز در قرآن کریم در مواردی آمده است :

1-    نخستین ضربه روحی که بر گنهکاران وارد می گردد این است که از جانب خداوند به آنها خطاب می شود : « و امتازوا الیوم ایها المجرمون » سپس گفته می شود « الم اعهد الیکم یا بنی آدم الّا تعبدوا الشّیطان انّه لکم عدو مبین و ان اعبدونی هذا صراط مستقیم و لقد اضلّ منکم جبلا کثیرا افلم تکونوا تعقلون هذه جهنّم التی کنتم توعدون »[8] .

ای گنهکاران از صف و جمعیّت نیکوکاران جدا شوید ای فرزندان آدم آیا با شما عهد نبستم که شیطان را پرستش نکنید زیرا او دشمن آشکار شما است و تنها مرا عبادت کنید که این راه مستقیم سعادت و فلاح شما است اینک جمعیّت بسیاری از شما را به گمراهی کشانده است آیا فکر و عقل نداشتید ؟ این است همان جهنّمی که به شما وعده داده شده بود .

2-    و الّذین کفروا لهم نار جهنّم لا یقضی علیهم فیموتوا و لا یخفّف عنهم من عذابها کذلک نجزی کلّ کفور و هم یصطرخون فیها ربّنا اخرجنا نعمل صالحا غیر الّدی کنّا نعمل اولم نعمّرکم ما یتدّ کر فیه من تذکر و جائکم النّذیر فذوقوا فما للظّالمین من نصیر » [9] .

یعنی کیفر آنان که راه کفر و عناد در برابر حق را پیش گرفتند . آتش دوزخ است که نه به پایان می رسد تا بمیرند و نه تخفیف بیابد تا آسوده شوند و این است جزای هر کافر و عنادگر و آنها در آتش دوزخ فریاد می کشند که ای پروردگار ما را اکنون از این عذاب خلاص کن تا راه دیگری در پیش بگیریم و بر خلاف گذشته به انجام اعمال نیک بپردازیم در این حال از جانب خداوند خطاب می رسد که آیا شما را یک عمر مهلت ندادیم و پیغمبرانی برای راهنمائی شما نفرستادیم تا هر که قابل پند شنیدن است بشنود و متذکر شود و به توبه و بازگشت به سوی حق بپردازد ؟

بنابراین امروز این عذاب دوزخ را بچشد که ستمکاران را هرگز یاوری و نجات دهنده ای وجود ندارد .

3-    « و قلا الّذین فی النّار لخزنة جهنّم ادعوا ربّکم یخفّف عنا یوما من العذاب قال اولم تکن تاتیکم رسلکم بالبینات قالوا بلی قالوا فادعوا و ما دعاء الکافرین الّا فی ضلال »[10]

یعنی : اهل دوزخ به خازنان جهنم می گویند از خدا بخواهید که یک روز عذاب ما را تخفیف بدهد و آن ها در پاسخ می گویند آیا پیغمبران الهی به منظور هدایت شما با براهین روشن از جانب خداوند نیامدند ؟ دوزخیان در جواب می‌گویند آری آمدند ولی متأسفانه ما آنان را پیروی نکردیم و اکنون به این روز سیاه افتادیم پس خازنان دوزخ می گویند اینک هر چه می خواهید دعا و ناله کنید که دعای کافران جز زیان و ضلالت نتیجه ای نخواهد داشت .

4-    « و للّذین کفروا بربّهم عذاب جهنّم و بئس المصیر إذا القوا فیها فوج سالهم خزنتها الم یاتکم نذیر قالو بلی قد جاء نا نذیر فکذّبنا و قلنا ما نزّل الله من شیء ان انتم الّا فی ضلال کبیر و قالوا لو کنّا نسمع او نعقل ما کنّا فی اصحاب السّعیر فاعترفوا بذنبهم فسحقا لاصحاب السعیر » [11] .

برای کسانی که در زندگی دنیا در برابر حق راه کیفر و عناد را پیش گرفتند عذاب جهنّم که منزلگاه بسیار بدی است مهیّا گشته است و چون در آتش جهنّم که چون دیگ جوشان در التهاب و تموّج است افکنده شوند صدای فریاد مهیبی را از آن بشنوند و آن آتش به طوری بر کافران خشمناک است که گوئی از شدّت غیظ و غضب خود می خواهد قطعه قطعه شود . هز فوجی و گروهی از کافران که در جهنّم افکنده می شود خازنان جهنم به آن فوج  و گروه می گویند : آیا از جانب حق تعالی پیغمبری برای راهنمائی شما نیامده ؟

آنها در پاسخ می گویند آری رسول حق آمد ولی ما به جای اینکه در برابر او راه تسلیم و ایمان را پیش بگیریم راه تکذیب پیش گرفتیم و گفتیم خداوند چیزی نازل ننموده است و شما در گمراهی سخت می باشید : اکنون متوجّه و متنبه شده ایم که اگر در دنیا سخن پیغمبران الهی را می شنیدیم و بر اساس عقل و فکر گام بر می داشتیم امروز از دوزخیان نبودیم آری آنان امروز به گناه خود اعتراف می کنند .

ولی دیگر سودی ندارد ، دوزخیان را از رحمت حق دوری باد .

                                                                                       ادامه دارد

 

 

تعداد مشاهده مقاله: 144