اهمیت و جایگاه مجلس شوراى اسلامى از دیدگاه حضرت امام خمینى(ره)
حجه الاسلام حسین سورى لکى
مقدمه:
مسوولیت انسان نسبت به سرنوشت خود و جامعه از ارزشهاى مسلم دین اسلام مى باشد. و این امر در آیات و روایات و سیره مسلمین مورد تاکید قرار گرفته است. بنابراین مشارکت افراد در تصمیمات سیاستگذارى, اداره امور اجتماع و تعیین کارگزاران از حقوق و مسوولیتهاى اولیه هر مسلمانى به حساب مىآید.
از این رو افراد در جامعه اسلامى داراى توانایى انتخاب نسبت به سرنوشت جمعى خویش بوده و آزادى سیاسى مولود اختیارى است که خداوند ارزانى داشته است. و انقلاب اسلامى که به رهبرى حضرت امام خمینى (ره) و پشتیبانى مردم به پیروزى رسید و زمینه مشارکت امت و اداره امور کشور را متکى به آرإ عمومى مردم نهاد و به همین جهت جمهورى اسلامى ایران در همه پرسى 12 فروردین 1358(ه.ش) به تایید ملت همیشه در صحنه ایران رسید.
در اصل پنجاه و ششم قانون اساسى جمهورى اسلامى ایران چنین آمده است:
((حاکمیت مطلق بر جهان و انسان از آن خداست, و هم او انسان را بر سرنوشت اجتماعى حاکم ساخته است. هیچ کس نمى تواند این حق الهى را از انسان سلب کند یا در خدمت منافع فرد یا گروهى خاص قرار دهد و ملت این حق خدادادى را از طرقى که در اصول بعد مىآید اعمال مى کند.)) (1)
حضرت امام (ره) در این مورد چنین مى فرماید: ((مردم در انتخابات آزادند و احتیاج به قیم ندارند و هیچ فرد یا گروه و دسته اى حق تحمیل فرد یا افرادى را به مردم ندارند. جامعه اسلامى ایران که با درایت و رشد سیاسى خود جمهورى اسلامى و ارزشهاى والاى آن و حاکمیت قوانین خدا را پذیرفته اند و به این بیعت و این پیمان بزرگ وفادار مانده اند...)) (2)
در آستانه ششمین دوره انتخابات مجلس شوراى اسلامى هستیم. اهمیت و جایگاه مجلس شوراى اسلامى و نقش حضور مردم در صحنه بر همه روشن است. هر چه از عمر پر برکت جمهورى اسلامى ایران مى گذرد و مردم متعهد و انقلابى ایران اسلامى به اهمیت حضور و نقش تعیین کننده خود در تمامى صحنه هاى انقلاب, آگاهتر مى شوند و راز دوام و بقإ انقلاب خود را بهتر در مى یابند.
از آغاز انقلاب اسلامى تا کنون یکى از اهداف شوم استکبار جهانى دورکردن مردم از صحنه هاى انقلاب بوده و به انواع ترفندها متوسل شده اند ولى به لطف خداوند تبارک و تعالى ملت شریف و سرافراز ایران با حضور عظیم خود در صحنه هاى گوناگون انقلاب این حقیقت را به اثبات رسانیده اند که از وحدت و انسجام آنان چیزى کم نشده و استکبار و مزدوران آنان تا ابد حسرت گسستن اتحاد و یکپارچگى ملت ما را به گور خواهند برد.
حضرت امام (ره) ضمن اشاره به وضعیت مجلس قبل از انقلاب اسلامى به اهمیت مجلس شوراى اسلامى و نقش مردم چنین مى فرماید:
((ما دیدیم که اسلام و کشور ایران چه صدمات بسیار غم انگیزى از مجلس شوراى غیر صالح و منحرف از بعد از مشروطه تا عصر رژیم جنایتکار پهلوى و از هر زمان بدتر و خطرناکتر در این رژیم تحمیلى فاسد (پهلوى) خورد چه مصیبتها و خسارتهاى جان فرسا از این جنایتکاران بى ارزش و نوکر مآب به کشور و ملت وارد شد. از بعد از مشروطه هیچگاه به قانون اساسى عمل نشده,... اکنون که با عنایت پروردگار و همت ملت عظیم الشان سرنوشت کشور به دست مردم افتاده و وکلإ از خود مردم و با انتخاب خودشان بدون دخالت دولت و خان هاى ولایات به مجلس شوراى اسلامى راه یافتند و امید است که با تعهد آنها به اسلام و مصالح کشور جلوگیرى از هر انحراف بشود))(3)
حضرت امام در ادامه آن مطلب مى فرماید:
((اکنون که بحمدالله موانع رفع گردیده و فضاى آزاد براى دخالت همه طبقات پیش آمده است هیچ عذرى باقى نمانده و از گناهان بزرگ نابشخودنى, مسامحه در امر مسلمین است. هر کس به مقدار توانش و حیطه نفوذش لازم است در خدمت اسلام و میهن باشد و با جدیت از نفوذ وابستگان استعمار و منحرفان از مکتب بزرگ اسلام جلوگیرى نمایند و بدانند که مخالفین اسلام و کشورهاى ابرقدرت چپاولگر بین المللى هستند با تدریج و ظرافت در کشور ما و کشورهاى اسلامى رخنه و با دست افراد خود ملتها, کشورها را به دام استثمار مى کشانند باید با هوشیارى مراقب باشید و با احساس اولین قدم نفوذى به مقابله برخیزید و به آنها مهلت ندهید.)) (4)
بنابراین همه مردم در سرنوشت جامعه خویش مسوول هستند و هیچ عذر و بهانه اى از کسى پذیرفته نیست که نسبت به سرنوشت اداره امور جامعه اسلامى بى تفاوت باشد و بى تفاوت بودن و کناره گیرى نسبت به سرنوشت اداره امور جامعه از گناهان کبیره محسوب مى شود. پس همه مردم باید خود را دخیل و سهیم در اداره امور جامعه بدانند و هر کس به هر اندازه اى که توان دارد نسبت به سرنوشت جامعه اسلامى تلاش نماید و حضور تک تک مردم در صحنه هاى سیاسى و اجتماعى جامعه اسلامى به عنوان یک وظیفه شرعى, عقلى و سیاسى مى باشد. و مطمئن باشیم که حضور گسترده مردم در صحنه هاى مختلف, دشمن را ناامید و انقلاب را بیمه مى کند.
1) وظیفه و نقش مردم در انتخابات از دیدگاه امام خمینى(ره):
از دیدگاه حضرت امام (ره) جایگاه و نقش مردم در انتخابات, اساسى, حساس و تعیین کننده است. در زیر وظایف مردم نسبت به انتخابات را به فهرست ذکر مى کنیم:
الف: شرکت فعالانه در انتخابات:
حضرت امام (ره) همه آحاد ملت را به شرکت در انتخابات فرا مى خوانند:
((وصیت من به ملت شریف آن است که در تمامى انتخابات چه انتخابات رئیس جمهور و چه نمایندگان مجلس شوراى اسلامى و... در صحنه باشند و اشخاصى را که انتخاب مى کنند روى ضوابطى باشد که اعتبار مى شود. عدم دخالت مردم, از مراجع و علمإ بزرگ تا طبقه بازارى و کشاورز و کارگر و کارمند, همه و همه مسوول سرنوشت کشور و اسلام مى باشند, چه در نسل حاضر و چه در نسلهاى آینده, و چه بسا که در بعض مقاطع عدم حضور و مسامحه گناهى باشد که در راس گناهان کبیره است. پس علاج واقعه را قبل از وقوع باید کرد و الا کار از دست همه خارج خواهد شد و این حقیقتى است که بعد از مشروطه لمس نموده اید و نموده ایم. چه علاجى بالاتر و والاتر از آن نیست که ملت در سرتاسر کشور در کارهائى که محول به اوست بر طبق ضوابط اسلامى و قانون اساسى انجام دهد.)) (5)
پس همه اقشار ملت در سرنوشت کشور اسلامى خود مسوول هستند. و لذا همه باید شرکت در انتخابات را بعنوان یک وظیفه شرعى و قانونى خود بدانیم و بدون هیچگونه درنگ و مسامحه اى در صحنه هاى حساس انقلاب حضور فعال داشته باشیم و بدانیم که اگر به خاطر عدم حضور ما در سرنوشت جامعه, ضربه اى به انقلاب وارد شود همه ملت در پیشگاه خداوند و شهداى عزیز مسوول خواهند بود. حضرت امام (ره) در این زمینه چنین مى فرماید:
((اگر خداى نخواسته بر اسلام یا کشور اسلامى از ناحیه عدم دخالت در سرنوشت جامعه لطمه و صدمه اى وارد شود, یک یک تمام ملت در پیشگاه خداى قهار توانا مسوول خواهیم بود و نسل هاى آینده که ممکن است از کناره گیرىهاى کنونى مورد هزار گونه تجاوز واقع شوند ما را نبخشند. یکى از وظایف مهم شرعى و عقلى ما براى حفظ اسلام و مصالح کشور حضور در حوزه هاى انتخابیه و راى دادن به نمایندگان صالح و کاردان و مطلع بر اوضاع سیاسى جهان و سایر چیزهایى که کشور به آنها احتیاج دارد مى باشد و مجلس محتاج به متخصصین رشته هاى مختلفى است که کشور احتیاج به آنها دارد.(6)
و در اصل ششم قانون اساسى جمهورى اسلامى ایران چنین آمده است:
((در جمهورى اسلامى ایران امور کشور باید به اتکإ آرإ عمومى اداره شود, از انتخابات, انتخابات رئیس جمهور, نمایندگان مجلس شوراى اسلامى, اعضاى شوراى اسلامى و نظایر اینها یا از همه پرسى در مواردى که در اصول دیگر این قانون معین مى گردد. )) (7)
پس نقش حضور مردم در سرنوشت جامعه امرى روشن و واضح است و در جمهورى اسلامى ایران اداره امور کشور به عهده خود مردم مى باشد که از طریق برگزارى انتخابات این مسوولیت را به افراد واجد شرایط واگذار مى کنند. و شکى نیست که هر فرد مسلمانى نسبت به سرنوشت اداره امور جامعه اش احساس مسوولیت دارد. و همه اقشار مختلف مردم در انتخابات سرنوشت ساز مجلس شوراى اسلامى حضور فعال خواهند داشت. و انقلاب متعلق به همه اقشار مردم مى باشد و همه در انقلاب سهیم هستند و مردم فهیم و آگاه کشور اسلامى ایران نسبت به سرنوشت کشورشان بى تفاوت نخواهند بود.
حضرت امام (ره) در این زمینه مى فرماید:
((همانطورى که هر آدمى خودش را موظف مى داند که بچه خودش را, اطفال خودش را اداره کند... این احساس باید در ما پیدا بشود که این مملکت عائله ما هستند و خانه ماست... صاحبخانه هم یکى نیست, دو تا نیست, همه اند... همه کشور مال همه است.)) (8)
ب: مشورت کردن:
مشورت از دستورات اسلامى است و خداوند مومنین را به مشورت فرا خوانده و مى فرماید:
((و امرهم شورى بینهم))(9) و در جاى دیگر مى فرماید: ((وشاورهم فى الامر)) (10) و در روایات متعددى بر اهمیت مشورت تاکید شده است. تا جایى که حضرت امیرالمومنین على علیه السلام در وصیت خود چنین مى فرماید: ((اضمم آرإ الرجال بعضها الى بعض ثم اقربها الى الصواب و ابعدها من الارتیاب))(11) یعنى نظریات صاحبان راى را جمع آورى کن و سپس نزدیکترین آن را به صواب و دورترین آن را از شک انتخاب کن.
ما از آیات و روایات اصل لزوم مشورت را استفاده مى کنیم. از آنجا که مجلس از اهمیت والایى برخوردار است و تصمیمات مجلس شوراى اسلامى در امور کشور نقش بسزایى دارند لذا ما براى اینکه کاندیداى اصلح را انتخاب کنیم با افراد مورد اطمینان مشورت کنیم و همه امور و مصالح کشور را در نظر گرفته و بعد خودمان تصمیم بگیریم که به چه کسى راى بدهیم. در این مورد حضرت امام (ره) وظیفه همگان را روشن مى کند:
((در تعیین رئیس جمهورى و وکلإ مجلس با طبقه تحصیل کرده متعهد و روشن فکر با اطلاع از مجارى امور و غیر وابسته به کشورهاى قدرتمند استثمارگر, و اشتهار به تقوى و تعهد به اسلام و جمهورى اسلامى مشورت کرده, و یا علمإ و روحانیون با تقوى و متعهد به جمهورى اسلامى مشورت نموده (نمائید).))(12)
پس بنابراین مردم مومن و انقلابى ما براى انتخاب نماینده خود با افراد مومن و متعهد که مورد اعتمادشان هست مشورت مى نمایند و در مقام مشورت کسى حق ندارد که راى و نظر خود را بر دیگران تحمیل کند. مردم ما در انتخاب وکلإ خود کاملا آزاد هستند و خودشان طبق معیار و ضوابطى که معین شده نامزدهاى انتخاباتى را شناسایى نموده و به شخص مورد نظرشان راى خواهند داد.
ج: انتخاب اصلح:
با توجه به این اصل کلى که مسوولیت ها باید در دست صالح ترین افراد باشد مردم نباید بى توجه از کنار این مساله بگذرند بلکه وظیفه دارند از روى آگاهى و شناخت کامل شایسته ترین فرد را انتخاب کنند.
مرحوم علامه امینى درکتاب الغدیر مى فرماید,ابن عباس از رسول خدا چنین نقل مى کند:((من استعمل عاملا من المسلمین و هو یعلم ان فیهم اولى بذلک منه و اعلم بکتاب الله و سنه نبیه فقد خان الله و رسوله و جمیع المسلمین.)) (13)
یعنى: هر کس از مسلمانان عاملى (کارگزارى) را بر سر کار بیاورد ـ و به او مسئوولیت بدهد ـ در حالى که مى داند در بین مسلمانان فردى وجود دارد که او براى این کار سزاوارتر است و به کتاب و سنت پیامبر ـ صلى الله علیه و آله ـ آشناتر است آن کس به خدا و رسول خدا ـ صلى الله علیه و آله ـ و جمیع مسلمین خیانت کرده است.
بنابراین بر افراد جامعه اسلامى لازم است تا ویژگیهاى افراد را بررسى نمایند و از بین آنها بهترین و شایسته ترین فرد را براى تصدى امور و کارگزارى نظام اسلامى انتخاب کنند.
حضرت امام خمینى (ره) معنا و معیار اصلح را چنین بیان مى فرماید: ((اگر (انتخاب اصلح) براى خودتان باشد شیطانى است و اما اگر انتخاب اصلح براى مسلمانهاست, کى و از کجاست, مطرح نیست, از هر گروهى باشد, حزب باشد, یا غیر حزب, نه حزب اسباب این شود که غیر آن فاسد و نه صد در صد حزبى بودن باعث صلاح آنهاست. و انتخاب اصلح براى مسلمین یعنى انتخاب فردى که تعهد به اسلام و حیثیت آن داشته باشد و همه چیز را بفهمد و چون در مجلس اسلام تنها کافى نیست بلکه باید مسلمانى باشد که احتیاجات مملکت را بشناسد و سیاست را بفهمد و مطلع به مصالح و مفاسد کشور باشد و ممکن است به شما و گروه شما هم مربوط نباشد, که اگر اصلح را انتخاب کردید, کارى اسلامى مى کنید و این یک محکى است براى خودتان که تشخیص بدهید انتخاب براى اسلام است یا براى صلاح خودتان. امیدوارم که تا آخر هم اینطور باشد و هر دوره انتخابات بهتر انجام شود. و این مساله, مساله شخصى نیست بلکه براى اسلام و از امور مهمه است.))(14)
و در جایى دیگر حضرت امام (ره) ملاک و معیار انتخاب اصلح را براى مردم چنین بیان مى کند: ((اشخاصى را انتخاب کنیم که از هر جهت صالح باشند. مسلمان بودن تنها فایده اى ندارد, باید جمهورى اسلامى را قبول داشته باشد و از مسائل روز اطلاع داشته باشد. سعى کنید مثل مرحوم مدرس را انتخاب کنید. کسانى را که انتخاب مى کنید باید مسائل را تشخیص دهند, نه از افرادى باشند که اگر قدرت دیگرى تشرى زد بترسند, باید بایستند و مقابله کنند.)) (15)
ملت هوشیار و همیشه در صحنه ایران اسلامى با در نظر گرفتن ملاک و معیارهاى لازم به خاطر خدا و مصالح نظام اسلامى کشورمان با دقت کامل سوابق و ویژگیهاى نامزدهاى انتخاباتى را بررسى نموده به دور از گرایشهاى جناحى و گروه گرائى شایسته ترین و صالح ترین افراد را براى نمایندگى مجلس شوراى اسلامى انتخاب خواهند نمود. و بدانند که با حضور گسترده در انتخابات و انتخاب اصلح ضربه بزرگى بر دشمنان اسلام و انقلاب وارد خواهند کرد.
از بیانات و رهنمودهاى حضرت امام (ره) استفاده کنیم: ((در هر حال مردم با بصیرت و درایت کاندیداهایى را شناسایى کرده و به سوابق و روحیات و خصوصیات دینى ـ سیاسى نامزدهاى انتخاباتى توجه نمایند. تمییز بین کسانى که در تفکر خود, خدمت به اسلام و محرومان را اصل قرار داده اند با دیگران کار مشکلى نیست.)) (16) ملت انقلابى و سرافراز ایران اسلامى با شرکت در انتخابات مجلس شوراى اسلامى و انتخاب کاندیداى اصلح مشت محکمى بر دهان دشمنان انقلاب اسلامى خواهند زد و بیعت مجددى با آرمانهاى بلند امام راحل و مقام معظم رهبرى حضرت آیه الله خامنه اى ـ مدظله العالى ـ مى باشد.
2) وظایف و شرایط نامزدهاى انتخاباتى از دیدگاه حضرت امام:
وظیفه و نقش نامزدهاى انتخاباتى در سلامت انتخابات و حضور پرشور مردم به پاى صندوقهاى اخذ راى اهمیت به سزایى دارند.
الف: شرایط نمایندگان (کاندیدهاى انتخاباتى):
نامزدهاى انتخاباتى مجلس شوراى اسلامى علاوه بر شرایط عمومى که در قانون اساسى ذکر شده را دارا هستند باید داراى شرایط دیگرى نیز باشند تا بهتر بتوانند به مردم خدمت کنند و در مصوبات مجلس قدرت و توان اظهار نظر و نقد و بررسى لازم را داشته باشند و در مشکلات کلیدى جامعه بتوانند تصمیمات لازم را بگیرند و همیشه مصالح نظام را مقدم بر هر چیزى بدانند.
حضرت امام (ره) شرایط کاندیداى انتخاباتى (نمایندگان) را این طور بیان مى فرماید: ((مردم شجاع ایران با دقت تمام به نمایندگانى راى دهند که متعبد به اسلام وفادار به مردم باشند و در خدمت به آنان احساس مسوولیت کنند و طعم تلخ فقر را چشیده باشند و در قول و عمل مدافع اسلام پابرهنگان زمین, اسلام مستضعفین, اسلام رنج دیدگان تاریخ, اسلام عارفان مبارزه جو, اسلام پاک طینتان عارف و در یک کلمه, مدافع اسلام ناب محمدى ـ صلى الله علیه و آله ـ باشند و افرادى را که طرفدار اسلام سرمایه دارى, اسلام مستکبرین, اسلام مرفهین بى درد, اسلام منافقین, اسلام راحت طلبان, اسلام فرصت طلبان و در یک کلمه, اسلام امریکایى هستند طرد نموده و به مردم معرفى نمایند.)) (17)
شرایط کاندیداهاى انتخاباتى (نمایندگان) عبارتند از :
1ـ متعبد به اسلام و اعتقاد به جمهورى اسلامى ایران
2ـ پشتیبان ولایت فقیه و متعبد به اوامر او
3ـ وفادار به مردم
4ـ مطلع و آگاه به مسائل روز
5 ـ هدف خدمت به محرومین
بنابر این نماینده شایسته کسى است که نمایندگى را راهى براى نیل به پست و مقام قرار ندهد هدف خدمت به اسلام و انقلاب و رفع گرفتارىهاى محرومین جامعه باشد و مصالح نظام اسلامى را بر مصالح شخصى و جناحى مقدم بدارد.
حضرت امام ـ رضوان الله تعالى علیه ـ در وصیتنامه خود بخشى از شرایط وکلاى مجلس را اینگونه ترسیم مى نماید:
((ملت در هر دوره از انتخابات وکلإ داراى تعهد به اسلام و جمهورى اسلامى که غالبا متوسطین جامعه و محرومین مى باشند و غیر منحرف از صراط مستقیم به سوى غرب یا شرق و بدون گرایش به مکتبهاى انحرافى و اشخاص تحصیل کرده و مطلع بر مسائل روز و سیاستهاى اسلامى به مجلس بفرستند.))(18)
ب: شرایط تبلیغات نامزدهاى انتخاباتى:
تبلیغات نامزدهاى انتخاباتى یکى از عوامل مهم, سلامت برگزارى انتخابات مى باشد. کاندیداهاى محترم مجلس شوراى اسلامى همانطورى که مطلع هستند هدف از وکیل شدن خدمت به اسلام و مردم مى باشد. بنابر این تبلیغات باید در چهارچوب اسلام باشد. و شما از همان قدم اول نیت را خالص کنید و براى رضاى خداوند تبارک و تعالى حرکت کنید تا در آینده بتوانید منشا خدمات شایانى براى جامعه اسلامى باشید.
شرایط تبلیغات نامزدهاى انتخاباتى مجلس شوراى اسلامى از دیدگاه حضرت امام (ره) :
((نصیحتى است از پدرى پیر به نامزدهاى مجلس شوراى اسلامى که سعى کنید تبلیغات انتخاباتى شما در چهارچوب تعالیم و اخلاق عالیه اسلام انجام شود و از کارهایى که با شوون اسلام منافات دارد جلوگیرى گردد. باید توجه داشت که هدف از انتخابات در نهایت حفظ اسلام است اگر در تبلیغات, حریم مسائل اسلامى رعایت نشود چگونه منتخب حافظ اسلام مى شود. باید سعى شود که خداى ناکرده به کسى توهین نگردد و در صورتى که رقیب انتخاباتى به مجلس راه نیافت, به دوستى و برادرى ـ که چیزى شیرین تر از آن نیست ـ لطمه اى نخورد.)) (19)
نامزدهاى انتخاباتى مجلس شوراى اسلامى این نصیحت پدرانه امام راحل (ره) را آویزه گوشتان قرار دهید و بدانید که اگر مى خواهید به این ملت شریف و بزرگوار خدمت کنید باید مسائل اسلامى را رعایت کنید. این ملت براى اسلام قیام کردند و در این راه پر فراز و نشیب علاوه بر اینکه سختیها و مشکلات فراوانى را متحمل شدند شهداى گرانقدرى را تقدیم اسلام و انقلاب (نموده اند) کرده اند. و شکى نیست که شهداى عزیز و امام شهدا ناظر بر اعمال و حرکات ما هستند و ما باید سعى کنیم در مسیر اهداف آن بزرگواران حرکت کنیم. شما باید در تبلیغات انتخاباتى به گونه اى عمل کنید که به وحدت و انسجام مردم لطمه اى وارد نشود و خداى نخواسته کاندیداى رقیب خود را مورد توهین و هتک حرمت قرار ندهید. باید برنامه ها و دیدگاههاى خود را در جوى سالم به مردم ارائه دهید تا مردم با بصیرت و درایت و رعایت همه جوانب کاندیداى مورد نظر خود را انتخاب کنند. و بدانید که این انتخابها یک امتحان است و پیروز آن کسى است که به تکلیف و وظیفه الهى خود عمل کرده باشد.
حضرت امام (ره) خطاب به نامزدهاى انتخاباتى و طرفداران آنها چنین مى فرماید:
((همه این امور اعتبارى و زودگذر است و همه در محضر حق هستیم و آنچه در صحیفه کردار ما ماندنى است اعمال و رفتار ما و آنچه موجب سعادت و جاودانگى ما مى شود, صفاى معنویت و ثمرات خلوص بندگى است, و ما نباید خلوص عمل و جامعه اسلامى خودمان را به زنگار کدورت ها و اختلافات آلوده کنیم و رقابت هاى انتخاباتى هم هرگز نباید موجبات تفرقه و جدایى را فراهم نماید.))(20)
نکته اى که لازم است به نامزدهاى انتخاباتى مجلس شوراى اسلامى تذکر داده شود این است که علاوه بر اینکه شما باید صفا و صمیمیت و به دور از اختلاف رقابت انتخاباتى داشته باشید باید در تبلیغات نهایت صرفه جویى را بنمائید. همانطورى که مى دانید امروز عده کثیرى از مردم در فقر و مشکلات اقتصادى بسر مى برند. از چاپ عکس و پوسترهاى رنگارنگ و زائد بر حد اعتدال و ضرورت, پرهیز نمائید و در حد شناسایى خودتان که ضرورت ایجاب مى کند استفاده کنید. و مطمئن باشید که مردم ما گول تبلیغات کذایى و عکس و پوسترهاى آنچنانى که نوعا منجر به اسراف مى شود را نخواهند خورد. بلکه آنچه مهم است این است که شما اهداف و دیدگاهها و برنامه هاى خودتان را براى مردم بیان کنید و خودتان را به مردم تحمیل نکنید. بگذارید مردم شریف و آگاه خودشان آزادانه و از روى معیار و ملاکهایى که دارند شخص مورد نظرشان را انتخاب نمایند.
در این قسمت به بیان شیوا و گهربار امام راحل (ره) گوش جان مى سپاریم:
((گرچه همه حق تبلیغات صحیح براى خود یا کاندیداهاى خود یا دیگران را دارند و هیچ کس نمى تواند جلوگیرى از این حق نماید. و البته لازم است تبلیغات موافق مقررات دولت باشد.)) (21)
بنابراین تبلیغات حق طبیعى و قانونى کاندیدها و طرفداران آنها مى باشد ولى این تبلیغات باید برابر مقرراتى باشد که براى آنها در قانون معین شده و همه باید رعایت قانون را بر خودمان واجب بدانیم و دیگران را هم به رعایت قانون ارشاد کنیم.
3) وظیفه ناظران و مجریان انتخابات از دیدگاه امام خمینى (ره):
الف: وظیفه ناظران (شوراى نگهبان):
وظیفه شوراى محترم نگهبان را قانون معین نموده. اولین وظیفه اى که در این بخش دارند این است که صلاحیت کلیه نامزدهاى انتخاباتى را با دقت بررسى نمایند و افرادى که صلاحیت براى کاندیداى انتخاباتى مجلس را دارند به مردم معرفى نمایند. بدیهى است که شوراى محترم نگهبان بدون هیچ گونه مسامحه اى با دقت کامل سوابق و خصوصیات کاندیدها را بررسى مى کنند و به وظیفه قانونى و شرعى خود عمل خواهند نمود. اما وظیفه دیگرى که آن شوراى محترم به عهده دارد نظارت بر سلامت و صحت انتخابات مى باشد. بعد از برگزارى انتخابات, شوراى نگهبان کلیه مدارک و اسناد راجع به برگزارى انتخابات حوزه هاى انتخابیه را با دقت مورد بررسى قرار مى دهند تا حق هیچ کس ضایع نشود و سپس مهر صحت بر انتخابات خواهند گذاشت.
حضرت امام (ره) در باره وظیفه شوراى نگهبان چنین مى فرماید:
((اعضاى محترم شوراى نگهبان ـ ایدهم الله تعالى ـ را که حافظ مصالح اسلام و مسلمین هستند... من به آقایان هشدار مى دهم که تضعیف و توهین به فقهاى شوراى نگهبان امرى خطرناک براى کشور و اسلام است... لازم است همه به طور اکید به مصالح اسلام و مسلمین توجه کنیم و به قوانین, هر چند مخالف نظر و سلیقه شخصى مان باشد احترام بگذاریم... و به شوراى نگهبان تذکر مى دهم که در کار خود استوار باشید و با قاطعیت و دقت عمل فرمایید و به خداى متعال اتکال کنید.)) (22)
اما وظیفه دیگرى که بعهده شوراى محترم است, بررسى کلیه مصوبات مجلس شوراى اسلامى جهت تطابق داشتن با موازین شرع و قانون اساسى مى باشد. در اصل نود و ششم قانون اساسى جمهورى اسلامى ایران چنین آمده است:
((تشخیص عدم مغایرت مصوبات مجلس شوراى اسلامى با احکام اسلام با اکثریت فقهاى شوراى نگهبان و تشخیص عدم تعارض آنها با قانون اساسى بر عهده اکثریت همه اعضاى شوراى نگهبان است.)) (23)
بنابر این باید مصوبات مجلس به تایید شوراى محترم نگهبان برسد تا اعتبار قانونى پیدا کند. در اصل نود و سوم قانون اساسى چنین آمده است:
((مجلس شوراى اسلامى بدون وجود شوراى نگهبان اعتبار قانونى ندارد مگر در مورد تصویب اعتبارنامه نمایندگان و انتخاب شش نفر حقوقدان اعضاى شوراى نگهبان)) (24)
شوراى محترم نگهبان بدون در نظر گرفتن منافع جناحى با استقلال طبق وظیفه اى که بعهده دارند در جهت پاسدارى از اسلام و قانون اساسى عمل خواهند نمود. حضرت امام (ره) مى فرماید:
((اگر در مجلس اشتباهى واقع بشود شوراى محترم نگهبان با کمال قدرت و استقلال عمل خواهد کرد.)) (25)
ب: وظیفه مجریان انتخابات:
امام (ره) خطاب به مجریان انتخابات چنین مى فرماید: شما مسوول این مساله (انتخابات) هستید هم مسوول کار خودتان و هم مسوول مسوولین دیگرى که تحت نظر شما هستند هستند, که جریان انتخابات یک جریان صحیح باشد. هیچ کس در انتخابات بر دیگرى مقدم نیست, همه افراد ملت یک جور هستند در انتخابات یعنى همان آدمى که یک کار کوچکى انجام مى دهد با آن کسى که در راس همه امور هست در باب انتخابات هیچ با هم فرقى ندارند, این یک راى دارد آن هم یک راى دارد. ...انتخابات جورى باشد که مردم پسند باشد... یعنى مردم احساس بکنند به اینکه مساله انتخابات به آنطورى که قانون انتخابات گفته است, به آن طورى که اسلام مى خواهد, دارد عمل مى شود. عمل مال شماست, قانون یک ثبتى است که مى شود, یک وظیفه اى تعیین مى کند, لکن آنى که مهم است در مقام عمل است, مقام عمل جورى باشد که تطبیق بکند با قانون و مردم در راضى باشند در عمل... توجه کنید که اخلال گرها نباید خرابکارى بکنند... کسى بیاید مثلا نزدیک صندوق بخواهد به مردم بگوید به این راى بدهید... آنجا دیگر جاى این حرف نیست که آنجا بایستد و بگوید فلانى خوب است فلانى بد است... باید جلوگیرى بشود, تا انشإالله یک انتخابات خوبى داشته باشیم.)) (26)
اجراى انتخابات بعهده وزارت کشور, استانداران, فرمانداران, و بخشداران مى باشد که مسوولین مربوطه طبق قانون به وظیفه خودشان عمل خواهند نمود. همان طورى که از بیانات امام راحل(ره) استفاده شد مجریان انتخابات باید انتخابات را در یک جو سالم برگزار نمایند و جورى عمل نمایند که همه مردم واجد شرایط راى بدون هیچگونه دغدغه اى با کمال آرامش و اطمینان به کاندیداى مورد نظر خودشان راى بدهند و توجه به این نکته لازم است که باید براى مجریان امر انتخابات هیچ تفاوتى بین کاندیدها برایشان نباشد آنچه وظیفه آنهاست و براى مجریان اهمیت دارد این است که انتخابات را سالم برقرار نمایند و قطعا آن شخصى که اکثریت آرإ مردم را کسب کرده باشد به مجلس راه خواهد یافت.
حضرت امام (ره) خطاب به مجریان انتخابات چنین مى فرماید:
((شما فرمانداران و بخشداران و... همه تان موظفید به اینکه در این امر (انتخابات مجلس) دقت کنید که خوب انجام بگیرد, نبادا یک وقت خداى نخواسته یک تقلبى در کار بیاید.)) (27)
بنابراین همه باید در اجراى برگزارى انتخابات مجلس شوراى اسلامى همکارى لازم را با مجریان امر بنمائیم تا انشإالله انتخابات با حضور گسترده ملت همیشه در صحنه درست برگزار شود. مسوولین اجرایى انتخابات انشإ الله تمام تلاش خود را در حسن اجراى انتخابات خواهند داشت و به وظیفه شرعى و قانونى خودشان عمل خواهند نمود. و بار دیگر دشمنان انقلاب و اسلام را مایوس خواهند نمود و مصلحت نظام اسلامى را بر همه چیز مقدم مى دارند.
4) وظایف نمایندگان مجلس شوراى اسلامى از دیدگاه امام خمینى (ره):
نمایندگان مجلس شوراى اسلامى باید با کمال حسن نیت و برادرى قوانین و مصوباتى که وضع مى کنند بر خلاف اسلام و قانون اساسى نباشد و همانطورى که در اصل شصت و هفتم قانون اساسى آمده که در اولین جلسه مجلس سوگند نامه یاد مى کنند و متن آن را امضإ مى نمایند از همان جلسه اول تا پایان دوره نمایندگى مجلس به آن اصول پاى بند باشند و در انجام وظیفه و حفظ حقوق ملت لحظه اى کوتاهى ننمایند. حضرت امام خطاب به نمایندگان مجلس شوراى اسلامى چنین مى فرماید:
((و از نمایندگان مجلس شوراى اسلامى در این عصر و عصرهاى آینده مى خواهم که اگر خداى نخواسته عناصر منحرفى با دسیسه و بازى سیاسى وکالت خود را به مردم تحمیل نمودند, مجلس اعتبارنامه آنان را رد کنند و نگذارند حتى یک عنصر خرابکار وابسته به مجلس راه یابد... و از همه نمایندگان خواستارم که با کمال حسن نیت و برادرى با هم مجلسان خود رفتار و همه کوشا باشند که قوانین, خداى نخواسته از اسلام منحرف نباشد و همه به اسلام و احکام آسمانى آن وفادار باشید تا به سعادت دنیا و آخرت نائل آیید.)) (28)
نمایندگان محترم مجلس شوراى اسلامى باید در قبال این مسوولیت مهم احساس وظیفه نمایند و به دور از احساسات و اغراض جناحى به فکر رفع گرفتارى و مشکلات مردم محروم کشورمان باشند. و در این زمینه حضرت امام چنین مى فرماید:
((و انشإالله نمایندگان محترم مجلس سنگینى بار مسوولیت و رسالت خود را در این امر خطیر احساس کرده و مى کنند و به خوبى دریافته اند که نظام و مردم از آنان چه انتظارى دارند, که باید گفت مجموعه خواسته ها و انتظارات اسلامى مردم از مجلس رفع گرفتارىها و محرومیت ها و دگرگونى در نظام پر پیچ و خم ادارى کشور, از انتظارات به حقى است که باید آنها را جدى گرفت. و نمایندگان محترم مجلس قبل از پرداختن به لوایح و تبصره ها و مواد غیر ضرورى به فکر مسائل اصلى و کلیدى کشور باشند و بر اساس اسلام عزیز در کمیسیون ها با طرح قوانین و لوایح به سمتى حرکت کنند که مشکلات اساسى مرتفع و سیاستهاى زیربنایى کشور در امور فرهنگى, اقتصادى, اجتماعى و سیاسى در راستاى کمک به محرومین و رفع استضعاف مدون و به مورد اجرا در آید.)) (29)
نمایندگان محترم مجلس شوراى اسلامى همان گونه که مطلع هستید مجلس محل بحث و گفتگو و انتقاد و استیضاح است اما با رعایت موازین و اخلاق اسلامى و بدون در نظر گرفتن اهداف شخصى و جناحى باید به فکر اصلاح امور جامعه باشید. حضرت امام(ره) چنین مى فرماید:
((مجلسى که اساس یک کشور است باید محلى براى بحث و ساختن اخلاق جامعه باشد و انتقاد و استیضاح حق مجلس است اما برخورد با متخلف با آرامى و طرح مسائل اخلاقى بهتر رفع اختلاف مى کند تا با الفاظ نیش دار و مقابله کردن با یکدیگر... خودشان را یک واعظ حساب بکنند که مى خواهند مردم را موعظه کنند و مردم هم احساس کنند که این آقایان خیر و صلاح آنها را مى گویند.))(30)
همانطورى که مى دانید وظیفه نمایندگان در قانون معین شده است و این نوشتار گنجایش تمام شرح وظایف را نداشته و لذا ما به اختصار به گوشه هایى از وظایف نمایندگان مجلس شوراى اسلامى از دیدگاه حضرت امام خمینى ـ رحمه الله علیه ـ اشاره کردیم. انشإالله خداوند توفیق دهد همه بتوانیم به رهنمودهاى آن امام بزرگوار و جانشین شایسته اش حضرت آیه الله العظمى خامنه اى مدظله عمل نموده و در مسیر اهداف عالیه آن امام راحل و ولى امر مسلمین حرکت کنیم و همیشه مدافع اسلام و انقلاب و ولایت فقیه باشیم و مصلحت نظام اسلامى را مقدم بر همه چیز بداریم.والسلام
پى نوشت ها:
1. قانون اساسى جمهورى اسلامى ایران ,ص 45.
2. صحیفه نور,ج 20, ص 194.
3. وصیتنامه سیاسى الهى, ص 17 و صحیفه نور, ج 21.
4. وصیتنامه سیاسى الهى, ص 18 و صحیفه نور, ج 21.
5. وصیتنامه سیاسى الهى, ص 19 و صحیفه نور, ج 21.
6. صحیفه نور, ج 18,ص 232.
7. قانون اساسى جمهورى اسلامى ایران, ص 45.
8. صحیفه نور, ج 7, ص 13.
9. سوره شورى, آیه 38.
10. سوره آل عمران, آیه 259.
11. من لا یحضرالفقیه, ج 4.
12. وصیت نامه سیاسى الهى ,ص 19, و صحیفه نور ج 21.
13. الغدیر, ج 8 ص 291.
14. صحیفه نور, ج18, ص152.
15. صحیفه نور, ج 18,ص 198.
16. صحیفه نور, ج20 ,ص 194.
17. همان.
18. وصیت نامه سیاسى الهى, ص 18, صحیفه نور, ج 21.
19. صحیفه نور, ج 20,ص 194.
20. صحیفه نور, ج 20,ص 215.
21. صحیفه نور, ج 18,ص 232.
22. صحیفه نور, ج 18,ص 280.
23 و 24. قانون اساسى جمهورى اسلامى, ص 53.
25. صحیفه نور, ج 18,ص 264.
26. صحیفه نور, ج 18,ص 252.
27. صحیفه نور, ج 18,ص 205.
28.وصیتنامه سیاسى الهى, ص 18, و صحیفه نور, ج 21.
29. صحیفه نور, ج 20,ص 214.
30. صحیفه نور, ج 18,ص 59.
