دانستیهائی از قرآن

دانستنیهایی از قرآن

نماز، بازدارنده از منکرات

«ã@ø?$# !$tB zÓÇrré& y7ø‹s9Î) šÆÏB É=»tGÅ3ø9$# ÉOÏ%r&ur no4qn=¢Á9$# ( žcÎ) no4qn=¢Á9$# 4‘sS÷Zs? ÇÆtã Ïä!$t±ósxÿø9$# ̍s3ZßJø9$#ur 3»  

(سوره عنکبوت-  آیه 45)

ای پیامبر بخوان و تلاوت کن آنچه از قرآن بر تو وحی شده است و نماز را برپا دارد که همانا نماز از فحشاء و منکرات باز می دارد و نهی می کند. یکی از مهمترین ویژگی ها و خاصیت های نماز این است که نمازگزار را از فرو رفتن در منجلاب فساد و منکرات باز می دارد و او را از ارتکاب گناهان کبیره، نهی و منع می کند. البته مسلم است که این اقتضای نماز است نه اینکه علت تامه ای برای آن باشد، یعنی بدیهی است که توجه بنده و عبد خدا پنج بار، در روز  به سوی پروردگارش، و با خضوع و خشوع و خاکساری، نماز را بجای آوردن، بویژه اگر در محیطی اسلامی باشد، انسان را همواره به یاد خدا می اندازد و اگر انسان خدا را فراموش نکرد و او را حاضر و ناظر دید، بی گمان دست به گناهان بزرگ و فحشاء و منکرات نمی زند.

چرا که اذکار و آیاتی که در نماز آمده است، انسان را به وحدانیت و ایمان به پیامبر و کتاب آسمانی و روز قیامت وا می دارد و بالطبع انگیزه گناه در انسان کم می شود؛ حال اگر نماز خواندن، صرف یک عادت نباشد، بلکه با خلوص و خشوع و فروتنی و خاکساری انجام پذیرد و با دقت تمام و با کل وجود، انسان به ذات اقدس احدیت توجه نماید؛ بی گمان، نماز او را از کارهای زشت و قبیحی که فطرت انسان از آن بیزار است، باز می دارد. و این بازدارندگی، نسبی است یعنی هرچقدر خلوص و خشوع انسان بیشتر باشد، بازدارندگی از منکرات در او بیشتر و افزونتر می شود، و هرچه خلوص وخشوع کمتر باشد، تأثیر این ویژگی نماز کمتر می شود، تا جایی که خلوص بکلی از بین می ورد و نماز صرف یک عادت می شود که احتمال تأثیر نهی از منکر در آن بسیار کم می گردد؛ گرچه ما معتقدیم کسی که نماز را بجا می آورد، هرچند با خلوص کمتری هم باشد، خود توجه کردن به خداوند، آن هم پنج بار در روز قطعا تأثیری در وجودش خواهد گذاشت؛ بویژه اگر انسان نمازش را تا حد مقدور به جماعت و در مسجد و همراه با مؤمنین انجام دهد، چرا که در آن صورت، اگر مرتکب کبیره ای گردد؛ می داند که حدّاقل، شخصیتش لکه دار می گردد و آبروی اجتماعیش می ورد؛ و قطعا با اندک توجهی، آن گناهان را حتی در خفا و پشت پرده انجام نمی دهد، زیرا اگر می ترسد که در میان مردم آبرویش برود، وقتی علم پیدا کرد که خداوند ناظر بر تمام اعمال و نفسانیاتش است، و عالم را محضر الهی دانست، فکر گناه کردن از سرش می افتد و گرداگرد آن هرگز نمی رود. گو اینکه نمازگزار، توفیق بیشتری برای توبه و انابه و بازگشت به خداوند پیدا می کند و لطف و عنایت بیشتری از سوی پروردگارش به او می شود.

و اما اگر کسی تارک الصلوة بود و این ستون مهم دین را بجای نمی آورد، دیگر برایش فرق نمی کند که روزه بگیرد یا نگیرد و یا اینکه زکات اموالش را بدهد یا ندهد؛ به حج برود یا نرود، خمس را بپردازد یا نپردازد و کم کم تمام واجبات در نظرش بی ارزش جلوه می کند و بین حلال و حرام و نجس و طاهر فرق نمی گذارد تا اینکه خداوند قلبش را به کلی سیاه کرده و توفیق هدایت و بازگشت را از او سلب می کند «خسر الدنیا و الآخرة، ذلک هو الخسران المبین».

و اما آن شخصی که نماز را برپا می دارد و خود نیز مشغول نماز می شود، کافی است یک مقدار توجه به اذکار نماز بنماید و خود را در برابر حضرت ذوالجلال ببیند، تا توفیق دست یابی به ملکه دوری از گناه پیدا کند. همین بس که انسان نمازگزار معانی آیات سوره حمد را بداند و با تمام وجود از خداوند استمداد کند که پروردگارا، ما تو را و فقط تو را عبادت می کنیم، پس در این راه یاریمان کن و راه مستقیمت را به ما بنمایان تا در آن گام برداریم و جزء رانده شدگان از درگاهت نباشیم. «ایاک نعبد و ایاک نستعین* اهدنا الصراط المستقیم...».

بهرحال، توجه کردن به آیه آیه قرآن، انسان را به خدا نزدیک و نزدیکتر می سازد و اذکاری که در نماز خوانده می شود، تقرب انسان را به پروردگارش بیشتر می سازد، فقط قلبی پاک می خواهد و نیّتی خالص.