امام باقر، مؤسس دانشگاه اهل بیت

امام باقر، مؤسس دانشگاه اهل بیت

نوزدهم خرداد امسال مصادف است با سالروز شهادت امام محمد باقر علیه السلام. فرا رسیدن این روز را به ساحت مقدس ولی الله الأعظم ارواحنا فداه، رهبر انقلاب و پیروان آن امام همام بویژه ملّت ایران تسلیت عرض می کنیم.

امام باقر علیه السلام در روز جمعه سوم ماه صفر سال 57 هجری در مدینه بدنیا آمد و در روز هفتم ذی حجة الحرام سال 114 هجری در مدینه منوّره به شهادت رسید. به این حساب سن مبارکش 57 سال بوده است.

مادرش امّ عبدالله، فاطمه دختر امام مجتبی علیه السلام است. نقش نگینش«العزة الله» است.

امام باقر علیه السلام چهار سال با جدّ بزرگوارش حضرت سیّد الشهدا علیه السلام و 39 سال با پدر بزرگوارش امام سجّاد علیه السلام زیست و 18 سال مدت امامتش بود.

کنیه مبارکش ابوجعفر و القابش: باقر، شاکر و هادی است که مهمترین آنها«باقر» می باشد و به آن حضرت«باقرالعلوم» نیز می گویند یعنی شکافندۀ دانش ها.

جابربن عبدالله انصاری از حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم نقل می کند که به او فرمود: تو زنده خواهی ماند تا اینکه یکی از فرزندان من از نسل حسین«ع» را دریابی که نامش محمّد است و علوم گوناگون را می شکافد و پرده از دانش ها بر می دارد. پس هرگاه ملاقاتش کردی، سلام مرا به او برسان.

امام صادق علیه السلام می فرماید: جابر بن عبدالله انصاری بر امام زین العابدین علیه السلام وارد شد و در مجلسش کودکی را دید. به او عرض کرد: بیا. آن کودک آمد.

عرض کرد: برو. رفت. سپس جابر گفت: به خدا شکل و شمایل رسول خدا«ص» را می بینم. سپس رو به حضرت امام زین العابدین علیه السلام کرده و عرض کرد: این کیست؟ حضرت فرمود: این فرزندم و جانشینم محمد باقر است.

جابر خود را بر پاهای آن کودک انداخت و آنها را بوسید و عرض کرد: جانم به فدایت ای فرزند رسول خدا، سلام پدرت حضرت رسول صلی الله علیه و آله را بپذیر که توسّط من بر تو سلام فرستاد.

او گوید: دیدم از دیدگان ابوجعفر علیه السلام اشک سرازیر شد، سپس فرمود: ای جابر! بر پدرم رسول خدا، سلام و درود باد مادام که آسمانها و زمین بر پا است و بر تو ای جابر درود باد که سلام پدرم را به من ابلاغ کردی.

دانشگاه اهل بیت

امام باقر علیه السلام در چند سال زندگی دنیا، حوادث و مصیبت های بسیار دردناک و تلخی را چه بر خاندان رسول اکرم «ص» و چه بر شیعیان و پیروان امیرالمـؤمنین«ع» شاهد بود، زیرا در دوران حکومت غاصبانه امویان می زیست.

تا اینکه بحمد الله در اثر ظلم ها و جنایت های فزون از حد امویان، مردم تا اندازه ای مسائل را درک کرده و رشد فکری باعث شد که بیش از آن تحمّل آن ظالمان پلید را نکرده و در گوشه و کنار کشور بزرگ اسلامی حرکت ها و نهضت هائی علیه آنان برپا شود تا آنجا که تنفّر و انزجار عمومی پیش آمد و حکومت امویان رو به افول و شکست گذاشت.

در این فرصت طلائی که بدست آمد، امام باقر علیه السلام از شرایط موجود بهترین استفاده را کرده، دانشگاه اهل بیت علیهم السلام را در مدینه منوّره برقرار نمودند که به قول راویان و تاریخنگاران، کوفه و بصره و واسط و حجاز جگر گوشه های خود را به آن دانشگاه که منبع اصیل علوم قرآن و اسلام بود، گسیل داشته و بزرگترین حدیث گویان و راویان و دانشمندان از آنجا فارغ التحصیل شدند.

این دانشگاه که ادامه اش را فرزند بزرگوار امام باقر علیه السلام یعنی امام جعفر صادق سلام الله علیه بر عهده گرفت، سی سال به طول انجامید که با آمارگیری دانشمندان، بیش از 6 هزار کتاب در طی این سی سال، تألیف و تصنیف شد و همۀ مؤلفان مطالب خود را از آن دو امام بزرگوار علیهما السلام دریافت داشتند.

تا اینکه بالاخره عباسیان با نیرنگ و حیله بر اریکۀ قدرت مسلّط شدند و همان روش ظالمانه و خائنانه امویان را پیش گرفتند و متأسفانه این دانشگاه پربار و سودمند تعطیل شد و تا قیام قیامت، شیعیان و پیروان امامان معصوم علیهم السلام حسرتش را به دل گرفتند تا به خدای خود از دست این ظالمان و جانیان شکایت کنند.

و خدا می داند چه سرنوشت سوئی منتظر آنان خواهد بود. ولی بهر حال همین چند سال کافی بود که علوم اهل بیت در سراسر جهان، برای همیشۀ تاریخ منتشر شود.

آری دانشگاه اهل بیت علیهم السلام در وقتی بنیان گذاری شد که خطرها از هر سوی حکومت غاصبانه امویان را در بر گرفته بود، هر چند بیش از چهار هزار دانشجو را در خود جای می داد ولی این در صورتی بود که بیش از یک قرن بر مسلمانان گذشته بود که در آن هیچ اثری و هیچ بوئی از گلزار علوم اهل بیت نشنیده و ندیده بودند.

زیرا امویان بد طینت، با کوشش و جدیّت فراوان بنابراین داشتند که تمام آثار اهل بیت را محو کرده، و پیروانشان را به بدترین وجهی از صحنه خارج سازند. «یمکرون و یمکرالله و الله خیر الماکرین».

و براستی اگر عباسیان پلید گذاشته بودند که پس از آن، دانشگاه اهل بیت همچنان به کار خود ادامه دهد و دانشجویان علوم اسلامی با خاطری آرام بتوانند به استفاده و بهره برداری از محضر امامان معصوم علیهم السلام ادامه دهند، بی گمان تنها فقهی که در دنیای اسلام، امروز معمول بود، همین فقه اهل بیت بود.

ولی اینان نیز که خطر پیروی کردن مردم از اهل بیت را برای خود محرز می دانسته و بر تخت و تاجشان که به زور بدست آورده بودند وحشت داشتند، همان کارهای گذشته آن جائران را ادامه دادند و تا جائی پیش رفتند که روی بنی امیه را سفید کردند.

با این حال، این دانشگاه که مؤسسش و بنیانگذارش امام باقر علیه السلام بود و از آن پس، فرزند دلبندش امام صادق علیه السلام آن را ادامه داد، در دورانی کوتاه توانست دانشجویانی ارزشمند و عالیقدر چون ابان بن تغلب، زرارة بن اعین، محمد بن مسلم، مؤمن طاق، یزید عجلی و جابربن یزید جعفی را به جهان اسلام تحویل دهد که هر یک در حد خود بزرگترین خدمت را به مکتب اهل بیت نموده و در سخت ترین شرایط و احوال توانستند احادیث آل محمد«ص» را به جهانیان برسانند.

امام صادق علیه السلام دربارۀ آنان می فرماید: «ان اصحاب أبی کانوا زیناً لنا احیاء و امواتا» ـ اصحاب و یاران پدرم، مایۀ زینت و افتخار ما بودند، چه زنده شان و چه مرده شان.

بار دیگر فرا رسیدن سالروز شهادت امام محمد باقر سلام الله علیه را به عموم شیعیان و پیروانشان تسلیت عرض کرده امید پیروی صادقانه از ائمه معصومین علیهم السلام را برای تمام محبّان و علاقمندانشان آرزومندیم.