حرم حضرت معصومه حرم اهل بیت

«بمناسبت دهم ربیع الثانی، سالروز وفات حضرت معصومه سلام الله علیها»

حرم حضرت معصومه حرم اهل بیت

خداوند حرمی دارد که مکه است و حضرت رسول حرمی دارد که مدینه است و امیرالمؤمنین حرمی دارد که کوفه است و ما (اهل بیت) حرمی داریم که قم می باشد. و همانا در قم بانوئی از فرزندانم دفن می شود که نامش فاطمه است؛ هرکه او را زیارت کند، بهشت برایش واجب گردد. امام صادق (ع)

همانگونه که قبلاً تذکر داده ایم، یکی از ستمهای نابخشودنی تاریخ به اهل بیت عصمت و طهارت (ع)، این است که در طول دوران های حکومت غاصبانه امویان و عباسیان و دیگر زورگویان و ستم پیشگان، از ذرّیه رسول خدا (ص)، تا توانسته، فاصله گرفته است و بیشتر به چاپلوسی و تملق در درگاه جائران و جابران زانو زده است، تا آنجا که می بینیم برای زاویه های کاخهای سلاطین و خلفای غاصب، مطالب راست و دروغ به ثبت رسانده و درباره قدحهای رنگین شراب و ظرفهای زرّین کباب و سفرها و حضرها و اخم ها و قهقهه ها و فحش ها و ترانه ها و غم ها و شادی ها و خشم ها و عفوها و حالات گوناگون زندگی و مرگ آنان، کم و بیش، سخنها گفته و قلمفرسائیها نموده و شعرها سروده و نثرها نگاشته است؛ و در آن سوی که حقیقت و واقعیت و حق و خداجویی و شرافت و کمال و علم و فضیلت و تقوا و پارسائی و شهامت و شجاعت و بلاغت و فصاحت و تمام خوی و خصال انسانی و الهی و ارزشهای والا و برجسته زبدگان و برگزیدگان خدا وجود دارد یعنی شخصیت های بی مثیلی که جز خدا و رسولش، کسی توان شناخت حقیقی آنان را ندارد؛ همان ها که حاملان و نگهبانان شریعت و حامیان مکتب و منابع علم و حکمت و معرفت و وارثان رسول خدا (ص) می باشند، تاریخ از آنجا فراری بوده است چرا که با سلاحهای تطمیع و تهدید روبرو بوده و شهامت زانو زدن در برابر مجسمه های علم و اسوه های فضیلت و الگوهای خداشناسی نداشته است.

از این رو است که کتابهای تاریخ پر است از وصف جامهای می و تخت و تاج طاغوتیان، ولی تا کنون تاریخ دقیقی از ولادت و وفات فرزندان علی و فاطمه علیهما السلام یافت نمی شود، چه رسد به اینکه فضیلت ها و بزرگواریهایشان را به ثبت رسانیده باشد. با این حال، آنچه از زبان خود دشمنان تراوش کرده، نشانگر عظمت و رفعت و مقام والای ذرّیه پاک رسول خدا، در تمام ادوار و ازمنه بوده است.

بهرحال، حضرت معصومه (س) از این ظلم تاریخ، مستثنی نمی باشد. حضرت معصومه، آن بانوی با عظمت و آن الگوی عبادت، زهد، ورع، پارسائی، نجابت و اخلاق والا می باشد که جز چند سطر از تاریخ آخرین روزهای حیاتش، چیزی به ثبت نرسیده است؛ با این حال هرچه امامان معصوم ما از آن بزرگوار یاد کرده اند، به عظمت و بزرگی یاد کرده اند و هرچه علما و دانشمندان، در گذشته و حال به تواتر، از آن؛ بانوی مجلّله، سخن گفته اند، جز در بزرگواری و ارجمندی و عبادت و پارسائی و کمال و دانش او، چیزی نگفته اند؛ همین بس که رونق و بهای شهر قم، به وجود ذیجود آن دختر گرامی حضرت موسی بن جعفر سلام الله علیه است، و هرچه داریم از برکت وجودش در این شهر مقدس می باشد.

حضرت معصومه از چنان مقام والا و روح بزرگی برخوردار بوده که قبل از آمدنش، امام صادق (ع)، او را چنین توصیف کرده است:

«الا انّ قم حرمی و حرم وُلدی من بعدی... تقبض فیها امرأة من وُلدی واسمها فاطمة بنت موسی، یدخل بشفاعتها شیعتی الجنة بأجمعهم».[1]

هان! قم حرم من و حرم فرزندانم پس از من است... زنی از فرزندانم در آن از دنیا می ورد که نامش فاطمه دختر موسی است. تمام شیعیان در روز قیامت، به شفاعتش وارد بهشت می شوند.

این سخن گرانقدر از امام صادق (ع) است که پیش از به دنیا آمدن حضرت معصومه، درباره اش فرموده و آنقدر او را به عظمت یاد کرده که شفاعت شیعیان را به او سپرده است. براستی چه مقام والائی است که این دختر حضرت زهرا (ع) دارد. بی گمان، تنها در اثر نسبت داشتن با امام، کسی به چنین مقامی دست نمی یابد بلکه این جوهره گرانقدر، خود دارای چنان مقام و فضیلتی است که امام معصوم او را به چنین تعریفی، وصف می کند و می ستاید.

در جای دیگری امام صادق (ع) می فرماید:

«انّ لله حرماً و هو مکه، و لرسوله حرماً و هو المدینه، و لامیرالمؤمنین حرماً و هو الکوفة، ولنا حرماً و هو قم، و ستدفن فیه امراة من ولدی تسمّی فاطمه، من زارها و جبت له الجنة».[2]

خداوند حرمی دارد که مکه است و حضرت رسول حرمی دارد که مدینه است و امیرالمؤمین حرمی دارد که کوفه است و ما (اهل بیت) حرمی داریم که قم می باشد. و همانا در قم بانویی از فرزندانم دفن می شود که نامش فاطمه است؛ هرکه او را زیارت کند، بهشت برایش واجب می گردد.

خوشا به حال زیارت کنندگان با معرفت فاطمه معصومه. بشارتتان باد! درود بر شما که با شناخت و معرفت، به زیارت نور چشم فرزند رسول خدا و خود رسول خدا می آئید و به آن سیده جلیله سلام و درود می فرستید. رحمت خدا بر شما باد که این زیارت، پاداشش، به خواست خدا، بهشت است. و چه نعمتی از این بزرگتر و چه مقامی از آن والاتر.

آنچه از تاریخ حضرت معصومه به ما رسیده است، حاکی از این است که: یکسال پس از هجرت امام رضا (ع) به مرو، این خواهر گرامیش، به شوق دیدار با برادر، از مدینه به سوی مرو حرکت می کند. به ساوه که می رسد، بیمار می گردد. سؤال می کند که از اینجا تا قم، چقدر راه است؟ می گویند ده فرسخ. دستور می دهد او را به قم ببرند. پس به طرف قم حرکت می کند و بر موسی بن خزرج بن سعد وارد می شود و پس از هفده روز، در اثر شدت بیماری، از دنیا می رود و به رحمت و رضوان پروردگار می پیوندد.

محدّث قمی رحمة الله علیه در منتهی الآمال می نویسد:

«امّا دختران حضرت موسی بن جعفر (ع) بر حسب آنچه به ما رسیده، افضل آنها سیّده جلیله معظمه، فاطمه، بنت امام موسی (ع)، معروفه به حضرت معصومه (ع) است که مزار شریفش در بلده طیبه قم است که دارای قبه عالیه و ضریح و صحنهای متعدده و خدمه بسیار و موقوفات است و روشنی چشم اهل قم و ملاذ و معاذ عامّه خلق است و در هر سال، جماعات بسیار از بلاد بعیده، شدّ رحال کنند و تعب سفر کشند به جهت درک فیوضات از زیارت آن معظمه (س)...

صاحب تاریخ قم گفته که: حدیث کرد مرا حسین بن علی بن بابویه از محمد بن حسن بن ولید که چون فاطمه (معصومه) (ع) وفات کرد، او را غسل دادند و کفن کردند و حرکت دادند و او را و بردند به بابلان و گذاشتند او را نزدیک سردابی که برای او کنده بودند، پس آل سعد با هم گفتگو کردند که کیست داخل سرداب شود و جنازه بی بی را دفن نماید؟ بعد از گفتگوها، رأی ایشان بر آن قرار گرفت که خادمی بود از برای ایشان به غایت پیر که نامش قادر بوده و مرد صالحی بوده، او متصدی دفن شود. چون فرستادند عقب آن شیخ صالح، دیدند دو نفر سوار که دهان خود را بسته بودند به لثام، به تعجیل تمام از جانب رمله یعنی ریگزار پیدا شدند. چون نزدیک جنازه رسیدند، پیاده شدند و نماز بر آن مخدّره خواندند و داخل در سرداب شدند و او را دفن کردند و بیرون آمدند و سوار گشتند و کسی نفهمید که ایشان چه کسانی بودند».[3]

در کتاب تاریخ قم، درباره آن دو سوار که بدن مطهر حضرت معصومه را دفن کردند چنین آمده است:

«محتمل است یکی پدر بزگروارش موسی بن جعفر (ع) و دیگری برادر عالیقدرش حضرت رضا (ع) بوده اند. و این دلالت بر نهایت جلالت قدر آن مخدّره دارد... همچنین ورود زیارتش از زبان امام و خبردادن امام صادق (ع) پیش از تولد پدر بزرگوارش، به تولد آن مخدّره و دفن او در زمین قم، و شفاعتش، از چیزهایی است که دلالت بر نهایت جلالت و عظمت آن بضعه احمدی می نماید».[4]

بهرحال، قدر مسلّم این است که حضرت معصومه در اثر قرب معنوی که نزد پروردگارش دارد، به چنین مقام والا و عظیمی رسیده است که امام معصوم- حسب الظاهر- او را دفن کند و امام برایش زیارت بخواند و امام از شفاعتش سخن بگوید و امام چنان پاداش بزرگی برای زیارتش تعیین نماید...

در ورایت است که امام رضا (ع) به سعد فرمود:

«یا سعد عندکم لنا قبر؟»- ای سعد، از ما، قبری نزد شما (یعنی در قم) است؟ سعد عرض کرد: قربانت گردم! مقصود شما قبر فاطمه بنب موسی است؟ حضرت فرمود: «نعم، من زارها عارفاً بحقّها فله الجنّة»- آری، هرکه او را با شناخت زیارت کند، بهشت برای او باشد.

در کامل الزیاره از امام جواد (ع) نیز نقل شده که فرمود: «من زار عمّتی بقم فله الجنة»- هر که عمه ام را در قم زیارت کند، بهشت برای او باشد.

و بی گمان این همه تأکید و اصرار امامان بر زیارت آن حضرت و اینکه زیارتش موجب رفتن به بهشت می شود، به خاطر مقام ارجمند و قرب معنوی حضرت معصومه است و لذا ما شاهد هستیم که علمای بزرگ از اکناف و اطراف به زیارتش مشرّف می شوند و به درگاه با عظمتش با خضوع بوسه می زنند و خود دیدیم که امام خمینی- قدس سره- آن مرد شایسته و آن عبد صالح خداوند، به زیارتش می آمد و کنار ضریحش می ایستاد و از روح بزرگش طلب خیر می کرد و بر مرقد پاکش بوسه می زد.

و همچنین از فیوضات ابن باب الحوائج و دختر باب الحوائج، وجود حوزه علمیه قم است که تا کنون صدها و هزارها روحانی وارسته و جلیل القدر و مراجع تقلید بزرگ به جامعه تشیّع تحویل داده است، و در طول زمان ها، قم مرکز مقاومت روحانی، علیه طاغوتیان و مستبّدان و ستمگران بوده و آرامگاه شیران بیشه قدس و تقوا و علم بوده است. و از همین مکان مقدس بود که فریاد ملکوتی امام در خرداد 42، بلند شد و ایران، بلکه جهان اسلام را بیدار کرد و به جهاد و مقاومت علیه زور و ظلم و ستم دعوت نمود و موجب پیروزی انقلاب مقدس اسلامی در ایران و بیداری و رشد نهضت ها در سراسر جهان اسلام بلکه دنیای محرومین و مستضعفین گردید.

امام صادق (ع) می فرماید: «ستخلو الکوفة من المؤمنین و یأزر عنها العلم کما تأزر الحیة فی حجرها، ثم یظهر العلم ببلدة یقال لها قم، و تصیر معدناً للعلم و الفضل... و ذلک عند قرب ظهور قائمناً... فیفیض العلم منه الی سائر البلاد فی المشرق و المغرب»- بزودی کوفه (نجف)از مومنین، خالی می شود و علم از آن دیار رخت می بندد چنانکه مار به سوراخ خود فرو می رود. سپس علم در شهری آشکار می شود که نامش «قم» است و قم، کان دانش و فضیلت می گردد، و این نزدیک ظهور قائممان خواهد بود. و علم از قم به سایر کشورها در شرق و غرب عالم، سرازیر خواهد شد.

در پایان فرا رسیدن سالروز درگذشت این علویّه مجلّله، فاطمه معصومه، دختر حضرت کاظم (س) را به ساحت مقدّس ولی الله اعظم ارواحنا فداه، رهبر معظم و شیعیان و پیروان و علاقمندان آن حضرت، بویژه خادمین محترم آستانه مقدّسه اش، تسلیت عرض نموده، توفیق زیارت عارفانه او در دنیا و شفاعتش را در آخرت از درگاه حضرت ذوالجلال خواستاریم.