انتظار مردم از روحانیت

ارزشهای اسلام و انقلاب را پاسداری کنیم

حجة الاسلام والمسلمین محمد تقی رهبر

انتظار مردم از روحانیت

ثلمه جبران ناپذیر ارتحال مرجع و فقیه اهلبیت علیهم السلام،حضرت آیت الله العظمی گلپایگانی- قدس سره- که به حق یکی از استوانه های نارد فقاهت و مجسمه علم و فضیلت و آگاهی و تقوی بودند و بزرگداشت آن فقیه جلیل القدر، از سوی امت مسلمان و پیروان مکتب اهل بیت عصمت علیهم السلام در داخل و خارج، بار دیگر پیوند ناگسستنی مردم با ایمان و امت فداکارمان را به نمایش گذاشت و دست ردی بود بر سینه کسانی که می پنداشتند تبلیغات شوم اجانب و شایعه پراکنی های دشمنان انقلاب اسلامی و در کنار آن مشکلات و نابسمانیهای موجود می تواند در اعتقاد و علاقه دیرین امت نسبت به رهبران دین، سستی ایجاد کند و زیر پای انقلاب را خالی نماید و به توطئه گران مجال شیطنت و نیرنگ بدهد.

قبل از این ضایعه اسفناک، رستاخیز عظیم امت بزرگ اسلام را در رحلت حضرت امام خیمنی- قدس الله نفسه- بنیانگذار جمهوری اسلامی و احیاء کننده اسلام ناب محمدی (ص) دیدیم و حافظه تاریخ هرگز از یاد نخواهد برد که تشییع یازده میلیونی آن حضرت پشت شرق و غرب را لرزانده وحیت رسانه های بیگانه در آن تاریخ اعتراف کردند که تشییع جنازه رهبر فقید انقلاب اسلامی، به بزرگترین تظاهرات تاریخ تبدیل شد و اینها مُشتی پولادین است بر دهان استکبار و مزدورانش و خناسان وشایعه سازانی که می کوشند پایگاه روحانیت را در دلها تضعیف کنند با تصور اینکه سلطه مجدد جنایتکاران جهانی را به این مرزو وبوم عودت دهند و مردم را با مقدسات دینی شان بیگانه سازند.

حال با اغتنام فرصت از این مناسبت به تذکر چند مطلب بپردازیم:

1-پایگاه روحانیت

پایگاه افتخار آمیز روحانیت شیعه در دلهای مردم مؤمن و پیروان اهلبیت علیهم السلام مسئله امروز و دیروز نیست. حقیقتی است تاریخی که در چهارده قرن مظلومیت طلایه داران مکتب انقلابی تشیع ریشه دارد و وجدانهای پاک امت حق جوی اسلام و یاران و پیروان خاندان عصمت و طهارت علی رغم شکنجه ها و زندان ها و چوبه های دار که مسندنشینان خلافت جور در کسوت زمامدارای اسلام! برای آزاد مردان تدارک دیده بودند از دیرباز دریافته اند که حق و حقیقت را می بایست در آستانه مبارک اهل ولایت بجوئید و از خانه های غبار دیده و گرد غربت گرفته محکومان جهل و جور، همت طلبند و چشمه زلال ایمان و انسایت را در مکتب کسانی بجویند که رعد و برق تاج و تخت و زر و زور و شمشیر تزویر مجال نمی داد، حتی یک مسئله فقهی را بی دغدغه برای مردم تبیین کنند وزبانهای پیروانشان به جرم حق طلبی و حق گوئی از حلقوم بیرون می کشیدند و یا زنده بگورشان می ساختند که نمونه هایش ابی ذرها و میثم ها و حجربن عدی ها و ابن سکیت ها بودند که قدم جای قدم رهبران خود نهاده و غربت و تبعید و چوبه دار و شکنجه و زندان را پذیرا شدند تا به اثبات رسانند که تشیع سرخ و اسلام ناب چشمه زلالی است که هرگز با بدعت آلوده نمی شود و به سازش و تسلیم تن نمی دهد و برای فروختن دین و خریدن دنیا هرگز چانه نمی زند و مرگ سرخ را بِه از زندگی ننگین می داند... و این فلسفه ای است که باید تا ظهور مهدی صاحب الزمان- عجل الله تعالی فرجه- ثابت و پایدار باشد.

باری، این حقانیت توأم با مظلومیت بوده که دلهای آزادگان را به خود جذب کرده و جان های پاکیزه دلان را در چوگان ارادت خود کشیده و پایگه رهبری شیعه را در طول چهارده قرن اسلام تحکیم بخشیده و وارثان فقاهت اهلبیت و احیاگران عاشورا و ستم ستیزان تشیع علوی را حیثیت و آبروی تاریخی داده است واین پایگاه و جایگاه، ارزان به دست نیامده، که چهارده قرن علم و جهاد و ایثار و تقوای محدّثان و فقیهان و شهیدان وزاهدان را پشت سر خود دارد و نباید آن را ارزان فروخت که دست آوردن آن محال است.

2-روحانیت از دیدگاه مردم

چیزی که مردم مسلمان در طول قرن ها در حافظه تاریخ خود از روحانیت شیعه سراغ دارند و خود عملا شاهد آن بوده اند و جز آن را انتظار ندارند عبارتست از: اخلاص، وارستگی، زهد، تعبد و تقوی و انسان دوستی و اعراض از دنیا و بی توجهی به قدرت و مکنت و ثروت های غرور انگیز که انسانها را در کام خود فرو برده است. روحانیت از دیدگاه مردم، آن قشر تلاشگری است که عشق و آرمان خود را در تحصیل و تعلیم و روشنگری و تحقیق و پاسداری از مرزهای علم وفقهاهت واخلاق و فضیلت یافته و با برخورداری از لذت وزیبایی فضایل صوری (این الملوک و این ابناء الملوک) می سروده است. روحانیت از دیدگاه مردم آن قشر دلسوزی است که به سادگی زیست کرده و در غم و شادی؛ در کنار مردم قرار داشته و دست نوازش برای مستمندان و آرامش روح برای تهی دستان و تازیانه بیداری در چهره بیدادگران و رفاه طلبان و مسرفان بوده است هرگز بر خوان ناکسان پای ننهاده و خون جگر خورده و در دل شب اشک بر سجاده ریخته وبا مرگ خود، خون شهیدان را پاسداری کرده است و این است رسالت تاریخی اش.

روحانیت همان مصدر قدرتی است که طی قرن ها خانه اش قبله حوائج و قلمش حلال مشکلات و فصل کننده خصومات بوده و در حالی که مردم زجر کشیده، دستگاه های حاکم و محاکم قضائی شان را غیر رسمی و غیر قانونی می دانسته، به «لا» و «نعم» و «نه» و «آری» روحانیت سر تسلیم فرود آورده و اسناد تنظیم شده با قلم و قلمدان آنان را بیش از هر سند دیگر باور داشته و مشروعیت آن را با صمیم قلب پذیرفته، و بالأخره از ولادت تا مرگ به عالمان و فقیهان احساس نیاز می کرده و آنها را امین مال و ناموس خود می دانسته است.

روحاین است که با یک فتوای شرعی توانسته قرارداهای نامشروع بین المللی را در عصر حاکمیت سلاطین جور به بن بست کشاند و حتّی در دربار شاهان، قلیان های تنباکو را بر سنگ زند و نشان دهد که حکم فقیه از حکم شاهانه با نفوذتر است. و همانگونه که دیگران نیز گفته اند:

درحالیکه قرادادهای استعماری به وسیله روشنفکران و غرب زدگان امضاء شد، روحانیت هرگز زیر این قرار دادهای ننگین را امضاء ننموده است... .

به طور خلاصه، ریاست دینی شیعه با این ویژگی و با خاستگاه مردمی از روحانیت چهره ای محبوب و مقبول ساخته که در نشیب و فراز حوادث گرد و غبار بر آن ننشیند و خللی در بنیانش رخنه نمی کند...

3-انتظار از روحانیت

مردم ما انتظار دارند این سره و سنت سلف صالح، همواره در چهره روحانیت بدرخشد و این پایگاه و جایگاه همواره مصون بماند و تحولات زمان و آزمایش ها و مسئولیت ها نتواند آن را کم رنگ کند که البته نخواهد کرد مقام شامخ فقهای عظام و علمای ذوی العزّ و الاحترام بالاتر از این است که رنگ پذیرد و نگارنده نیز هرگز به ساحت قدس این حریم مقدس در این تذکرات نظر ندارد، چرا که خود را ریزه خوار این سفره و جرعه نوش این چشمه فیاض می داند، با ایمان و اعتقاد به اینکه روح بزرگ ومقام شامخ طلایه داران فقه و فضیلت برتر و بالاتر از آن است که زخارف دنیای پست بتواند در آن خللی وارد آورد.

و اما دراینجا از تذکر دو نکته ناگزیر است:

الف- سخنی داریم با برادران روحانی که مسئولیت ها را در این زمان پذیرفته و در سنگر خدمت اند که این سخن حضرت امام را به یاد داریم که می فرمود:

«هیچ چیزی به زشتی دنیاگرائی روحانیت نیست»، این سخن ترجمه ای است از این حدیث که:

«اذا رأیتم العالم محبا لدنیاه فاتهموه علی دینکم...».

-هرگاه دیدید عالمی را که فریفته دنیاست او را نسبت به دینتان متهم کنید و بدو اعتماد نکنید، زیرا او به جای حمایت از دین به حراست از دنیای خود سرگرم است...

خدا نکند عالمی به جای اینکه به درد و رنج مردم گرفتار فکر کند، اسیر تجمل و آب و لعاب زندگی و لذت و رفاه و عشق به مسکن و مرکب های مدرن فوق شأن خود شود که با این عمل تمام گفتارها وشعارهای خود را نقش بر آب کرده و اعتماد مردم را دستخوش تردید نموده و از همه بالاتر اسلام و حاکمیت اسلام را زیر سؤال برده است. آقایان روحانی درهر مسئولیت و منزلت که هستند مراقب باشند خود یا فرزاندان و یا حواشی و اطرافیانشان در چنبر مادیت و زر اندوزی و تجمل گرایی نیفتند و بدانند کوچکترین حرکت آنها زیر ذره بین افکار و اندیشه هاست و دشمنان اسلام از کاهی، کوهی می سازند وبه هر بهانه ای بر ارزشها می تازند و پایگاه عالمان دین را مورد هجوم قرار می دهند و آبروی هزارساله روحانیت را می برند، بدون آنکه بدین نکته توجه شود که اگر در میان هزاران تن روحانی وارسته، معدود و انگشت شماری از «زی طلبگی» خارج شده آن را نباید به حساب قشری ریاضت کش و از دنیا بگرشته و فداکار و مخلص گذاشت که در این روزگار پشت پا به همه چیز زده و نوکری دین و خادمی اسلام و مسلمین را پذیرا شده اند ودر خلوت به روی بسته و به خدای خود دل بسته اند.

به راستی در این شرائط حساس که لبه تیز حلمه دشمن متوجه این دژ استوار یعنی روحانیت اسلام است، حرکت در صراط مستقیم دین و ولایت و بهانه به دست دشمنان ندادن و علامت سؤال در اندیشه دوستان ایجاد نکردن، کاری است دشوار و جهاد و پیکار با نفس می طلبد... .

امروز، روزی است که یک روحانی باید حتی از بسیاری از امور مباح، برای مصلحت دین و نظام بپرهیزد، از تجمل در مسکن و وسیله سواری گرفته تا سفرها و سفره ها و آداب سلوک و معاشرت و از گم شدن در مقام و عنوان های پوچ و گذرا و خروج از زی طلبگی بر حذر باشد آنسان که امام بزرگوار زیست و شایسته هر پیشوای دینی وطلبه روحانی است. در این خصوص امام راحل- قدس سره- از موضع یک پدر روحانی و ولی امر، آنچه گفتنی بود به کرات با روحانیون گفتند که آن ‌نصایح پدرانه وپیامبرانه همواره باید آویزه گوش و الگوی عمل برای فردفرد ما باشد.

ب- مطلب دیگر که از تذکر پیشین مهم تر است، در خصوص عملکرد کاگزاران غیر روحانی است در نظام. در اینجا به صراحت باید گفت: برخی عملکردها در شأن یک نظام اسلامی نیست و متأسفانه هر آنچه در مسائل اجتماعی می گذرد و هر سیاستی که اِعمال می شود از سوی هرکس و به وسیله هر نهاد- چه بخواهیم یا نخواهیم- به حساب روحانیت و در نتیجه اسلام گذاشته می شود، چرا که حکومت، حکومت اسلامی و روحانی است. بنابراین نمی توان از وبال و تبعات آن درامان ماند و مسئولیت آن را گردن ننهاد. آنچه امروزدر شهرداری ها و دارئی ها می گذدر و ناله و شکوه هایی که از سوی خاص و عام در این رابطه بلند است به حساب روحانیت گذاشته می شود و مردم به جای اینکه مثلا شهردار را زیر سؤال ببرند، مقام مافوقش را به ویژه اگر روحانی باشد، مسئول می شناسند و محاکمه می کنند!

دکور سازی و تجمّل گرایی در ادارات، بروکراسی، فساد اداری، رشوه خواری، پارتی و رابطه به صورت عقده های روانی سرباز می کند و جراحت آن متوجه روحانیت می شود. آنچه در سیاسیتهای اقتصادی به وسیله دست اندر کاران اقتصاد و پول و ارز جریان دارد و در نتیجه تورم و گرانی فزاینده ساعت به ساعت و مشکلات از این قبیل که بیش از حد طبیعی را باعث می شود و عوامل خارجی نیز آن را تشدید می کند و حاصل نداشتن برنامه درست و شاید درپاره ای موارد علل دیگر است، تبعات آن متوجه روحانیت میشود، آنچه در فضای هنر و سینما و جشنواره ها و صدا و سیما جریان دارد که موارید از آن لااقل از نظر بسیاری از متدینین و صاحب نظران خالی از اشکال نیست، به حساب روحانیت و تساهل در حفظ حدود الهی می شود. سوء استفاده های تجاری و خودکامگی برخی کسبه و نبودن هیچ کنترل و ضابطه ای در نرخ گذاری ها، که رائج شده، هرچند به ضعف مدیریت اقتصادی پیوند خورد، اما متأسفانه روحانیت را زیر سؤال می برد...

شاید هم مسئله طبیعی باشد، به نامه ها و خطبه های امیر المؤمنین (ع) بنگرید و ببینید با کارگزاران خود چگونه صحبت می کند، در نامه به عثمان بن حنیف می نویسد:

«هیهات که من سر بر بالش بگذارم و خواب راحت بروم در حالی که در حجاز یا یمامه مستمندی باشد که شب را با گرسنگی به سر برد...».

در یکی از خطبه هایی که درآغاز خلافت خود ایراد فرمودند یادآور شدند که بترسید از خدا وتقوی پیشه کنید که شما مسئولید، حتی از آبادی ها و چهارپایان، یعنی آنچه در قلمرو نفوذ شما در زمین می گذرد مسئولیتش متوجه شماست.

ما باید واقعیات را صادقانه به حکم «والنصیحة لائمة المسلمین...» بگوییم و از تعارف و مجامله و مسامحه برحذر باشیم که این خیانت است. علی (ع) در اوج قدرت به یاران خود فرمود: از گفتن حق و مشورت در عدل دریغ نکنید.

«فلا تکفوا عن مقالة بحث او مشورة بعدل».

اعتقاد ما بر این است که هرچند در صداقت و امانت و دلسوزی روحانیون معظم که مصدر امورند شک و تردید نیست، اما روند امور به ویژه در مسائل اقتصادی و بی توجهی برنامه ریزان اقتصاد به موضوع «اهم و مهم» و گرایش های تجملی و دایر کردن بازار مصرف برای شرق و غرب و اخیرا کالاهای آمریکایی، و رفتن زیر بار وام های سنگین، و حاکم شدن فرهنگ تجمل در دستگاه های دولتی، و سمینارهای زنجیره ای نه چندان ضروری (مانند سمینار بین المللی مسکن که در اصفهان قرار است تشکیل شود)، و بار کمرشکن ارزی آن قابل اغماض نیست (و شرح آن را به مجالی دیگر موکول می کنیم) و حرکت نامرئی است به سوی وابستگی، عواقب نامطلوبی را به بار می آورد.

شایسته است عقلای قوم درکارها تجدید نظرکنند و مراقب باشند تجربه اسلام را ناموفق جلوه ندهند، زیرا همانگونه که می دانیم حرکتهای انحرافی یکباره اتفاق می افتد و یک میلیمتر انحراف در زاویه کوچک سر از کیلومترها در شعاع بعدی بیرون می آورد.

سخن برای گفتن در این جا بسیار است که ازصفحات مقاله می گذرد و فعلا بدین قدر بسنده می کنیم.

از خداوند می خواهیم ما را در حسن عمل و غلبه بر نفس هادی و ناصر باشد.