دانستیهائی از قرآن

دانستنی هایی از قرآن

دانش فزون تر ، عبادت بیشتر

بسم الله الرحمن الرحیم

« قل آمنوا به أو لا تؤمنوا ، انّ الذین أوتوا العلم من قبله اذا یتلی علیهم یخرّون للأذقان سجّدا * و یقولون سبحان ربّنا ان کان وعد ربنا لمفعولا * و یخرّون للأذقان یبکون و یزیدهم خشوعا »                                                             ( آیات 107 – 109 سوره اسراء )

ـ بگو ، ای پیامبر ، چه شما به قرآن ایمان بیاورید و چه نیاورید ، همانا آنان که پیش از این ، علم و دانش به آن ها داده شد ، هرگاه این آیات بر آنان خوانده می شود ، به خاک می افتند و سجده می کنند و می گویند منزه باد پروردگارمان که وعده هایش قطعی و حتمی است .

آن ها همواره ( برای خدا ) به خاک می افتند و اشک می ریزند و خشوع و خضوعشان افزونتر می شود .

این آیه ها بیشتر حاکی از جهالت و نادانی مشرکین و کفار قریش است که در برابر آیات الهی تمرّد و عصیان کرده و سر تسلیم فرود نمی آوردند و یا این که غرور و تکبّر جاهلیّت مانع از این می شد که در آیات قرآن تفکّر و تامّل کنند وخوب بیاندیشند . خداوند در این آیات به آن ها و تمام کافران عالم می فهماند که هر چه علم و دانش انسان ها بیشتر و افزون تر باشد ، قطعا در برابر آیات الهی ، خضوع و خشوعشان بیشتر خواهد بود و این تمرد ها و عصیان ها بیشتر از روی جهالت و نادانی است و گرنه هیچ عامل دیگری انسان را به تکبّر و غرور در برابر پروردگار و خالقش وا نمی‌ دارد .

به هر حال آنان که دانشمندان و عالم اند ، قطعا بیشتر به سوی خدا روی می آورند و هنگامی که آیات قرآنی بر آن ها خوانده می شود ، مجذوب سخنان حق گشته و بی اختیار به سجده می افتند و سر بر خاک ذلّت در برابر معبودشان می نهند و مانند عاشقانی که دل و جان را فدای دوست می کنند ، هنگام شنیدن سخنان رب‌ّ الارباب و معشوق واقعی خویش ، چنان عنان اختیار را از دست می دهند که برای اظهار خشوع و فروتنی بیشتر به سجده می افتند و همچنان اشک شوق  می ریزند و برای اجابت کردن امر الهی ، با دل و جان لبیک می گویند و ساحت مقدّس ربوبی را منزه دانسته ، تسبیح و تهلیل به جای می آورند و حمد و ثنا می گویند و وعده های خدایشان را حق و عدل دانسته ، تصدیق می کنند و گواهی می‌ دهند که مسلما وعده های پروردگارشان ، انجام شدنی است و با این شهادت ، هم وحدانیّت خدا را به اثبات رسانده ، و هم معاد و روز قیامت گواهی می دهند و همچنین سخنان پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم را تصدیق می کنند ، یعنی در حقیقت با این سخن « سبحان ربنا ان کان وعد ربنا لمفعولا » به پنج رکن اصول دین شهادت می دهند .

این مؤمنان واقعی نه تنها هنگام خواندن آیات الهی ، اظهار خضوع و خشوع می کنند ، بلکه همان گونه که در آخر آیه هم تأکید شده است ، پیوسته در حال خضوع و خشوع اند و همواره عالم را محضر خداوند می دانند و بی گمان کسی که خدا را همیشه حاضر و ناظر بداند ، همواره به خاک می افتد و در برابر معبودش سجده می کند و استغفار می نماید ، چه اینکه انسان در برابر ه رشخصیت با ارزش و دوست داشتنی ، کمال ادب را مراعات کرده و مؤدبانه می نشیند ؛ پس در برابر خداوند قطعا باید بیشترین نشانه های خاکساری و ذلّت را از خود نشان بدهد ؛ گو این که چون تقوا پیشگان حقیقی و اولیاء‌ خدا ، با خواندن آیات قرآن ، سخن معشوق را می شنوند و با خواندن دعا و مناجات در سحرگاهان ، با خدا سخن می گویند ، قطعا همیشه اشک شوق برای دیدار معبود می ریزند  و چون خوف از « مقام » پروردگارشان دارند و می ترسند ترک اولائی از آنان سر زده باشد یا خدای نخواسته گناهی را در محضر « او » مرتکب شده باشند ، در رخساره شان آثار خضوع و خشوع ، پدیدار است و اشکشان همواره جاری است « سیما هم فی وجوههم من اثر السجود » .

آن چه از این آیات مبارکه استفاده می شود این است که هر چه علم و دانش انسان بیشتر باشد ، معرفت و شناختن به پروردگار بیشتر خواهد شد و در نتیجه ایمان و تقوایش بیشتر است ؛ البته همانگونه که امام راحلمان قدس سره فرمودند : باید علم موجّه باشد . علم موجه است که انسان را به سوی خدایش سوق می دهد و ایمان را در درون او تقویت می کند .

بار الهی ! به ما توفیق ده که از چنان علم موجّهی برخوردار شویم و به ما دانشی عطا کن که همواره با شناخت و عمل باشد . « رب زدنی علما و  عملا و الحقنی بالصالحین » .