اندیشه سبز، چشمان آبى

گفتگو با جانباز علیرضا سربخش مدیرعامل مؤسسه سینمایى امور جانبازان‏ اشاره:
جانباز علیرضا سربخش، مدیر عامل مؤسسه سینمایى جانبازان، متولد 1342،داراى مدرک فوق لیسانس حقوق امور بین الملل، سالهاست که درعرصه سینما، اعم از نقد و بررسى فیلم‏ها، فیلمنامه نویسى، تهیه کنندگى و مدیریت امور سینمایى حضور فعال دارد. در همین راستا بیش از صد مقاله در مطبوعات به چاپ رسانده. هرچند ایشان در راه دفاع از آرمانهاى انقلاب اسلامى و عرصه دفاع مقدس دو چشم خویش را در راه خدا هدیه کرده، امّا حضور توانمند ایشان در فعالیتهاى فرهنگى به ویژه عرصه سینما نشان داد چشم هایى نیز وجود دارد که مى‏شود با آنها فیلم‏ها را دید، درک کرد و سپس با اندیشه زلال و پاک، نقد و بررسى نمود. برایمان تعجب برانگیز بود که چگونه مى‏شود با این شرایط جسمى، در عرصه فیلم حرف اول را زد. وقتى پاى صحبتش نشستیم به این باور رسیدیم که مى‏شود بدون آن که نگاه کرد بخوبى دید. آنچه مى‏خوانید ماحصل گفتگویى است که با این جانباز مخلص و توانمند در عرصه‏هاى فرهنگى انجام داده‏ایم. چطور شد با این که فارغ التحصیل کارشناسى ارشد حقوق بین الملل بودید. سینما را براى فعالیتهاى فرهنگى انتخاب کردید؟
بسم الله الرحمن الرحیم - قبل از فعالیتهاى سینمایى هدفم این بود که یک وکیل بین المللى شوم. به همین خاطر در رشته مربوطه تا کارشناسى ارشد ادامه تحصیل دادم حتى براى مقطع دکتراى اعزام به خارج نیز قبول شدم اما به خاطر فعالیتهاى فرهنگى اعزام نشدم. چه انگیزه‏اى شما را به طرف وکیل بین المللى شدن مى‏کشاند؟
مى‏خواستم در محاکم بین المللى به عنوان و کیل بین المللى مدافع حقوق کشور عزیزمان باشم؛ چرا که شنیده بودم به علّت کمبود وکلاى بین المللى ایرانى، مجبور به استخدام وکلاى خارجى در این زمینه هستند. اما وقتى وارد کارهاى اجرایى کشور شدم و معضلات فرهنگى را از نزدیک مشاهده کردم به این نتیجه رسیدم که حراست از مسائل فرهنگى به عنوان زیر بناى بسیارى از مسائل اجتماعى مهم‏تر از مسائل حقوقى است؛ لذا با این گرایش وارد عرصه فرهنگى شدم. با روزنامه نگارى شروع کردم و با توجه به نقش وتأثیر پذیرى سینما در جامعه، از میان هنرها این مقوله را براى ادامه فعالیتهاى فرهنگى انتخاب کردم. آیا قبل از جانبازى نیز به مقوله هنرى علاقه‏مند بودید؟
نه اینکه کلاً نسبت به این مقوله بى‏تفاوت باشم؛ اما دغدغه اصلى‏ام این نبود.
اگر موافق باشید کمى به عقب برگردیم؛ به سالهاى 56 و 57، شما در آن دوران به عنوان یک نوجوان 15 ساله چه نقشى در پیروزى انقلاب داشتید؟
بنده آن زمان در سال دوم نظرى در کرج درس مى‏خواندم. اما همیشه براى شرکت در راهپیمایى و تظاهرات به تهران مى‏آمدم. مخصوصاً در اوج انقلاب که به همراه مردم به پادگانها حمله کردیم. در روز تسخیر پادگان ارتش در باغشاه سابق تهران واقع در میدان حرّ من با اسلحه ضد تانک به دیوار پادگان شلیک کردم؛ دیوار فرو ریخت و مردم به داخل پادگان هجوم بردند و آن را تسخیر کردند. حضور شما در دوران انقلاب اسلامى مرا یاد این جمله حضرت مى‏اندازد که وقتى گفتند شما با چه ارتشى مى‏خواهید در برابر رژیم شاه بایستید فرمود «سربازان من در گهواره هستند» حضور شما به عنوان یکى از گهواره نشینان سال 42 در دفاع مقدس چگونه بود؟
پیش بینى حضرت امام (ره) درست بود. امام همه ما را پرورش داد. بزرگ کرد تا اینکه فهم و درک پیدا کردیم و با این زمینه، هم در صحنه‏هاى انقلاب و هم در دفاع مقدس حضور یافتیم. با توجه به نیاز انقلاب، بنده قبلاً آموزش‏هاى نظامى را در کرج طى کرده بودم. سال چهارم نظرى بودم که جنگ را بر ما تحمیل کردند. من در 5 مهر 59 با طى یک سرى آموزش‏هاى فشرده مربوط به کلاه سبزها عازم جبهه شدم. سرپل ذهاب، پادگان ابوذر گیلان غرب، کوههاى بازى دراز، تنگه حاجیان و کورک از جمله مناطقى بود که حضور داشتم و تا 17 دى ماه در جبهه بودم. بعد براى ادامه تحصیل به پشت جبهه برگشتید؟
بله چون من علم‏آموزى را سنگر دیگرى مى‏دانستم؛ لذا به همان غیرتى که در جبهه شرکت کرده بودم. درس را نیز ادامه دادم و در همان سال دیپلم گرفتم. چه زمانى و در کجا مجروح شدید؟
بنده با اینکه بارها در جبهه‏ها حضور داشتم، اما تقدیر براین بود که در پادگان امام حسین(ع) تهران در سر کلاس درس به هنگام آموزش، بر اثر انفجار نارنجک صوتى به افتخار جانبازى نایل شوم. فیلم‏هاى سینمایى راچگونه نقد و بررسى مى‏کنید؟
از دو جنبه فیلم‏ها را مورد نقد و بررسى قرار مى‏دهم؛ محتوایى و تکنیکى، چرا که معتقدم این دو لازم و ملزوم یکدیگرند. بهترین محتوى اگر در قالب سینمایى مطلوب ارائه نشود نمى‏تواند پیام خود را انتقال دهد و بالعکس اگر شما بهترین قالب و تکنیک را براى فیلم انتخاب کنید اما محتواى آنچنانى نداشته باشد باز به گونه‏اى نقص بزرگى محسوب مى‏شود. در کنار این دو جنبه تطبیق فیلم‏ها با ارزش‏ها و آرمانهاى انقلاب اسلامى است که به هنگام نقد و بررسى در نظر مى‏گیرم. واژه «فیلم فارسى» از کى باب شد و تاریخ تولد این گونه فیلم‏ها مربوط به چه سالهایى مى‏شود؟
اطلاق فیلم فارسى به این گونه فیلم‏ها شاید قدرى صحیح نباشد، چرا که کلمه فارسى ارزشمند است و ریشه در ادبیات و فرهنگ ما دارد. اما در کل خصوص فیلم‏هاى کوچه بازارى این واژه بکار مى‏رود که ساخت آن قبل از انقلاب اسلامى باب بود. بعد از پیروزى انقلاب عملاً امکان ساخت و حضور چنین فیلم هایى نبود. اما بعد از هشت سال دفاع مقدس کم کم حضورشان مشاهده شد به ویژه در سالهاى اخیر حضور پر رنگ‏ترى داشتند و درحال حاضر مى‏بینیم که بخش مهمى از فیلم‏ها در عرصه سینما به این سمت گرایش دارند. آیا بوده‏اند کسانى که در قبل از انقلاب نیز فیلم فرهنگى مثبت بسازند؟
چون سیستم حاکم آن زمان سیستمى بود که اجازه ساخت این گونه فیلم‏ها را نمى‏داد و فقط فیلم‏هایى مورد حمایت قرار مى‏گرفتند که تحکیم بخش اهداف طاغوت باشند، لذا تولید این فیلم‏ها میسر نبود. اما از سال 50 به این طرف سینمایى به نام سینماى شبه روشنفکر رو نشان داد که جرأت نداشت بطور مستقیم معضلات جامعه طاغوتى را مطرح کند، لذا با رمز و کنایه و نماد مسائل را مطرح مى‏کرد. این جریان شبه روشنفکرى بیمار گونه حیات خود را ادامه داد و عملاًدیدیم که بعداز انقلاب اسلامى نیز آن گونه که شایسته است این شبه روشنفکران نتوانستند وظیفه شان را در مورد انقلاب و مردم انجام دهند. سینماى بعداز انقلاب اسلامى چگونه شکل گرفت و روند آن را چگونه بررسى مى‏کنید؟
از همان ابتدا حضرت امام (ره) فرمود: «ما با سینما مخالف نیستیم، ما با فحشا مخالفیم» بادر نظر گرفتن این دیدگاه، بعداز انقلاب، سینماى ما ابزارى شد در جهت کمال و هدایت انسانها. لذا در دهه اول ساخت فیلم هایى که در سینماى طاغوت مطرح مى‏شد، به کلى ممنوع گردید و یک نوع سینماى فرهنگى و اندیشه‏اى به وجود آمد. درواقع بعد از انقلاب بود که سینماى ما جان گرفت و دفاع مقدس به این ارزش‏ها تعمیق بخشید و به یک مرحله بالاترى ارتقاء یافت. فیلم‏هاى مبتذل و خلاف اخلاق از چه مقطعى و با چه رویکرد واهدافى رواج یافت؟
صداى پاى فیلم‏هاى مبتذل از سالهاى پیش شنیده مى‏شد بخصوص در این 5 یا 6 سال اخیر سیر صعودى پیداکرد، بطورى که سوژه بسیارى از فیلم‏ها به سوژه فیلم‏هاى قبل از انقلاب برگشت؛ دراین راستا فیلم‏هایى مورد حمایت قرار گرفتند و تجدید حیات شدند، جریان روشنفکرى بیمارگونه جاى پاى خودش را بیشتر باز کرد. در عرصه سینما کسانى مسئولیت گرفتند که فاقد بینش و تفکر انقلابى بودند. کار به جایى رسید که 75 درصد فیلم‏هاى تولیدى دوستى پسر ودختر را مطرح کردند. ارزشهاى انقلاب در این گونه فیلم‏ها نادیده گرفته شد و غرب را به عنوان آرمان و ایده‏آل‏ها نشان دادند. این حرکت‏هاى حساب شده از آنجا نشأت گرفت که دشمنان انقلاب علنا اعلام کردند که با هجوم نظامى نمى‏شود کارى از پیش برد لذا استراتژى خود را بر این قرار دادند که انقلاب را از درون متلاشى کنند و این میسر نبود مگر از طریق فرهنگى در قالب داستان، رمان و فیلم‏هاى سینمایى؛ که آمدند روى این بخش سرمایه‏گذارى کردند و در مجموع دیدیم که سینماى ما کم‏کم از آرمانهاى انقلاب فاصله گرفت. علت کاهش بینندگان این گونه فیلم‏ها و فیلم هایى که با هدف تسامح و تساهل ساخته شد را در چه چیزى مى‏دانید؟
آمار تماشاچیان فیلم‏ها بخوبى گواهى کاهش بینندگان این گونه فیلم‏هاست. در سال 75 پنجاه وپنج میلیون بلیط فروخته شد، درسال 76 این رقم به 50 میلیون کاهش یافت، سال 77 بیش از چهل واندى میلیون بلیط فروخته نشد و درنهایت سال 83 که جمعیت کشور به 70 میلیون نزدیک شد. سینما روهاى ما به کمتر از 13 میلیون تقلیل یافت. پروسه مخاطبین سینما از سال 75 تا 83 که بسیار سیرنزولى دارد نشان مى‏دهد که مردم عزیز و بزرگوار ما نسبت به مباحث فرهنگى حساسند و با عدم استقبال از این سینما ثابت کردند که با وضعیت موجود فیلم‏ها موافق نیستند. پس به نظر شما مردم با چه نوع فیلم‏هایى موافقند؟
استقبال از فیلم‏هایى مثل «حضرت مریم» یا فیلم‏هاى دینى و فرهنگى مشابه نشان داد که مردم فیلم‏هاى فرهنگى را از ضد فرهنگى تشخیص مى‏دهند؛ چرا که مردم با هر نوع گرایش حاضر نیستند همسر و فرزندان خود را به یک محفل ضد اخلاقى ببرند و تأثیر منفى و مخرب بگیرند ؛ لذا مردم نسبت به نمایش آن فیلم‏ها واکنش نشان دادند. هر چند تلفاتى در این زمینه دادیم اما به نظر من دست‏اندرکاران و سازندگان آن گونه فیلم‏ها نتوانستند به اهداف خود برسند. پس به چه علت باز مى‏بینیم که فیلم‏هاى غیر اخلاقى ساخته مى‏شود؟
ساخت این گونه فیلم‏ها با توجیه بعضى از مسئولان این عرصه در زمان گذشته شکل گرفت آنها توجیه مى‏کردند که فیلم‏ها آینه جامعه است و این فیلم‏ها مسائل جامعه را مطرح مى‏کنند؛ در حالى که عکس این قضیه بود. این گونه فیلم‏ها مباحث فرهنگى انحرافى را مطرح و نشان مى‏دادند که در جامعه جا بیندازندو الگو کنند . در اسفند سال 82 گزارشى تحلیلى از شما در مطبوعات منعکس شد که در بخشى از این گزارش به نقد و بررسى فیلم‏هاى جشنواره سال 82 پرداخته بودید، اشاره داشتید که 79 درصد این فیلم‏ها به مسائل عشق و عاشقى (دوستى دختروپسر) پرداخته‏اند ؛ آیا این روند بعدها ادامه یافت؟
بعد از این که مردم با نرفتن به سینماو عدم استقبال از این گونه فیلم‏ها، پاسخ عملى منفى نسبت به ساخت آنها دادند مجبور شدند تا حدودى جلوى این کار را بگیرند؛ بعدها حدش پایین و اما هرگز به زیر 50 درصد نرسید.
درهمان گزارش نوشته بودید که 20 درصد فیلم‏هاى جشنواره سال 82 چهره افراد خشن، دلال مواد مخدر، زن باره، ساده لوح، بى رحم و سارق را با چهره مذهبى به تصویر کشیده‏اند. این گونه فیلم‏ها با چه انگیزه‏اى تولید مى‏شود؟
باتوجه به این که مذهبى‏هاى ما عموماً داراى شکل و شمایل مشخصى هستند،لذا جریان فکرى و مرعوب غرب با اندیشه انقلابى و مذهبى و صدور آن در تعارض بود مى‏خواست هر طور شده با اندیشه باطل خود این اندیشه مذهبى را از عرصه اجتماع کنار بگذارد. به همین خاطر در فیلم‏هاى تولیدى خود چهره‏هاى ضد قهرمان، زن باره، رباخوار و فاسد را با چهره‏هاى مذهبى، ریش دار، یقه آخوندى، تسبیح به دست و انگشتر عقیق نشان مى‏دادند. تعداد این فیلم‏ها در طول این سالها به بیش از 50 فیلم رسید. هدف اینها آن بود که با نشان دادن این چهره‏ها تفکر و اندیشه دینى آنها را هم تخریب کنند ولى شرکت مردم در این انتخابات اخیر تمام تبلیغات آنها را خنثى کرد و نتیجه عکس داد. روند نقش نهادهاى متولى و نظارت بر تولید فیلم به ویژه در دوره‏اى که بازار فیلم‏هاى خلاف اخلاق رواج پیدا کرد را چگونه ارزیابى مى‏نمایید؟
دولتمردان گذشته عملاً ادعا کردند که ما وظیفه کنترل و نظارت در این گونه امور را نداریم و دولت وحکومت نباید چنین کارى را انجام دهد. در صورتى که این سیاست برخلاف قانون اساسى و برخلاف خط مشى کشور دارى است. شما مى‏بینید که حتى در کشورهاى غربى مثل انگلستان و آمریکا فیلم‏هاى تولیدى که درچهارچوب خودشان ساخته نشود مانع تراشى مى‏کنند. کجا دیدید که در جهان غرب یک فیلم ضد صهیونیستى پا بگیرد؟ حتى فیلم‏هاى ضد صهیونیستى که ما تولید کردیم در جشنواره خارجى کن راه ندادند. دبیر جشنواره کن گفته اگر چنین فیلمى که یک فیلم ضد صهیونیستى است در جشنواره راه پیدا کند آن لابى یهودهاى اروپا در یک مدت کم ما را منهدم خواهندکرد. در سال گذشته هم در جشنواره ونیز یک کارگردان آمریکایى فیلمى ساخته بود که در آن فیلم دخالت آمریکارا در عراق زیر سؤال برده بود. لذا اینها نگذاشتند این فیلم در جشنواره مطرح شود.پس مى‏بینیم که هر جامعه‏اى براى خودش یک خط قرمزهایى دارد. در حالى که مسئولان قبلى ادعا مى‏کردند ما وظیفه کنترل و نظارت نداریم در صورتى که این کار را انجام مى‏دادند منتهى به طور معکوس واقعاً جاى تأسف است که در ظرف 8 سال که آنها بودند، اجازه ندادند هیچ فیلم ضد آمریکایى ساخته شود.حتى فیلم‏هاى ضد آمریکایى مثل عشق بدون مرز، یا آشوبگران در زمان اینها تا سه سال اجازه اکران نگرفت. در حالى که اینها هیچ نوع کمک و تجهیزات در اختیار این فیلم‏ها قرار نداده بودند، اما چون وزارت فرهنگ وارشاد اسلامى آن زمان در دست حزب خاصى قرار داشت که به دنبال برقرارى رابطه با آمریکا بود لذا مى‏بینیم که براى اکران این فیلم‏ها نیز مانع تراشى مى‏کردند. بنابراین آن نظارت و کنترلها که مى‏گفتند نسبت به دوستان و نیروهاى انقلابى بود وتسامح و تساهلى که مطرح مى‏کردند نسبت به دشمنان انقلاب بود. محتواى سریالهاى تلویزیونى را در یک نگاه و بطور خلاصه چگونه ارزیابى مى‏کنید؟
با توجه به اینکه سازندگان فیلم‏هاى سینمایى ما عموماً براى تلویزیون هم سریال مى‏سازند لذا بعضى از این سریال‏ها از نظر محتوایى خالى از اشکال نیست. در عرصه سریالهاى تلویزیون مسائلى مطرح مى‏شود که با ارزش‏هاى انقلاب تناسب ندارد. به عنوان مثال استفاده از موسیقى‏هاى شیطان پرستان یا خوانندگان غربى در متن سریال‏ها. ونادیده گرفتن بعضى از آداب و رسوم ارزشى خانواده‏ها، با این اوصاف امیدواریم با دغدغه‏ها و نگرانى‏هایى که مسئولین صدا وسیما دارند موارد مذکور سیرنزولى را طى کند و روزى برسد که در فیلم‏ها وسریالهاى ما موارد ضد اخلاقى نداشته باشیم . آیا سینماى فرهنگى بطور عام و سینماى دینى بطور خاص توانسته است جاى پاى خود را در سینماى ایران باز کند؟
البته بنده به این معتقد نیستم که یک ژانر بنام سینماى دینى داشته باشیم؛ بلکه معتقدم که همه فیلم‏هاى ما بایستى رنگ و بوى دینى را داشته باشند. یعنى اگر شما به مقوله طلاق و ازدواج و یا توسعه مسائل فرهنگى و اجتماعى اشاره مى‏کنید همه اینها باید رنگ و بوى دینى را بدهد. البته این بدان معنى نیست که مظاهر دینى مثل نماز را به طور شعار گونه نشان بدهیم بلکه مفاهیم عمیق دینى را با تکنیک خوب مطرح کنیم. حال اگر مابااین دیدگاه دینى به دنبال راه اندازى جنبش نرم‏افزارى باشیم و با دیدگاه دینى به مقوله آزادى نگاه کنیم مى‏بینیم که چه فضاى وسیع‏ترى در اختیار ماگذاشته مى‏شود که نتیجه آن آزادى و بندگى خدا بودن است درست برعکس آن آزادى را که لیبراسیم به دنبالش است که غیر از بندگى شیطان هیچ چیز دیگر براى ما ندارد جز اسارت فرهنگى، اجتماعى و اقتصادى. آنهایى که فکر کردند آزادى یعنى پرداختن به مباحث ابتذال در واقع به دنبال اسارت فکر ما هستند. بنابراین اگر با این بینش نگاه کنیم فضاى بسیار وسیع در چشم‏اندازمان ایجاد مى‏شودکه این فضاى وسیع بسیار جاى کار دارد.
با توجه به این‏که شاهد هستیم تولید فیلم‏هاى فرهنگى، ارزشى به ویژه دینى با استقبال خوب مردم مواجه بوده، موانع ساخت این گونه فیلم‏ها را در چه مى‏دانید؟
در دهه اول انقلاب کسانى بودند که اجازه نمى‏دادند ما وارد این مقولات بشویم و توجیه‏شان این بود که کسى که در مسائل عرفانى سیروسلوک کرده، به تصویر کشیدن چنین شخصیتى غیر ممکن است و اگر این کار را انجام دهیم ارزش آن را پایین آورده‏ایم. این عقیده ظاهرش حرف درستى است یعنى کسى که سیر وسلوک کرده و به کشف و شهود رسیده مثل کسى نیست که شهود نکرده امادر باره سیر و سلوک و شهود مى‏نویسد. ولى این بدان معنا نیست که به این مقوله پرداخته نشود. عده دیگر مى‏گفتند شما با ابزار سینما که محصول غرب است نمى‏توانید حرف دینى بزنید. که خوشبختانه بعد از مدتها احساس این طیف اخیر این بود که از این وسیله نیز در جهت نشان دادن مفاهیم ارزشى و دینى باید استفاده کرد. پس اینها یک مقدار از این موانع تولید فیلم‏هاى دینى و مذهبى بود که جنبه تئوریک داشت. اما بعدها کسانى آمدند گلوگاه فرهنگى ما را در اختیار گرفتند که خود مرعوب فرهنگ غرب بودند و نمى‏خواستند که این رسالت را سینما انجام دهد ومردم را به سوى کمال و فضیلت‏هاى انقلابى هدایت کند. اینها با تعیین بعضى از سیاست‏ها و عدم کمک به این نوع فیلم‏ها سعى کردند مانع تراشى کنند. اما جاى امیدوارى است این حرکتى که در زمینه ساخت سریالهاى دینى از چند سال پیش آغاز شده. و در بعضى از کشورهاى خارجى و آسیایى مورد استقبال قرار گرفته به نقطه‏اى برسد که فیلم‏هاى دینى ما جاى پاى خودش را در جهاى باز کند، با این شرط که یک سرمایه گذارى جدى در این زمینه انجام گیرد و بانگارش فیلم‏نامه‏هاى خوب و با طرح تفکر و اندیشه‏هاى ناب دینى این مقوله را توسعه دهند که بطور یقین مورد استقبال داخل و خارج از کشور قرار خواهد گرفت. به نظر شما طیف وسیع مخاطبان سینما بیشتر به چه فیلم‏هایى علاقه‏مندند؟
مردم به آن چیزهایى علاقه مندند ک دغدغه‏هاى امروزشان باشد. در این راستا ساخت یک سرى فیلم‏هاى اجتماعى که به مشکلات مردم مى‏پردازد و در راه‏یابى این مشکلات آنها را کمک مى‏کند، ضرورى به نظر مى‏رسد و مورد علاقه مردم مى‏باشد. از سوى دیگر مردم ما بیشتر علاقه‏مند فیلم‏هاى دینى هستند. فیلم‏هایى که به گونه‏اى زندگى ائمه اطهار (ع) یا پیامبران الهى را مطرح کند. مورد استقبال مردم خواهد بود. ساخت یکسرى فیلم‏هاى علمى و تخیلى نیز طرفداران خاص خود را در بین مردم به ویژه جوانان ونوجوانان دارد. و نکته آخر این که ساخت فیلم هاو سریالهاى طنز کمدى نیز در بین مردم طرفدار دارد اما بشرطى که کمدى مبتذل نباشد و مسائل و مشکلات مردم را در قالب طنز بیان کند. به نظر شما چه تلاشهایى لازم است که براى ساخت فیلم‏هاى فرهنگى صورت گیرد؟
کار فرهنگى کارى نیست که یکساله یا دو ساله جواب بدهد. 5 سال یا 10 سال باید زحمت کشید، برنامه ریزى و مدیریت کرد تامحصول دهد. ما براى اینکه به فیلم‏هاى خوب برسیم، باید فیلم‏نامه‏هاى خوب و بامحتوى بنویسیم. اساسى‏ترین مشکل در فیلمنامه‏هاى ما نبودن تفکر و اندیشه است. لذا مى‏بینیم که فیلمنامه نویسان حرفه‏اى ما از عدد انگشتان دست نیز بیشتر نیستند. به همین خاطر اکثر سوژه‏هاى ما تکرارى و کلیشه‏اى است. به نظر من بایستى در این عرصه انسانهاى اندیشمند و متفکر وارد شوند تا با مطالعه و تحقیق دغدغه‏هایى که در این مسیر داریم بدست آورند تا در یک برنامه ریزى 5 ساله یا 10 ساله بجایى برسیم که فیلم‏هاى خوب تولید کنیم پس این جنبه از کار که جنبه تئوریک دارد بسیار مهم است و از جنبه دیگر سیاستگذاران و مدیران این عرصه باید از هنرمندان متعهد حمایت کنند و از سوى دیگر نویسندگان ما باید کاهلى را کنار بگذارند و تلاش کنند با نقب زدن به منابع دینى و ادبیات کشور سوژه‏هاى خوبى را استخراج کنند. ما نیاز به فیلم نامه‏هاى خوب داریم و نوشتن فیلم نامه‏هاى خوب هم تلاش مى‏خواهد و به نظر من مسئولان مى‏توانند در این زمینه فیلم نامه نویسان کشور را براى خلق آثار به یاد ماندنى یارى کنند. سینماى ما اگر ریشه در ادبیات نداشته باشد خیلى نمى‏تواند پا بگیرد. پس چرا یک نویسنده برزیلى مى‏آید با استفاده از اشعار مولوى رمان کیمیاگر را مى‏نویسد اما نویسندگان ما نمى‏توانند از این گنجینه بهره ببرند؟ خلاصه ما از نظر منابع غنى هستیم و هیچ نیازى نیست که در این زمینه سراغ خارجى‏ها برویم. بلکه آنها هستند که از منابع و سوژه‏هاى ما استفاده مى‏کنند. چه توصیه‏هایى براى هنرمندان عرصه سینما به ویژه جوانان این عرصه دارید؟
با توجه به اینکه عرصه هنر یک عرصه حساس و لغزنده‏اى است، لذا لازم است که هنرمندان در گام اول خودسازى کنند واز جنبه تقوى ورع خود را تقویت نمایند، آشنایى با تکنیک و قالب‏هاى مختلف هنرى گام دیگرى است که باید هنرمندان این عرصه با آموزش و مطالعه به فراگیرى آن بپردازند. امام راحل و عزیزمان مى‏فرمود: «هنر عبارت است از دمیدن روح تعهد در کالبد انسانها» لذا لازم است هنرمندان عزیز این عرصه با مفاهیم دینى و انقلاب اسلامى آشنا باشند چرا که هنر با دین آمیخته است و یک هنرمند رسالتى بزرگ دارد. آن هنرى که مردم را به سوى خدا هدایت نکند هنرنیست. از دیگر ویژگى‏هایى که باید یک هنرمند داشته باشد دشمن‏شناسى است. با توجه به اینکه ابزار سینما سوغات غرب است و اگر هنرمند با اهداف دشمنان آشنا نباشد ممکن است مثل خیلى‏ها مرعوب فرهنگ غرب شده و آن رسالت مقدسى که داشته به فراموشى سپرده شود.مطالعات روانشناسى، جامعه‏شناسى و سایر علوم انسانى از جمله ضروریاتى است که یک هنرمند بایستى آنها را بداند تا بتواند آثار ماندگار خلق کند. براى بهبودو حیات اوضاع فرهنگى کشور به ویژه در عرصه هنر چه پیشنهادهایى براى دولت محترم، وزارت فرهنگ وارشاد اسلامى و دیگر دست اندرکاران فرهنگى دارید؟
قبل از ارائه پیش فرضهاى لازم براى آغاز یک حرکت فرهنگى ابتدا به راههاى میان بُر برون رفت از معضلات موجود در عرصه فرهنگى به شرح ذیل اشاره مى‏کنم:
1- بنا به اهمیت کارهاى تئوریک بایستى گروههاى منسجم فکرى از دلسوزان متعهد و متخصص انقلاب تشکیل گردد تا براى معضلات مختلف، تدابیر لازم اندیشیده شود. تدوین تئوریها در طول مسیر به سوى اهداف، به نیروها این مدد را مى‏رساند که دچار پریشانى و سردرگمى نشوند و بر اساس نقشه از پیش تعیین شده، حرکت نمایند. متأسفانه تاکنون دین اسلام در یک معنا به عنوان یک نظام تئوریک سیاسى، فرهنگى، اجتماعى و اقتصادى در عصر گذار تا رسیدن به حکومت حضرت مهدى (عج) تدوین نشده است. براى تحقق این کار اساسى و همچنین بینشهاى فکرى فرهنگى و مسلح کردن نیروهاى خودى به اندیشه‏هاى مهاجم انقلابى حزب اللهى یک ضرورت انکار ناپذیراست.
2- همراه با انجام امور تئوریک ضرورى است یکسرى اصلاحات فرهنگى، سیاسى، اقتصادى، و... انجام شود. بایدمردم جدى بودن نظام درمبارزه با فقر، فساد وتبعیض را با گوشت، پوست و جان خود احساس کنند.
3- سمت وجهت کلى اصلاحات درهمه ابعاد بایستى صبغه عدالت طلبانه داشته باشد و مردم و مسئولین را به این خصیصه ترغیب و تشویق کند. وجود دشمنان در پشت مرزهاى کشور و مشکلات دیگر ممکن است این فرصت را از ما سلب کند که بصورت بنیادى ساختارهاى مثلاً اقتصادى را زیر و رو کنیم. بایستى با انجام اصلاحات اقتصادى عدالت طلبانه، میل عمومى مردم به نظام و مقبولیت آن را بیشتر نماییم.
4- در حیطه فرهنگ بسوى احیاى شعارهاى انقلاب حرکت کنیم. با این تفاوت که نسبت به گذشته این شعارها نباید سطحى و زودگذر باشد به عبارتى شعارها بایستى همراه با شعور توأم با کار پر فشار، مداوم و خستگى‏ناپذیر تئوریک و ترویجى باشد. با توجه به شرایط موجود، روشهاى تبلیغى بایستى بازسازى شوند.
5- حذف قطعى مدیران سست عنصر و فاقد بینش هرچه سریعتر و در کوتاهترین فرصت بایستى انجام شود. انقلاب نباید دیگر هزینه‏اى براى چنین مدیرانى پرداخت کند. عناصر غیروفادار به انقلاب اسلامى و ولایت درهمه پستهاى مدیریتى اعم از داخلى و خارجى بایستى کنار گذاشته شوند، این پستهاباید به جوانان معتقد، حزب اللهى، داراى روحیه تهاجمى و مجهز به اندیشه تئوریک واگذار شوند.
6- جلوگیرى از گسست سازمانهاى حساس از پیکره نظام به بهانه خصوصى سازى به عنوان مثال در عرصه فرهنگى، بنیاد سینمایى فارابى و خبرگزارى جمهورى اسلامى ایران و...
7- پرهیز از تحجّر گرایى و تبعیت تام و تمام از رهنمودهاى مقام معظم رهبرى.
8- اتخاذ تدابیر مناسب و شایسته در خصوص اعتمادسازى مردم به سازمان صدا و سیما به عنوان عالى‏ترین منبع تبلیغى نظام. پیش فرضهاى لازم براى آغاز هر نوع حرکت‏
1- انقلاب اسلامى پرچمدار دوره گذار به سمت جامعه ایده‏آل دینى است.
2- انقلاب اسلامى گشاینده افقى است تازه نه تنها در تاریخ ایران بلکه در تاریخ بشریت.
3- بااین افق روشن بایستى بناى فرهنگى و تمدن اومانیستى غرب را به طور کامل ویران کنیم نه آنکه آن را ترمیم نماییم.
4- پس از این ویرانى بایستى ساختارهاى متناسب با دوره‏گذار، تأسیس و ایجاد شوند به عبارتى بنیانهاى فکرى و تئورى آن باید در ابتدا تدوین شده، سپس تأسیس اجرایى وعملى گردد.
5- باور نیروهاى خودى به توانایى اسلام و ذخایر فکرى، فرهنگى انقلاب اسلامى به تغییر وضع موجود به عبارتى دورى جستن از یأس ،ناامیدى و دلسردى دراین راه .
باتشکر از شما که در این گفتگو ما را یارى دادید .
من هم از شما و همکاران شما در مجله پاسدار اسلام تشکر مى‏نمایم.
گفتگو از: ابوالفضل طاهرخانى‏

پاورقی ها:

تعداد مشاهده مقاله: 61