دانستنى هایى از قرآن
جانشینى مومنین بر روى زمین
((وعد الله الذین آمنوا منکم وعملواالصالحات لیستخلفنهم فى الارض کما استخلف الذین من قبلهم ولیمکنن لهم دینهم الذى ارتضى لهم ولیبدلنهم من بعد خوفهم امنا یعبدوننى لا یشرکون بى شیئا ومن کفر بعد ذلک فاولئک هم الفاسقون)).(سوره نور, آیه55)
خدا به کسانى از شما که ایمان آورده اند و کارهاى شایسته انجام داده اند, وعده داده است که آنان را در زمین جانشین کند چنانکه کسانى را پیش از آنان جانشین کرده بود و همانا دینشان را که براى آنان برگزید به مصلحت ایشان اقتدار بخشد و ترسشان را به ایمنى مبدل سازد تا مرا بپرستند و چیزى را با من شریک و انباز نگیرند و هر کس پس از آن کافر شد, پس آنان از تبهکاران باشند.
این آیه شریفه به مومنان شایسته و نیکوکار وعده جدى داده است پس از آنکه ظلم, بى دینى, تباهى و الحاد سراسر جهان را فراگیرد, جامعه اى شایسته و برگزیده برایشان پدید آورد و زمین را در اختیارشان قرار دهد و دین و آئینشان را اقتدار و نیرو بخشد و ثابت و استوار سازد و به جاى ترس و خوفى که بر جامعه حکمفرما بود, امنیت برقرار شود و دیگر از کفار و منافقان هراس و وحشتى نخواهند داشت و آزادانه خدا را پرستش خواهند کرد.
در این آیه خداوند وعده خود را دوبار تإکید کرده است , یکى با اضافه لام تإکید که متضمن قسم است و دیگر نون ثقیله تا هیچ شک و تردیدى براى کسى نماند و همه بدانند که حتما و جزما خداوند مومنان را وارث و مالک زمین قرار مى دهد و به آنان قدرت و حکومت و تسلط بر جهان مى بخشد و چنانکه ملاحظه مى کنید همان لام تإکید و نون ثقیله بر واژه ((لیمکنن)) نیز وارد شده که به معناى استقرار قطعى دین اسلام بر تمام کره زمین است. باز هم تإکید مى فرماید که خوف و هراس را قطعا از دل آنها خارج مى سازد و امنیت را جایگزین ناامنى مى سازد. از این جا معلوم مى شود قبل از استخلاف مومنان بر زمین که اشاره به حکومت ولى عصر ارواحنا فداه است, جهان پر از ناامنى, خوف, وحشت و هراس است. در مورد شإن نزول و مصداق افرادى که خداوند حکومت زمین را به آنان مى بخشد, مفسران اختلاف کرده اند. برخى از مفسران عامه خواسته اند مصداقش را به دوران خلافت خلفاى چهارگانه برگردانند که هرگز با عمومیت آیه مطابقت ندارد. وانگهى در تمام دوران پس از رسول خدا(ص) هیچگاه مردم در امن و امان نبودند بلکه حتى نزدیکترین افراد به رسول الله(ص) ـ که خاندان و اهل بیتش بودند ـ نیز مستثنى نبودند و به دست خود حکمفرمایان, تحت شکنجه قرار گرفتند و هرگز امنیت جانى و مالى نداشتند. لذا قطعا زمان دیگرى مقصود و منظور آیه است که روایت هاى ائمه هدى علیهم السلام آن را اشاره به حکومت جهانى و فراگیر حضرت مهدى ارواحنا لتراب مقدمه الفدإ مى کنند که شرق و غرب کره زمین بلکه آسمان و زمین در زیر پرچم پراقتدارش قرار خواهند گرفت و ناامنى و خوف به کلى از دنیا برچیده خواهد شد و مسلمانان, آزادانه خدا را عبادت خواهند کرد.
در روایتى از رسول خدا(ص) نقل شده که فریقین (سنى و شیعه) آن را نقل کرده اند که حضرت مى فرماید: ((لو لم یبق من الدنیا الا یوم واحد لطول الله ذلک الیوم حتى یلى رجل من عترتى اسمه اسمى یملا الارض عدلا و قسطا کما ملئت ظلما و جورا)) اگر از عمر دنیا یک روز بیشتر نمانده باشد, همانا خداوند آن را طولانى مى گرداند تا یک نفر از اهل بیتم که هم نام من است, قدرت را به دست گیرد و جهان را پر از عدل و داد کند پس از آنکه پر از ظلم و جور شده باشد.
امام سجاد(ع) در ضمن تفسیر این آیه شریفه مى فرماید: ((هم والله اهل البیت, یفعل الله ذلک بهم على یدى رجل منا و هو مهدى هذه الامه یملا الارض عدلا و قسطا کما ملئت ظلما و جورا)) به خدا سوگند, آنان شیعیان ما هستند که توسط مردى از تبار ما که همو مهدى این امت است به اذن خدا خلافت و جانشینى در زمین را مى برند و خداوند به واسطه مهدى, زمین را پر از عدل و داد مى کند بعد از آنکه پر از ظلم و ستم شده باشد.
در تفسیر نور الثقلین روایتى طولانى ذکر شده که امام صادق علیه السلام این آیه را مخصوص دوران حضرت قائم عجل الله فرجه الشریف مى داند, پس از آن فضل (راوى حدیث) عرض مى کند: یا ابن رسول الله ! ناصبى ها ادعا مى کنند که این آیه درباره خلفاى چهارگانه نازل شده. حضرت مى فرماید: خداوند دلهاى ناصبیان را هدایت نکند, چه وقت دینى که مورد رضایت و خشنودى خدا و رسول است با انتشار امنیت در میان امت و زدودن ترس و خوف از دلها و بیرون رفتن شک و تردید از قلوب, چگونه چنین مسائلى در دوران یکى از آن سه یا دوران حضرت على(ع) اتفاق مى افتد با اینکه مسلمانان به ارتداد از دین روى آورده و فتنه ها در آن زمان به اوج خود رسیده بود و جنگها و نبردهاى زیادى میان مسلمین برپا شده بود.
به هر حال قطعا این آیه شریفه دلالت دارد بر دوران ظهور و حکومت امام زمان سلام الله علیه که امیدواریم خداوند ما را توفیق دهد که در رکابش با دشمنانش کارزار کنیم و به شهادت برسیم, و آنگونه که حوادث پیش مىآید, به نظر مى رسد که آن دوران به زودى خواهد رسید ان شإ الله.
والسلام على عباد الله الصالحین
