در سوگ مرجع بزرگ جهان تشیع حضرت آیت الله العظمی گلپایگانی «قدس سره»

در سوگ مرجع بزرگ جهان تشیع حضرت آیت الله العظمی گلپایگانی «قدس سره»

یک بار دیگر، موجی بزرگ از ماتم و عزا سراسر ایران اسلامی را فرا گرفت و یکی از استوانه های علم و فضیلت دار فانی را وداع گفت و با ارتحال خود، شیعیان را عزادار کرد.

آیة الله العظمی گلپایگانی یکی از معدود مراجع موفّقی بود که بیش از 800 طلبه فاضل در محضر درس خارجش حاضر می شدند و بهره می بردند. او که با سختی و رنج زیاد به معنویت و علوم اهل بیت روی آورده بود و با تلاش فراوان از مکتب امام صادق (س)، فیض وافر برده بود، خداوند نیز او را توفیق به سزائی بخشید و به آن مقام والا رساند و سرانجام نیز، پس از یک عمر طولانی و با برکت به دیدار خدای خود شتافت و مردم عزادار و شیفته روحانیت طی یک تشییع بی سابقه تاریخی، با پیکر پاکش وداع کردند و در کنار استاد و مربی خود مرحوم آیة الله العظمی حائری یزدی در مسجد بالاسر حضرت معصومه (س) به خاک سپرده شد.

جاودانه اند مردان بزرگ الهی که برای خدا تلاش و خدمت می کنند و جز خداوند نظری ندارند. اینان در دنیا و آخرت پایدار و روسفیدند و همواره تاریخ در برابرشان سر تعظیم فرود آورده و می آورد نام نامیشان برای همیشه در سرلوحه تاریخ ثبت و ماندگار است.

درگذشت اندوهبار و اسف انگیز این مرجع عالیقدر، چنان موجی از عزا و ماتم در کشور اسلامی ایران و سایر کشورهای مسلمان جهان ایجاد کرد که مراسم عزا و مجالس سوگواری و فاتحه و دسته های سینه زنی در سراسر کشور ایجاد شد و براستی ملت سرفراز ایران به خوبی از مقام منیع مرجعیت تشیع، تجلیل و تعظیم کردند که این خود نیز در تاریخ با عظمت ثبت خواهد شد.

حضرت آیة الله خامنه ای نیز در تشییع معظم له همراه با سیل مردم عزادار شرکت کردند و مردم قم یکپارچه در این مراسم بزرگ شرکت نموده، دِین خود را به اسلام و روحانیت و مقام مرجعیت ادا کردند. سیل تشییع کنندگان در تهران وقم به قدری زیاد و انبوه بود که افق دید، گنجایش دربر گرفتنش را نداشت.

فقدان این شخصیت والا و ارجمند را به مقام شامخ ولی الله الاعظم ارواحنا فداه، و به پیشگاه مرجع بزرگ عالم تشیّع حضرت آیة الله العظمی اراکی و ولی امر مسلمین حضرت آیة الله خامنه ای و عموم ملت ایران بویژه بیت آن فقید سعید، تسلیت عرض می کنیم.

اطلاعیه مقام معظم رهبری

در پیام تسلیتی که حضرت آیة الله خامنه ای بدین مناسبت صادر فرمودند آمده است:

«ای شخصیت والای علمی کهنسال، در میان مراجع عظام تقلید، یکی از موفق ترین و سعادتمندترین ها بود. سی و دو سال مرجع تقلید، حدود هفتاد سال مدرّس حوزه علمیه قم و حدود هشتاد و پنج سال سرگرم فراگرفتن و آموختن فقه آل محمد علیهم السلام بودند.

اولین مدرسه علوم دینی به سبک جدید را ایشان در قم تأسیس کردند. اولین مؤسسه بزرگ قرآنی را ایشان در قم بنیان نهادند. اولین فهرست بزرگ فقهی و حدیثی با استفاده از دانش و اختراعات جدید بشری را ایشان پدید آوردند. صدها مدرسه و مسجد و مؤسسه تبلیغ دین در سراسر کشور و در کشورهای دیگر بیناد کردند. هزاران شاگرد از فقه پخته و عمیق خود بهره مند ساختند. بسیاری آراء و نظرات فقهی که حاکی از روشن بینی و ذهن نوگرای ایشان بود، ارائه کردند و بالاتر از همه، با منش و رفتار پرهیزکارانه و با طهارت و تقوایی هک می توانست برای علما و فقها الگویی زنده و ملموس باشد، عمری پر برکت را  به نزاهت کامل گذرانیدند.

اطلاعیه شیخ الفقهاء و المجتهدین

در بخشی از اطلاعیه حضرت آیة الله العظمی اراکی دام ظله آمده است:

«با فقدان این مرد بزرگ که استوانه علم و تقوا و از ارکان هدایت و اعلام دین و ولایت محسوب می شد، بر پیکر عزیز اسلام و روحانیّت، ثُلمه ای جبران ناپذیر وارد شد و به حق باید گفت: [یوم علی آل الرسول عظیم].

ایشان که از سابقین و اولین و شاگردان مبرز و بنام مرحوم آیت الله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری، مؤسّس حوزه علمیه قم اعلی الله مقامه در حوزه علمیه اراک و قم بود، فقیهی بود نکته سنج و دقیق النظر و زیرک و دانا و مصداق بارز صائناً لنفسه، حافظاً لدینه، مخالفاً لهواه، مطیعاً لامر مولاه و قریب یک قرن عمر شریفش را در راه اشاعه فقه آل محمّد (ع) و پاسداری از حریم ولایت و مبارزه علیه طاغوت و همراهی با حضرت امام قدس سره در طول انقلاب و حمایت از دین و حاکمیت قرآن و تجاوز نکردن از حدود الهی و خدمت به مسلمین و مؤمنین، صرف نموده. عاش سعیداً و مات حمیداً...».

زندگینامه به زبان خودش

در روز 22 شوال 1408 یکی از علمای اصفهان خدمت حضرت آیت الله العظمی گلپایگانی «قدس سره» رسید و از معظم له می خواهند، شرح حال از زندگی خویش بیان کنند. ایشان می فرمایند:

«اگر بخواهم شرح حال دهم می ترسم از مثنوی بزرگتر شود. بعد فرمودند: وضع تحصیل و درس خواندن من برای خودم خیلی آموزنده است. دو سال و نیم داشتم که مادرم از دنیا رفت و نُه سال بودم که پدرم فوت کرد، مرحوم پدرم مرد متعبّدی بود و نوعاً زیارت عاشورا می خواند، و به خاطر دارم که بالای پشت بام می رفت و مشغول زیارت می شد.

پدرم در [گوگد] گلپایگان معروف به سید محمد باقر امام بود و مورد توجه مردم قرار داشت. آن مرحوم دختران متعدد داشت و فرزند پسر برای او نمی ماند. بر حسب آنچه از پدرم و دیگران ثابت شد، پدرم به زیارت حضرت رضا (ع) می رود و از حضرت رضا (ع) تقاضا می کند که نزد خدا شفاعت کند که فرزند پسری به او عنایت کند. پس از مراجعت از مشهد، شبی پدرم یا یکی از بستگان خوب می بیند که حضرت امام محمد تقی و حضرت امام هادی (ع) به منزل ما آمدند و پس از ساعتی توقف، یکی از آن دو بزرگوار می روند و یکی می ماند، پدرم این خواب را تعبیر می کند به آنکه خدا دو پسر به او عطا می کند که یکی می ماند و دیگری فوت می کند و چنین هم شد، خداوند مرا به پدرم داد و برادر کوچکتری بعد از من متولد شد که فوت نمود.

من قرآن و نصاب را در همان محل خودمان، روستای [گوگد] فرا گرفتم. شیخی در محل بود بنام ملا محمد تقی (خدا رحمتش کند)، پهلوی او مکتب رفتم. او از اهل علم و معلمی دلسوز و با محبت بود. او پسری داشت که با من هم درس بود و مایل بود فرزندش اهل علم بشود و خیلی هم زحمت کشید ولی پسر او باقی نماند و فوت کرد. من هم سرپرستی داشتم، خواهرهایم پس از مشورت بنا گذاشتند که یکی از آنها در منزل ما باشد تا از من سرپرستی کند. پس از چندی این تصمیم به هم خورد و من از هر حیث تنها ماندم. عمو نداشتم ولی یک دایی داشتم که در یک فرسخی در شهر گلپایگان بود. به هوای دیدار و استفاده از دایی خود به شهر رفتم و مقداری از مقدمات را در شهر خواندم، مقداری از مقدمات و سطح پایین را پهلوی حاج سید اسماعیل خوانساری خواندم.

سپس تصمیم گرفتم که از گلپایگان بیرون بروم و این وقتی بود که هنوز اوان تکلیف من بود. رساله خطّی از مرحوم سید صاحب [عروه] آورده بودند و می گفتند ایشان مرجع است؛ باید مسائل را از او تقلید کرد. مقداری (کاه) داشتم، فروختم و قریب یک تومان یا پانزده قران داشتم که از گلپایگان بیرون آوردم. چهل روز در خوانسار درس خواندم و چون شرایط مساعد نبود برگشتم به گوگد و سپس از آنجا عازم اراک شدم. در شهر اراک توفیق پیدا کردم که پس از چندی توقف که آیت الله حائری یزدی به اراک تشریف آوردند به محضر ایشان شرفیاب شوم. معظم له درس فقه و اصول شروع کردند، جند نفری نیز با ایشان آمده بودند ولی عده ای بسیار معدود بود. مرحوم آقای سید محسن اراکی که از متمکنین اراک بود آقای حائری را از کربلا به ایران آورده بود تا ضمن بهره مندی مردم از آن بزگوار، فرزندان خودش نیز از او کسب فیض کنند.

*در اراک

در اراک به تحصیل ادامه دادم تا وقتی که آقای حاج شیخ عبدالکریم به قم رفتند و رحل تدریس را در قم برقرار کردند. پس از استقرار در قم به ما نامه نوشتند که شما هم بیایید قم و من و چند نفر دیگر به قم رفتیم. معظم له برای تدریس و تربیت، خیلی کوشا بود. باید بگویم او مانند پدری مهربان یا مهربانتر از پدر برای ما زحمت می کشید. مریض می شدیم در خانه دوا درست می کرد و برای ما می آورد و ما را مداوا می کرد. خاطرم هست که مریض بودم، گفتم بستر مرا نزد حوزه درس استاد ببرید که از درس عقب نمانم و بحمدالله توفیق زیادی حاصل شد والسلام».

خدمات و آثار ارزنده

مرحوم آیت الله العظمی گلپایگانی قدس سره روز هشتم ماه ذی القعده 1316 قمری در قریه گوگد که در 6 کیلومتری گلپایگان واقع است، متولد شدند، و در شب جمعه 25 جمادی الثانیه 1414 مطابق با 19 آذر 1372 شمسی وفات یافت.

خدمات بسیار ارزنده و بجای ماندنی از آن فقیه اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام به یادگار مانده است، که از جمله می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

1-    تشویق طلاب به تحصیل و تقدیر از طلاب زحمتکش و برقراری امتحانات کتبی و شفاهی به شیوه جدید و مراقبت در وضع اخلاقی آنان.

2-    توجه به وضع طلاب جوان و طرح برنامه های جدید مفید برای تغییر و تنظیم روش تحصیلی طلاب و اختصاص چند مدرسه برای اجرای آن برنامه ها.

3-    تأسیس مدرسه ای با شکوه با ساختمان مدرن در خیابان صفائیه قم.

4-    تعمیر مدرسه فقیه در سال 1384 قمری پس از خرابی.

5-    احداث ساختمان وضوخانه، حمام و رختشویخانه برای مدرسه فیضیه.

6-    احداث ساختمان و سالن بزرگی برای قرائت خانه مدرسه فیضیه.

7-    حفر چاه عمیق اختصاصی برای مدرسه فیضیه و دارالشفا و لوله کشی آن مدرسه.

8-    تأسیس مدرسه علوی در خیابان تهران، کوچه منوچهری.

9-    تأسیس مدرسه با شکوه در خیابان چهارمردان با برنامه های مخصوص عربی و فارسی.

10-                       تأسیس بیمارستان های مجهّز برای آقایان طلاب، روحانیون و علماء و تأسیس یک درمانگاه خصوصی با بخش های جراحی، داخلی، قلب، رادیولوژی و آزمایشگاه که کلیه روحانیون در بخش های مختلف این بیمارستان به طور رایگان معالجه می شوند و غیر روحانیون نیز از درمانگاه و سایر بخشهای آن استفاده می نمایند.

آیت الله العظمی گلپایگانی علاوه بر خدمات اجتماعی در شهرستان قم، در سایر بلاد و حتّی خارج از کشور نیز برای رفاه امور مسلمین اقدام به تأسیس دهها مدرسه، مسجد و کتابخانه نموده و در تأسیس حوزه علمیه در شهرستانها نیز اهتمام زیادی داشته اند.

بار دیگر این فاجعه مؤلمه را به مقام منیع ولی عصر ارواحنا فداه، و رهبر معظّم انقلاب و بیت شریف ایشان و ملّت عزادار ایران تسلیت عرض نموده، دوام عمر پر برکت حضرت آیت الله العظمی آقای اراک و مقام معظم رهبری را از دیدگاه حضرت احدیّت خواستاریم.

«تحلوا بالاخذ بالفضل و الکف عن البغی و العمل بالحق و الانصاف من النفس و اجتناب الفساد و اصلاح المعاد».

(غرر الحکم )

خود را بیارائید به فرا گرفتن فضل و دانش و دست بازداشتن از ستم و کار به حق و درستی و از خود عدل و انصاف دادن و از فساد دوری گزیدن و امر آخرت را اصلاح نمودن.

(امام علی (ع))