پاسخ به نامه ها

پرسش و پاسخ

 سؤال:

 بعضى‏ها مى‏گویند آنچه در قرآن تحریم شده ربح مرکّب است، نه سود پول در مفهوم عادى آن، زیرا قرآن فرموده است: “لاتأکلوا الرّبوا اضعافاً مضاعفة؛ ربا را چند برابر نخورید” بنابراین رباى ساده چرا حرام باشد؟ لطفاً توضیح دهید:

 (اندیمشک - جواد موسوى)

 پاسخ:

 آیه مذکور اولین آیه‏اى است که در تحریم ربا نازل شده، این آیه در سوره آل‏عمران است و در مدینه نازل شده است، گرچه در سوره روم - که در مکه پیش از آن نازل شده - درباره ربا آیه‏اى آمده ولى تصریح به تحریم آن نکرده است؛ پس اولین آیه تحریم ربا این آیه است و اسلام احکام مخالف با سنتهاى اجتماعى را بتدریج و مرحله به مرحله تشریع فرموده است، نظیر آن چه در تحریم خمر گفته مى‏شود. در این مورد نیز چون ربا از سنتهاى جاهلى بود، ابتدا در آیه‏اى مانند آیه سوره روم فرموده است که ربا نزد خداوند رشد و تکامل به شمار نمى‏آید بلکه انفاق، تکامل است و سپس در این آیه بدترین نوع ربا که در آن زمان مرسوم بوده است تحریم شده و آن این که سود اصل مال و سود سود (بهره دیرکرد) گرفته شود و در آیات بعد که در سوره بقره نازل شده است بطور کلى ربا تحریم شده است. “الذین یأکلون الربوا لایقومون الا کما یقوم الّذى یتخبطه الشّیطان من المسّ ذلک بأنّهم قالوا انّما البیع مثل الرّبوا و احل اللّه البیع و حرّم الرّبوا...؛ کسانى که ربا مى‏خورند برنمى‏خیزند مگر مانند کسى که شیطان عقل او را آشفته کرده است زیرا آنان خرید و فروش را مانند ربا مى‏دانند ولى خداوند خرید و فروش را حلال کرده و ربا را حرام کرده است” (بقره، آیه275(. “یا أیّها الّذین آمنوا اتّقوا اللّه و ذروا ما بقى من الرّبوا ان کنتم مؤمنین فان لم تفعلوا فأذنوا بحرب من اللّه و رسوله...؛ اى کسانى که ایمان آورده‏اید از خدا بپرهیزید و اگر مؤمن هستید آن چه از ربا باقى مانده است نگیرید و اگر چنین نکنید بدانید که با خدا و رسول در جنگید”. (بقره آیه 278 و 279( این عبارت در تحریم هیچ گناهى نیامده است و شاید بتوان گفت که به این دلیل ربا از بزرگترین گناهان است.

 × × ×

 سؤال:

 1- در رساله آمده است مهمانى که قبل از غروب آفتاب شب عید فطر، به منزل انسان بیاید، فطریّه‏اش بر میزبان واجب است اگر نانخور او حساب شود، منظور از نانخور چیست؟ آیا به صِرف یک شب مهمان بودن نانخور حساب مى‏شود؟

 2- آیا تصرّفات جزیى در ادارات توسط کارکنان آنها از نظر شرعى جایز است؟ مثلاً استفاده از تلفن یا کاغذ و قلم اداره.

 3- حقوقى که ادارات به افراد پرداخت مى‏کنند، مال عنوان آنهاست یا مربوط به شغل آنهاست، مثلاً اداره‏اى که در بهبهان است و مدیرش در اهواز مى‏باشد و عملاً در محل حضور نداشته باشد و معاونینش کارهاى او را انجام دهند، گرفتن حقوق براى او جایز است یا خیر؟

 (بهبهان - کاظم ایسوند)

 پاسخ:

 1- ظاهراً به صرف شام خوردن شب عید نانخور به حساب نمى‏آید.

 2 و 3- طبق مقررات و قانون باید عمل شود.

 × × ×

 سؤال:

 1- گرفتن شیربها توسط پدر و مادر دختر شرعاً چه حکمى دارد؟

 2- آیا کسى که خودکشى مى‏کند جهنّمى است و آیا مى‏شود در مجالس ترحیم او شرکت کرد؟

 3- رسم شده که براى مرده هم ساز و دهل - به شکل مخصوص - مى‏زنند، آیا این کار جایز است؟

 4- کسى که با خواهر رضاعى خودش ازدواج کرده، ولى اطلاع ندارد اما دیگران مى‏دانند، آیا لازم است به او اطلاع دهند یا خیر؟ و تکلیف دیگران در رابطه با بچه‏هاى نامشروع او چیست؟

 (خرم آباد - سالار، پاپى )

 پاسخ:

 1- اگر شیربها را در مقابل کارى مطالبه کنند و با یکدیگر بر آن توافق کرده باشند معامله‏اى است صحیح از قبیل جعاله و اشکالى ندارد. و اگر فقط بر اساس رسم و سنّت باشد در صورت رضایت شوهر اشکالى در آن نیست ولى اگر عین مال باقى باشد مى‏تواند هرگاه خواست آن را پس بگیرد و اگر بدون رضایت و فقط بخاطر گرفتن موافقت ازدواج از پدر یا مادر پرداخته باشد گرفتن آن جایز نیست و آنها ضامن هستند.

 2- خودکشى حرام و گناه کبیره و مستوجب عقوبت است ولى ترحم بر چنین کسى و شرکت در مراسم او و استغفار براى او بسیار خوب است همانند همه ما که گناهکاریم.

 3- اگر مطرب نباشد اشکال ندارد.

 4- درباره وجوب تذکر از دفتر مرجع تقلیدتان سؤال کنید و اما فرزندان آنها حلال‏زاده هستند و فرزندان آن پدر و مادر به شمار مى‏آیند زیرا موضوع را نمى‏دانسته‏اند.

 × × ×

 × تذکر:

 از برادران و خواهران ذیل، که با ارسال مقالات، داستانها، اشعار و پیشنهادات و انتقادات خویش، خدمتگزاران مجله پاسداراسلام را یارى مى‏فرمایند، تشکر و قدردانى مى‏شود: محمد على ناصر آرانى، مرتضى امامى‏پور، دکتر على فتحى‏پور، حبیب آزموده، اعلا تورانى، ج - وزیرى، داریوش مرزبان درودى اصل، مهدى کامران، امیر نجفى، على باقى نصرآبادى، مهدى حیدرى کبیرى، جعفر امینى، عباس عبدى، منوچهر پناهى، عبداللّه متقى زاده گرگوى، محمد فیاضى، مجید امینیان، یونس روحانى، مهرعلى گواهى، مهدى ج، شمسى نجاتى، مرتضى حمیدى املشى، اصغر گورکانى، رضا نعمتى و روابط عمومى بنیاد مستضعفان و جانبازان استان تهران.

 در ضمن توجه خوانندگان گرامى را به نکات ذیل جلب مى‏کنیم تا احیاناً از عدم درج آثارشان افسرده خاطر نشوند:

 1- مطالب مربوط به مناسبتها، حتماً زودتر از آن مناسبت ارسال شود، چرا که مطالب پس از تکمیل مجله یا دیرتر از موعد مقرر، بناچار در نوبت چاپ گذاشته نمى‏شوند.

 2- آثار ارسالى، با مجموعه مطالب مجله، هماهنگى داشته باشند، از این رو گاه مطالبى مفید، به علت آن که در حوزه کارى مجله نیستند، توفیق انتشار آنها دست نمى‏دهد.

 3- مطالب ارسالى، حتماً با ذکر مأخذ، فرستاده شوند تا بتوان در موارد اشتباه و غلط گیرى به آنها رجوع کرد.

 

 سؤال:

 1- منظور از شستن که در وضوء، مرتبه اول آن واجب و دوم جایز یا مستحب و سوم حرام است، چیست؟

 2- آیا در وضو یا غسل کردن اگر زیاد آب مصرف شود، صدق اسراف مى‏کند یا نه؟

 3- در نمایشهایى که در مدارس داده مى‏شود، اگر دختران، لباس مردانه بپوشند یا خود را به شکل مرد درآورند - به واسطه گریم - جایز است؟

 4- آیا بازیگران در نمایش مى‏توانند در نقش شخصیتهاى مقدّسى همچون حضرت زینب و حضرت عباس‏علیهما السلام بازى کنند؟

 5- بازى در نقش معصومان‏علیهم السلام به شرط پوشیدن همه اجزاء بدن آیا جایز است؟

 6- آیا مى‏توان بر اساس توصیفهایى که از ائمه و غیر آنها مانند حضرت زینب شده، شکل آنها را نقاشى کرد؟(قم - بهناز‌هاشمى نژاد)

 پاسخ:

 1- به نظر حضرت امام‏قدس سره هرگاه صورت یا دست بطور کامل شسته شد، شستن اول به حساب مى‏آید، حتى اگر با یک بار آب ریختن اتفاقاً همه عضو شسته شود در این صورت ریختن آب دوباره، شستن دوم به حساب مى‏آید.

 2- طبیعى است که ریختن آب زیاد در وضو و غسل اسراف است و اگر به خاطر وسوسه باشد از این جهت نیز گناه است و گاهى ممکن است موجب بطلان عمل شود. از رسول اکرم‏صلى الله علیه وآله وسلم نقل شده است که با یک صاع؛ یعنى تقریباً سه کیلو یا سه لیتر آب، خود و همسرش غسل مى‏کردند و با یک چهارم آن بلکه شاید کمتر یعنى یک مد (اگر مُد بمقدار دو کف دست در حال باز بودن باشد) وضو مى‏گرفتند و فرمودند کسى که بیش از این آب مصرف کند از من نیست؛ یعنى سنّت مرا رها کرده است حتماً این مطلب را فقط به خاطر منع از وسوسه و اسراف فرموده‏اند!

 3- به نظر حضرت امام‏قدس سره پوشیدن لباس جنس مخالف به احتیاط واجب حرام است. و تشبیه زن به مرد و به عکس در روایات بسیارى شدیداً مورد نکوهش قرار گرفته است.

 4- اگر نمایش موجب هتک حرمت و توهین آن شخصیتهاى مقدس باشد جایز نیست و همچنین در مورد سؤال 5 و6.

تعداد مشاهده مقاله: 59