اصول اعتقادی اسلام

اصول اعتقادی اسلام معاد

بهشت

آیت الله حسین نوری

در چند مقالۀ اخیر دربارۀ جهنم و انواع عذابهائی که در آن مظهر غضب خداوندی برای آن دسته از انسانهائی که پیمان فطری خود را با خداوند رحمان گسسته و از نور روی برگردانده و با ظلمت نشسته اند مهیا گردیده است مطالبی را باستحضار خوانندگان محترم رساندیم و هم اکنون با توفیق خداوند متعال به بحث و بیان مطالبی دربارۀ«بهشت» میپردازیم:

نخست باید توجه داشت که اوصاف بهشت و انواع نعمت هائی که خداوند مهربان در آن مظهر لطف و رحمت خود فراهم کرده است از درک عقول ما خارج است و چرا چنین است؟

در صورتی که آ جایگاهی است که پروردگار ذوالجلال براساس رحمت و عنایت خاص خود آنرا مهیّا نموده است، بساط با عظمتی است که میزبان آن ذات مقدس واهب العطایا و میهمانان آن پیغمبران بزرگ و اولیای خدا و ائمۀ هدی علیهم السلام و شهدا و صالحان و صدیقان و فرشتگان مقرب الهی و بالأخره بندگان خاص خداوند میباشند، خوان کرمی است که حضرت اکرم الاکرمین آنرا گسترده و مجمعی است که مرکز تابش انوار الهی است. سرای بقا و سلامت و جایگاه رضوان خداوندی است.

مقرّ توانگری و سعادت است که در آن مرگ و فقر و بیماری و آفت و بالأخره هیچگونه عوامل ناراحتی وجود ندارد.

ما همچنانکه در توصیف عذابها و ناراحتی ها و دردهای جهنم از تعبیرات قرآن مجید کمک می گرفتیم در این بحث نیز در تعریف بهشت و انواع نعمت های بهشتی باز این مشعل فروزان، نور و نیرو میگیریم:

که در موردی می فرماید:«الّذین آمنوا بایاتنا و کانوا مسلمین ادخلوا الجنّة انتم و ازواجکم تحبرون یطاف علیهم بصحاف من ذهب و اکواب و فیها ما تشتهیه الانفس و تلذ الاعین و انتم فیها خالدون و تلک الجنّة الّتی اورثتموها بما کنتم تعملون»[1]

یعنی کسانی که به آیات ما ایمان آوردند و تسلیم امر ما شدند به آنها خطاب میرسد که شما با همسرانتان مسرور و شادمان در بهشت جاوید وارد شوید و بر آنها کاسه های زرّین و کوزه های مخصوص سرشار از انواع طعامهای لذّت بخش و شراب طهور دور زده میشود و در آنجا بهرچه که اهل بهشت میل پیدا کنند و بهر چیزی که بهشتیان از  مشاهدۀ آن لذّت ببرند وجود دارد و به بهشتیان از جانب خداوند خطاب میرسد که شما در این بهشت، همیشه بسر خواهید برد و این همان بهشتی است که شما بوسیله اعمال شایستۀ خود وارث آن شدید.

و در مورد دیگر میگوید که بهشتیان پس از ورود به بهشت می گویند:

«الحمدلله الّدی اذهب عنّا الحزن انّ ربّنا لغفور شکور الّذی احلّنا دارالمقامة من فضله لا یمسّنا فیها نصب و لا یمسّنا فیها لغوب»[2]

یعنی: اهل بهشت هنگامی که خود را در آغوش آن همه نعمت ها و وسائل رفاه که خداوند کریم در اختیار آنها قرار داده است می بینند می گویند:

«حمد و سپاس خداوندی را که حزن و اندوه را بکلّی از ما برطرف کرد که خداوند ما بخشنده و پاداش دهنده است، ما را از لطف و کرم خود در سرای دائمی بهشت جای داد که در آن هیچ رنج و المی و ضعف و خستگی به ما نخواهد رسید».

در جای دیگر میفرماید: «فلا تعلم نفس ما اخفی لهم من قرّة اعین جزاء بما کانوا یعملون».[3]

یعنی: «هیچکس نمیداند که بعنوان پاداش نیکی ها و پاکیزگی ها چه نعمت ها و لذّتها که روشنائی بخش دل ها و دیده ها است در آنجهان ذخیره شده است و چه نشاط و خوشیها برای او مهیّا گردیده است».

و نیز میفرماید: «وهم فیما اشتهت انفسهم خالدون».[4]

یعنی بهشتیان بطور کلی در آنچه که مورد میل و اشتیاق آنها است برای همیشه بسر میبرند.

و باز میگوید: «من خشی الرّحمان بالغیب و جاء بقلب منیب ادخلوها بسلام ذلک یوم الخلود لهم ما یشاؤون فیها ولدینا مزید».[5]

یعنی: به کسانی که در سایۀ خوف از خداوند مهربان با دل خاشع بدرگاه او روی بیاورند در جهان آخرت گفته میشود که با سلام در جهان آخرت گفته میشود که با سلام و تحیّت از جانب خداوند داخل بهشت شوید که از امروز روز اقامت شما در بهشت جاودانی آغاز میشود که برای آنها هر نعمتی را که بخواهند بلکه بیش از آنچه که میخواهنددر نزد ما مهیّا گردیده است.

حضرت پیغمبر اکرم صلی الله علیه و اله نیز فرمود که خداوند میفرماید: «اعددت لعبادی الصّالحین مالا عین رأت و لا اذن سمعت ولا خطر قلب بشر».[6]

یعنی: برای بندگان شایستۀ خود نعمتهائی که هیچ چشمی آنها را ندیده و هیچ گوشی نشنیده و بر خاطر هیچیک از افراد انسان خطور نکرده است را فراهم نموده ام.

با نظر به این مطالب مولوی گفته است:[7]

ما در ضمن چند مقاله دربارۀ جهنم و انواع عذابها و آلام جسمی و روحی ای که برای جهنمیان مهیِا شده است بحث کردیم اکنون نیز با توفیق خداوند متعال درباره اوصاف بهشت و انواع نعمت ها و لذائذ جسمی و روحی که خداوند برای بهشتیان فراهم نموده است باید بحث خود را در این مقاله به پایان میرسانیم تا در مقالۀ بعد بحث خود را تعقیب نمائیم.

و آن این است که برای بهشت درهای متعددی وجود دارد که هر یک با نوعی از اعمال شایسته ای که انسانها در آن عمل مداومت داشته اند ارتباط دارد و در این رابطه حضرت صادق علیه السلام فرمودند:

«تنافسوا المعروف لأخوانکم و کونوا من اهله فان للجنّة بابا یقال له المعروف لا یدخله الاّ من اصطنع المعروف فی الحیاة الدنیا»[8]

یعنی در انجام کارهائی که بنفع مسلمانان است و یک نوع خدمت بآنها محسوب میگردد کوشا باشید و همیشه اهل انجام این قبیل کارها باشید زیرا یکی از درهای بهشت درب کارهای نیک و خدمات مفید است و از آن در جز کسانی که در دنیا بانجام نیکی ها و خدمات و احسان در دنیا پرداخته اند کسی دیگری وارد نمی شود و نیز آنحضرت فرمود که حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند:

«للجنّة باب یقال له باب المجاهدین یمضون الیه فاذا هو مفتوح و هم متقلدون بسیوفهم و الجمع فی الموقف و الملائکة ترحّب بهم قال فمن ترک الجهاد الیسه الله ذلاّ و فقرا و محقا فی دینه ان الله اعزّامتی بسنابک خیلها و مراکز رماحها».[9]

یعنی: یکی از درهای بهشت دربی است که مخصوص مجاهدان راه خدا است که در عرصۀ محشر مجاهدان در حالی که شمشیرهائی که بوسیله آنها بجهاد پرداخته اند بر خود آویخته اند و باشکوه و جلالی که همه حضّار صحنۀ محشر و فرشتگان الهی بآنها آفرین میگویند بطرف آن حرکت میکنند تا از آن در وارد بهشت شوند.

سپس افزودند: هر ملّتی که جهاد در راه خدا را ترک کند خداوند برآن لباس ذلّت میپوشاند و به فقر و احتیاج در زندگی گرفتار میگردد و بعلاوه دین و ارزشهای دینی آن ملت ضعیف و سست میشود.

بعد از آن فرمودند: خداوند متعال عزت و عظمت و توانگری ملت مرا تنها در سایۀ قدرت وقوّت نظامی قرار داده است.

ادامه دارد