گفتار ماه

گفتار ماه

  در سایه ولایت

 یکى از متفکران دنیاى سیاست، چهار ویژگى را، براى رهبران برمى‏شمرد:

 1- صفت نمایندگى (پذیرش از سوى مردم).

 2- استعداد کشف راههاى حل مسائل موجود.

 3- قدرت پیش‏بینى مسائل محتمل الوقوع.

 4- شجاعت و قدرت نفوذ طبیعى.1

 حضرت امام خمینى‏قدس سره استثنایى‏ترین پیشوایى بود که این چهار ویژگى را در فراترین سطح، دارا بود. از این رو با پشتوانه حمایت بى‏دریغ مردمى و قدرت آینده‏نگرى زایدالوصف و نیز با شجاعت کم نظیر خود، بسیارى از ناممکنها را ممکن ساخت. اکنون نیز مقام معظم مرجعیت و رهبرى جهان اسلام؛ حضرت آیة الله العظمى خامنه‏اى - مدظله‏العالى - در پرتو تفضلات الهى، داراى همان خصوصیات برجسته است که گاه در قالب درک درست از آسیبها و خطرات، و هشدار در پرهیز از آنها و ارائه راه حلها - براى برطرف ساختن مسائل بغرنج جامعه - تبلور مى‏یابند.

 معظم‏له در آغاز نوروز 73، عمل به دو سرفصل مهم: “وجدان کارى” و “انضباط اجتماعى” را به دولت و ملت سفارش نمودند و در سال جدید نیز ضمن تأکید بر آن دو، اصل دیگرى را به نام “انضباط اقتصادى و مالى” بر آنها افزوده، فرمودند:

 “باید کسانى که اهل مسائل فرهنگى هستند، آن را ترویج کنند و آن را درست براى مردم بشکافند و تبیین کنند. آن کسانى که اهل برنامه‏ریزى هستند، براى دمیدن این دو روحیه در مردم، برنامه‏ریزى کنند. آن کسانى که اهل کار و تلاش هستند، اینها را در خودشان به وجود آورند. هر کسى این کار و تلاش را براى خود بکند. آن کسانى که به مردم تذکر مى‏دهند و براى مردم تبلیغ مى‏کنند، براى مردم در این باره حرف بزنند.”

 در شرایط کنونى، سقف کار مفید در کشور ما - با توجه به دوران حساس سازندگى - غیر مطلوب و دور از انتظار است، با این که پیشوایان دینى ما، نه تنها بر تلاش و کار توصیه مى‏کردند، بل خود نیز بدین مهم مى‏پرداختند و به مثابه کارگران و کشاورزان عادى در مزارع و محلهاى کار به فعالیت اشتغال داشتند. پیشینه تاریخى ایرانیان نیز گواه آن است که مردمانى سختکوش و کار آزموده بوده‏اند که در روزگارانى بر کره خاکى حکمروایى داشته‏اند، با وجود این دو پشتوانه سترگ مذهبى - ملى، چگونه پذیرفتنى است که ساعتهاى کارى هدر رفته، در نظام ادارى ما چندین برابر ساعت کار مفید ارزیابى شود؟ پیداست این روند، آسیبى سهمگین بر پیکر نظام ماست که جز در سایه احساس تعهد و مسؤولیت پذیرى و فعالیت مستمر، همراه با نشاط و امید به آینده‏اى بهتر، التیام نخواهد یافت.

 رهبر معظم انقلاب، درباره نشانه تحقق وجدان کارى فرمودند:

 “اگر در کشور، تولید در زمینه اقتصادى زیاد شده باشد، اگر کیفیت تولید، بهتر و برتر شده باشد، اگر سازندگى و توسعه بیشترى پیدا کرده باشد، اگر کارهاى اجتماعى و ادارى و اقتصادى روانتر و آسانتر شده باشد، اگر اجناس مورد استفاده مردم، فراوانتر و در دسترس بیشتر قرار گرفته باشد و اگر کارهایى از این قبیل انجام گرفته باشد، این نشانه این است که وجدان کارى در جامعه ما بطور کل بیدار شده است... اگر خداى ناکرده در این زمینه‏ها هیچ پیش نرفته باشیم - که البته این جور نیست - در آن صورت دلیل این است که وجدان کارى تحرکى پیدا نکرده است، اگر چه بحمداللّه پیشرفتهایى داشتیم ولى باید عرض کنم که کافى نیست.”

 آن گاه به معیار تحقق انضباط اجتماعى در جامعه پرداخته، در تبیین آن فرمودند:

 “اگر تخلفات اجتماعى و قانون شکنى کم شده باشد، اگر مردم با عادات و آداب صحیح اجتماعى حقیقتاً خو گرفته باشند، اگر جرم و جنایت در جامعه کم شده باشد و اگر عشق به قانون و ایمان به قانون زیاد شده باشد، آن وقت ما احساس مى‏کنیم که انضباط اجتماعى به معناى واقعى تحقق پیدا کرده است. البته مقدارى پیشرفت داشتیم، تلاش شده است، اما نه آن مقدارى که مورد نظر این حقیر بود و براى جامعه ما لازم بوده و هست.”

 اسراف و اتراف و تجمل‏پرستى، گذشته از زیانها و مفاسد فردى، از آسیبهاى انقلابهاى مردمى به شمار مى‏روند که پیوسته خاکریز نیروهاى خودى را در معرض خطر قرار مى‏دهند، امام خمینى‏قدس سره با تلقى درست از این آفتها مى‏فرمایند:

 “اگر بخواهید بى‏خوف و هراس در مقابل باطل بایستید و از حق دفاع کنید و ابرقدرتان و سلاحهاى پیشرفته آنان و شیاطین و توطئه‏هاى آنان در روح شما اثر نگذارد و شما را از میدان به در نکند، خود را به ساده زیستن عادت دهید و از تعلق قلب به مال و منال و جاه و مقام بپرهیزید. مردان بزرگ که خدمتهاى بزرگ براى ملتهاى خود کرده‏اند، اکثر ساده زیست و بى‏علاقه به زخارف دنیا بوده‏اند، آنها که اسیر هواهاى پست نفسانى و حیوانى بوده و هستند براى حفظ یا رسیدن به آن، تن به هر ذلت و خوارى مى‏دهند.”2

 آیة الله العظمى خامنه‏اى نیز ضمن توصیه به “انضباط اقتصادى و مالى” و زشت شمردن ریخت و پاش مالى و زیاده‏روى در خرج کردن(اسراف)، در این باره مى‏گویند:

 “این ]اسراف[ زندگى دیگران را از لحاظ روانى مختل مى‏کند و امکانات زندگى و اقتصادى را بى‏خود به هدر مى‏دهد... . شما این جا مبالغ زیادى؛ مثلاً، مواد خوراکى در فلان میهمانى معمولى مصرف مى‏کنید در حالى که لازم نیست و در کنار شما و در همسایگى شما در یک محل دورتر - ولو در اقصى نقاط کشور - کسانى به این مواد غذایى، براى زندگى و قوت فرزندانشان و عزیزانشان به آن نیاز مبرم دارند... . پس در اموال شخصى هم و مالى که از حلال هم به دست آمده باشد این ریخت و پاش غلط است و خلاف انضباط است و آن کسانى که اموال دولتى را مصرف مى‏کنند دیگر بیشتر! من از مسؤولین امور مى‏خواهم جداً در زمینه مصرف اموال عمومى، در جاهایى که اولویت ندارد... خوددارى کنید.”

 کارگزاران هر نظامى، جزو الگوهاى رفتارى مردمند: “ألنّاس على دین ملوکهم” از این رو باید بیش از دیگران خود را مخاطب توصیه‏هاى رهبر حکیم انقلاب، بدانند و بکوشند پیش از آن که در صدد توجیه کارهاى خود برآیند، در اقدامهاى گذشته اندیشه کنند و آنها را با این معیارهاى خردمندانه ارزیابى کنند و ببینند فى‏المثل آیا تعویضهاى مکرر دکوراسیونهاى برخى از اداره‏ها، مطابق با سفارشهاى ولى‏فقیه است؟ آیا مخارج پلاکاردها و پیامهاى تبریک و تسلیت - از اموال عمومى - و هزینه‏هاى سرسام‏آور پاره‏اى از سمینارهاى گوناگون - بى‏فایده یا کم فایده - و مسافرتهاى غیرضرورى، از مصادیق اسراف نیستند؟ و با فرهنگ ساده‏زیستى علوى، هماهنگند؟ آیا تردیدى هست در این که مشروعیت نظام اسلامى، از ولایت فقیه است و زمینه اجراى آن با آراى عمومى؟ بنابراین هنگامى که امام و مأموم توأمان، بر ناپسند بودن این امور اصرار مى‏ورزند، آیا مرتکبان، بر خلاف نظر صاحبان حق عمل نکرده و در پیشگاه عدل الهى مؤاخذه نخواهند شد؟ والسلام على من اتبع الهدى

 سردبیر

 پاورقیها:

 1 ) رک : متد تحلیل پدیده‏هاى سیاسى، ص192 - 191.

 2 ) صحیفه نور، ج19، ص11.