جایگاه و نقش حساس دستگاه اجرائی

جاوادنگی راه امام

جایگاه و نقش حساس دستگاه اجرائی

(وزارت خارجه)

قسمت سی و چهارم

حجة الاسلام والمسلمین اسدالله بیات

ب: زاویه دوّم نمای بیرونی نظام و سطح خارجی نظام اسلامی است زیرا هر نظامی که برای اداره جامعه خود طرحها و برنامه­هائی را دارد بالخصوص نظام اسلامی ما که داعیه رهبری همۀ محرومان عالم را داشته و با شعار صدور انقلاب اسلامی و تکیه روی ملتها بجای دولتهای دست نشانده و دفاع از محرومان و مستضعفان جهان می­خواهد در سراسر جهان با حضور فعال خود مطالب خودش را در معرض دید و قضاوت انسانهای آزاده قرار داده و با دعوت به حکمت و منطق و استدلال و آزاداندیشی با منطق زور و قلدری به مبارزه برخیزد و جلو هر نوع تعدیّات و تجاوزات و غارتگریها و خیانت­ها را بگیرد و زمینۀ ظلم و ستم را در سراسر عالم در سایه حاکمیت احکام الهی و احیاء ارزشهای انسانی منتفی سازد طبعاً در میدان مسابقه و منافسه همه قدرتها و دولتها در عرصه­های گوناگون دیپلماسی و ایجاد ارتباطات خواهند کوشید از نظام خودشان و از سیستم حاکم در کشورشان و اصول و روابطی که در میان ملتها قائل هستند که باید حاکم گردد طوری تعریف زیبا و جامع و منطقی ارائه دهند که موجب حیرت دیگران قرار گرفته و زمینه­های جلب بیشتر جهانیان را فراهم نمایند و نیز خواهند کوشید نظامات مکتبی و انقلابی را طوری ترسیم نمایند که در دید جهانیان زشت و وحشت­زا و ارتجاعی و ضدّ ترقی و تکامل جلوه نموده و هیچگونه قابل دفاع و میل و رغبت نباشد. بهمین جهت هر اندازه که وزارت کشور در ارتباط با بعد درونی و درون مرزی کشور نقش داشته و مسئولیت فراوانی دارد و نادیده گرفتن آن نادیده گرفتن بعد درون مرزی نظام اسلامی و بی­اعتنائی به خواست یک ملت انقلابی در تمام زمینه­ها است.

بهمان اندازه بلکه با حساسیّت و ظرافت بیشتر وزارت امور خارجه و سفارتخانه­های ما در خارج کشور در ارتباط با معرفی یک نظام و شناسائی ابعاد سیاسی و فرهنگی و اجتماعی یک ملت بر ملتهای دیگر و جلب و جذب آنان به سوی ارزشهای یک امت و ملت انقلابی و ایجاد ارتباط و برقراری روابط سالم و دفاع از حقوق ملتها در سراسر عالم بالخصوص زجردیدگان و به بند کشیده شدگان عالم و معرفی یک نظام ارزشی و مکتبی و ایجاد صلح و امنیّت در سراسر جهان و ایجاد فضای سالم در تمام زمینه­ها و ارائه منطق درست و انسانی و قابل دفاع و... دارای مسئولیت بوده و قابل انتظار است و این وظیفۀ سنگین از وزارت امور خارجه خواسته شده است نه از وزارتخانه­های دیگر.

اصول سیاست خارجی در دید حضرت امام

در واقع سیاست خارجی نمای بیرونی و گسترده و عامّ یک نظام در برابر دیدگان دوست و محرم و دیدگان دشمن و نامحرم است. هم دوستان یک نظام از سیاست خارجی بهره­مند می­شوند و هم دشمنان. اگر نظامی دارای سیاست خارجی مشخص و قوی و منطقی باشد و از اصول محکم و معقول و روشنی تبعیت نماید دوستان آن نظام با توان و قدرت بیشتر می­توانند آن را مورد حمایت قرار داده و در مقابل دشمنان نظام از موضع قوی­تر ایستادگی کرده و از آن دفاع نماید کما اینکه دشمنان کینه توز هم خلع سلاح شده و به موضع انفعال کشانده می­شوند.

نظام اسلامی در دیدگاه حضرت امام(س) در سیاست خارجی دارای اصول و معیارهای روشن و قابل دفاعی است. وزراء امور خارجه که در مرور زمان مسئولیت تصدّی سیاست گذاری و اعمال آن در امور خارجه را بعهده دارند موظف هستند آنها را مورد توجه قرار داده و ذره­ای از ان عدول ننمایند و عدول از هر کدام از آنها به منزلۀ انحراف از اصل اسلام و نظام الهی تلقی می­گردد و موجب سلطه اجانب و بتدریج نابودی اسلام و ارزشهای اسلامی از سراسر گیتی خواهد بود و آن اصول به ترتیبی است که به صورت فشرده و اجمال در اینجا آورده می­شود و کمی درباره هر کدام از آنها توضیح داده می­شود:

1-     حفظ استقلال

اساساً کرامت و آزادگی و ملیت یک امت و کشور در گرو استقلال آن کشور می­باشد. مردمی که قیام کرده­اند و مدتها مبارزه بی­امان برای کسب استقلال سیاسی و اقتصاید و فکری نموده­اند و با دادن دهها هزار شهید و معلول و جانباز و اسیر دست اجانب را از سلطه بر مقدرات کشور قطع کرده و کشور را بر ذخائر انسانی و غیرانسانی و مادی و معنوی خود مالک قرار داده است و در صحنه­های بین المللی دارای تحرک و جایگاه حساستر و چشمگیرتری شده است و در سراسر دنیا هواداران زیادی که آمادگی هر نوع فداکاری و سرمایه گذاری در راستای مقاصد مقدس و آرمانهای والای انقلاب و رهبری الهی آن پیدا کرده است و با موج بنیان کن و سهمگینی که در عالم بوجود آورده و دشمنان بشریت و غارتگران ملتها را به موضع انفعال کشانده است و دشمنان بشریت و غارتگران ملتها را به موضع انفعال کشانده است و کشوری را از دوران بردگی سیاسی و اقتصادی نجات داده و در قلّۀ شرف و عزت و مجد و کرامت قرار داده است و این کشور با این خصوصیات و ویژگیها اگر بخواهد در صحنه­های بین المللی خودش را مطرح سازد و در سازمانهای بین المللی و جهانی از موضع بالا و قوی برخورد نماید و دوستان را شاد و امیدوار و دشمنان را مأیوس و منزوی نماید راهی جز اینکه برای استقلال کشور فکر کند و از موضع مستقل سخن بگوید و تحت تأثیر القائات قدرتهای بزرگ قرار نگیرد ندارد و در مذاکره­ها و قراردادها و موضع گیری­ها در همه و همه باید به استقلال کشور بیاندیشد.

2-     حفظ منافع کشور

و از منافع مردم خویش دفاع نماید زیرا که دولت و وزارت امور خارجه اگر از منافع مردم خود دفاع نماید و اگر در قراردادهای تجاری و بازرگانی و مبادلات دیگر اصل و اساس مذاکرات را جلب منافع مردم خود قرار دهد و منافع ملی و مردمی را بر منافع خود و دیگران ترجیح دهد استقلال کشور را هم حفظ خواهد کرد. در واقع حفظ استقلال کشور بدون حفظ منافع کشور و مردم و بالعکس حفظ و حراست از منافع و مصالح مردمی و کشور بدون رعایت استقلال کشور امکان پذیر نمی­باشد.

3- ایجاد رابطه با دولتهائیکه قصد دخالت در کشور ما را ندارند

بعضی از کوته­نظران فکر می­کنند ما در سیاست خارجی بنا داریم دور کشورمان طوری حصار کشی کنیم و خودمان و ملت­مان را طوری در انزوا قرار دهیم که بطور کلی روابط­مان را با دنیای خارج قطع کرده و در انزوای کامل بسر بریم و با کمال تأسف این نوع طرز تفکر از ناحیه قدرتهای بزرگ جهانی که منافع خودشان را با پیروزی انقلاب اسلامی در خطر می­دیدند و با اوج و رشد انقلاب این خطر جدی­تر می­شد، القاء می­گشت و دامن­زده می­شد تا بلکه بتوانند با این نوع القائات شیطانی و امپریالیستی چهره­ای از انقلاب و نظام اسلامی بسازند و دنیا را از آن بترسانند و از هواداران و طرفداران آن کم کنند در صورتیکه چنین نیست. جمهوری اسلامی می­خواهد با دنیای خارج رابطه برقرار کند و نمی­خواهد در انزوا بماند و مطالب جدّی و منطقی فراوان و قابل دفاعی دارد. می­خواهد در صحنه­های گوناگون بین المللی مطرح سازد منتها در این رابطه همین طور و بدون چارچوب نمی­خواهد وارد شود بلکه از اصول و ضوابطی پیروی می­نماید که بدون مراعات آن اصول و ضوابط هیچ وقت تن به ذلت و خواری تحت ایجاد رابطه با دولتها نمی­دهد. و دیپلماسی را می­پذیرد اما مشروط به اینکه منشأ سلطه و حاکمیت دیگران بر مقدرات کشور نشود و منافع ملی را مورد تهدید قرار ندهد و لذا دنبال روابط هست و دنیا را دنیای ارتباطات می­داند و این جهان را مانند دهکدۀ ارتباطات می­شناسد لیکن حساسیت لازم را از خود نشان می­دهد تا مبادا ولو جزئی مورد سلطه اجانب بر کشور اسلامی باشد. بنابراین اگر رابطه برقرار کند رابطه حسنه با کشورهائی برقرار می­سازد که موجب تسلط و توسعه طلبی صاحبان قدرتهای بزرگ نگردد.

4-    اولویت با کشورهای اسلامی و جهان سوم است

و از همین جا می­توان بدست آورد اولویّت در ایجاد رابطه با کشورهای جهان سوّم و دنیای اسلام است مشروط بر اینکه در اولویت­بندی نیز معیارهای دیگر را مدّ نظر قرار داده و از رعایت آنها غفلت ننماید زیرا که اساس در ایجاد رابطه حفظ اصول و ارزشها و دفاع و حمایت از کیان و شرف و کرامت یک ملّت می­باشد.

5- دفاع از مستضعفان جهان

کسی که با فکر و اندیشه حضرت امام(س) آشنایی دارد و خط و مشی وی را می­شناسد با صراحت و قاطعیّت می­تواند اعلام نماید یکی از مهمترین اصول و ضوابط در سیاست خارجه دفاع و حمایت از حقوق محرومان جهان و مستضعفان عالم است و نظام اسلامی ما از طریق و کانال وزارت امور خارجه در هر جای عالم واقع شود و از هر طریق ممکن باید تلاش کند و از امکانات موجود بهره­برداری نماید هم چهره کریه و زشت نفاق و نیرنگ دنیای استکباری را از طریق افشاگری برای جهانیان برملا سازد و مردم را به عمق خیانت و جنایت آنان مطلع نماید و از طرف دیگر مظلومان را مورد حمایت قرار داده و بکوشد تا وحشت تنهائی و بی­پناهی آنان نرا برطرف نموده و با ایجاد امید در دل آنان در انسجام و سازماندهی سیلی خوردگان عالم سرمایه گذاری­های لازم را بعمل آورد.

در اینجا پای سخن حضرت امام(س) می­نشینیم:

«وصیت من به وزراء خارجه در این زمان و زمانهای بعد آن است که مسئولیت شما بسیار زیاد است چه در اصلاح و تحوّل وزارتخانه و سفارتخانه­ها و چه در سیاست خارجی حفظ استقلال و منافع کشور و روابط حسنه با دولتهایی که قصد دخالت در امور کشور ما را ندارد و از هر امری که شائبه وابستگی در بعض امور هر چند ممکن است ظاهل فریبنده­ای داشته باشد یا منفعت و فائده­ای در حال داشته باشد لکن در نتیجه، ریشه کشور را به تباهی خواهد کشید داشته باشد در بهرت کردن روابط با کشورهای اسلامی و در بیدار کردن دولتمردان و دعوت به وحدت و اتحاد کنید که خداوند با شما است».

(وصیتنامه سیاسی الهی)

وظیفه متقابل انقلاب اسلامی و ملّتهای مسلمان

انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی و وزات امور خارجه آن از وظایف مهمی که دارند این است که در سراسر علام هر جا که فریاد وا اسلاما شنیدند و از اسلام و انقلاب اسلامی طلب یاری نمودند و استمداد کردند وظیفه دارند به درخواست آنان لبیک گفته و به یاری آنان در حدّ امکانات و اجازه شرایط بشتابند و از کنار فریاد مظلومانه آنان نگذرند و راه نجات و رهائی آنان را یاد داده و شیوه­های مبارزه و اسلام خواهی را تعلیم نمایند.

از طرف دیگر مسلمانان جهان و ملّتهای مستضعف باید توجّه داشته باشند آزادی و استقلال و حاکمیّت اسلام و احکام خدا از چیزهائی نیست که بصورت طبیعی و خودی خود فراهم گشته و بدست آید و در تحصیل آن زحمت و تلاش لازم نباشد بلکه اینها حقایق و واقعیتهائی است که در راه تحصیل و بدست آوردن آنها باید کوشید و در مسیر تحقق آنها باید قربانیها داد و از هستی گذشت. اگر می­خواهند آزاد زندگی کنند و از استقلال و خودکفائی برخوردار گردند و دست نیاز به سوی دیگران دراز نکنند راهش این است که از خواب غفلت بیدار گشته و از علمای اسلام بخواهند با انسجام کامل در بیداری ملتهای خود بکوشند و دولتها را از این همه خواب خرگوشی بترسانند و از خطباء و گویندگان و روشنفکران و صاحبان قلم و بیان بخواهند بر علیه مظالم قدرتهای بزرگ و حاکمان بی­کفایت و بی­لیاقت افشاگری کرده و مردم را در جریان امور قرار دهند و در این مسیر مقدّس با حفظ وحدت کامل و با صفوف فشرده به حرکت انقلابی خودشان ادامه دهند که مطمئناً اگر ملتها بیدار شوند و با رهبری علماء خودشان به قیامشان ادامه دهند به پیروزی خواهند رسید. حضرت امام(س) در این باره چنین می­فرمایند:

«و وصیّت من به ملتهای کشورهای اسلامی است که انتظار نداشته باشید که از خارج کسی به شما در رسیدن به هدف که آن اسلام و پیاده کردن احکام اسلام است کمک کند خود باید به این امر حیاتی که آزادی و استقلال را تحقق می­بخشد قیام کنید و علماء اعلام و خطباء محترم کشورهای اسلامی دولتها را دعوت کنند که از وابستگی به قدرتهای بزرگ خارجی خود را رها کنند و با ملّت خود تفاهم کنند در این صورت پیروزی را در آغوش خواهند کشید و نیز ملتها را دعوت به وحدت کنند و از نژادپرستی که مخالف دستور اسلام است بپرهیزند و با برادران ایمانی خود در هر کشوری و با هر نژادی که هستند دست برداری دهند که اسلام بزرگ آنان را برادر خوانده و اگر این برادری ایمانی با همت دولتها و ملتها و با تأیید خداوند متعال روزی تحقق یابد، خواهید دید که بزرگترین قدرت جهان را مسلمین تشکیل می­دهند. به امید روزی که با خواست پروردگار عالم این برادری و برابری حاصل شود».

(وصیتنامه سیاسی الهی)

آری طبق اصول قرآنی مسلمانان در سراسر جهان از هر رنگ و نژادی که باشند و دارای هر نوع موقعیت سیاسی و اجتماعی باشند برادر هم بوده و از اخوت اسلامی برخوردارند و دست دشمنان خدا و خلق خدا بوده است که تلاش نموده، اینها را از هم جدا کرده و میان آنان تشتّت و پراکندگی بوجود آورده و مع الأسف تاکنون از این طریق مصالح زیادی از امّت اسلامی را از بین برده و بتاراج و غارتگری ذخایر جهان اسلام مشغول شده­اند. اگر مسلمانان با هم بودند و دست از این جدائی­ها و تفرق­ها برمی­داشتند و به آیۀ کریمۀک «انما المؤمنون اخوه» عمل می­کردند مسلماً وضع دنیای اسلام این نبود و مسلمانان این همه زیا بار ذلّت و خواری نمی­رفتند و در مقابل قدرتهای شیطانی سر تسلیم فرود نمی­­آوردند.

ادامه دارد