استفتائات از حضرت آیت الله العظمی خامنه ای

درمورد اعتکاف

* آیا اعتکاف در غیر از مساجد چهارگانه (مسجد الحرام، مسجد النبى (ص)، مسجد کوفه و مسجد بصره) جایز است؟ نیت آن چگونه است؟

ـ اعتکاف در غیر از مساجد چهارگانه به قصد رجای مطلوبیت (به امید که مطلوب خداوند واقع شود) مانعی ندارد.

* آیا اعتکاف در مسجدی غیر از مسجد جامع باطل است و آیا ممکن است هر محله‌ای مسجد جامعی غیر از مسجد جامع شهر یا روستا داشته باشد؟ مسجد جامع به چه مسجدی گفته می‌شود؟ آیا ممکن است که در شهر چند مسجد جامع باشد؟

ـ قبلاً گذشت که اعتکاف در هر مسجدی حتی غیر از مسجدهای چهارگانه تا هنگامی که بر آن مکان اسم مسجد صدق کند، جایز است، مشروط بر این که به قصد رجا باشد یعنی به امید این که مطلوب خداوند واقع شود و مختص به مسجد جامع نیست و ممکن است که یک شهر یا روستا چند مسجد جامع داشته باشد.

* آیا اعلام عمومی اعتکاف در محافل، با اخلاص منافات دارد؟

ـ اعلام اعتکاف اگر برای تشویق مردم باشد، مانعی ندارد.

* آیا روز سوم اعتکاف نیتی غیر از نیت دو روز اول دارد؟ چه در اعتکاف واجب و چه در اعتکاف مستحبی؟

ـ روز سوم کامل کردن اعتکاف است و نیت خاصی ندارد.

* معتکفی می‌خواهد سه روز اعتکاف کند و مدت 72 ساعت اعتکاف انجام دهد. اگر اعتکافش را از بعد از طلوع فجر مثلا از ظهر شروع کند و ظهر هم به پایان برساند به گونه‌ای که مجموع آن 72 ساعت شود، ایا این اعتکاف صحیح است؟

ـ اعتکاف باید از شروع روز اول تا پایان روز سوم باشد و تلفیق کردن بدین‌گونه که جزئی از روز اول را با جزئی از روز آخر یک روز کامل به حساب بیاورد، صحیح نیست. محل اشکال است.

* هیأت برگزاری اعتکاف که متشکل از تعدادی از معتکفین است، وظیفه‌ی خدمت به معتکفین و فراهم کردن نیازمندی‌های آن‌ها را بر عهده دارد. لذا باید نیازمندی‌های معتکفین مثل افطاری و سحری را بخرد، ایا این مسئله به اعتکاف آن‌ها ضرر نمی‌رساند؟

ـ خارج شدن از مسجد برای خرید چیزهای ضروری مثل غذا و غیره اگر در ضمن آن نیازمندی‌های خود را نیز تهیه می‌کنند، اشکال ندارد.

* چه زمانی اعتکاف مستحب مؤکد است؟ به عبارت دیگر در چه اوقاتی اعتکاف مستحب است؟
ـ اعتکاف وقت خاصی ندارد، هرچند که اعتکاف در ده روز آخر ماه مبارک رمضان فضیلت بیشتری دارد.

* آیا اعتکاف بچه‌ی ممیز صحیح است؟

ـ اعتکاف او نیز صحیح است.

* حکم اعتکاف زنی که حیض یا استحاضه بر او عارض شده است، چیست؟ چه در روز اول یا دوم یا سوم؟ ایا قضا بر او واجب است؟

ـ با حائض شدن حتی اگر در ساعات آخر روز سوم باشد، اعتکاف باطل می‌شود ولی در صورت استحاضه شدن اگر به وظیفه‌ی مستحاضه نسبت به روزه‌اش عمل کند، اعتکاف صحیح است.

* آیا می‌توان به علتی یا بدون علت در روز اول یا دوم اعتکاف را قطع کرد؟ اگر در قطع کردن اعتکاف تردید کنم، آیا نیت آن از بین می‌رود و در نتیجه اعتکاف باطل می‌شود؟ آیا لازم است که نیت مستمر باشد؟
ـ در اعتکاف مستحبی جایز است که در روز اول و دوم اعتکاف قطع شود و نیت اعتکاف باید تا پایان روز سوم ادامه پیدا کند.

* اگر معتکف نیت چهار روز اعتکاف کند، آیا روز چهارم هم جزو اعتکاف است یا این که باید شش روز را تکمیل کند تا روز چهارم به حساب اید؟

- روز چهارم داخل در اعتکاف نیست ولی اگر پنج روز اعتکاف کند، واجب است روز ششم را کامل کند.

* آیا عبادات بر معتکف واجب است یا صرف ماندن در مسجد کافی است؟

ـ عبادات مستحب، فی‌نفسه بر معتکف واجب نیست.

* حکم رفتن به حیاط بیرونی که ملحق به مسجد است چیست؟

ـ رفتن به جاهایی که در حکم مسجد است، اشکال ندارد اما رفتن به خارج از مسجد جایز نیست مگر مواردی که خروج از مسجد به خاطر آن‌ها جایز باشد.

* رفتن به سرویس‌های بهداشتی متعلق به مسجد که در خارج از مسجد است، در موارد زیر چه حکمی دارد؟
الف)برای حمام کردن ب) برای غسل مستحب ج)برای این که با وضو باشد د)وضو گرفتن برای خواندن قرآن یا نماز مستحبی.

ـ خارج شدن از مسجد به دلایل مذکور اشکال ندارد ولی باید به قدر حاجت اکتفا کند و طول ندهد.

* آیا جایز است دانشجویان معتکف درس‌های دانشگاهی خود را مرور کنند؟

ـ اشکال ندارد.

* اگر کسی بخواهد در خارج از شهر خود اعتکاف کند، برای مثال در مکه مکرمه و از ساکنین مکه نباشد و قصد ده روز هم نکند، آیا نذر کافی است و صیغه‌ی آن چیست؟ اگر نذر، صحیح است، آیا می‌تواند در خلال ماه رمضان نذر کند؟

ـ نذر روزه در سفر مانعی ندارد و با این نذر، روزه و اعتکافش صحیح است ولی احتیاط آن است که نذر، قبل از شروع مسافرت باشد و صیغه‌ی آن عبارت است از «لله علی ان اصوم فی سفری الی کذا»

* آیا جایز است که معتکف کسی را برای خرید چه ضروری و چه غیر ضروری وکیل کند؟

ـ اگر برای خرید نیازمندی‌های هنگام اعتکاف باشد، اشکال ندارد، اما در غیر آن موارد، اگر وکیل کردن در هنگام اعتکاف باشد اشکال دارد.

* آیا اجاره و دیگر معاملات غیر از خرید و فروش در هنگام اعتکاف جایز است؟

ـ بنا بر احتیاط واجب مانند خرید و فروش در هنگام اعتکاف، سایر معاملات نیز جایز نیست.

* مورد ضروری که خرید و فروش در آن‌ها برای معتکف جایزاست، چیست؟

ـ مواردی که در هنگام اعتکاف برای خودش یا هزینه‌های خودش و نفقه‌ی خانواده‌اش به آن نیاز دارد.

* اگر قضای اعتکاف به علت بطلان واجب باشد و ده روز پایانی ماه رمضان تمام شود آیا جایز است که برای درک فضیلت، قضای اعتکاف را در ماه رمضان آینده به جای آورد یا این که باید فورا قضا کند؟

ـ قضا در هر ماهی که خواست اشکال ندارد مگر این که نذر کرده باشد که در ماه خاصی اعتکاف کند.

* اگر معتکف مبتلا به مرضی شود که مجبور به افطار روزه است چه باید بکند وحکم اعتکاف او چیست؟

ـ اعتکاف بدون روزه صحیح نیست لذا با افطار روزه اعتکاف باطل می‌شود.

* آیا گفت‌وگو در مورد چیزهای مباح، هنگام اعتکاف جایز است؟

ـ اشکال ندارد.