رهنمود های مقام معظّم رهبری

مقام معظم رهبرى حضرت آیت الله خامنه‏اى

مردم ایران براى مرجعیت، همچون گذشته آن مقام والا و عظیم را معتقدند. مردم ایران از ته دل روحانیت را دوست مى‏دارند البته نه هر روحانى‏نما را.

 مردم روحانى واقعى و عالِم دین را دوست دارند نه آن روحانى نمایى را که دشمن مى‏خواهد به جاى روحانى در میان مردم جا بزند. مردم از او متنفرند، اما روحانى واقعى را مردم دوست مى‏دارند. چون مردم معتقدند که با اسلام مى‏شود به آبادى دنیا و آخرت رسید. مردم از اسلام نیکى دیده‏اند. اسلام به آنها آزادى و عزت داده است. اسلام به این ملت، رهایى از دست ستمگران و دستگاههاى فاسد را داد.

مى‏گویند: ریشه‏هاى کهن و نسل علماى بزرگ تمام شد. شما چه مى‏فهمید که علماى بزرگ چه کسانى هستند و حوزه‏ها چیست؟ این آقایان سیاستمداران انگلیس و آمریکا و خبرگزاریهاى دنیا، واضح‏ترین مسائل ملت ما را نمى‏توانند بفهمند و تحلیل کنند و اگر مى‏توانستند، این قدر از ملت ایران شکست نمى‏خوردند. آنها قادر به تحلیل نیستند، آن وقت در امر حوزه‏ها که از پیچیده‏ترین مسائل است وارد مى‏شوند و اظهار نظر مى‏کنند. اهل حوزه مى‏دانند چه کسى لیاقت دارد و چه کسى ندارد. شما چه مى‏فهمید که علماى بزرگ نسلشان برافتاده یا برنیفتاده است.

شروع کردند کسان خاصى را به اسم معرفى کردن و گفتند که فلان کس از همه بالاتر است. بنا کردند براى مردم مسلمان حکم دادن و فتوا صادر کردن! مردم در امر مرجعیت بیش از امور دیگر سختگیرند. حق هم همین است. من به شما عرض مى‏کنم که عزیزان من! در امر مرجعیت سختگیر باشید. مبادا احساسات شما را به یک سمتى بکشاند. از همان طرق شرعى که وجود دارد تحقیق کنید. شاهد عادل، باید شهادت بدهد، آن هم نه یکى بلکه دو تا، آن هم نه هر شاهد عادلى، بلکه شاهد عادل خبره که این کاره باشند و بشناسند، آنها باید شهادت بدهند که فلان کس جائزالتقلید و شایسته تقلید است تا بشود از او تقلید کرد. آن وقت این آقایان از ملت ایران که در کار تقلید این قدر سختگیر است توقع دارند که حرف فساق و فجارى را که رادیوى بى‏بى‏سى و رادیوى صهیونیستى را اداره مى‏کنند، گوش کنند! آنها مى‏گویند که فلان آقا از همه بهتر است، مردم بروند از فلان آقا تقلید کنند. عجب خیال باطلى! آن کسانى که آنها اسم آوردند، اگر هم شانس اندکى داشتند که عده‏اى به آنها مراجعه کنند، بعد از آن که آنها اسم آوردند، بدون تردید این شانس کم شد.

 { دشمنان تبلیغ کردند که در جامعه ایران کسى که شایسته مرجعیت باشد نیست ولى مردم به یکباره با چشم خودشان دیدند که فهرستى از علماى شایسته مرجعیت از طرف خبره‏هاى فن منتشر شد. کسانى که مى‏توانند مرجع را بشناسند و حوزه‏ها در دست آنهاست و قوام حوزه‏ها به آنهاست و مى‏توانند به مردم معرفى کنند، اینکار را کردند.73/9/18

مرجعیت و اجتهاد مطلوب

 “در حکومت اسلامى همیشه باید باب اجتهاد باز باشد و طبیعت انقلاب و نظام همواره اقتضا مى‏کند که نظرات اجتهادى - فقهى در زمینه‏هاى مختلف، ولو مخالف با یکدیگر آزادانه عرضه شود و کسى توان و حق جلوگیرى از آن را ندارد ولى مهم شناخت درست حکومت و جامعه است که بر اساس آن نظام اسلامى بتواند به نفع مسلمانان برنامه‏ریزى کند که وحدت رویه و عمل ضرورى است و همین جاست که اجتهاد مصطلح در حوزه‏ها کافى نمى‏باشد بلکه یک فرد اگر اعلم در علوم معهود حوزه‏ها هم باشد ولى نتواند مصلحت جامعه را تشخیص دهد و یا نتواند افراد صالح و مفید را از افراد ناصالح تشخیص دهد و بطور کلى در زمینه اجتماعى و سیاسى فاقد بینش صحیح و قدرت تصمیم‏گیرى باشد، این فرد در مسائل اجتماعى و حکومتى مجتهد نیست و نمى‏تواند زمام جامعه را به دست گیرد.”

 (67/8/10)

 “یکى از مسائل بسیار مهم در دنیاى پرآشوب کنونى، نقش زمان و مکان در اجتهاد و نوع تصمیم‏گیریهاست. حکومت، فلسفه عملى برخورد با شرک و کفر و معضلات داخلى و خارجى را تعیین مى‏کند. و این بحثهاى طلبگى مدارس که در چارچوب تئوریها است، نه تنها قابل حل نیست که ما را به بن بستهایى مى‏کشاند که منجر به نقض ظاهرى قانون اساسى مى‏گردد.

 شما در عین این که باید تمام توان خودتان را بگذارید که خلاف شرعى صورت نگیرد - و خدا آن روز را نیاورد - باید تمام سعى خودتان را بنمایید که خداى ناکرده اسلام در پیچ و خمهاى اقتصادى، نظامى، اجتماعى و سیاسى متهم به عدم قدرت اداره جهان نگردد.”

 (67/10/8)

 “این جانب معتقد به فقه سنتى و اجتهاد جواهرى هستم و تخلف از آن را جایز نمى‏دانم. اجتهاد به همان سبک صحیح است ولى این بدان معنا نیست که فقه اسلام پویا نیست. زمان و مکان دو عنصر تعیین کننده در اجتهادند. مسأله‏اى که در قدیم داراى حکمى بوده است به ظاهر همان مسأله در روابط حاکم بر سیاست و اجتماع و اقتصاد یک نظام ممکن است حکم جدیدى پیدا کند، بدان معنا که با شناخت دقیق روابط اقتصادى و اجتماعى و سیاسى همان موضوع اول که از نظر ظاهر با قدیم فرقى نکرده است، واقعاً موضوع جدیدى شده است که قهراً حکم جدیدى مى‏طلبد. مجتهد باید به مسائل زمان خود احاطه داشته باشد. براى مردم و جوانان و حتى عوام هم قابل قبول نیست که مرجع و مجتهدش بگوید من در مسائل سیاسى اظهار نظر نمى‏کنم. آشنایى به روش برخورد با حیله‏ها و تزویرهاى فرهنگ حاکم بر جهان، داشتن بصیرت و دید اقتصادى، اطلاع از کیفیت برخورد با اقتصاد حاکم بر جهان، شناخت سیاستها و حتى سیاسیون و فرمولهاى دیکته شده آنان و درک موقعیت و نقاط قوت و ضعف دو قطب سرمایه‏دارى و کمونیزم که در حقیقت استراتژى حکومت بر جهان را ترسیم مى‏کنند، از ویژگیهاى یک مجتهد جامع است. یک مجتهد باید زیرکى و هوش و فراست هدایت یک جامعه بزرگ اسلامى و حتى غیر اسلامى را داشته باشد و علاوه بر خلوص و تقوا و زهدى که در خور شأن مجتهد است واقعاً مدیر و مدبّر باشد. حکومت در نظر مجتهد واقعى فلسفه عملى تمامى فقه در تمامى زوایاى زندگى بشریّت است، حکومت نشان دهنده جنبه عملى فقه در برخورد با تمامى معضلات اجتماعى و سیاسى و نظامى و فرهنگى است، فقه، تئورى واقعى و کامل اداره انسان و اجتماع از گهواره تا گور است.

 هدف اساسى این است که ما چگونه مى‏خواهیم اصول محکم فقه را در عمل فرد و جامعه پیاده کنیم و بتوانیم براى معضلات جواب داشته باشیم و همه ترس استکبار از همین مسأله است که فقه و اجتهاد جنبه عینى و عملى پیدا کند و قدرت برخورد در مسلمانان به وجود آورد.” (67/12/3)