دانستیهائی از قرآن

دانستنیهایی از قرآن

«بمناسبت فرارسیدن اول مهر، روز بازگشائی مدارس»

ارزش والای علم

«یرفع الله الّذین آمنوا منکم، والّذین اوتوالعلم درجاتٍ و الله بما تعملون خبیر».

(سوره مجادله- آیه 11)

خداوند درجات آنان که ایمان آوردند و از علم بهره هائی بردند، بالا می برد و خداوند به هرکاری که می کنید، آگاه است.

مقام علام و دانشمند، چه در قرآن و چه در سخنان گهربار معصومین، هرگز قابل مقایسه با درجات دیگران نیست و به حق می توان گفت: بالاترین مقام و مرتبت، مقام علما است؛ البته در صورتی که همراه با ایمان و تقوا باشد.

در این آیه مبارکه نیز هر دو ویژگی منظور شده است: هم ایمان و هم علم و دانش. در آیه دیگری بطور کلی، دانشمندان را برتر از جاهلان معرفی کرده و به صورت سؤال استنکاری می پرسد: «قل هل یستوی الّذین یعلمون و الّذین لا یعلمون» (سوره زمر- آیه9)- بگو- ای پیامبر- آیا آنان که می دانند و آنان که نمی دانند و جاهل اند، با هم برابرند؟! و این کاملا طبیعی و بدهیی است که عالم و دانا از جاهل و نادان به مراتب برتر و ارزشمندتر است. یعنی، طبق این آیه مبارکه، انسان بایدی تمام دانشمندان را احترام و تجلیل کند ولی بی گمان، نزد خداوند، کسی از درجات والا برخوردار است که در ضمن داشتن دانش، از ایمان و تقوا نیز برخوردار باشد. چنین شخصی در دنیا و آخرت، مورد احترام و تقدیر فراوان است و نزد خداوند، قرب بسزائی دارد.

در روایتی از رسول اکرم (ص) نقل شده که فرمود: «یشفع یوم القیامة ثلاثة، الانبیاء ثم العلماء ثم الشهداء»- در روز قیامت، سه نفر شفاعت می کنند: پیامبران، سپس دانشمندان و پس از آنها شهیدان.

ملاحظه بفرمائید که شفاعت، این امر بسیار مهم، به پیامبران واگذار شده و پس از پیامبران، نوبت به علما و دانشمندان می رسد و آنان حتی بر شهیدان در این امر مهم، مقدّم اند چرا که مداد عالمان است که شهیدان را می سازد و وادار به جهاد فی سبیل الله می کند.

بهرحال، آن چه مسلم است، قرب به خداوند از دو راه به دست می آید: یکی ایمان و تقوا و دیگری علم و دانش، مشروط به اینکه علم برای خداو در راه خدا باشد چرا که اگر علم، مقرون با ایمان نباشد، غرور و تکبّر و خود بزرگ بینی می آورد و هیچ صفتی نزد خداوند از تکبر، نکوهیده تر و مبغوض تر نیست؛ همین صفت بود ه شیطان را از آن مقام والا و ارجمند به اسفل السافلین افکند و لعنت خدا برای همیشه بر او و یارانش نازل شد.

در روایتی از امام صادق (ع) نقل شده که فرمود: «من تعلّم لله عزّوجل و عمل لله و علّم لله، دُعی فی ملکوت السّموات عظیماً»- اگر کسی برای خدای عزوجل علم آموخت و برای خدا به آن علم، عمل کرد و برای خدا، به دیگران آموزش داد، در ملکوت آسمانها، عظیم و بزرگ نامیده می شود.

پس آموختن و فراگرفتن علم، درحالی که برای خدا باشد، بسیار ارزشمند و محبوب درگاه حضرت حق است؛ گو اینکه خداوند نیز محبت چنین عالمان با عملی را در قلوب مؤمنین می افکند چرا که علمشان همراه با عمل و تقوا است و خداوند فرموده است: «الّذین آمنوا و عملوا الصالحات سیجعل لهم الرحمن ودّا»- آنان که ایمان آوردند و عمل صالح داشتند، قطعاً خدای مهربان، محبتشان را در دلها قرار می دهد.

اول مهرماه روز بازگشائی مدارس است؛ روزی است ک عزیزان و نونهالان و نورچشمان، برای فراگیری علم و دانش، به مدرسه ها و مراکز آموزشی سرازیر می شوند و در پایان سال با نتیجه ای شیرین، انبوهی از علم و دانش فرا می گیرند؛ لازم است معلمین عزیز که بالاترین مقام را دارند، تلاش فراوان نمایند که ضمن آموختن علم به این عزیزان، از تزکیه و تربیتشان نیز دریغ نورزند و علم را علم موجّه قرار دهند؛ برای خدا آموزش دهند و و دانش آموزان نیز برای خدا و به خاطر خدمت به بندگان خدا و در راه خدا، علوم گوناگون را فراگیرند؛ و این نکته باید همواره مدّنظر هر دو گروه (استاد و شاگرد) در تمام مراحل تعلیمی باشد. تا خداوند لطف و مرحمتش را پیوسته بر این امت ببارد و مورد عنایت خاصّش قرار دهد. آمین یا ربّ العالمین.