احکام ویژه رمضان

 

 

 

 پرسشها و پاسخها

 

 احکام ویژه رمضان

 

 به مناسبت ماه مبارک رمضان، احکام ویژه‏اى بر اساس سؤالهاى مکرر خوانندگان عزیز - و بر طبق فتاواى حضرت امام قدس سره - تنظیم شده که تقدیم مى‏گردد.

 

 

 سؤال1: آیا خوردن سهوى، روزه ماه رمضان را باطل مى‏کند؟ روزه غیر ماه رمضان چطور؟

 پاسخ: خوردن سهوى روزه را باطل نمى‏کند چه در ماه رمضان باشد، چه در غیر ماه رمضان.

 سؤال2: اگر کسى روزه را عمداً بخورد، سپس به مسافرت برود آیا کفاره از او ساقط مى‏شود؟

 پاسخ:کفاره واجب است و با مسافرت بعد ساقط نمى‏شود.

 سؤال3: آیا تزریق آمپول، مبطل روزه است؟

 پاسخ: آمپول مبطل نیست ولى به احتیاط واجب، باید از داروهایى که به جاى غذا تزریق مى‏شود اجتناب گردد.

 سؤال4: آیا فرو بردن اخلاط دهان و بینى روزه را باطل مى‏کند؟

 پاسخ: فرو بردن آب دهان هرچند زیاد باشد اشکال ندارد و امّا اخلاط دیگر اگر به فضاى دهان وارد شده است، نباید فرو برد و قبل از آن اشکال ندارد.

 سؤال5: کسى که در ابتداى تکلیف به دلیل جهالت و ندانستن مسأله و سهل‏انگارى پدر و مادر روزه نگرفته است، آیا اکنون قضا و کفاره بر او واجب است؟

 پاسخ: قضا واجب است، ولى کفاره خوردن عمدى واجب نیست. بطور عموم کسى که جاهل به مسأله است و ملتفت سؤال نیست، یعنى شک ندارد، کفاره بر او واجب نیست.

 سؤال6: اگر کسى به دلیل ندانستن مسأله در روز ماه رمضان استمنا کرده است، آیا کفاره جمع بر او واجب است؟ و با فرض این که اکنون بَرده وجود ندارد تا آزاد گردد، کفاره جمع چگونه است؟

 پاسخ: اگر مى‏دانسته است که استمنا، روزه را باطل مى‏کند ولى نمى‏دانسته است که کفّاره دارد یا نمى‏دانسته است که کفاره جمع دارد، بنابراحتیاط واجب باید کفاره جمع بدهد. ولى اگر نمى‏دانسته است که استمنا روزه را باطل مى‏کند و توجه به سؤال نداشته است؛ یعنى اصلاً شک نداشته تا سؤال کند، کفاره ساقط است و کفاره جمع در این زمان به این نحو است که هم شصت روز که حداقل سى و یک روز آن پى در پى باشد روزه بگیرد و هم شصت فقیر را غذا بدهد، هر کدام حداقل 750 گرم هرچند نان خالى باشد.

 سؤال7: کسى که روزه را به هر دلیل خورده است و قضاى آن را تا رمضان سال بعد بدون عذر نگرفته است، تکلیف او چیست؟ و اگر چند سال بر آن گذشته است آیا فرق مى‏کند؟

 پاسخ: باید علاوه بر قضاى روزه‏هاى گذشته، براى هر روز 750 گرم غذا - ولو نان خالى - به یک فقیر بدهد. این کفاره با گذشت سالهاى متعدد تکرار نمى‏شود.

 سؤال8: بیمار در چه شرایطى مى‏تواند روزه را بخورد؟ و آیا اگر تحمّل سختى کند روزه او صحیح است؟

 پاسخ: بیمارى که روزه براى او به تشخیص پزشک یا به تجربه و تشخیص خودش ضرر دارد یا احتمال ضرر مى‏دهد به نحوى که این احتمال از نظر عرف، موجب خوف و ترس باشد - نه احتمال بى‏اساس - این چنین بیمارى باید روزه را بخورد و اگر روزه بگیرد باطل است و قضا دارد.

 سؤال9: آیا چشیدن غذا، موجب بطلان روزه است؟

 پاسخ: اگر غذا را فرو نبرد، روزه باطل نمى‏شود.

 سؤال10: در کفاره روزه، آیا مى‏توان به جاى غذا پول به فقیر داد؟

 پاسخ: پول کافى نیست و باید عین غذا داده شود، مگر این که فقیر مورد اعتماد باشد و به او گفته شود که با این پول فلان مقدار غذا بخرد.

 سؤال11: با توجه به این که یافتن شصت فقیر قدرى مشکل است، آیا مى‏توان به ده فقیر به هر کدام غذاى شش نفر داد، تا مقدار شصت نفر کامل شود؟

 پاسخ: کافى نیست و باید به شصت فقیر داده شود، و اگر فقیرى چند نانخور دارد، به عدد آنها مى‏توان به او کفاره داد. به شرط آن که مطمئن باشد، غذا را به آنها خواهد داد.

 متأسفانه فقیر در جامعه ما کم نیست. اگر شما نمى‏شناسید مى‏توانید به مراکزى که در این گونه مسائل واسطه خیر هستند بپردازید، البته باید شخصى که به او پول یا غذا تحویل مى‏دهید کاملاً مورد اعتماد شما باشد.

 سؤال12: کسى از دوران گذشته نماز و روزه بسیارى از او فوت شده یا عمداً انجام نداده است، اکنون باید در قضاى آنها چگونه محاسبه نماید؟

 پاسخ: به مقدارى که یقین دارد نماز و روزه فوت شده است، قضا کند و به مقدارى هم که یقین دارد روزه را عمداً خورده است کفاره بدهد و مقدار مشکوک لازم نیست گرچه بهتر است مقدار مشکوک را نیز قضا کند.

 سؤال13: اگر کسى در شب ماه رمضان جنب شود و به دلیل خجالت یا نبودن حمام در خانه نتواند قبل از فجر غسل کند، آیا تیمم کافى است و روزه آن روز صحیح است؟

 پاسخ: تا غسل میسّر است تیمم کافى نیست و اگر در این صورت به تیمم اکتفا کند روزه‏اش باطل است. خجالت عذر نیست و به حمام هم نیاز نیست، با یک سطل آب مى‏توان در هر گوشه‏اى از خانه غسل کرد، ولى اگر به هر دلیل اصلاً امکان غسل نباشد یا بسیار مشکل باشد تیمم کافى است. البته اگر غسل نکند تا وقت تنگ شود در آن صورت معصیت کرده ولى با تیمم مى‏تواند روزه بگیرد.

 سؤال14: اگر کسى در روز ماه رمضان محتلم شود آیا روزه او باطل مى‏شود و اگر صحیح است آیا واجب است زود غسل کند یا مى‏تواند اگر صبح محتلم شد تا بعدازظهر تأخیر بیندازد؟

 پاسخ: احتلام روزه را باطل نمى‏کند و واجب نیست زود غسل کند و تأخیر آن اشکالى ندارد، البته تعجیل در غسل، همیشه مستحب است و بهتر است مؤمن در حال جنابت براى مدت طولانى باقى نماند.

 سؤال15: بعضى از خانواده‏ها بچه‏هایى را که تازه به تکلیف رسیده‏اند به دلیل ضعف و ناتوانى از روزه منع مى‏کنند بخصوص اگر بچه ضعیف باشد، آیا این کار جایز است؟

 پاسخ: ضعف هرچند شدید باشد مجوّز خوردن روزه نیست، مگر این که به حدّى شدید باشد که قابل تحمّل نباشد، در این صورت به مقدار ضرورت، مى‏تواند روزه را بخورد و بعداً قضا کند و کفاره ندارد.

 سؤال16: زن باردارى که نزدیک وضع حمل است، آیا مى‏تواند روزه را بخورد؟

 پاسخ: اگر روزه براى او یا فرزندش ضرر داشته باشد یا خوف ضرر باشد، باید بخورد و بعداً قضا کند ولى براى این خوردن باید فدیه به فقیر بدهد؛ یعنى 750 گرم غذا ولو نان، این فدیه در صورتى که روزه براى فرزندش ضرر دارد واجب است و اگر براى خودش ضرر دارد، مبنى بر احتیاط است.

 سؤال17: اگر کسى نمى‏دانسته است که جنابت موجب غسل است و سالها بر این جهالت او گذشته است، حال تکلیف نماز و روزه‏هاى او چیست؟

 پاسخ: نمازها را باید قضا کند ولى روزه‏ها صحیح است، چون جاهل بوده است.

 سؤال18: اگر کسى از مسافرت برگشته ولى در محل سکونت قصد ماندن ده روز را ندارد آیا نماز او تمام و روزه‏اش صحیح است؟

 پاسخ: اگر محل سکونت او وطن اصلى یا اتخاذى او باشد نماز تمام و روزه صحیح است هر چند یک روز یا کمتر بماند ولى اگر وطن او نیست اگر قصد ده روز ماندن نداشته باشد نمازش شکسته و روزه را باید بخورد. منظور از وطن اصلى زادگاه انسان است، به شرط آن که مسکن پدر و مادر نیز باشد پس اگر در مسافرت متولد شده باشد وطن اصلى ندارد و منظور از وطن اتخاذى، جایى است که تصمیم دارد تا آخر در آنجا بماند یا جائى که انسان نه تصمیم ماندن دائم در آنجا دارد و نه موقت ولى آن قدر مانده است که عرفاً وطن او به حساب آمده است.

 سؤال19: اگر کسى از وطن اصلى منتقل شده و در جاى دیگر سکونت دارد ولى گاهى به عنوان مسافرت به وطن اصلى خود مى‏رود، آیا نماز او در آنجا تمام و روزه صحیح است؟

 پاسخ: اگر از وطن اصلى اعراض کرده باشد، آن جا دیگر وطن او نیست و بدون قصد ده روز نمازش شکسته است و روزه را باید بخورد، مگر این که بدون قصد سى روز بماند که از روز سى و یکم نماز تمام و روزه صحیح است. و اگر اعراض نکرده باشد وطن است و نمازش حتى اگر فقط بمقدار یک نماز بماند تمام است و روزه صحیح است. منظور از اعراض این است که از سکونت در آن جا بطور کلى صرف نظر کرده باشد و تصمیم داشته باشد تا آخر و در هیچ شرایطى آن جا را مسکن خود قرار ندهد.

 سؤال20: کسى که مسافر است و از ابتدا قصد ماندن ده روز را نداشته و بر این اساس نماز را شکسته خوانده است و روزه نگرفته است ولى اتفاقاً در موعد مقرّر نتوانست مسافرت کند و اکنون بیش از ده روز در آن جا مانده است آیا نمازهایى را که شکسته خوانده است باید دوباره بخواند و پس از ده روز باید روزه بگیرد؟

 پاسخ: اگر هنوز هم قصد ماندن ده روز پس از این را ندارد نمازش شکسته است و نمازهاى گذشته هم صحیح است و روزه را باید بخورد تا سى روز. و اگر همچنان بدون قصد ماندن و به طور اتفاقى سى روز تمام در آن جا ماند از روز سى و یکم هر چند یک روز یا کمتر بماند نماز تمام است و روزه صحیح است.

تعداد مشاهده مقاله: 80