اعیاد بزرگ اسلامى

عرفه .. قربان .. و غدیر


فروردین ماه امسال در برگیرنده سه عید بزرگ اسلامى است: عرفه, اضحى و غدیر. و چقدر زیبا و جالب است که در روز 12 فروردین نیز, بزرگترین عید ملى ایران به وقوع پیوسته است, و آن تثبیت نظام مقدس جمهورى اسلامى است. و چه شبیه است این روز به روز عید غدیر, روز تثبیت جانشینى امیرالمومنین و سیدالوصیین على ـ علیه السلام ـ از سوى رسول گرامى اسلام که بى گمان این روز, زیباترین, درخشنده ترین و مقدس ترین روز تاریخ است.

روز عرفه:
روز عرفه, روز شناخت است و هرچند نام عید بر آن نهاده نشده ولى یکى از اعیاد بزرگ اسلام به شمار مى رود. امروز روزى است که خداى سبحان بندگان خود را به عبادت و اطاعت خویش فرا مى خواند و خوان کرم و احسان و لطف خود را براى آنان مى گسترد و درهاى مغفرت و بخشش و رحمتش را بر روى آنان مى گشاید.
امروز روز دعا و به خاک افتادن در برابر خدا و نیایش و توجه به معبود است. هر کس به اندازه معرفت و شناختش باید دست راز و نیاز را به سوى حضرت ذىالجلال بلند کند و مناجات و استغفار نماید و هر اندازه تضرع و خشیت بیشتر باشد, قرب به خدا افزون تر خواهد بود.
باید از امام حسین ـ علیه السلام ـ فرا گرفت که چگونه در این روز باعظمت, با اشک دیده و قلب شکسته و نیت خالص, خدا را مى خواند. او است که شناخت واقعى از پروردگارش دارد و مى داند که در این روز, در کنار ((جبل الرحمه عرفات)), چگونه با خدایش گفت وگو کند و او را نه از روى خوف و نه از روى طمع, بلکه چون شایسته عبادت است, پرستش نماید و نیازهایش را برشمرد و درخواست عفو و بخشش از او کند با این که خود معصوم از هر خطا و اشتباهى است ولى مقام الهى را قدرى است که تنها بندگان زبده اش به آن معرفت دارند و عارفان حقیقى از خاندان اهل بیت عصمت اند که مى دانند چگونه او را بخوانند و در درگاهش تضرع و زارى کنند و از پیشگاه ربوبى ـ على رغم هیچ گناهى ـ عذر تقصیر بخواهند.
بارالها ! چقدر به من لطف دارى با آن همه جهل و نادانیم, و چه اندازه بر من ترحم مى کنى با آن همه کارهاى ناشایسته ام.
خدایا! چقدر به من نزدیکى و چقدر من از تو دورم. و تو که به من اینقدر محبت مى کنى, پس چه مرا از تو پنهان نگه داشته؟!
کور باد دیده اى که تو را مراقب رفتارهایش نداند و زیان بار باد تجارت بنده اى که از محبتت, نصیبى برایش معین نکرده اى...
خدایا! من به وسیله خودت, تو را مى شناسم, پس با فروغ نورت مرا به سوى خود رهنما باش و بردگى و بندگى راستین را به من بیاموز تا در پیشگاهت, خالصانه پرستش کنم.
خدایا! از دانش نهانت, مرا دانش بخش و در پوشش نگه دارنده ات مرا نگه دار.
بارالها! مرا با حقایق ((اهل قرب)) آشنا ساز و راه ((اهل جذب)) را به من بنمایان...
خداوندا! تویى که پرده ها را از دل هاى محبان و عاشقانت پس زدى تا جز تو دوستى بر نگیرند و جز به سوى تو, دستى دراز نکنند. تو مونس آنان هستى در وقتى که تمام جهان ها و عوالم برایشان غریب است و تو راهنمایشان مى باشى آن جا که راه ها را بر رویشان مى گشایى.
کسى که تو را دارد چه ندارد و کسى که تو را ندارد چه دارد!
بى گمان نومید شد کسى که به جز تو دل بست و زیان دید کسى که از تو روى گرداند.
چه گونه به سوى دیگران روى آورد در حالى که تو هرگز یک آن از او احسانت را قطع نکردى و چگونه از غیر تو درخواست یارى کرد, در حالى که تو منت را بر او پیوسته داشتى.
اى کسى که شیرینى هم نشینیش را به محبانش چشاند, پس در پیشگاهش, متملقانه راز و نیاز کردند و اى کسى که لباس هاى هیبتش را بر اولیایش پوشاند تا در برابرش سر به خاک افتادند. تو پیش از یاد یادکنندگان به یاد آنهایى و قبل از توجه بندگان, آغازگر احسانى و پیش از درخواست درخواست کنندگان, از دریاى بى کران کرمت, بخشنده اى; پس مرا شامل رحمتت قرار ده تا به تو برسم, و بر من منت گذار و مرا جذب خویش گردان تا بر تو وارد شوم.
خداوندا! هرگز امیدم از رحمتت قطع نمى شود هرچند نافرمانیت کنم و هرگز ترسم از قهرت نمى ریزد, هرچند اطاعتت کنم, و اینک که از همه چشم برگرفته و به تو دیده دوخته ام, آماده دریافت لطف و بخشندگیت هستم.
الها! چه گونه نومید گردم در حالى که تو امیدم هستى و چه گونه اهانت شوم در حالى که تکیه گاه و پشتیبانم مى باشى...
راستى اگر دعاى عرفه امام حسین ـ علیه السلام ـ را با شناخت بخوانیم, تا اندازه اى شیرینى و لطافت عبارت هاى عرفانى آن حضرت را لمس مى کنیم; زیرا حسین خدا را مى شناسد و او را نزدیک تر از ((حبل الورید)) به خود مى داند, پس روش سخن گفتن با او و راز و نیاز کردن در پیشگاهش را خوب درک مى کند و ما باید این سخنان را بخوانیم و تکرار کنیم و دقت نماییم و در معانیش غرق شویم و از یم عرفانش نمى برداریم, تا شاید نظر لطف خدا شامل حالمان گردد و پوششى از رحمت و مغفرتش بر آن همه گناهان و نافرمانى هایمان کشیده شود چرا که خداوند خود را به لطف و رحمت و رإفت توصیف نموده, پس هرگز از خود نمى راند بنده اى را که در این روز شناخت, با برشمردن گناه هایش, به سویش روى آورده و از مقام ربوبیش درخواست عفو و بخشش نموده است.
آرى! اگر پوشش او نبود رسوا مى شدیم و اگر ابر رحمتش آنى بر سر ما نمى بارید, هلاک مى گشتیم. اگر با تإییدات پنهانیش ما را یارى نمى کرد, شکست مى خوردیم و اگر ما را پناه نمى داد, پناهگاهى نداشتیم.
اگر خمینى, این بنده شایسته خداى, در او فانى نمى شد و جز او را نمى دید, نه انقلاب به پیروزى مى رسید و نه مستضعفین رهایى مى یافتند. و این راز موفقیت امام بود. این راز نهان بود که ملت ایران یک پارچه آوایى از صداى رسایش شدند و همراه او ((لا اله الا الله)) سر دادند و همسان با او مشت ها را گره کردند و همگام با او در برابر جباران و ستمگران و ابرجنایتکاران ایستادند و تا ((احدى الحسنیین)) مقاومت و پایدارى کردند, و قطعا هرچه پیروزى به دست آمد به خاطر صبغه اللهى انقلاب و راهبرش بود و مردم هم چون گام در گام او نهادند و خدا را مد نظر خویش قرار دادند, به این مقام والا دست یافتند و خداوند به آنها توجه کرد و دعایشان را مستجاب نمود و بر دشمنان غلبه شان داد. باز هم باید از خدا خواست و از درگاهش ـ در این روز مبارک ـ خاضعانه و متضرعانه درخواست نمود که این انقلاب الهى را تا رسیدن صاحب اصلیش حضرت ولى الله الاعظم نگه دارد و لحظه اى این ملت خداجوى را از رحمت گسترده اش دور نکند و از فتنه هاى زمان در امان دارد. آمین یا رب العالمین.

عید قربان (إضحى) :
عید قربان یکى از اعیاد بزرگ اسلامى است و داراى منزلتى والا نزد عموم مسلمانان است.
عید قربان روز خجسته و مبارکى است که مسلمانان به حج رفته, پس از تمام شدن اعمال حجشان, قربانى مى کنند و پس از قربانى آنچه بر آنان در حال احرام حرام شده بود, حلال مى گردد, لذا آن روز را عید تلقى مى کنند; عیدى که پس از انجام وظایف سنگین حج, به عنوان جایزه الهى و رهایى از احرام پیش مىآید. و هم چنین این روز براى سایر مسلمانان جهان نیز عید است و احترام ویژه دارد. متإسفانه در ایران چندان به این دو عید بزرگ اسلامى (فطر و قربان) اهمیت نمى دهند, هرچند پس از انقلاب اسلامى, با برگزارى مراسم نماز عید با آن شکوه و جلال, به آن جلوه اى ویژه بخشیده و حقش را ادا کرده و شایان تقدیر است ولى باز هم امید است از این روز شریف و عید اسلامى, تجلیل بیشترى به عمل آید.
به هر حال امروز روز گرفتن جایزه از خداى منان است, روزى است که باید در آن آهنگ گناه نشود و انسان هاى مومن, با استفاده از چنین روز باعظمتى که درهاى بهشت بر رویشان گشوده مى شود و باب رحمت الهى باز مى گردد, دست هاى آلوده از گناه خویش را به سوى آسمان بلند کنند و با تضرع و زارى, به پیشگاه رحمان و رحیم, درخواست مغفرت و آمرزش نمایند و حاجت هاى فردى و نیازهاى اجتماعى و گروهى خود را با امید استجابت و روا شدن, بطلبند و بسیار عبادت و نیایش کنند. و قربانى در این روز اگر براى زائران خانه خدا واجب است, براى سایر مسلمانان نیز سنت موکد است و بر آن تإکید فراوان شده است. در روایت هاى مکررى نقل شده که در روز عید إضحى قربانى کنید تا گرسنگان و بیچارگان از خوردن گوشت سیر شوند; آنان که روزها بلکه ماه ها توان خریدن یک کیلو گوشت براى خانواده خویش را ندارند, در این روز فرخنده که براى همگان عید است و بسیار خجسته و مبارک است, آنان نیز خوشحال گردند و از خوردن گوشت حلال, بى منت, سیر شوند.
و امروز روز ((تکبیر)) است; تکبیرى گویا, کوبنده, محکم و بامحتوا; تکبیرى که بازتابش کاخ ستمگران را به لرزه درآورد و قلب ستم دیدگان را شاد سازد; تکبیرى که بیگانگان را براى همیشه از ضربه زدن به ایران اسلامى, نومید گرداند و سرانجام تکبیرى که به دنیا اعلام کند: ما با تکیه بر ((قاصم الجبارین)) از هیچ قدرتى ترس و واهمه نداریم و اگر روزى دشمنان اسلام در پى یورش به خاک ما یا هجوم به فرهنگ اسلامى ما برآمدند یا آهنگ حمله به ما را داشتند, با همین نداى ملکوتى که شاه را از ایران بیرون انداخت و در مزبله تاریخ سرنگون ساخت, از خود و سرزمین خود و ناموس و مقدسات خود و انقلاب خونبار خود, مردانه و شجاعانه, دفاع مى کنیم و به خواست خداوند پیروزى و سربلندى از آن امت ما و شکست و سرافکندگى از آن دشمنان اسلام است.
دنیا بداند که ملت ایران با ((تکبیر)) زنده است و با تکبیر در صحنه, پاینده است و با تکبیر بر دشمنان مى تازد و با تکبیر کشورش را مى سازد.

عید غدیر :
عید غدیر, عید الله الاکبر و عید آل محمد و ارزشمندترین و والاترین عید اسلامى است. هیچ روزى در طول سال, فرخنده تر و مبارک تر از این روز مقدس نزد شیعیان اهل بیت نیست.
امام صادق ـ سلام الله علیه ـ مى فرماید:
((ان یوم غدیر خم بین الفطر و الاضحى و الجمعه کالقمر بین الکواکب...)) روز عید غدیر خم در میان سه عید فطر و قربان و جمعه, مانند درخشندگى ماه در میان ستارگان است. چه تعبیر ظریفى امام دارد که عید غدیر را تشبیه به ماه کرده است و دیگر اعیاد را به ستاره; زیرا در این روز بزرگ بود که خداوند اعلام کرد: امروز دین را بر شما تکمیل کردم و نعمتم را بر شما به اتمام رساندم ((إلیوم إکملت لکم دینکم و إتممت علیکم نعمتى و رضیت لکم الاسلام دینا)). نعمت بزرگ اسلام که از هر نعمتى ارزنده تر و گران بهاتر است, کامل نمى شود و محقق نمى گردد جز با ولایت على ـ علیه السلام ـ ((و مانودى بشىء مثل ما نودى بالولایه)).
محب الدین طبرى از علماى بزرگ اهل سنت نقل مى کند که رسول خدا(ص) فرمود: ((اذا جمع الله الاولین و الاخرین یوم القیامه و نصب الصراط على جسر جهنم, لم یجزها إحد الا من کانت له برإه بولایه على بن إبى طالب)).(1)
در روز قیامت که خداوند تمام مردم را جمع مى کند و صراط بر پل دوزخ زده مى شود, هیچ کس از آن نمى گذرد جز کسى که با ولایت على ابن إبى طالب, گذرنامه بى زارى و برائت از جهنم را داشته باشد.
ولایت على(ع) همان دین حنیف است که فرمود:
((فإقم وجهک للدین حنیفا فطرت الله التى فطر الناس علیها)).(2)
پس اى پیامبر (همراه با پیروانت) به سوى آیین پاک اسلام روىآور که فطرت الهى است و مردم بر آن مفطور شده اند.
و ولایت على همان طریقه و روش صحیح زندگى است که اگر مردم آن روش را برگزینند, خداوند در روز رستاخیز, از آب گواراى حوض کوثر به دست على ـ علیه السلام ـ سیرابشان مى گرداند. ((و إن لو استقاموا على الطریقه لاسقیناهم مإ غدقا)).(3)
و ولایت همان نعمتى است که حتما از آن سوال مى شود که با آن چگونه رفتار کردید ((ثم لتسإلن یومئذ عن النعیم)).(4)
آلوسى, مفسر بزرگ اهل سنت در تفسیر کبیر روح المعانى پس از ذکر آیه شریفه ((وقفوهم انهم مسئولون)) و آنان را متوقف کنید و ایست بدهید که مسئولیت دارند و باید پاسخگو باشند, در ذیل تفسیر این آیه, اقوال گوناگونى را نقل مى کند و سپس نتیجه مى گیرد و مى گوید: ((سزاوارترین و صحیح ترین سخن این است که در آن روز از عقاید و اعمال انسان سوال مى شود و از همه مهم تر و عظیم تر, قطعا ولایت على کرم الله وجهه است)).(5)
و در این روز بزرگ که یادآور نصب و تعیین امیرالمومنین به دست مبارک رسول اکرم ـ صلى الله علیه و آله وسلم ـ و به امر پروردگارش است, باید این فطرت الهى را در دل ها زنده کرد و پرده هاى ظلمت و جهالت و تارهاى نادانى و غفلت را از دیدگان غافلان برداشت تا بر طریقه حق پایدار گردند و به صراط مستقیم الهى روى آورند و دینشان کامل شود.
مفضل از امام صادق ـ علیه السلام ـ مى پرسد: مولاى من! آیا به من دستور مى دهى که این روز را روزه بداریم؟
حضرت پاسخ مى دهد: ((اى و الله ـ اى و الله ـ انه الیوم الذى نجى فیه ابراهیم من النار فصام لله شکرا لله عزوجل ذلک الیوم, و انه الیوم الذى إقام رسول الله إمیرالمومنین علما و إبان فضله و وصیته, فصام ذلک الیوم, و ذلک یوم صیام و قیام و اطعام الطعام و صله الاخوان و فیه مرضاه الرحمن و مرغمه الشیطان)).(6)
آرى, به خدا قسم ـ آرى, به خدا قسم! این همان روزى است که خداوند, حضرت ابراهیم را از آتش رها ساخت, پس او به شکرانه این لطف الهى, این روز را روزه گرفت. و همانا این روز, روزى است که رسول گرامى اسلام ـ صلى الله علیه و آله و سلم ـ امیرالمومنین ـ علیه السلام ـ را بر مردم نصب کرد و بزرگوارى و فضلش را نمایان ساخت و او را وصى و جانشین خود قرار داد, پس او هم در این روز, روزه گرفت و این روز, روز روزه گرفتن و دعا کردن و مسلمانان را اطعام نمودن و به دیدار برادران دینى رفتن است و در این روز, رضایت خداى رحمان به دست مىآید و بینى شیطان به خاک مالیده مى شود (مإیوس مى گردد).
امام صادق ـ علیه السلام ـ اعمال این روز مهم را در چهار چیز خلاصه مى کند:

1ـ صیام: در برخى روایات وارد شده که روزه این روز برابر است با صد بار حج و صد بار عمره. و در روایت دیگرى, کفاره شصت سال گناه است. پس حتما برادران و خواهران به این فضیلت بسیار مهم توجه کنند و حتما آن را روزه بدارند.
2ـ قیام: اصطلاحا قیام بر عبادت و زنده نگه داشتن این یوم الله با مناجات و دعا و استغفار, اطلاق مى شود ولى ممکن است قیام کنایه از استقامت و پایدارى در راه حق و قیام در برابر دشمنان اسلام و مسلمین و مبارزه با طاغوت ها و ستم پیشگان باشد.
بهر حال خود قیام علیه باطل و جهاد در راه خدا, نیز یک عبادت بزرگ است بلکه از اهم فرائض و واجبات است.
3ـ اطعام الطعام: مهمانى کردن و اطعام نمودن برادران باایمان از ویژگى هاى تمام اعیاد به ویژه این عید بزرگ است که بر آن تإکید شده است. و قطعا خرسند نمودن مومنین, از برترین عباداتى است که رضایت پروردگار را به دنبال دارد.
4ـ صله الاخوان: احسان و نیکى به برادران مومن و دید و بازدید و زیارت آنان پیوسته از اعمال بسیار پسندیده و نیکو است ولى در این روز, تإکید بر آن شده است. در روایت دارد که هر وقت با برادر مومنى دیدار کردید, براى تهنیت به او بگویید: ((إلحمد لله الذى جعلنا من المتمسکین بولایه إمیرالمومنین والائمه علیهم السلام)) سپاس و حمد خداى را که ما را جزء تمسک جویان به ولایت امیرمومنان و دیگر امامان ـ درود خداى رحمان بر آنان ـ قرار داد.
فرا رسیدن این اعیاد بزرگ اسلامى را به مقام شامخ ولى الله الاعظم إرواحنا لتراب مقدمه الفدإ, علماى اعلام, مقام معظم رهبرى, ملت بزرگ ایران و عموم مسلمانان و شیعیان و پیروان امامان, تبریک و تهنیت عرض نموده, از خداى بزرگ خواهانیم ما را جزء شیعیان و ولایت پذیران واقعى قرار دهد.

پاورقی ها:پى نوشت ها: 1 ) الریاض النضره, ج2, ص172. 2 ) سوره روم(30), آیه30. 3 ) سوره جن(72), آیه16. 4 ) سوره تکاثر(102), آیه8. 5 ) تفسیر روح المعانى آلوسى, ج23, ص80. 6 ) بحارالانوار, ج98, ص323.

تعداد مشاهده مقاله: 80