سخنان معصومین علیهم السلام
ملامت و توبیخ دیگران
امام على علیه السلام :
<لا تَکُونَنَّ عَیّاباً وَ لا تَطْلُبَنَّ لِکُلِّ زَلَّةٍ عِتاباً وَ لِکُلِّ ذَنْبٍ عِقاباً>.
(مستدرک, ج 2 ص 105)
از مردم عیب جویى نکنید و براى هر لغزش مورد ملامتشان قرار ندهید و بر هر گناهى کیفرشان ننمایید.
امام على علیه السلام :
<اَلاِفراطُ فِى المَلامَةِ یَشُبُّ نارَ اللجاجَةِ>.
(غررالحکم , ص 70)
زیاده روى در ملامت , آتش لجاجت را مشتعل مى سازد.
امام على علیه السلام :
<اِیّاکَ اَنْ تُکَرّرَ الْعَتْبَ فَاِنَّ ذلِکَ یُغرى بِالذَّنْبِ وَ یُهَوِّنُ الْعَتْب َ>.
(فهرست غرر, ص 359)
از تکرار سرزنش بپرهیزید که این کار باعث پیوستن به گناه و بى اثر کردن ملامت است .
امام على علیه السلام :
<النُّصْحُ بَیْنَ المَلاء تَقْریع ٌ>.
(شرح ابن ابى الحدید, ج 20 ص 341)
نصیحت کردن به فردى بین مردم , کوبیدن شخصیت آن فرد است .
امام على علیه السلام :
<لا تُکْثِرِ الْعِتابَ فَاِنَّهُ یُورِثُ الضَّغینَةَ وَ یُحَرِّکُ الْبُغْضَة>.
(دستور معالم الحکم , ص 72)
زیاد ملامت نکن , زیرا ملامت بسیارباعث کینه مى شود و دشمنى را برمى انگیزد.
امام على علیه السلام :
<اذا عَاقَبْتَ الْحَدَثَ فَاتْرُکْ لَهُ مَوْضِعاً مِنْ ذَنْبِه لئلاّ یَحْمِلَهُ الاحراجُ عَلَى المُکابَرَةِ>.
(شرح نهج البلاغه ابن ابى الحدید, ج 20 ص 333)
هرگاه نوجوانى را ملامت کردى توجیهى براى گناهش بگذار, تا سخت گیرى تو او را به لجبازى واندارد.
امام على علیه السلام :
<عاتِبْ اَخاکَ بالاِحْسانِ الَیْهِ واردُدْ شَرَّهُ بالاِنعامِ عَلَیْه ِ>.
(نهج البلاغه , حکمت 158)
دوستت را با احسان به او سرزنش کن و با انعام بر او, شرّش را از خود برگردان .
امام على علیه السلام :
<لاتُکْثِر العَتَبَ فى غَیْرِ ذَنْب ٍ>.
(دستور معالم الحکم , ص 72)
در غیر گناه , زیاد سرزنش نکن .
امام على علیه السلام :
<لاتُعاثِبِ الجاهِلَ فیَمْقُتُکَ وَعاثِبِ العاقِلَ یُحبُّکَ>.
(غرر الحکم , ج 2 322)
جاهل را ملامت مکن که با تو دشمنى کند و خردمند را سرزنش مکن که دوستت دارد.
امام سجاد علیه السلام :
<کانَ آخِرُ ما اَوصى بِهِ الخِضْرَ موسَى بنَ عِمْرانَ علیهماالسلام اَنْ قال َ: لا تُعَیِّرَنَّ أَحَداً بِذَنْب ٍ>.
(بحارالانوار, ج 16 ص 164)
آخرین وصیّت خضر به موسى بن عمران این بود که گفت هرگز کسى را به سبب گناهش ملامت و سرزنش ننمائید.
امام صادق علیه السلام :
<اذا وَقَعَ بَیْنَکَ وَ بَیْنَ اَخیکَ هَنَةٌ فَلا تُعَیِّرْهُ بِذَنْب ٍ>.
(مستدرک الوسائل , ج 2 ص 105)
اگر بین تو و برادر مسلمانت چیزى اتفاق افتاد او را براى گناهش مورد ملامت و توبیخ قرار نده .
