دانستنى هایى از قرآن
بسیار به یاد خدا باشید
((یا إیها الذین آمنوا اذکروا الله ذکرا کثیرا و سبحوه بکره و إصیلا)).
(سوره احزاب , آیه41)
اى کسانى که ایمان آوردید بسیار خدا را یاد کنید و هر صبح و شام او را تکبیر گوئید.
ذکر: واژه ((ذکر)) در مقابل نسیان به معناى یاد داشتن است و عبارت است از این که انسان هوش خود را متوجه خدا کند یا با بردن نامش و یا با ذکر صفاتش.
البته نام خدا را بر زبان آوردن یکى از مصادیق ذکر است ولى مهمترین مصادیق آن همین است که انسان همیشه با خود به یاد خدا باشد; در هر حال و هنگام انجام هر کار و در هر زمان انسان به فکر و یاد او باشد و او را حاضر و ناظر بر تمام اعمالش بداند. این بالاترین و والاترین مصادیق ذکر است.
ذکر کثیر: علما و مفسرین در معناى ذکر کثیر اختلاف کرده اند. برخى مى گویند: یعنى هرگز خدا را فراموش نکند. از ائمه معصومین علیهم السلام نقل شده که هر کس سى مرتبه تسبیحات اربعه (سبحان الله والحمد لله و لا اله الا الله و الله اکبر) را بگوید خدا را بسیار یاد کرده است.
از زراره و حمران فرزندان اعین که هر دو جزء معتبرترین و موثق ترین اصحاب امام صادق علیه السلام به شمار مىآیند روایت شده که حضرت فرمود: کسى که تسبیح حضرت زهرا سلام الله علیها (34 بار الله اکبر, 33 بار الحمدلله, 33 بار سبحان الله) را بگوید همانا خدا را بسیار ذکر کرده است.
ابن عباس روایت کرده که جبرئیل نزد حضرت رسول(ص) آمد و گفت: اى محمد بگو سبحان الله الحمد لله و لا اله الا الله والله اکبر و لا حول و لا قوه الا بالله عدد ما علم و زنه ما علم و ملا ما علم که همانا هر کس آن را بگوید براى او شش خصلت نوشته شود:
1ـ از ذاکرین الله کثیرا به حساب آید.
2ـ بالاترین کسى باشد که شب و روز به یاد خدا است.
3ـ براى او درختى در بهشت کاشته شود.
4ـ گناهانش ریخته شود چنانکه برگ درختان.
5ـ خدا به او نظر فرماید.
6ـ کسى که خدا به او نظر کند هرگز عذابش نکند.
امام صادق علیه السلام از حضرت رسول صلى الله علیه و آله وسلم نقل کرده که فرمود: ((من إکثر ذکر الله عزوجل إحبه الله و من ذکر الله کثیرا کتبت له برائتان برائه من النار و برائه من النفاق)) هر که بسیار خدا را یاد کند خداوند دوستش بدارد و هر که بسیار خدا را یاد کند دو برائت براى او نوشته شود یکى برائت از دوزخ و دیگرى برائت از نفاق.
(تفسیر نورالثقلین)
از امام صادق علیه السلام نقل شده که فرمود: ((من إکثر ذکر الله عزوجل إظله الله فى جنته)) هر که خدا را زیاد یاد کند خداوند او را در بهشتش جاى دهد. (تفسیر برهان)
از امیرالمومنین علیه السلام روایتى نقل شده که حضرت ذکر کثیر را به گونه اى دیگر تفسیر مى کند. آن حضرت چنین مى فرماید: ((من ذکر الله عزوجل فى السر فقد ذکر الله کثیرا, ان المنافقین کانوا یذکرون الله علانیه و لا یذکرونه فى السر فقال الله عزوجل یراوون الناس و لایذکرون الله الا قلیلا)) هر که در پنهانى خدا را یاد کند او را بسیار یاد کرده. همانا منافقین آشکارا خدا را یاد مى کردند و ریا مى نمودند و خداوند درباره آنها فرماید: اینان ریا مى کنند و خدا را اندکى یاد مى نمایند. از این روایت بسیار جالب چنین استفاده مى شود که ذکر کثیر عبارت است از ذکر خدا در خلوت و دور از دیدگاه مردم, زیرا خداوند منافقین را که جلوى مردم و در ملا عام ذکر خدا مى کنند و ریا نمایند چنین یاد مى کند که آنان اندک ذکر خدا مى گویند.
بدینسان حضرت نتیجه مى گیرد اگر کسى در خلوت و پنهانى ذکر خدا بکند بسیار خدا را یاد کرده است.
تسبیح: به معناى ((تنزیه)) است و گفتن سبحان الله از مصادیق آن است , ولى تسبیح در درون دل و منزه دانستن خدا در هر حال, قطعا مهم تر و ارزشمندتر است.
بکره: اول روز.
اصیل: آخر روز (عصر).
و این که این دو وقت را ذکر کرده به خاطر این است که در این دو هنگام تغییر در حالت پدید مىآید و ممکن است مقصود از بکره و اصیلا شب و روز باشد چنان که فرمود: ((یسبحون باللیل والنهار)) (سجده/ 38) هر شامگاه و هر روز او را تسبیح مى گویند و تنزیه مى نماید.
به هر حال یاد خدا آرامش قلب و اطمینان خاطر و رفع نگرانى از انسان مى کند و مهمترین عامل نگهدارى سیستم روانى انسان مى باشد. ((إلا بذکر الله تطمئن القلوب)).
امیدواریم خداوند ما را جزء ذاکرین الله کثیرا قرار دهد.
آمین رب العالمین.
