دانستیهائی از قرآن

دانستنی‌هائی از قرآن

«tûïÏ%©!$# tbqà)ÏÿZムöNßgs9ºuqøBr& ’Îû È@‹Î6y™ «!$# §NèO Ÿw tbqãèÎ7÷Gム!$tB (#qà)xÿRr& $xYtB Iwur “]Œr&   öNçl°; öNèdãô_r& y‰YÏã öNÎgÎn/u‘ Ÿwur ì$öqyz óOÎgøŠn=tæ Ÿwur öNèd šcqçRt“óstƒ * ×Aöqs% Ô$rã÷è¨B îotÏÿøótBur ׎öyz `ÏiB 7ps%y‰|¹ !$ygãèt7÷Ktƒ “]Œr& 3 ª!$#ur ;ÓÍ_xî ÒOŠÎ=ym  »  (سوره بقره آیات 262 و 263)

آنان که اموالشان را در راه خدا انفاق می‌کنند، سپس در این انفاق هیچ منتی بر مستحقان نمی‌گذارند و آنان را آزار نمی‌دهند، بی‌گمان پاداش خود را از پروردگارشان دریافت خواهند کرد و در روز رستاخیز نه تس و نه اندهی خواهند داشت. با زبان خوش و طلب آمرزش برای سائل، بهتر است از صدقه‌ای که در پی آن اذیت و آزار باشد و همانا خداوند بی‌نیاز و بردبار است.

این آیات، در ضمن آیات زیادی آمده است که درباره روش صدقه دادن و انفاق در راه خدا در این سوره مبارکه نازل شده است؛ و همه این آیات دلالت بر تشویق و ترغیب بیش از حد مردم در صدقه دادن و انفاق نمودن دارد که بی‌گمان اگر مؤمنین زیادی مال خود را انفاق می‌کردند، در میان آنان هرگز یک فقیر پیدا نمی‌شد. آنچه در این آیات مورد نظر است، روش صدقه دادن و انفاق است:

1-    نخستین مسئله‌ای که به چشم می‌خورد، انگیزه انفاق می‌باشد. انسان باید فقط برای کسب رضایت حق‌تعالی و در راه صدقه دهد و انفاق کند. اگر انگیزه خدائی بود، آنجا است که نتیجه انفاق، زیادی روزی و نمو آن در دنیا و پاداش بزرگتر در آخرت می‌باشد. ولی هر انگیزه دیگری، نمی‌تواند مثمر ثمر باشد. انفاقی ارزشمند است که فقط به خاطر خدا و در راه کسب رضایت او باشد؛ اینجا است که جز خیر و خوبی و سعادت دارین، نتیجه‌ای نخواهد داشت.

2-    انفاق همراه با آزار و اذیت سائل نباشد. گاهی دیده می‌شود که افرادی با اکراه و اجبار، صدقه می‌دهند و یا اینکه در مقابل چند تومان ناقابلی که  می‌خواهند به فقیر بدهند، توقع‌های زیادی دارند؛ بر او منت می‌نهند یا با زبان، او را اذیت می‌کنند؛ سخن ناروا می‌گویند و بالأخره خیال می‌کنند، خداوند آنها را مزیتی داده که پول بیشتری به آنها عطا فرموده است؛ گو اینکه پول را از خود می‌دانند و مالک اصلی را خدا نمی‌دانند. اگر واقعا انسان، خدا را مالک بداند، کوچکترین منتی نباید بر سائل و فقیر بگذارد چه اینکه این سائل نیست که صدقه را از ما دریافت می‌کند، بلکه این پروردگار است؛ همو که خود به ما لطف کرده و پول را به دست ما داده است، اکنون، پول را با طیب خاطر باید به او برگردانیم؛ با این حال، خداوند در برابر بازگرداندن پول خودش به خودش، اینچنین ما را موردلطف و عنایت بیشتر قرار می‌دهد که هم در دنیا و هم در آخرت رو سفید باشیم. حال اگر کسی با این چند تومانی که در حقیقت مال خودش نیست، بلکه یک واسطه بیشتر نمی‌باشد و این پول را دارد به صاحب اصلیش باز می‌گرداند، بخواهد منتی بر سائل بگذارد یا زخم زبان به او بزند، در حقیقت منت بر خدا نهاده است، و این کار او نه تنها ارزش ندارد که بی‌گمان بسیار نکوهیده است.

3-    نباید صدقه را با منت یا اذیت و آزار سائل از بین برد. و بدتر اینکه نباید برای ریاکاری انفاق نمود. ان کسی که به خاطر خوشایند مردم و تعریف آنان، انفاق می کند هر چند پولی بسیار زیادی را هم در این راه بپردازد، هیچ ارزشی برای او ندارد. و اصلا نفاقی که همراه با ریا است، باطل است. خداوند در آیات بعد به ریاکاران چنین مثل می‌زند که مانند دانه‌هایی است که بر روی سنگ سختی بریزند و تند بارانی ببارد و آن دانه‌ها را با غبارشان بزداید و اثری از آنها نگذارید؛ این دانه‌هایی که بر سنگ بریزند و باران هم آنها را ببرد، بی‌گمان هیچ محصولی نخواهد داشت. انفاق ریاکاران هم‌نظیر همین است.

4-    در صورتی که نخواستی به سائل پول بدهی، با یک زبان خوش و دعایی که برای او می‌کنی، او را راضی نگه‌دار و هرگز با تندی و خشونت با او رفتار مکن، چه اینکه پول را پیش از دادن به سائل، داری به خدا می‌دهی و خداوند از تو و امثال تو بی‌نیاز است و بر عصیان‌ها و تمردهای مردم، بردبار است. پس چه انسان بخواهد سائل را صدقه دهد و چه بخواهد او را ناامید گرداند، هرگز با زبان تند یا با منت رفتار نکند تا خداوند نیز از او راضی و خشنود باشد.