رمضان و قرآن

حجت الاسلام والمسلمین شیخ حسین انصاریان

یکی از معانی رمض، بارش شدید باران پیش از پاییز است. گفته‌شده نامگذاری ماه روزه به رمضان به خاطر این است که در سراسر این زمان محدود که گاهی بیست و نه و زمانی سی روز است، رحمت ویژه الهیه و فیوضات خاص ربانیه، همچون باران پاییزی بر بندگان و عباد حضرتش به سبب شایستگی و لیاقتی که حاصل روی آوردن به روزه، این عبادت پرمنفعت و حرکت به سوی رضا و قرب محبوب است، نازل می‌شود و شجره وجودشان را در زمین معنوی این ماه پربرکت رشد می‌دهد و در این بلد طیب، به اذن خداوند، به صورت شجره طیبه و شجره مبارکه به ظهور می‌رساند.

رمضان ماهی است مبارک، فضای امنیت از خطرات ابلیسی، سبب سلامت جسمی و روحی، طریق سلوک الی‌الله، ماه آمرزش، ماه نظر ویژه حق به روزه‌داران، تائبان، شب‌زنده‌داران، نیکوکاران و عاشقان ارزش‌ها و کمالات است.

 

رمضان ظرف سه حقیقت

شرافت و کرامت و عظمت این ماه در پیشگاه پروردگار جهان امری خاص است و از میان دوازده ماه قمری تنها نام این ماه «رمضان» در قرآن مجید در آیه 185 سوره بقره آمده است.

رمضان ظرف سه حقیقت است: 1ـ روزه، 2ـ‌ شب قدر، 3ـ قرآن.

 

روزه

پروردگار به خاطر رحمت و لطفش به بندگان، روزة این ماه را بر بندگانش واجب و ثواب و آثار عظیمی را بر آن مترتب نموده و آن را سپر از آتش دوزخ در قیامت قرار داده است، چنان که پیامبر اسلام(ص) به این مسئله اشاره فرموده است: « الصَّومُ جُنَّةٌ مِنَ النّار»

روزه علاوه بر ایجاد حرکت آدمی به سوی مقامات معنوی، انسان را به سوی سلامت از بسیاری بیماری‌های جسمی پیش می‌برد، همان گونه که در روایات این معنا مطرح است: «صُوموا تَصِحّوا»: روزه بگیرید تا سلامت یابید و امراض از بدنتان فراری شوند و زندگی بانشاط پیدا کنید و در سایه سلامت به فعالیت‌های مثبت و کارهای خیر و عبادت‌الله و خدمت به خلق الله و رساندن خود به رضایت الله بپردازید.

روزه روح را تلطیف، اراده را قوی و غرائز و امیال را تعدیل و دل را به نور حق منور می‌کند و دیده قلب را برای تماشای مناظر ملکوت باز و انسان را اگر به تقوای مطلوب « لَعَلَّکُم تَـتـَّقون » (1)که نتیجه روزه است، دست یابد، به مرز کشف و شهود می‌رساند.

روزه اگر شرایط معنوی‌اش رعایت شود، حجاب و حائلی بین انسان و آتش سوزنده شهوات غیرمعقول و امیال و خواسته‌های غیرمنطقی است. اگر روزه نبود ارزش‌های انسانی و اخلاقی مصون از سوختن در آتش شهوات نبود و قطعاً کسی که در دنیا در آتش دوزخ شهوات بسوزد، در آتش جهنم قیامت خواهد سوخت، «اَلدنیا مَزرَعهُ الاخِره»(2): محصولات مثبت و منفی قیامت، ظهور کشت و زرع انسان در دنیاست.

شیطان یعنی هر گمراه‌کننده‌ای که جز قطع رابطه آدمی با خداوند و فرهنگ سعادت بخشش را نمی‌خواهد و با وسوسه و سفسطه و مغلطه‌کاری‌هایش‌، همراه با ابزاری چون ماهواره، سایت، مجلات، فیلم‌های هالیوودی و رسانه‌های صهیونیستی قصد دارد کاخ انسانیت و سرای آدمیت را تخریب کند و از انسان موجودی بردة شکم و شهوت بسازد و نهایتاً آدمی را از ملکوت به ملک و از عرش به فرش و از نور به ظلمت براند تا در خدمت زر و زور و قدرتش درآید، غلام حلقه به گوش او گردد، برای او به زیان خود و مملکت و ملتش کار کند و همه راه‌ها را برای ورود به عرصه زندگی خود و مردمش باز کند، هدف دیگری ندارد.

وقتی انسان در ماه رمضان رو به سوی خدا می‌کند، در پناهگاه و حصار روزه در می‌آید، در عرصه گرسنگی و تشنگی و خودنگهداری از امور مادی صرف قرار می‌گیرد، با دوری از مفطرات، همرنگ ملکوتیان می‌شود، لذت عبادت و صیام و قیام را می‌چشد و از طریق شنیدن معارف حقه در مجالس الهیه به حلال و حرام و عمل صالح و اخلاق حسنه آشنا می‌شود و به آراستن خود به آن حقایق اقدام می‌کند، از دسترس شیطان خارج می‌شود و از خدمت به او و لشگر پیاده و سواره‌اش و پیروی از فرهنگش و فروختن دین و ملت و کشورش مصون می‌ماند، به راستی که: «الصوم جنة من النار».

روزه‌دار که روزه‌ای خالصانه را تدارک می‌بیند، از آتش غفلت، حرام‌خوری، پایمال ساختن حقوق مردم، بداخلاقی، بدعملی، نیت سوء، غصب مال مردم، رشوه، اختلاس، جاسوسی به نفع بیگانگان و به ضرر مردم و کشورش در امان می‌ماند و روزه مانع می‌شود که در چنین آتشی که شعله‌هایش همه کمالات او را از بین می‌برد، بسوزد. شیطان با اسلحه روزه و دیگر سلاح‌های معنوی قابل شکست دادن و دور کردن و طرد نمودن است.

امام عارفان، چراغ قلب عاشقان، امیرمؤمنان (ع) می‌فرماید: از پیامبر پرسیدند چه کنیم که شیطان یعنی هر جرثومه خبیث و گمراه و گمراه‌کننده از ما دور شود؟ فرمود: «الصّوم بِسوء وَجهِه، والصَدقِة تکسِر ظَهره، و الحُبُ فی‌الله و المواظِبه عَلی‌العَمَلِ الصّالِح یَقطِع دابِرَه، والاستِغفارُ یَقطَع وتینه: روزه رویش را سیاه و چهره‌اش را نزد آدمی از اعتبار می‌اندازد و شخصیت کاذبش را نابود می‌سازد، صدقه که نشان از کرامت روحی و محصول جود و کرامت و دوری از بخل و کلید حل مشکلات مردم است، قدرتش را درهم می‌شکند و محبت و مهرورزی به همگان به خاطر خدا و جلب رضایت او و ایجاد حوزه جاذبه برای کشاندن مردم به عرصه پاکی و دینداری‌ صحیح و نیز مواظبت پیوسته بر انجام کارهای شایسته، ریشه‌اش را قطع می‌کند و چتر سرش را از سر شما برمی‌دارد و طلب آمرزش از خداوند، برای پاک شدن پرونده از سیاهی‌های گناهان در خطاها و زشتی‌ها و معاصی، رگ قلبش را پاره می‌کند».

حضرت باقر (ع) از پیامبر اسلام(ص) روایت می‌کند که آن حضرت به جابربن‌عبدالله فرمود: ای جابر این ماه رمضان است، کسی که روزهای آن را روزه بگیرد و بخشی از شب آن را به عبادت و بندگی بگذراند و شکم و غریزه جنسی را از هر نوع حرامی حفظ نماید و زبانش را «از بیست گناهی که فقط مربوط به زبان است» نگه دارد، از همه گناهانش چون بیرون آمدن از ماه رمضان بیرون می‌آید، جابر به پیامبر گفت: چه نیکو سخنی است سخنی که گفتید. حضرت فرمود: چه شرایط سخت و سنگینی است که باید روزه‌دار رعایت کند.

 

شب قدر

هریک از روزها و شب‌های ماه مبارک رمضان به‌تنهایی روزگار عظیمی است و قدرت ارزیابی بهره‌هایی را که در روز و شب ماه رمضان به روزه‌دار می‌رسد، ندارد. این ماه باعظمت ظرف شبی است که قرآن مجید از آن شب تعبیر به قدر می‌کند: «لیله القدر»، آن شب از نظر معنویت و نورانیت و ویژگی بهتر از هزار ماه است، یعنی قدرت نوری و معنوی آن بیش از سی هزار شبانه‌روز است و به عبارت روشن‌تر و به زبان روز، اگر هر یک شب ماه رمضان در عالم معنی دارای یک ولت برق است، شب قدر دارای سی هزار ولت برق است. اگر انسان بتواند شب قدر را قدردانی کند و در آن به معرفتش نسبت به حق و تا حدودی به معارف الهیه و عبادت خالصانه‌اش بیفزاید، چون حربن‌یزید ریاحی که خود را با سرعتی بیش از سرعت نور از پایین‌تر از طبقات دوزخ به عالی‌ترین درجات رسانید، قطعاً می‌تواند با سی‌هزار ولت نور معنوی که موتور انسانیتش را با آن به کار می‌اندازد، به عالی‌ترین مقامات معنوی و لقاء حق و قرب الهی و رضوان‌الله برساند.

شب قدر، زمان ارتباط با قرآن به هنگام قرآن به سر گرفتن است. قرآن به سر گرفتن به معنای تسلیم جدی به کل قرآن و شبی است که باید قرآن را روی قلب که نیروی فهم انسان است گذاشت، به صورتی که دیگر آن را از قلب برنداشت تا قلب و این خانه با عظمت از بیگانگان، شیاطین و نامحرمان خالی و کرسی حکومت قرآن بر آن مسلط شود.

شب قدر، شب توسل به پیامبر(ص)، صدیقه کبری(س) و دوازده امام معصوم(ع) و رهبر الهی مسلک و ربانی است که لازم است از طریق این توسل برابر با گنجایش و ظرفیت وجود، کمالات چهارده معصوم(ع) اعم از عقاید و اعمال و اخلاق آنان را به خود انتقال دهیم.

اگر این آثار را نتوانیم از شب قدر به دست آوریم، پس شب قدر را به تاریکی گذرانده و با آن چون شب‌های دیگر معامله کرده و از این تجارتخانه که سودش ابدی و منفعتش جاودانی است، بهره‌ای نبرده و به خسارت در تجارت دچار شده‌ایم.

 

قرآن

رمضان ظرف قدر و شب قدر که از نظر معنوی بهتر از سی هزار شب است، شب نزول کامل قرآن از عالم غیب به شهود و از ملک به ملکوت است.

بحث نزول قرآن در شب قدر «انا انزلناه فی الیلة القدر» از آسمان علم حق به لوح محفوظ، از لوح محفوظ به وجود نوری امین وحی، از امین وحی به قلب پیامبر(ص)، بحثی بسیار گسترده، پیچیده، معنوی و عرفانی است که قطعاً یک مقاله گنجایش آن را ندارد.

علاوه بر این بحث دربارة قرآن، مفاهیم و مصادیق آن اشارات، لطائف، حقایق، معارف و رشته‌های گوناگون علمی که در آن فقط برای اثبات توحید و راهنمایی به سوی خیر دنیا و آخرت است، تألیف و تصنیف صدها کتاب لازم دارد، لذا درخور مقاله‌نویسی به عناوینی هر چند اندک، دربارة جایگاه قرآن در زندگی انسان اشاره می‌کنم.

قرآن هدایتگر همه انسا‌ن‌هاست، تدبر در آن از واجبات شرعی و اخلاقی و هشداردهنده به نتایج سوء، بدرفتاری‌ها و اعمال شیطانی است. قرآن منبع قانون و قانونگذاری، حاوی احسن القصص، کتابی استوار و حکیم و روشنگر حقایق است. قرآن در همه امورش عظیم، راهنمای به استوارترین راه، بشارت‌دهنده به مؤمنان به پاداش کبیر، حاوی حقایق متنوع و گوناگون و شفا و درمان بیماری‌های فکری، روحی و معنوی است. هر یک از این عناوین از آیه‌ای از آیات قرآن گرفته شده و تفسیر هر کدام کتابی قطور را می‌طلبد.      

 

 

سوتیترها:

 

1.     رمضان ماهی است مبارک، فضای امنیت از خطرات ابلیسی، سبب سلامت جسمی و روحی، طریق سلوک الی‌الله، ماه آمرزش، ماه نظر ویژه حق به روزه‌داران، تائبان، شب‌زنده‌داران، نیکوکاران و عاشقان ارزش‌ها و کمالات است.

2.     حضرت رسول(ص) به جابربن‌عبدالله فرمود: ای جابر! این ماه رمضان است، کسی که روزهای آن را روزه بگیرد و بخشی از شب آن را به عبادت و بندگی بگذراند و شکم و غریزه جنسی را از هر نوع حرامی حفظ نماید و زبانش را از بیست گناهی که فقط مربوط به زبان است، نگه دارد، از همه گناهانش چون بیرون آمدن از ماه رمضان بیرون می‌آید.

3.     پانوشت‌ها:

 

1.     یا ایها الذین آمنوا کتب علیکم الصیام کما کتب علی الذین من قبلکم لعلکم تـتـقون": ای افرادی که ایمان آورده‌اید، روزه بر شما مقررشده است، همان گونه که بر پیشینیان شما مقرر گردید.(بقره/183)

2.     روایتی از رسول اکرم(ص)

 

تعداد مشاهده مقاله: 85