پاسخ به نامه ها

ویژه نامه نماز, براساس فتاوى حضرت امام خمینى ـ قدس سرهـ

سوال
کسى که از سن بلوغ نمازهاى خود را شروع کرده ولى چند روز خوانده و چند روز نخوانده و نمازهاى زیادى از او قضا شده و نمى داند که چقدر بوده و از حساب خارج است, چنین فردى در مورد قضاى آن نمازها تکلیفش چیست؟
پاسخ:
آن مقدار نماز که یقین دارد نخوانده است یا باطل بوده است باید قضا کند و مقدار مشکوک لازم نیست.

سوال
1ـ در هنگام نماز اگر انسان اسم حضرت محمد ـ صلى الله علیه وآله ـ را شنید آیا لازم است صلوات بفرستد؟
2ـ آیا فرد جانبازى که یک پاى خود را در راه خداوند هدیه کرده است, مى تواند امام جماعت شود؟
پاسخ:
1ـ اگر در حال نماز نام پیامبر(ص) را شنیدید, مستحب است صلوات بفرستید.
2ـ کسى که یک پاى او قطع شده است, نمى تواند امام جماعت بشود. بلکه حتى اگر انگشت بزرگ پاى او قطع باشد, نمى تواند امام جماعت بشود.

سوال
1ـ آیا نمازهاى مستحبى را مى توان به جماعت خواند؟ در صورتى که جواب منفى است چرا نماز عید را به جماعت مى خوانند؟
2ـ این جانب یک سال نماز قضا داشتم که به ترتیب قضا شده بود ولى من بعضى از روزها که نماز قضا, مى خواندم ترتیب را رعایت نکردم آیا اعاده نمازهاى قضا لازم است چون به ترتیب نبوده؟
پاسخ :
1 ـ نماز عید استثنا شده است.
2 ـ آن چه در ترتیب قضا لازم است رعایت شود, این است که نماز مغرب هر روز را قبل از عشاى آن روز بخوانید و هم چنین نماز ظهر هر روز را قبل از نماز عصر همان روز بخوانید. ترتیب دیگرى لازم نیست.

سوال
1ـ کسى که به خاطر خودنمایى در نمازهاى جماعت حاضر شود و حتى خواندن نماز صحیح را هم بلد نیست, تکلیف کسانى که هم صف و هم ردیف او ایستاده اند چیست؟ آیا شخص بى نماز در قبال نماز دیگران مسوولیتى دارد یا نه؟
2ـ آیا انسان مى تواند نمازهاى ظهر و عصر را با جماعت دوبار بخواند مثلا یک بار در مسجد و یک بار هم در مدرسه, و اولى را نماز قضا نیت کند و دومى را نماز واجب قرار دهد؟
3 ـ اگر نمازگزار زن باشد آیا گذاشتن آرنج به زمین در سجده واجب مى باشد؟
4ـ بستن چشم در نماز چه حکمى دارد؟
5 ـ آیا زن مى تواند امام جماعت باشد؟
پاسخ:
1 ـ اگر یقین ندارید کسى که واسطه اتصال شما به جماعت است نمازش باطل است, مى توانید اقتدا کنید.
2 ـ شرکت در نمازهاى جماعت متعدد به قصد نمازهاى گذشته اشکال ندارد.
3 ـ مستحب است زن در سجده آرنج خود را بر زمین بگذارد.
4 ـ بستن چشم در حال نماز, مکروه است و حرام نیست و شاید دلیل آن این باشد که معمولا این حالت ها را صوفیان و کسانى که تظاهر به حالات خاص معنوى دارند, براى فریب مردم انجام مى دهند و ائمه ـ علیهم السلام ـ تشبه به آنها را منع فرموده اند.
5 ـ به نظر حضرت امام ـ قدس سره ـ به احتیاط واجب زن نمى تواند امام جماعت بشود. البته به فتواى همه علما ـ ظاهراـ زن نمى تواند امام جماعت, براى مردان, بشود.

سوال
اگر انسان از مسافرت برگردد به محل سکونت اصلى و قصد کند که تا ده روز دیگر جایى نرود و نمازش را تمام بخواند, اما پنج یا شش روز نگذشته, کارى پیش آید که مجبور شود مسافرت کند, آیا نمازهایى را که در طول آن پنج یا شش روز خوانده باید قضا کند و قصر بخواند یا همان که تمام خوانده اشکالى ندارد؟
پاسخ:
اگر محل سکونت, وطن او باشد, قصد ده روز لازم نیست حتى اگر به مقدار یک نماز هم بماند نمازش تمام است و اگر وطن وى نیست, با قصد اقامت ده روز, نمازش تمام است و با قصد ماندن ده روز اگر یک نماز چهار رکعتى را خواند نمازهاى بعد از آن, همه تمام است حتى اگر فقط به مقدار یک نماز دیگر بماند. بنابراین نمازهاى یاد شده صحیح است.

سوال
نمازى که قضا شده; مثلا نماز صبح که باید با صداى بلند خوانده شود آیا در هنگام ظهر که قضایش را مى خوانیم باید با صداى بلند بخوانیم یا آهسته؟
پاسخ:
نماز جهریه; مانند نماز صبح, باید قرائتش را بلند بخوانید, هرچند در ظهر, آن را قضا کنید.

سوال
1 ـ ممکن است در حال نماز خواندن, مهر توسط کودکى ناآگاه برداشته شود حکم چیست ؟
2 ـ در مکانى که عکس افراد شخصى یا تابلو در طرف قبله وجود دارد حکم نماز چیست؟
پاسخ:
1 ـ اگر کاغذى در جیب داشته باشید, مى توانید بر آن نماز بخوانید و اگر نه مهر و نه کاغذ و نه سنگ و نه برگ درخت و نه خاک و نه هیچ چیز دیگر که سجده بر آن جایز است در دسترس نباشد, اگر وقت باشد نماز را بشکنید و اگر وقت تنگ باشد بر لباسى که از کتان یا پنبه است سجده کنید و اگر چنین لباسى ندارید به پشت دست خود سجده کنید.
2ـ نماز رو به عکس یا در جایى که عکس نصب شده کراهت دارد.

سوال
خواندن نمازهاى واجب روزانه در پنج وقت چه حکمى دارد و آیا افضل از خواندن آن در سه وقت است؟ و این که مى گویند نماز را سر وقت بخوانید به معناى این است که باید در پنج وقت خواند؟
پاسخ:
خواندن نمازها, در پنج وقت بهتراست, ولى چون نمازهاى جماعت به خاطر آسان تر بودن, در سه وقت برگزار مى شوند و فضیلت جماعت از درک فضیلت وقت بالاتر است, لذا بهتر است در سه وقت بخوانید.

سوال
اگر در حین نماز از بینى نمازگزار, خون بیاید تکلیف چیست؟ و اگر همین عمل خون ریزى بینى در هنگام گرفتن وضو و موقع کشیدن مسح پا باشد وضو چه حکمى پیدا مى کند؟
پاسخ:
اگر بدن یا لباس او نجس شده است و خون تقریبا بیش از دو ریالى است و وقت تنگ نیست باید نماز را بشکند و پس از تطهیر, دوباره بخواند و اما اگر در حال وضو باشد و موجب نجاست مواضعى که مى خواهد بشوید یا مسح کند نشود ضررى به وضوى او نمى زند.

سوال
1ـ چرا نماز و روزه قضا شده پدر و مادر, بر پسر بزرگ تر واجب مى گردد؟ و باتوجه به این که ترک واجبات, مستوجب قهر و غضب الهى است, مى خواستم بپرسم اگر کسى این واجب را انجام ندهد آیا بر او گناهى است؟ و در روز قیامت به خاطر این کار عذاب مى گردد؟ اگر چنین است آیا این عمل با عدل الهى سازگاراست؟ کسى که تمام واجبات و محرمات خود را رعایت کرده است آیا صرفا به خاطر کوتاهى دیگران (والدین) مستوجب خشم و غضب الهى است؟ آیا این ظلم نیست که بنده اى را بخاطر کارهاى دیگران (حتى اگر والدینش باشند و حقى براو داشته باشند)مجازات کنند؟
2 ـ آیا عدم ترس از خشم و غضب و جهنم خدا از ضعف ایمان است؟ من با وجود آن که زیاد هم به آخرتم مطمئن نیستم هیچ گونه ترسى از خداوند بزرگ و مهربان در خود احساس نمى کنم چون خشم و غضب خدا که بى دلیل دامن کسى را نمى گیرد و معتقدم که اگر با توجه به این که خدا به هیچ کس ظلم نمى کند من جهنمى هم باشم این جهنم و عذاب خدا نتیجه اعمال من است و من مستحق این عذاب هستم؟
پاسخ:
1ـ به فتواى حضرت امام ـ قدس سرهـ فقط نماز و روزه پدر بر پسر بزرگ تر واجب است. و این یک تکلیف مستقلى است بر خود فرزند, گرچه موضوع این تکلیف را پدر به وجود آورده است و البته اگر ترک شود مانند ترک هر واجب دیگر مستوجب عقاب است. نه این که اگر ترک کرد عقابى که پدر مستحق است به فرزند وارد مى شود. پدر خلافى کرده است که عقاب خود را دارد و پسر اگر آنها را انجام ندهد, خلافى دیگر مرتکب شده است و عقاب او هم جدا است و هرگز پسر را به خاطر گناه پدر عقاب نمى کنند, البته ممکن است با قضا کردن پسر, عقاب از پدر برداشته شود یا عقوبت او کم شود ولى اگر انجام نداد, عقوبت پدر به جاى خود باقى است و او هم به خاطر ترک یک تکلیف دیگر مستحق عقاب است. این که نوشته اید این شخص همه تکالیف خود را انجام داده است صحیح نیست زیرا این هم یک تکلیف است بر عهده او که انجام نداده است.
2 ـ آنهایى که از خدا و روز جزا مى ترسند از همان عدل الهى مى ترسند. از خدا که به جز عدل و فضل توقع نیست. کسى از ستم روز قیامت نمى ترسد. در دعاها آمده است:
((اللهم عاملنى بفضلک و لاتعاملنى بعدلک; خدایا با من با لطف و تفضل خود عمل کن, نه با عدالتت)). البته اگر عقوبتى باشد حتما ما مستحق آن هستیم و چون مى دانیم که با این همه گناه, مستحق عقوبتیم از آینده خود مى ترسیم.

سوال
در اقتدا به امام جماعت, تا چه حد ملزم به تحقیق و تجسس هستیم و هم چنین جهت شنیدن صداى قرائت امام جماعت, چقدر باید سعى کنیم؟
پاسخ:
در امام جماعت, عدالت شرط است و عدالت صفتى است نفسانى که انسان را از گناه باز مى دارد. دقت کنید! تنها گناه نکردن نیست بلکه داشتن آن ملکه و صفت نفسانى شرط است. ولى براى اطلاع از عدالت انسان, حسن ظاهر کافى است ; یعنى اگر کسى به حسب ظاهر, انسان باتقوایى است که از گناه اجتناب مى کند و در اداى تکالیف سستى نمى ورزد, این حالت, دلیل بر عدالت اوست; مگر این که بدانیم این یک تظاهر و ریاست. پس اگر کسى را بشناسیم که چنین حالتى به حسب ظاهر حال, دارد مى توانیم به او اقتدا کنیم و هم چنین اگر کسى از سوى دو نفر به عنوان عادل معرفى شود که خود آنها عادلند یا ببینیم که دو نفر عادل به او اقتدا مى کنند, اینها دلیل عدالت آن شخص است. و هم چنین کسى که در میان جامعه, معروف به عدالت باشد, به طورى که انسان اطمینان به عدالت او پیدا کند, بلکه از هر راهى انسان اطمینان به عدالت امام جماعت پیدا کند, کافى است; مثلا از اقتداى چند نفر از متدینین مسإله دان, ممکن است اطمینان به عدالت شخص پیداشود و همین کافى است. و اما کسى که از رفتار او هیچ اطلاعى نداریم و اقتدا کنندگان او را هم به هیچ عنوان نمى شناسیم نمى توان به او اقتدا کرد. و اما صداى قرائت لازم نیست شنیده شود ولى اگر قابل شنیدن بود, مستحب بلکه احتیاط مستحب است که بهآن گوش دهید.

سوال
1 ـ اگر کسى در نیت نماز, اشتباه کند; مثلا در نماز عصر, نیت نماز ظهر کند, آیا نماز او صحیح است؟
2 ـ در رکوع آخر نماز معمولا ذکرى براى تعجیل ظهور حضرت حجت
(عجل الله فرجه) خوانده مى شود آیا خواندن این ذکر در رکوع هاى دیگر اشکال دارد و همچنین خواندن ذکر ((سمع الله لمن حمده)) بجاى ((استغفرالله)) پس از سجده و استغفار به جاى آن ذکر پس از رکوع اشتباها آیا موجب بطلان نماز است؟
3 ـ انسان اگر هنگام نماز خمیازه بکشد و در همان حال ذکرى را بگوید, آیا صحیح است؟
4 ـ اگر در نماز ظهر و عصر اشتباها حمد و سوره را بلند بخوانیم یا در نماز مغرب و عشاو صبح اشتباها آهسته بخوانیم و در اثناى خواندن متوجه شویم چه باید کرد؟
پاسخ:
1 ـ اگر در لفظ اشتباه کند یا در تصور خود نام نماز را اشتباه کند ولى قصد او نماز عصر باشد نماز صحیح است. البته نیتى که در نماز معتبر است همان انگیزه است, و همین که انگیزه انسان درانجام عمل خواندن نماز عصر(مثلا) باشد و براى خدا و تقرب به او کافى است و لازم نیست چیزى را درقلب خود خطور دهد یا بر زبان بیاورد.
2 ـ ظاهرا منظور شما جمله (و عجل فرجهم) است که بعد از صلوات گفته مى شود. این جمله, دعایى است که گاهى بعداز صلوات گفته مى شود و اختصاص به رکوع رکعت آخر ندارد. و خواندن ذکرهاى مستحبى در غیر مورد, اشتباها اشکالى ندارد.
3 ـ اگر حروف و کلمات را درست اداکند اشکال ندارد و گرنه باید تکرار کند.
4 ـ بعد از این که متوجه شدید, قرائت را طبق وظیفه, آهسته یا بلند بخوانید و قسمت خوانده شده هم صحیح است و لازم نیست دوباره بخوانید و اگر بعد از پایان حمد و سوره بود نیز نماز صحیح است و اعاده لازم نیست.

سوال
1 ـ اگر نماز ظهر و عصر را بخوانیم و بعد از خواندن نماز عصر متوجه شویم که به علتى نماز ظهر ما باطل شده است, آیا باید هر دو نماز را دوباره به جا آوریم یا این که فقط نماز ظهر را که باطل شده است؟
2 ـ اگر نماز را با جماعت مى خواندیم و هنگام گفتن تسبیحات اربعه به خاطر کند خواندن آن, امام جماعت زودتر از ما به رکوع برود آیا نماز ما درست است; یعنى آیا مى توانیم بعد از این که امام جماعت به رکوع رفت و از رکوع برخاست به رکوع برویم یا نه؟
3 ـ آیا زن حائض مى تواند نماز آیات را بخواند؟
4 ـ آیا اشکال ندارد در مسجد, جایى را براى زن هاى حائض در نظر گرفته, جزء ساختمان مسجد کنند البته جایى که زمین وقفى مسجد نباشد و سقف مشترکى برروى آن بکشند و آیا در این صورت زن هاى حائض مى توانند از در مسجد داخل شده و به جایگاه بروند یانه؟
پاسخ:
1 ـ فقط نمازظهر را که باطل بوده است باید بخوانید.
2 ـ تسبیحات اربعه یک بار هم کافى است و باید زودتر به رکوع بروید که متابعت از بین نرود.
3 ـ نمى تواند بخواند و اگر در طول مدت ماه گرفتگى یا آفتاب گرفتگى در حال حیض یا نفاس باشد بعداز پاک شدن هم از او ساقط است. در غیر این صورت احتیاط این است که بعداز پاک شدن بخواند.
4 ـ اگر جزء مسجد قرار ندهند اشکال ندارد.

سوال
آیا مى توان جملات و کلمات نماز را که به زبان عربى است ترجمه کرده,یعنى به فارسى درآورده و جملات نماز را به صورت فارسى خواند؟ چون براى ما فارسى زبان ها درک معنا و مفهوم نماز بیشتر روشن مى شود؟
پاسخ:
اذکار و اوراد واجب نماز و هم چنین اذکار مستحبى که به خصوص وارد شده است باید به همان صورت که وارد شده است خوانده شود و ترجمه آن کافى نیست. و همچنین قرائت سوره حمد و یک سوره دیگر باید به همان زبان عربى ـ که زبان قرآن است ـ خوانده شود. و اگر ترجمه آن کافى بود پیامبر ـ صلى الله علیه وآله و سلم ـ یا ائمه ـ علیهم السلام ـ اجازه مى فرمودند. ولى دعا چه در قنوت و چه در سایر مواضع مانند سجده, مانعى ندارد که به زبان دیگرى خوانده شود. گرچه باز هم عربى بهتر است.
پاورقی ها:

تعداد مشاهده مقاله: 114