دانستنى‏هایى از قرآن‏

اخلاص در عبادت‏
«انّا أَنزَلْنَا إِلَیْکَ الْکِتَابَ بِالْحَقِّ فَاعْبُدْ اللّهَ مُخْلِصًا لَهُ الدِّین» (سوره زمر - آیه 2).
ما این کتاب را بر تو به حق فرستادیم، پس حداى را پرستش کن و دین خود را براى او خالص و بى شائبه قرار ده.
بالحق: یعنى کتاب را که همان قرآن کریم است در حالى بر تو -اى پیامبر - نازل کردیم که جز حق در آن نیست، پس بالحق یعنى پوشش کامل قرآن حق است. بنابر این هر چه قرآن امر کند حق است.
الدین: دین در اینجا چنانچه بیشتر مفسرین ذکر کرده‏اند معنایش عبادت است. و در حقیقت دین چیزى جز پرستش و عبادت خدا نیست. مرحوم علامه طباطبائى مى‏فرماید: ممکن است سنت حیات از آن (دین) اراده شود یعنى طریقه‏اى که در زندگى اجتماعى انسانى پیموده مى‏شود.
و مقصود از عبادت اعمالى است که خضوع قلبى و پرستش درونى را مجسم مى‏کند. و به عبارت دیگر کلیه احکامى است که خداوند در قرآن نازل کرده و ما را امر به آن نموده است.
آنچه مهم است در این آیه مطلبى است که متأسفانه کمتر مفسران به آن اهمیت داده‏اند و آن کلمه " اخلاص " است.
خداوند ما را دعوت مى‏کند به اینکه در دین خود و در اعمال خود اخلاص داشته باشیم. در این آیه خطاب به شخص رسول اکرم صلى الله علیه و آله و سلم مى‏کند و به او امر مى‏کند که خداى را با اخلاص عبادت کند. و سپس به طور عموم از همه مردم مى‏خواهد که اخلاص در عبادت داشته باشند و یک حکم کلى و سنت ابدى را جارى مى‏کند که: " ألا لله الدین الخالص " هان اى بندگان خدا متوجه باشید که دین خالص بدون هیچ شرک و ریائى براى خدا است. یعنى همه باید دین خود را خالص کنند و از هر نوع شرک و شائبه‏اى بیالایند. اخلاص چیست؟
خداوند در قرآن مى‏فرماید: " کل یعمل على شاکلته " هر کس طبق منش خویش عمل مى‏کند. شکل گیرى عمل منطبق است با منش و شخصیت انسان زیرا عمل چیزى نیست جز صورتى که در عالم خارج از ذهن طبق نیت عامل بسته مى‏شود. از این روى امتزاج عمل و انگیزه واقعى انسان ناگسستنى است.
از اینجا است که گفته شده است: " الاعمال بالنیات " بلکه در جائى مى‏فرمایند که نیت بالاتر از عمل است. حال اخلاص همان انگیزه و نیتى است که حقیقت و ماهیتش تنها و تنها رضایت پروردگار مى‏باشد و لا غیر.آن هنگام که امیرالمؤمنین علیه‏السلام خلوص را معنى مى‏کند مى‏فرماید: کسى که نهان و آشکارش، کردار و گفتارش یکى باشد اگر کسى چنین بود امانتش را ادا کرده و عبادتش را خالص گردانیده است.
و در جاى دیگر مى‏فرماید: " اخلاص در عمل از یقین استوار و نیت شایسته سرچشمه مى‏گیرد".
بنابر این تمام اعمال باید فقط براى خدا باشد و هیچ نوع شرکى در آن پذیرفته نیست. اینکه مى‏گویند باید در نماز یا در سایر واجبات قصد قربت نمود و گرنه نماز یا دیگر عبادات باطل است معنایش این است که فقط براى خدا باشد.
خداوند مى‏فرماید: " و لا یشرک بعبادة ربه أحدا " به هر حال اینقدر دورى از ریا و اخلاص در عمل حساس و مهم است که امام عسکرى علیه السلام مى‏فرماید:" ورود شرک در کارهاى انسان از حرکت مورچه در شب تاریک، روى سنگ سیاه خارا و سخت، بى‏نمودتر است". و در کوتاه سخن عمل خالص تا آن حد در اسلام مورد اهمیت است که در حدیثى از پیامبراکرم(ص) مى‏خوانیم: «کسى که چهل روز اعمال خود را خالصانه انجام دهد،خداوند چشمه هاى حکمت و دانش را از قلبش بر زبانش مى‏گشاید».
حال باید دید آیا ما واقعا درعمل خلوص داریم یا خیر؟ اکنون که در آستانه ماه مبارک رمضان قرار گرفته‏ایم باید به این معنى دقت کنیم و واقعا اخلاص در عمل داشته باشیم و گرنه عملى طاقت فرسا انجام داده‏ایم بى آنکه ارزشى داشته باشد بلکه اگر خلوص و قصد قربت نباشد عمل، هم باطل است و هم پذیرفته نیست و قبول نمى‏شود.
نکته دیگرى که لازم است به آن اشاره شود و بسیارى از عزیزان شاید بدان توجه نداشته باشند این است که جز خدا کسى در عالم وجود نمى‏تواند تأثیر بگذارد و اگر پیامبر یا ولیى از اولیاى خدا معجزه‏اى مى‏کند قطعا به اذن و اراده خدا است زیرا هیچ کس به طور مستقل نمى‏تواند در عالم وجود کارى انجام دهد. بنا بر این دوستان توجه داشته باشند که هر عملى فقط براى خدا باید انجام دهند نه اینکه مانند عوام هم خدا و هم اولیاى خدا را در نظر مى‏گیرند که این در حقیقت شرک است.
بیائید در این ماه عبادت و پارسائى فقط خدا را عبادت کنیم و با معرفت و خلوص عبادت کنیم و همه باهم از او بخواهیم که ما را و کشور ما را از شرّ دشمنان حفظ کند و مکرشان را به خودشان بازگرداند و ایران اسلامى را پاینده و سرفراز بدارد. آمین رب العالمین.

پاورقی ها:

تعداد مشاهده مقاله: 64